DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De nieuwe Belgische politiek van neutraliteit.
Ho. 245
Zaterdag 17 October 1936
138e Jaargang
De ware vertolking van de openbare meening.
Na de rede van den Koning.
Contact tusschen Brussel
en Parijs.
Geen neutraliteit meer zooals
in 1914.
De strijd in Spanje.
Van het front weinig nieuws.
Largo Caballero opperbevelhebber
van alle regeeringstroepen.
Ras Nasiboe overleden
Een fel strijder voor Haile Selassi
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Conrant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTENTEENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA,
Van onzen Brusselschen correspondent.
Brussel, 16 October 1936.
De rede van den Koning, die u kent,
was hier sedert enkele dagen verwacht.
Het militaire vraagstuk is aan de orde.
De gewezen minister van landsverdedi
ging, Albert Devèze, heeft van de ge
legenheid gebruik gemaakt om zijn
meening te zeggen enkele dagen geleden
en de Vlaamsche katholiek Sap even
eens. Doch naast hun verklaringen is de
rede van den Koning als een oase in de
woestijn en men mag gerust verklaren
met den gewezen minister van justitie,
P. Em. Janson, dat deze rede de mce-
ning vertolkt van negen tiende van
het Belgische publiek.
Het is ongetwijfeld nog te vroeg om de
gevolgen van de buitengewoon belangrijke
verklaringen van den Koning, die zooals
men heeft ingezien in alle Europeesche
hoofdsteden, een nieuwe politiek inluidt van
laat ons zeggen onafhankelijke neutraliteit,
volledig te beschouwen. Het is zelfs zoer
opvallend dat de Belgische pers over het
•^gemeen zeer terughoudend is in haar com
mentaar op de koninklijke verklaringen. Uit
ten aard der zaak zelf legt men in de Bel
gische pers steeds eer. zekere terughoudend
heid aan den dag in dergelijke omstandig-
leden, zonder daarom eventueele critiek te
maren. Doch wanneer het Staatshoofd het
voord neemt, dan weet men, dat zulks aan
leiding vindt in plechtige omstandigheden
'ie van het grootste belang zijn voor het
ind en de huidige voelt men ook als dus-
anig aan. Het is de eerste maal, dat de jon-
e vorst Leopold III een ministerraad voor-
!t en internationaal verstrekkende richt-
■jnen aangeeft die ver buiten de grenzen
.'eerklank vinden. Wij kunnen niet nalaten
>r aan te herinneren hoe wy u in onze brie
ven van de laatste maanden herhaaldelijk,
vonder daarom profeet te zijn, de nieuwe
vending in de Belgische politiek hebben
laten voorzien. Dat is een van de belang-
ijke besluiten welke door de regeering van
'eeland zouden worden genomen, die in de
ucht hingen. De verklaringen van den Ko
ning, zulks kan ook worden vastgesteld,
luiten regelrecht aan bij de rede, de veelbe-
aroken rede die werd gehouden door den
aer Spaak, minister van büitenlandsche
aken, voor de büitenlandsche journalisten
- Brussel, en waarover wij u uitvoerig
ahreven. Deze rede was als een proefballon,
>m de openbare meening voor te bereiden.
HÜ die in regeeringskringen verkeerden
"isten wel hoe men er in het kabinet van
len premier over dacht en hoe deze de ver
breiding van de rede en van al het com
mentaar er over in de hand werkte. Men
indt in de verklaringen van den Koning
mzelfden gedachtengang terug, we zouden
ij na zeggen de hand van den premier zelf.
