DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
OPSTANDELINGEN RUKKEN OP NAAR
SAN SEBASTIAN.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENi
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
De geheele noordgrens in hun handen.
Zal het Alcazar heden vallen?
NA DEN VAL VAN IRUN.
Nederlandschë motor
schoener vergaan.
Het incident van Tsjengtoe.
KMAARSCHE COURANT.
|^0 211 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 7 September 1936
De val van Irun, dat door beide par
tijen als een punt van groote strategi
sche waarde werd beschouwd, heeft
vrijwel de geheele Fransche grens
strook in het bezit van de nationalisten
gebracht. San Sebastian, dat in het
Noorden het volgend doelwit der
rebellen is, zal, daar het thans geheel
van de overige regeeringsstrijdkrachten
is afgesloten, naar alle waarschijnlijk
heid zijn tegenstand niet lang kunnen
volhouden.
Het offensief der opstandelingen in de
richting van San Sebastian is in vollen
gang. Zij trekken om Renteria en het fort
Guadelupe heen, omdat zij deze plaatsen,
ondanks de ontruiming, niet vertrouwen.
Langs Pasaje Sancho dalen de opstandelin
gen rechtstreeks af naar het station Pasajes,
dat achterin de baai als een kleine haven
ligt De Pasajes San Juan met het fort
Trincherpe, dat door de regeeringstroepen
sterk bezet is, zal vermoedelijk de grootste
hinderpaal blijken in den opmarsch der op
standelingen naar San Sebastian. Behalve
dit sterk verdedigde fort ligt er vrijwel
niets op hun weg. De slag is hier gister
morgen begonnen.
De troepen van generaal Mola hebben in
den loop van Zaterdagnacht de toppen bo
ven Pasaje Sancho bezet. Gistermorgen
slaagden zij er in met hun mitrailleurs be
langrijk op te rukken, ondanks het hevige
verdedigingsvuur van Trincherpe. Tegen
negen uur leken zij dicht bij den weg naar
San Sebastian te zijn aangekomen, welken
zü in ieder geval onder vuur houden. Om
half twee gistermiddag was het niet moge
lijk nauwkeurige berichten te krijgen over
de posities van dat oogenblik. De wegen
voorbij de Bidassoa zijn bedekt met trans
porten der opstandelingen: batterijen artil
lerie, op auto's gemonteerde mitrailleurs,
gemotoriseerde convooien en muilezeltrans-
porten. De opstandelingen wantrouwen
Guadelupe nog steeds, zij denken dat het
ondermijnd is. Van tijd tot tijd ontploft een
granaat boven het fort, terwijl beneden op
den weg van Fuentarrabia wandelaars van
het mooie weer profiteeren.
Fuentarrabia door de opstandelingen
bezet
In den nacht op Zondag hebben de troe
pen der opstandelingen na een kort vuurge
vecht met de regeeringstroepen de op 3
K.M. ten noord-oosten van Irun aan de
monding van de Bidassoa gelegen plaat3
Fuentarrabia ingenomen. Het fort Guade
lupe is nog steeds in handen der regeerings
troepen.
Verscheidene gezinnen van regeerings-
leden zijn eergisteren uit San Sebastian te
St Jean du Luz aangekomen De evacuatie
wordt voortgezet.
De correspondent van Havas meldt, dat
Zaterdagavond de kanonnen bij de poorten
van San Sebastian bulderden. Een kanon,
dat in het midden van de stad stond opge
steld heeft Hermani onder vuur genomen,
aangezien dit plaatsje, dat op 7 K.M. afstand
ligt, in handen der opstandelingen is. De
stad lijkt uitgestorven. De straten zijn ver
laten, de winkels gesloten.
