DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Activiteit in het Noorden op komst?
Ho 201
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Bombardement op Irun richtte
weinig schade aan.
bemiddelingspogingen.
Sympathiebetooging in het
Buffalo-stadion te Parijs.
kabinetswijziging in lithauen?
Wederom een zwendelbank
ontdekt.
Goede vangst van de Diemer politie.
Een wereldconferentie van
staatshoofden?
Sovjet-Russisch vliegtuig
neergestort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C KRAK. Woensdag 28 Augustus 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Wederom is een dag voorbijgegaan
zonder dat er op militair gebied veel is
voorgevallen. De toestand schijnt in een
impasse te rijn geraakt, althans voor
het oogenblik. De regeering beweert,
dat zij verscheidene overwinningen
heeft behaald, maar de opstandelingen
schijnen in de verschillende steden,
waar zij nog steeds meester zijn, niet
meer geneigd tot wijken dan zij ver
scheidene weken geleden reeds waren.
Behalve het feit, dat er schaarschte aan
levensmiddelen heerscht, kan gezegd
worden, dat de toestand in Madrid
kalm is. In de straten spelen de knapen
soldaatje en de meisjes, verkleed als
verpleegsters, collecteeren voor de hos
pitalen.
Sinds Zaterdag j.L fungeert een
speciaal gerechtshof, samengesteld uit
vertegenwoordigers van de verschillen
de organisaties van het volksfront. Het
is ingesteld voor de behandeling van
zaken tegen officieren en anderen, die
van muiterij worden beschuldigd. Er
hebben reeds vier executies plaats ge
had en talrijke veroordeelingen tot ge
vangenisstraf z\jn uitgesproken.
Van regeeringszijde verluidt, dat in
de laatste twee of drie dagen talrijke
„Moorsche regulares" naar de regeering
zijn overgeloopen, omdat zij slecht be
taald en gevoed werden.
De strijd in het Noorden.
Uit gezaghebbende bron verluidt, dat 700
man van den Tercio in de omgeving van
Oyarzun zijn aangekomen, waar zij tezamen
met de opstandige militie een aanval op
groote schaal voorbereiden op Irun en San
Sebastian. De carlisten en fascisten worden
ge-encadreerd door talrijke priesters. Zelfs
wordt nauwkeurig medegedeeld, dat er
een priester voor elke vijftig man is in
de streek van Burgos.
Aan den kant der regeeringsstrqdkrach-
ten is alles gereed voor het bieden van
weerstand. Kleine posten met automatische
wapenen zijn ingericht en patrouilles zor
gen voor een voortdurende verbinding. De
eerste linies liggen verschanst achter prik
keldraadversperringen, terwijl speciale sec
ties gereed staan om tusschenbeide te
komen. Verder wordt gemeld, dat <je artil
lerie van de forten Guadelupe, San Marcos
en San Martial dagelijks hun demoralisee-
rend vuur op de opstandelingen doen neer
komen, vooral Oyarzun als doelwit kiezen
de.
De regeeringstroepen zijn optimistisch.
Te San Sebastian heerscht volkomen rust.
Vernomen wordt, dat bij het bombardement
van Irun twee anarcho-syndicalisten licht
gewond zijn. Onder de overige anarcho-
•yndicalisten heerscht eenige opwinding.
Drie regeeringsvliegtuigen, die uit San
tander vertrokken waren, hebben gister
avond de stellingen der opstandelingen aan
het front van Guipuzcoa gebombardeerd.
Communiqué van de nationalisten.
De leiding van de nationalisten te Burgos
beeft het volgende officieele communiqué
gepubliceerd:
„Aan het Somosierra-front hebben onze
troepen geopereerd in samenwerking met
de luchtmacht te Cerre Noel Nevero, dat de
vallei van Ozoya domineert. We hebben be
langrijke stellingen bezet, waardoor wij de
positie van onze troepen op den rechtervleu
gel aanzienlijk verbeterden, zoodat zij de
basis zullen vormen voor de komende ope
raties. De vijand bood eenigen tegenstand,
doch moest het veld ruimen met achterla
ting van acht dooden en materiaal. De
luchtmacht is verder actief geworden en
beeft verkenningen uitgevoerd en bommen
geworpen aan het Somosierrafront, in
Asturië en Arragon.