Ie binnenlandsche politieke omstandigheden
jn van dien aard, dat de heer van Zeeland
et verkieslijker heeft geacht het lot van de
ageering niet te verbinden aan het stand
ezen in een dergelijk essentieel probleem
oor de toekomst van het land. Dit was des
e gemakkelijker te rechtvaardigen daar het
raagstuk zoo verheven is boven de partij-
ooeilijkheden, de politieke ruzies, dat de
-nst van het oogenblik zelf vereischte dat
Heen het Staatshoofd, ver boven alle ver-
oeldheid staande, de uitspraak zou bepa-
on. Dat heeft de Koning dan ook gedaan,
'la de rede van den Keer Spaak was er
lechts verzet bij de vrienden van den socia-
stischen minister van büitenlandsche za en
o men herinnert zich hoe hij moest ver
fijnen voor de vierschaar van de partij,
f personaliteit van dengene die de lcoers-
"randering in de Belgische büitenlandsche
oütiek heeft bepaald is nu van dien aard
at de reactie ook bij de socialisten zeer ge
og zal zijn. Overigens heeft de ee"te mi
'ster sedert Maandag onderhandelmgen
•voerd met de katholieke en ,0Clallstl"Jj<
misters om hun instemming met de m
ire en bijgevolg büitenlandsche P°^ek t®
-komen. De Koning heeft de verschillende
ementen opgesomd die tot ver
an de internationale atmosfeer hebben g
;'d. Daar onder zijn de Dmtsche bewape
"ng. de herbezetting van het Rijnland de
vankelbaarheid van elk statuut van m^er
'ationale veiligheid, de binnenlandsche o
enigheden in verschillende landen. Hy heef
7ystgesteld, dat het stadium van imrtudee-
ring van het militair probleem, zooa
"gevolge deze vertroebelde °™tand*_
hehd<* gesteld is, als afgesloten dient be
*fouwd te worden. Hij heeft betoogt, da
e BelgiSChe militaire politiek t
af door de büitenlandsche Pol£*kq
°°gmerk de verwijdering van den poilog
van het Belgisch grondgebied. De Belgische
verbintenissen moeten niet verder reiken
dan tót het onderhoud van een militaire or
ganisatie, waardoor om het even welke Bel
gische nabuur de lust mist België als öp-
marschgebied tegen een anderen Staat te
gebruiken. De vorst zei letterlijk: „Elke
eenzijdige politiek verzwakt onzen toestand
in het buitenland, verwekt terecht of ten
onrechte verdeeldhied in het binnenland.
Een verbond, zelfs louter defensief, leidt
geenszins naar het doel, want hoe vlug ook
de bondgenoot te hulp zou kunnen snellen,
het zou steeds zijn na den eersten stoot die
ons bliksemsnel zou treffen. Om dien slag
af te wenden zouden wy alleszins alleen
zijn". De Koning zei verder nog, ook herin
nerende aan de rede van den heer Spaak,
dat België een uitsluitend en volstrekte
Belgische politiek moet nastreven. Die poli
tiek moet er vastbesloten op gericht zijn
België buiten de geschillen van zyn buren
te houden.
Schreven wy niet nog geen maand ge
leden, dat België als het ware holt op een
weg, die leidt naar een veiliger huis, waar
bet buiten den brand blijven kan die even
tueel zou kunnen ontstaan? Het zal in Ne
derland met een ;ekere fierheid en voldoe
ning onthaald zijn geworden, dat de Ko
ning de Nederlandsche politiek tot voorbeeld
heeft gesteld. Zijn woorden zijn het failliet
tevens van degenen die het militair accoord
met Frankrijk als de hoeksteen van de Bel
gische veiligheid bleven beschouwen, on
danks de veranderde internationale omstan
digheden. Devèze was een dezer en indien
men de geruchten moet gelooven die wer
den verspreid naar aanleiding van het feit
dat hy niet meer als minister van landsver
dediging deel uitmaakt van de huidige regee
ring, dan is dit te wijten aan de omstandig
heid, dat hy zyn opvattingen op dit gebied
niet wou herzien en in conflict was getreden
met den Koning alsmede met de opvatting
over de organisatie van de verdediging.
Doch dit verdient een zeker voorbehoud.