Er zouden 300 gijzelaars zijn geëxecuteerd
in den loop van de laatste tvee weken. De
gouverneur, Ortega, heeft Zaterdagavond de
journalisten bij zich ontvangen. Hij gaf toen
blijk nog zeer optimistiscth te zijn. Wij zul
len stand houden, zoo verklaarde hij, want
wij zijn sterk en welgewapend. Dit blijkt
echter niet de opvatting te zijn van de meer
derheid der bevolking. Trouwens er lijkt
verdeeldheid te heerschen onder de verde
digers der stad. Men gelooft niet, dat den
Baskische nationalisten en zelfs de socialis
ten er in zullen toestemmen, dat San Sebas
tian een zelfde lot ondergaat als Irun.
Aan het front van Irun.
De brand te Irun is bijna uitgewoed. Daar
het Zaterdagnacht windstil was, is een
groot deel der huizen en eenige kerken door
de vlammen gespaard gebleven. De mili
taire toestand is onveranderd. Het hoo
van de Internationale brug is nog door on
geveer 10 volksfrontaanhangers bezet. Een
Belgische communist, die eenige uren ge e
den uit Irun, waar hij aan de rug
machinegeweer bediend heeft, is aan®e
men, vertelt, dat zich nog slechts °n^eer
100 volksfrontaanhangers als laa s e po
te Irun bevinden. De rustige morgen werd
door eenige vluchtelingen gebruikt, om
naar Irun terug te keeren, teneinde daar
eenige eigendommen te halen. Hendaye zelf
heeft zijn normale aanzien herkregen. De
duizenden vluchtelingen zijn bijna allen
met speciale treinen en autobussen verder
vervoerd.
De opstandelingen bezetten het
bruggehoofd bij Irun; wilde vlucht
der regeeringsaanhangers naar
Hendaye.
De laatste groepen regeeringsaanhan
gers, die zich nog aan het Spaansche
deel van de Internationale brug bevon
den, zyn Zaterdagmiddag, door een
verrassenden aanval der opstandelingen,
die onverwachts uit het Noorden kwa
men opzetten, na een korten maar bij
zonder hevigen en bloedigen strijd, ge
dwongen geworden over de Internatio
nale brug naar Hendaye te vluchten.
In de laatste vijf minuten van het ge
vecht telden zij dertien dooden en om
1.20 uur bezetten de af deelingen der
Franco-beweging het bruggehoofd.
De speciale correspondent van het D.N.B.
bevond zich tijdens het gevecht temidden
van de Fransche grenswacht aan de Inter
nationale brug. De kogels vlogen langs de
brug, links en rechts. Elkeen wierp zich op
den grond of trachtte de veilige ingangen
der huizen te bereiken. Een lid der Guarda
Civil bleef liggen. Hij had een ernstig been
schot opgeloopen. Men wist hem echter in
veiligheid te brengen.
Toen de regeeringsaanhangers inzagen,
dat elke tegenstand nutteloos was en hun
verliezen steeds grooter werden, brachten
zij zich over de Internationale brug in vei
ligheid, onophoudelijk bestookt door het
vuur der opstandelingen. Eenige regeerings
aanhangers hadden zich ter bescherming
matrassen op den rug gebonden.
Alvorens zij aan de Fransche grensgen-
darmen hun wapenen afgaven, uitten zij
wilde scheldwoorden en verwenschingen
aan het adres der opstandelingen, die zij
met opgeheven vuist en met het geweer be
dreigden, totdat de Fransche politie hen
geleidelijk het wachtlokaal binnenleidde en
hen ontwapende.
Oneenigheid te San Sebastian?
Te Hendaye uit San Sebastian aangeko
men vluchtelingen vertellen dat te San Se
bastian oneenighc'd zou heerschen tusschen
anarchisten en de andere bondgenooten van
het volksfront. Eerstgenoemden zouden
nl. aandringen op een strijd tot het uiterste
en voor het geval de opstandelingen de stad
zouden innemen deze te voren in brand
willen steken.
Berichten van het Toledo-front.