Een troep, gecommandeerd door twee
commandanten, drie andere officieren en
drie onder-officieren, hebben de regeerings
troepen verlaten en voegden zich bq de
Eudarra-colonne te Alto de Leon
Verder wordt medegedeeld, dat een op
standeling uit San Sebastian heeft kunnen
ontsnappen. Hij deelde mede, dat een
typhus-epedemie in de stad is uitgebroken.
Het radiostation van Burgos word ve
«terkt. De golflengte blijft 240 meter, doch
de energie wordt opgevoerd tot het tien
voudige van de huidige sterkte, zoodat de
ïender even sterk wordt al« Madrid.
De verdediging van het Alcazar.
In zqn uitzending van 13.15 uur legde de
zender even sterk wordt als die te Madrid,
„prachtige gedrag" van de cadetten en in-
fanterie-officieren te Toledo, die sinds een
maand, geholpen door enkele burgers, in
het Alcazar weerstand bieden aan de regee-
ringsmilitie. De uit Cordoba optrekkende
zuidelijke colonnes verhaasten hun op-
marsch om deze „heldhaftige verdedigers
van het Spaansche vaderland" te bevrijden.
Voorts werd nog medegedeeld, dat een
decreet is uitgevaardigd voor de verbete
ring van het uiterlijk van Sevilla.
Het bombardement van Irun
Een vertegenwoordiger van Havas is een
uur na het bombardement van Irun door de
nationalisten, de stad binnengerukt. De
volksfronters, die op wacht stonden, ver
klaarden hem, dat de schade niet aanzien
lijk was. hoewel drie bommen op de stad
vielen. Een ontplofte nabij buis. waarin
verscheidene families wonen, een muurtje
werd vernield en een nabijgelegen huts
licht beschadigd. De tweede bom viel in een
tuin, de derde in het veld bqiten de stad.
Slechts een vrouw werd ernstig gewond,
een aantal andere personen werd licht ge
kwetst.
Ook het bombardement van Maandag
heeft geringe schade aangericht en eischte
niet, zooals van sommige zijden verluidde,
een honderdtal dooden.
Poging tot bemi<Meli»g"fif^5pan3e?
Officieel wordt vernomen, dat de Euro-
peesche en Zuid-Amerikaansche ambassa
des, welke op het oogenblik te Hendaye ge
vestigd zijn, pogingen doen het lijden van
den burgeroorlog in Spanje te verzachten.
Het schijnt, dat de ambassadeurs een plan
hebben opgesteld, dat door de betrokken
regeeringen zal worden bestudeerd. De
voornaamste rol hierin speelt de ambassa
deur van Argentinië, Mansilla.
Naar vernomen wordt is hier geen sprake
van bemiddeling tusschen de partijen, doch
alleen tot hulp aan de krijgsgevangenen en
andere door den oorlog getroffenen.
Regeeringsvliegtuig in Portugal
geland en in beslag genomen.
Uit Portalegere wordt gemeld, dat Maan
dagavond een Spaansch regeeringsvliegtuig,
komende van het vliegveld Getafe bij Ma
drid en bemand met twee officieren, nabij
Valle de Bexiga is geland. De officieren
verklaarden, dat zij naar de opstandelingen
hadden willen vliegen, maar uit den koers
waren geraakt en door gebrek aan brand
stof op Portugeesch gebied hadden moeten
landen. Het vliegtuig is door de Portugee-
sche autoriteiten in beslag genomen.
Met de Spaansche arbeidersklasse.