Men moet evenwel hieruit nog niet beslui
ten dat dit accoord zal worden ongedaan ge
maakt. Nadere uitleggingen, meer regee-
ringscommentaar zal daaromtrent moeten
worden afgewacht. De kwestie zal echter
dienen gesteld en zal worden gesteld. In
Frankrijk is men, te oordeelen naar den
toon van de Fransche pers, het hoofd
kwyt. Sommige persorganen stellen den
Koning voor als een Belgischen Hitier
Men gevoelt er het Belgische besluit als een
verlies, ongetwijfeld, dat nog pijnlijker is
na de verschillende verliezen die in den
laatsten tijd door de Fransche diplomatie
zijn geleden.
De nieuw geschapen toestand zal zeer
zeker nog meer aandacht vragen in de
naaste toekomst vooral ook met het oog op
den binnenlandschen toestand in België.
Doch vooralsnog gaat het om het interna
tionaal statuut van België, waaromtrent zich
zeker spoedig een diplomatieke actie zal
ontwikkelen, geïnspireerd door de beginse
len welke in de koninklijke rede zijn be
paald, en dat een einde zal stellen aan den
waarborg door België van andere lands
grenzen dan de zijne, zooals uit het Locarno-
verdrag voortvloeide. De nieuwe politiek
van onzydigheid zal meebrengen, dat België
een verbintenis bekomt van Engeland on
verwijld hulp te verleenen bij een aanval,
met gelijkwaardige overeenkomsten zoowel
met Duitschland als met Frankrijk. Dit zal
dus opnieuw de toestand zijn van voor den
oorlog. Gewaarborgde neutraliteit, omdat
alle andere mogendheden by deze neutrali
teit belang hebben, zonder zelf iets anders
dan deze neutraliteit te waarborgen, kortom
de politiek van de mogelijkheden, de poli
tiek die psychologisch door een volk kan
worden aanvaard en de eenige die door het
Belgische publiek kan worden geduld, zooals
in den laatsten tyd ten overvloede is geble
ken uit de reacties van het volk naar aan
leiding van de ontwikkeling van den toe
stand in Frankrijk. Men moet er ten slotte
ook groote aandacht voor vragen dat de be
paling van het Belgische standpunt zooals
het door den Koning werd gegeven, mee
brengt de versterking van het militair in
strument waarover de Belgische regeering
wenscht te kunnen beschikken om haar
neutraliteit te kunen doen eerbiedigen. Wij
zullen hierop nog nader terugkomen. De
dienst der infanterie wordt verlengd tot 18
maanden. De uitrusting zal worden ver
sterkt, enz. Dat is het eenige wat er door
een blad als „La Nation Beige" op wordt ge
vonden om aan te toonen dat België ten
slotte toch een Fransch belang blijft verde
digen door zich beter te wapenen tegen een
eventueelen Duitschen inval, de algemecne
beteekenis ervan uit het oog verliezende. In-
tusschen blijft het feit, dat het accoord met
Frankrijk gesteld blyft als een probleem
van groot belang. Geleidelijkheid is hier
regel. Wat in België is gebeurd, is reeds
voldoende om er zich over te verheugen.
Uit Parijs wordt medegedeeld, dat de
berichten als zou de Fransche regee
ring voornemens zijn een nota te rich
ten tot de Belgische, om opheldering te
vragen aangaande enkele verklaringen
van koning Leopold, onjuist zijn. Op
den Quai d'Orsay is op het oogenblik
geen enkel document van dien aard in
voorbereiding. Daarentegen zijn er thans
besprekingen tusschen beide regeerin
gen geopend, welke hetzelfde doel heb
ben. Zij worden in het bijzonder te
Brussel gevoerd door bemiddeling van
den Franschen ambassadeur Laroche.
Minister-president Blum, die reeds met de
radicaal-socialistische ministers Delbos, Da-
ladier en Camille Chautemps den door de
verklaring des konings geschapen toestand
had onderzocht, heeft dit Vrijdagavond ge
daan met de leden van het kabinet, die tot
de socialistische partij (S.F.I.O.) behooren.