Zaterdag is aan het front van Talavera del
Tajo gunstig geweest voor de regeerings
troepen, die de opstandelingen noodzaakten
terug te trekken op de 20 K.M. welke zij
den dag daarvoor waren opgerukt.
Bij het aanbreken van den dageraad deden
aanzienlijke troepen opstandelingen een aan
val op het dorp Maqueda, op de kruising der
wegen naar Torrijos en Toledo. De regee
ringsaanhangers deden een tegenaanval en
dwongen de rechtschen, alle door hen inge
nomen stellingen met al het oorlogsmate
riaal te verlaten. Ook de luchtmacht heeft er
veel toe bijgedragen de posities der op
standelingen hier te verzwakken en hun op
marsch naar Toledo onmogelijk te maken.
De belegering van het Alcazar te
Toledo.
Draadloos is te Burgos bericht ontvangen,
dat de militairen de cadetten en de burgers,
die in het Alcazar te Toledo zijn opgesloten,
een feest hebben georganiseerd ter viering
van de overwinning der opstandelingen by
Talavera de la Reina. De cadetten hebben
radio-ontvangtoestellen en -zenders opge
steld, zoodat zy thans in contact kunnen
blijven met de verschillende hoofdkwartie
ren der opstandelingen. Door het ontvang
toestel is de kolonel, die het commando in
het Alcazar voert, in staat een blad te laten
drukken, dat de laatste berichten over den
strijd bevat, zoodat de belegerden op de
hoogte blijven van den toestand.
De correspondent van Havas is gisteren
naar Toledo geweest, waar hij zich begeven
heeft onder de Volksfrontmilitie, die het Al
cazar belegert. Des nachts was het paleis
van den militairen gouverneur, dat door de
opstandelingen bezet was, afgebroken en
waren de opstandelingen langs ondergrond-
sche gaanderijen naar het Alcazar gevlucht.
De vernieling van dit paleis zal de benade
ring van het Alcazar gemakkelijker maken.
De artillerie gaat voort het Morenpaleis
stukje voor stukje af te breken. De linker
toren is reeds verdwenen, terwijl een deel
van den rechtertoren afgebrokkeld is. De
toestand der belegerden is wanhopig en tel
kens, wanneer de artillerie vuurt, hoort men
het gejammer van vrouwen en kinderen.
Stormafdeelingen, die gespecialiseerd zijn
in het werpen van granaten, hebben in het
Alcazar een klein# brand weten te doen
ontstaan, waardoo» opstandelingen verstikt
worden. De belegfrden hebben gebrek aan
munitie voor hun mortieren, die reeds vier
dagen niet meer vuren. Ook hun geweren
en mitrailleurs zwijgen. Men verwacht dat
binnen 24 uur het Alcazar zal zijn ver
overd.
Een vliegtuig der opstandelingen heeft
pakken levensmiddelen neergeworpen bo
ven het Alcazar in Toledo. Slechts een en
kel pak kwam echter binnen de muren van
het Morenpaleis neer. Opstandelingen, die
trachtten zich meester te maken van de
overige pakken werden door mitrailleur-
vuur gedwongen te vluchten. Zy verloren
daarbij verscheidene mannen.
Talavera de Ia Reina door de op
standelingen bezet
Naar wordt vernomen van de Spaansche
grens hebben de deehtschen na een verbit
terd gevecht van drie dagen Talavera de
la Reina bezet De. bijzondere correspondent
van het te Lissabon verschijnende blad
„Seculo" schreef ien aanzien van dit ge
vecht uit Caceres o.a. dat de regeerings
troepen voordat de rechtschen de stad bin
nentrokken nog 200 personen die met de
opstandelingen sympathiseerden vermoord
den en vervolgens de banken en particu
liere woningen leegroofden den opstan
delingen vielen by de bezetting van de stad
12 stukken geschut met een volledig muni
tietransport, twee vliegtuigen, 20 vracht
auto's, een spoortrein met levensmiddelen
en een groot aantal handvuurwapenen in
handen de regeeringstroepen lieten on
geveer 1500 dooden achter. In de straten
lagen honderden lyken. Kort nadat de stad
door de opstandelingen was bezet werd
deze door vliegtuigen van de regeering ge
bombardeerd.