Een geweldige menschen.nenigte was
gisteravond opgekomen in het Buffalo-
stadion te Parijs, waar de partijen der lin
kerzijde een sympathiebetooging met de
Spaansche republikeinen hadden georgani
seerd. Het stadion was versierd en werd
met zoeklichten hel verlicht.
Spandoeken vermeldden opschriften zoo
als: „Voor het republikeinsche Spanje en
voor de veiligheid van Frankrijk".
De president der radicale partij, Kayser,
noemde een overwinning van het fascisme
in Spanje een gevaar.
„Wij moeten ons waakzaam betoonen".
aldus spreker, „en ons ervan verzekeren,
dat de neutraliteitsclausules door de fascis
tische staten worden geëerbiedigd en wan
neer deze in hun verplichtingen zouden
tekortschieten, zou onze regeering haar
vrijheid van handelen terugkrijgen".
Zyronski, de vertegenwoordiger der socia
listische partij, verklaarde: „Wq moeten
actief genoeg zijn, opdat de geheele druk
van de arbeidersmassa's op onze regeering
tot resultaat hebben dat de geheele ravi
tailleering voor de Spaansche opstandelin
gen wordt tegengegaan en ook om de volle
dige vrijheid van zaken doen met de recht
matige en wettige regeering van Spanje
wordt veroordeeld, opdat deze zich in
Frankrijk van wapenen en munitie kunnen
voorzien".
Namens de communistische partij sprak
Thores, die verklaarde, dat niet slechts
sprake is van sympathie en solidariteit,
maar van de belangen en de toekomst van
Frankrijk.
Thores besloot met te zeggen, dat Frank
rijk vastberaden en eensgezind moet zqn
tegenover de zoekers naar oorlogsavonturen.
Zware straffen tot handhaven van
de niet-inmenging in Spanje.
De Zwitsersche regeering heeft gisteren
besloten zware straffen toe te passen op hen
die zich, niettegenstaande het verbod, toch
mengen in de Spaansche kwestie. Zq, die
zich gereed maken naar Spanje te vertrek
ken of een van beide partijen in Spanje
steunen door geldinzamelingen, kunnen ge
straft worden met n gevangenisstraf van ten
hoogste zes maanden en 10.000 franc boete,
terwijl de eventueel ingezamelde gelden
verbeurd worden verklaard.
Wapenembargo ook door Ierschen
Vrijstaat afgekondigd.
De regeering van den Ierschen Vrijstaat
heeft den uitvoer van wapenen naar Spanje
verboden.
Spaansch journalist te St. Nazaire
gearresteerd.
De Spaansche journalist de Olinedo, die
er van verdacht werd den Spaanschen op
standelingen gunstig gezind te zqn, werd
vastgehouden aan boord van het s.s. „Cris-
tobal Colon" door de scheepscommissie.
Gistermiddag is de man er op een gegeven
oogenblik in geslaagd aan de waakzaamheid
van zqn bewaken te ontsnappen en te
vluchten. Hij werd achterna gezeten door
leden van de equipage, waarop hij een
revolver trok en eenige schoten in de lucht
loste. De politie heeft hem toen gearres
teerd en proces-verbaal opgemaakt wegens
het dragen van verboden wapenen.
Het volk tal zijn regiem kunnen
kieten, aldus Cabanellas.
Generaal Cabanelias, het hoofd der natio
nale regeering. heeft een bezoek gebracht
aan Sevilla en aldaar in een interview ver
klaard, dat de dictatuur gevolgd zal worden
door een vrijelijk gekozen regiem ten aan
zien van de autonomie van Catalonië, zeide
Cabanellas:
Cabanellas.
„Ik ben niet voor provinciale autonomie,
daar Catalonië zulk een slecht gebruik van
zqn autonomie heeft gemaakt, doch ik ben
wel voor decentralisatie van het bestuur
over bepaalde provincies, waarbij echter
het oppergezag in handen der centrale
regeering moet blijven".
Radiorede van Queipo de Llano.