De meening van de „Soir".
De Brusselsche „Soir", die vaak de opvat
ting der regeering vertolkt, schrijft in ver
band met de rede van den koning, dat, ter
wijl de Belgische veiligheid moet worden
verzekerd door een gereorganiseerd en vol
maakt uitgerust leger, de koning het land
buiten ieder conflict wil houden, waarby de
Belgische grenzen niet zouden worden ge
schonden. „Dit is het diplomatieke aspect
van de Belgische kweètie".
Het blad voegt hieraan toe, dat België
zich zoo het recht schept gerespecteerd te
worden en eventueel te worden geholpen
door alle staten, welke den vrede willen.
Het verklaart, dat de woorden des konings
betrekking hebben op de toekomst der Bel
gische büitenlandsche politiek en dat er uit
blijkt, dat België zijn onderteekening ge
stand zal doen. „De verbintenissen, welke
België met Frankrijk en Engeland heeft
aangegaan na de conferentie te Londen met
de Locarnostaten, behouden haar volledige
waarde, evenals de zin en de strekking van
de aanstaande internationale onderhandelin
gen ongewijzigd blyven. De formuleering
van den koning is niet die van de bij ver
drag bepaalde neutraliteit van voor 1914.
België blijft vrij in zijn houding op het ge
bied der internationale politiek, maar wil
zich niet meer binden aan eenige groote
mogendheden, om te vermijden, dat het land
op het gebied der büitenlandsche politiek in
een strijdpositie komt. Dit wil niet zeggen,
dat het Belgische volk afziet van zijn tra-
ditioneele vriendschappen".
Verklaring van Degrelle.
Leon Degrelle, de leider der Rex-bewe-
ging, heeft aan een correspondent van het
Stef.' Ag. verklaard dat de koning in zyn
redevoering de beginselen heeft verdedigd,
welke de Rex-beweging al sedert den eer
sten dag harer politieke actie heeft verde
digd: de noodzakelijkheid dat België zich
vrijmaakt van de Fransche voogdij, vooral
op dit oogenblik nu men ziet hoe de regee
ring te Parijs steeds meer terrein prijs geeft
aan de door Moskou geleide revolutionnaire
krachten. Deze voogdij, aldus Degrelle, zou
ons op een kwaden dag kunnen betrekken
bij een door het bolsjewisme gewild con
flict, in het uitsluitend belang van het
bolsjewisme. Wanneer Rex aan het bewind
komt, zal zijn geheele politiek zijn georiën
teerd naar anti-bolsjewistische landen, zoo
als Italië, Duitschland en het toekomstige
Spanje. Wy zullen met hen tezamen met al
onze materieele en moreele kracht strijden
ter verdediging van de Europeesche bescha
ving en om het bolsjewisme uit Europa te
verdrijven.
Het socialistische Kamerlid Hubin heeft
aan den voorzitter der Kamer het verzoek
gericht den minister van büitenlandsche za
ken te mogen interpelleeren over de juiste
beteekenis van het woord „neutraliteit" in
de rede des konings, teneinde te weten of
dit de verdwijning van de vermeende ac-
coorden tusschen de generale staven in
houdt.
De Parysche „Temps" schryft, dat gezien
van het standpunt der Fransche veiligheid
het voornaamste is, dat de verdediging van
het Belgische grondgebied degelijk wordt
ingericht, geschikt om een doeltreffende
hinderpaal te vormen voor een overweldi
ger, die evenals in 1914 België zou willen
gebruiken om Frankrijk aan te vallen.
Daar België in de toekomst geen andere
verplichtingen meer op zich zal nemen dan
die, welke voortvloeien uit wederzij dsche
garanties en militaire bondgenootschappen,
moet men zich, volgens het blad, niet ont
veinzen, dat de leerstelling van de collectie
ve veiligheid ernstig is aangetast.