Azana aan het front.
President Azana is aan het front van
Talavera Del Tajo aangekomen en daar
door de troepen met groote geestdrift ont
vangen. Zijn aanwezigheid verhoogde het
moreel der regeeringsstrijdkrachten. De
burgerbevolking, die gisteren het dorp Ta
lavera ontruimde, is vandaag teruggekeerd.
Het oppercommando treft toebereidselen
voor beslissende operaties. Men acht het
gevaar voor een opmarsch der rebellen op
dit front geweken.
Mededeelingen van de regeering.
Het ministerie van oorlog publiceert de
volgende pfficieele nota;
„Onze troepen blijven oprukken. In Ara-
gon oefenen de republikeinsche troepen een
sterker druk uit op de opstandelingen. In
Asturie bombardeeren onze luchtstrijd
krachten en onze artillerie voortdurend
Oviedo, waardoor zy de demoralisatie onder
de burgerbevolking doen toenemen. De co-
lonne-Arenda heeft den laatsten hoop ver
loren, aangezien de streek geheel be-
heerscht wordt door de republikeinsche
troepen, met uitzondering van de hoofdstad.
Aan het front van Zalavera hebben onze
troepen een krachtig offensief ingezet,
wagrvan het resultaat was het terugtrek
ken van den vijand over ruim 20 K.M. De
prachtige gee6t en strijdlust onzer troepen
doen hopen, dat binnenkort de opstande
lingen-colonne die in dezen sector nog weer
stand biedt uit den weg geruimd zal wor
den. Hèt bombardement van het Alcazar te
Toledo is den geheelen dag voortgezet. Da
demoralisatie van de opstandelingen is
zoodanig, dat verscheidene officieren po
gingen in het werk gesteld hebben langs de
gootpijpen te vluchten. De vernieling van
de gebouwen der militaire leiding aan den
kant van het Alcazar brengt den weerstand
terug tot een minimum.
Regeeringstroepen verlaten
Majorca.
De radiopost van Jerez de La Fronteia
heeft gistermorgen het volgende bekend ge
maakt: „Bij het evacueeren van Majorca
heeft kapitein Bayo een belangrijke hoe
veelheid materiaal achtergelaten o.m. vier
vrachtauto's, 2500 geweren, eenige mitrail
leurs, talryke paarden en muilezels, bene
vens 600 uitgehongerde gevangenen.
Bij San Sebastian is de berg Hueldo door
de nationalen genomen.
De spoorwegverbinding tusschen San Se
bastian en Bübao is afgesneden. In Asturie
heeft de eolonne-Arenda een afdeeling mi
litie-troepen op de vlucht gedreven en een
commandant en twee officieren, benevens
vier mannen der Guardia Civil gevangen
genomen. De radiopost van de streek Ma
laga meldt, dat de stad volkomen omsingeld
is. Geen enkel Spaansch oorlogsschip ligt
in de haven.
Fransch wapentransport in handen
van de opstandelingen gevallen.
Volgens berichten van het radiostation
Pardo hebben de opstandelingen bij de in
name van Irun tevens een Fransch wapen
transport bemachtigd.
Het transport bestond uit modern mate
riaal met de noodige munitie. Naar verder
wordt medegedeeld, wordt de val van
Fuentarabia binnen 24 uur verwacht.
Fransche marinevliegers wilden
naar Spanje.