In zqn gisteravond via radio-Sevilla ge
houden rede deelde generaaT Queipo de
Llano mede, dat de zuiveringsactie in het
mqnengebied van Rio Tinto, dat, zooals
men weet, geheel in de macht der commu
nisten en anarchisten was, goede vorderin
gen maakt. Op enkele uitzonderingen na
bevinden zich thans alle mqnwerkersdor-
pen in het bezit der nationalisten.
Van het Guardarra-front meldde de gene
raal, dat generaal Mola de waterleidingen
naar Madrid beheerscht. Hij wilde echter
met het oog op de burgerbevolking van de
Spaansche hoofdstad den watertoevoer niet
afsnqden, want aan barbaarschheden wil
het nationale leger zich niet schuldig ma
ken. Overigens zqn gisteren aan het Gua-
darra-front twee commandanten van de
Guardia Civil met hun troepen naar de
nationalisten overgeloopen.
Voorts deelde de Llano mede, dat bqna
600 officieren van de marine-basis Carta-
gena die tegen de linkschen in opstand
waren gekomen, met steenen om den hals
iri zee geworpen waren.
De generaal bevestigde daarop het bom
bardement van Cadix door vliegtuigen der
regeering te Madrid, waarbij drie kinderen
waren gedood. Ook Granada was gisteren
opnieuw door vliegtuigen der regeering ge
bombardeerd. De daar aangerichte schade
was echter gering.
In Asturië hebben de nationalisten de
plaats Cangas de Tineo bezet en de volks
fronttroepen op de vlucht gejaagd.
In politieke kringen wordt druk gespro
ken over een kabinetswijziging in verband
met de a.s. opening van het nieuwe parle
ment. Men verwacht, dat generaal Ciaplikas,
de minister van Buitenlandsche Zaken ad
interim en de gouverneur van Memel, Kur-
kansas, zullen aftreden. Laatstgenoemde
zou dan benoemd worden tot voorzitter van
het parlement.
Een radiozanger, die hel oude liedje
zingh
Van liegen en bedriegen",
(Van onzen specialen verslaggever)
Na eenige weken speuren is de Die
mer politie er in geslaagd, de hand te
leggen op den 28-jarigen J. M. wonende
te Hilversum, verdacht van oplichting.
Zijn aanhouding was gevraagd door den
burgemeester van Diemen, mr. A. J. de
Wolff, op grond van verschillende bij
zonderheden, welke den laatsten tijd
betreffende M.'s handelingen bij de poli
tie bekend waren geworden.
Het eerste licht, dat in deze uitgebreide
zaak ontstoken werd, verschafte een inwo
ner van Diemen, de heer X., die voor zqn
zoon een zaak wilde overnemen en daarvoor
een bedrag van 500 wilde opnemen. Deze
Diemenaar had een advertentie gelezen,
waarin de „Nederlandsche Crediet- en Geld-
verschaffingsbank" gelden „voor alle doel
einden" beschikbaar had. Het klonk verlei
delijk genoeg en toen X. er op schreef en
vernam, dat het bedrag tot 500 zelfs ver
strekt werd zonder borgen, werd het aanbod
nóg verleidelijker. De heer X. begaf zich
naar het, in de advertentie genoemde kan
toor-adres, n.1. Lomanstraat 25, Amsterdam,
en vernam aldaar, dat eerst informaties
moest worden ingewonnen.
Het was al bijzonder slim aangelegd van
dengene .die de advertenties had geplaatst,
om niet te doen wat andere exploitanten van
dergelijke „banken" plegen te doen, n.L
direct al een zeker bedrag te vragen voor
het nemen van informaties. Dit wekte be
grijpelijkerwijze eAiig vertrouwen bij den
geldnemer. Wij behoeven wel niet te zeg
gen, dat er nooit eenige informatie genomen
werd, maar dit kwam de heer X. niet te
weten (tenminste toen nog niet), want kor
ten tijd daarna verscheen degene, die zit
ting had gehouden op het kantoor in de
Lomanstraat, bij den heer X. aan diens wo
ning te Diemen en presenteerde een kwi
tantie van 5 voor informatiekosten. Deze
kwitantie was onderteekend met den naam
J. Muller, zoodat X meende met een zeke
ren Muller te doen te hebben. Eerst later
zou blijken, dat geen Muller, maar een Mos
sel degene was, die de gelden incasseerde.
Eenige dagen gingen voorbij en X. hoor
de niets meer van het geval, maar toen
kwam per post een briefje, waarin bericht
werd, dat de informaties op X. buitenge
woon goed waren en dat een bedrag van
500, zonder borgen, toegestaan was. Zoo
wel dit briefje, dat op een blocnote-papiertje
geschreven was, als de kwitantie van 5
voor de informatiekosten, droegen geen en
kelen firmanaam, en maakten een hoogst
slordigen indruk. Het mag wel verwonder
lijk heeten, dat de wijze, waarop de „Neder
landsche Crediet- en Geldverschaffings-
bank" haar correspondentie verzorgde, niet
argwaan wekte bq X. Integendeel, hq ge
loofde zoozeer, dat het bedrag van 500
hem zou worden uitgekeerd, dat hij tot een
tweede offer bereid was.
Eenige dagen, nadat het bovenvermelde
briefje ontvangen was, verscheen n.1. weder
om de z.g. Muller bij X. aan huis, om hem
mede te deelen, dat het aangevraagde cre
diet tusschen 1 en 10 Augustus zou worden
verstrekt. Alvorens hiertoe echter kon wor
den overgegaan, moest X. een door Muller
aangeboden kwitantie van i 25 voldoen,
welk geld de kosten moest dekken van het
„openen van een rekening-courant". En
wederom was X. goedgeloovig genoeg, het
bedrag van 25 te betalen, waartegenover
weer eenzelfde onbenullige kwitantie werd
afgegeven, als voor de informatiekosten.
Een en ander geschiedde in de eerste helft
van Juli. Klaarblijkelijk had M. de zaakjes
zoo geregeld, dat hq nog voldoende „geval
len" kon behandelen, alvorens de fatale ter
mijn van de eerste week in Augustus zou
naderen, wanneer natuurlijk de geldop
nemers zouden komen opdagen. Inderdaad
geschiedde dit dan ook, en toen de verschil
lende gegadigden zich tusschen 1 en 10
Augustus aan het kantoor Lomanstraat 25
vervoegden, bleek de vogel gevlogen.
Nu wendde X. te Diemen zich tot de poli'
tie aldaar en deze stelde een uitgebreid on
derzoek in. Allereerst was door M. steeds
tegen degenen die geld wilden opnemen
verzekerd, dat het hoofdkantoor van de
illustere „Nederlandsche Crediet- en Geld
verschaffingsbank" eigenlijk te Amersfoort
gevestigd was; het kantoor in de Loman
straat zou maar een bijkantoor zqn. Toen
dan ook de politie in Amersfoort een onder
zoek instelde, bleek het, dat inderdaad ook
in die gemeente op dezelfde wijze geope
reerd was, en wel door een Belg, genaamd
Baschirini, die inmiddels reeds in het
Huis van Bewaring te Utrecht voor soortge
lijke praktijken werd ingesloten.
Muller bleek Mossel te zijn,
Daar da Diemer politie niet anders wist
Een idee van Roosevelt
De „New York Times" meldt, dat Roose
velt voornemens zou zijn om, indien hij in
November wordt herkozen, een wereld-
vredesconferentie
bijeen te roepen,
waarvoor koning
Edward, Stal in,
Hitier, Mussolini en
Lebrun zouden
worden uitgenoo-
digd. Ook zouden
vertegenwoordigers
van Japan, China
en eenige andere
landen worden uit-
genoodigd.