In de marinevlieghaven van Rochefort
heeft men op het allerlaatste oogenblik een
poging van vier Fransche marinevliegers
kunnen verijdelen om zich met een drie-
motorig Fransch bombardementstoestel
naar Spanje te begeven, teneinde zich ter
beschikking van de regeering te Madrid te
stellen. Het onderzoek, dat streng geheim
is gehouden, heeft uitgewezen, dat de vier
marinevliegers hun plan tot in alle bijzon
derheden hadden voorbereid. Het is slechts
aan het toeval te danken, dat het op 't laat
ste oogenblik kon worden verijdeld. De
vier soldaten zijn gearresteerd, en naar de
militaire gevangenis overgebracht.
Bisschop van Valladolid gefusil
leerd. Ook vele geestelijken door val
van Irun gedood.
De radiopost van Jerez de La Frontera
zond gistermorgen uit, dat vóór den val
van de stad Irun de zich aldaar bevindende
bisschop van Valladolid en talrijke geeste
lijken door de volksfrontmilitie zijn gefu
silleerd. De opmarsch der opstandelingen
naar San Sebastian is terstond ingezet. Men
hoopt, dat met Irun's voorbeeld voor oogen,
San Sebastian onnoodig bloedvergieten zal
willen voorkomen en zich zonder strijd zal
overgeven.
De strijd om Huesca.
De bevelhebber van den Huescasector
deelt mede:
Gisteren hebben de troepen gedeeltelijke
successen behaald. Met name bezetten zy
het kerkhof Loporzano, dat een centrum
van weerstand der opstandelingen vormde
nabij den Monte Aragon. De troepen heb
ben de helft van de stad Bistamo bezet. De
opstandelingen blijven verzet bieden in de
kerk, de kazerne en het fort Deze stad
vormt den toegangssleutel tot Huesca. De
bezetting van het krankzinnigengesticht van
Huesca isoleert geheel het oostelijk gedeel
te van den Monte Aragon en den Quinto-
pas. Twee colonnes hebben de verbinding
tusschen Huesca en Jaen bezet. De lucht
strijdkrachten der opstandelingen hebben de
linies zonder groote resultaten gebombar
deerd.
VERKLARING VAN GENERAAL
RYDS SMIGLY.
Bij zijn vertrek uit Parijs.
De Poolsche gezant Rydz Smigly heeft
gisteravond voor zijn vertrek tegenover een
vertegenwoodiger van Havas verklaard, dat
hy dankbaar is voor de vriendelijke en har
telijke ontvangst hem bereid. Het meest
hebben hem getroffen de bewijzen van ge
negenheid jegens het Poolsche leger. Hij
was generaal Gamelin zeer erkentelijk voor
de hem geboden gelegenheid de manoeu-
Rydz Smigly
vres by te wonen en een bezoek te brengen
aan eenige belangrijke militaire centra. In
het bijzonder met generaal Gamelin heeft
generaal Rydz Smigly zich op vertrouwe
lijke en nuttige wijze onderhouden.
De Poolsche bladen wijden groote aan
dacht aan het bezoek van generaal Rydz
Smigly aan Parijs en constateeren met vol-
doenning het herstel der vriendschappelijke
betrekkingen tusschen beide landen, waar
bij in het bijzonder wordt gewezen op de
groote beteekenis van een hechte samen
werking tusschen Frankrijk en Polen.
Generaal Rydz Smigly huistoe.
Generaal Rydz Smigly is gisteravond om
kwart over negen per specialen trein van 't
Oost-Station te Parij6 naar Warschau ver
trokken.
Tal van autoriteiten hebben den Pool-
schen veldheer uitgeleide gedaan.
Opvarenden gered.
Vrijdagnacht omstreeks middernacht
is de Nederlandsche motorschoener
„Anna", eigenaar en gezagvoerder de
heer Nieboer, op de Noordzee omgesla
gen. De Nederlandsche bemanning, on
der wie zich de vrouw van den schip
per bevond, slaagde er in de redding
boot uit te zetten en daarmede weg te
varen. In een vliegenden wind moesten
de schipbreukelingen nog dertien uur
over de woeste zee rondzwalken.