Dit nieuwe denk
beeld heeft Roose
velt, naar men ge-
Roosevelt looft, informeel
tegenover eenige intieme vrienden geop
perd, waarbij hq er echter op zou hebben
gewezen, dat een dergelijke conferentie niet
tot definitieve resultaten zou kunnen komen.
Elf inzittenden gedood.
In Noord-Siberië, in het gebied van
de Jenissei, is een Sovjet-Russisch
vliegtuig met elf personen aan boord
door tot nu toe onopgehelderde oorzaak
neergestort en verpletterd.
De inzittenden kwamen allen om het
leven.
afgaande op de kwitantie, verstrekt aan X.
te Diemen of zij had met iemand te doen
die Muller heette, leverde het onderzoek in
den beginne groote moeilijkheden op. Dank
zij den speurzin van de Diemer politie, en
de ondervonden medewerking van de Am-
sterdamsche recherche, slaagde men er in.
vast te stellen, dat de persoon, die zich aan
de bovenvermelde feiten schuldig had ge
maakt, zijn moest de 28-jarige Jac. Mossel,
wonende Kamerlingh Onnnesweg te Hilver
sum, die de functie van refreinzanger ver
vult thans moeten wq zeggen: „vervulde"
bij een der omroepvereenigingen. (Om mis
verstand te voorkomen, wijzen wij er op,
dat hier niet bedoeld wordt de heer Mossel,
leider van het Avro-dansorkest. Red.
A.C.) De man had een salaris van 55 per
week, maar trachtte in de uren, waarin hij
niet in het orkest behoefde mede te werken,
op minder geoorloofde wijze zqn inkomen te
vergrooten.
Aan het einde der vorige week werd M.
door de Hilversumsche politie nadat bur
gemeester mr. A. J. de Wolff van Diemen een
bevel tot aanhouding geteekend had aan
gehouden en hem werd een uitvoerig ver
hoor afgenomen.
De man slaagde er toen in, het te
doen voorkomen, alsof hq slechts in
dienst was geweest van den eerder ge
arresteerden B. te Amersfoort, en hij
wist zóó een schijn van onschuld aan te
nemen, dat de Hilversumsche politie
nog niet tot zijn arrestatie overging.
Haar collega te Diemen liet echter niet
los en nadat in het begin dezer week op
het politiebureau in laatstgenoemde ge
meente M. aan een langdurig verhoor
onderworpen was, kwam vast te staan,
dat de handelingen van M. in elk geval
als een strafbaar feit moesten worden
aangemerkt. Hij werd voorloopig over
gebracht naar de marechaussee-kazerne
aan de Kruislaan te Amsterdam, waar
hq voorloopig werd ingesloten.
Dinsdag is M. voor den substituut-officier
van justitie mr. J. W. Bosch te Amsterdam
geleid, die, na hem verhoord te hebben, in
arrest liet stellen.
Geblektn is nog, dat de Nederlandsche
Crediet- en Geld verschaffingsbank, welke
zoo korten tijd aan de Lomanstraat geves
tigd was, dezelfde zwendelaffaire was als de
Hollandsche Crediet- en Geld verschaffings
bank, welke eerder haar kantoor gevestigd
had Ceintuurbaan 254. Zoodra n.1. de ter
mijn weer naderde, waarop de in uitzicht
gestelde gelden aan de credietnemers moes
ten worden uitbetaald, werd het kantoor
adres veranderd.
Tijdens de jongste verhooren, heeft M.
nog getracht den indruk te wekken, alsof de
Amersfoortsche politie wel bereid zou zqn,
te verklaren dat hij onschuldig was. Een
inmiddels ingesteld onderzoek heeft echtei
reeds aan het licht gebracht, dat dit berutr
op genoemde politie allerminst opging. Wol
heeft eenigen tijd geleden de politie te
Amersfoort M. gewaarschuwd voor de han
delingen van den later gearresteerden B.
aïdaar, doch inplaats van zqn voordeel met
die waarschuwingen te doen, heeft m.