Zaterdagavond zyn zy te Parmouth
aangekomen. Gezagvoerder Nieboer
verklaarde by het aan land gaan, dat
hij uit Parmouth was uitgeloopen. Er
stond toen een hooge zee, tengevolge
waarvan de „Anna" steeds meer slag
zij ging maken, zoodat de opvarenden
tenslotte gedwongen waren de redding-
booten uit te zetten. Zij lieten nog vuur
pijlen op, doch deze werden niet opge
merkt. Een half uur nadat de beman
ning het schip verlaten had, sloeg de
„Anna" geheel om.
Hel verre Oosten
Japanners stellen
een onderzoek in.
Naar verluidt heeft het onderzoek
door apansche ambtenaren ter plaatse
ingesteld naar alle omstandigheden
die geleid hebben naar het incident
van Tsjentoe, waarbij twee Japansche
journalisten werden gedood en twee
apansche burgers werden gewond, tot
een conclusie geleid. Op instructies
van het departement van buitenland-
sche zaken van 5 September zal de
Japansche ambassadeur Kawagoe,
naar verluidt, de Nankingregeering op
grond van dit onderzoek met de ver
antwoordelijkheid belasten.
In verband hiermede verneemt de Asahi
Sjimboen, dat de toedracht als volgt is: in
1918 was in Tsjengtoe, een Japansch con
sulaat geopend, dat voorloopig, tegelijk met
de consulaten in andere afgelegen plaatsen
gesloten was in 1931 na het Mandsjoerij-
sche incident. Toen nu de Nankingregee
ring in kennis werd gesteld van de Japan
sche wensch het consulaat te Tsjentoe te
heropenen, hetgeen 23 Juli was, deelde zy
mede door het Chineesche centrale
nieuwsagentschap, daartegen gekant te
zyn. In aansluiting hierop publiceerden alle
Chineesche bladen van Nanking en Sjang
hai hoofdartikelen tegen het heroenen van
het consulaat, terwijl massabetoogingen
werden gehouden in Sjanghai, Nanking en
Szetsjoean, terwijl verder manifesten wer
den rondgezonden, waarin de openbare
meening werd opgejaagd, met het gevolg,
dat in Tsjentoe, een rel ontstond, die tot
de bekende gebeprtenissen leidde.
De regeering van Nanking heeft onbe
twistbaar den grondslag gelegd tot de tra
gedie van Tsjentoe. Het is zeer betreurens
waardig dat ondanks de herhaalde verze
keringen, dat het anti-Japansche beweging
in toom zou houden de Nanking-regeering
zelve de Chineesche massa's heeft opge
stookt, hetgeen geleid heeft tot het recen
te incident te Tsjentoe, dat een zeer don
kere schaduw werpt op de Chineesch-Ja-
pansche betrekkingen;
De grensincidenten.
Het hoofdkwartier van het Kwantoeng-
leger deelt mede, dat apansche gendarmes,
die uitgezonden waren om een onderzoek
in te stellen naar het grensincident, dat
zich bij Hsingloengtoeng op 28 Augustus
heeft voorgedaan, plotseling van Russisch
grondgebied zijn beschoten. Donderdag
morgen j.1. een half uur later werden we
derom schoten op hen gelost, klaarblijke
lijk, aldus wordt gezegd, om het onder
zoek te verhinderen.
Er verluidt in verband hiermede, dat de
Japansch-Mandsjoerysche autoriteiten het
nemen van passende maatregelen overwe
gen ter voorkoming van een toespitsing
van den toestand.
Een Koreaansche onafhankelijk
heidsbeweging.
De Japansche politie heeft kortelings
ruim 100 Koreanen in het geheele land
verspreid gearresteerd, daar zy samen-
zweerden voor de Koreaansche onafhanke
lijkheidsbeweging. Achttien hunner wor
den te Tokio nog vastgehouden voor ver
der onderzoek. De politie maakt bekend,
dat zy de hand heeft gelegd op plannen
tot het uitvaardigen van een oproep, waar-