Spaak over de Belgische politiek.
De Belgische minister van buitenL zakert,
Spaak, heeft op een politieke vergadering
een rede gehouden, waarin hij de nieuwe
Belgische politiek als volgt omschreef: „De
zekerheid, dat het Belgische grondgebied
niet kan dienen voor een doortocht, noch als
operatiebasis voor eenige mogendheid, is
een geruststellend element. Wanneer wij, om
de deugdelijkheid van deze politiek te ver
zekeren, van het land een belangrijke mili
taire krachtsinspanning eischen, die ons
evenwel in staat moet stellen, onder vervul
ling van al onze plichten, onze verdediging
en onze veiligheid te verzekeren, voeren wij
niet slechts en uitsluitend en integraal Bel
gische politiek, doch dragen wij op de meest
doeltreffende wijze tot den wereldvrede bij.
In deze bijeenkomst, die vooral gericht
was tegen het Rexisme, zeide Spaak verder,
dat de regeering „den handschoen opnam,
indien het noodig was de mouwen zou op
stropen, en tegenover de golf van het
Rexisme een golf van zou stellen, zoo krach
tig, dat men over 6 maanden niet meer van
een dictatuur zou spreken". Spaak wees ten
slotte op de immoraliteit van het bondge
nootschap der Rexisten met de Vlaamsch-
nationalisten.
Geen nieuws was tot gisteravond be
kend van de ernstige gevechten, die op
het oogenblik ten Westen van Madrid
moeten plaats vinden. Drie kolonnes
rukken nu uit deze richting op naar de
hoofdstad: uit Navalperal, uit El Hoyo
de Pinares en uit Cebreros. In het Noor
den gaat de wanhopige stryd om het be
zit van Oviedo voort, ondanks het feit,
dat een hulpkolonne uit Galicië reeds
contact met de verdedigers zou hebben
verkregen. De Asturische mijnwerkers
vervolgen hun aanvallen op de verschil
lende gebouwen midden in de stad. Een
sterke groep opstandelingen heeft zich
verschanst in de kathedraal, waar zij
zich verdedigen met mitrailleurvuur,
doch het feit, dat dit thans vermindert,
wyst erop dat zij gebrek aan munitie
beginnen te krijgen.
Verdere berichten van het Spaansche
strijdtooneel ontbreken.
Largo Caballero opperbevelhebber.
De Staatscourant publiceert een order van
het ministerie van oorlog, volgens welke
Largo Caballero, de minister van oorlog,
voortaan het opperbevel op zich zal nemen
over alle gewapende troepen.
Bij decreet wordt een algemeen commis
sariaat van oorlog in het leven geroepen,
Largo Caballero
welks voornaamste taak zal zijn politieke
controle uit te oefenen op de strijdkrachten
en de verbinding te vormen tusschen de
militaire leiding en de strijdende massa.
Alvarez del Vayo, de minister van büiten
landsche zaken, is tot algemeen commissaris
benoemd.
Communiqué der opstandelingen.
Radio Sevilla heeft gistermiddag medege
deeld, dat de opstandelingen aan het front
van Toledo een colonne vrijwilligers hadden
omsingeld, die voor een groot gedeelte uit
buitenlanders en miliciens bestond, die over
de Serra San Vicente door de linies der
rechtschen troepen passeerden om te trach
ten Madrid te bereiken.
Communiqué van de Spaansche
ambassade te Moskou.
De pers publiceert een' communiqué van
de Spaansche ambassade te Moskou, waarin
de ambassadeur verklaart het noodig te
oordeelen de vergissing van den Italiaan-
schen vertegenwoordiger te Londen, Grandi,
te herstellen, welke deze maakte tijden zyn
rede in de non-interventie commissie,
Grandi zeide, dat de Spaansche ambassa
deur te Moskou door bemiddeling van de
Sovjet pers zijn dank betuigde aan de
regeering van de Sovje-Unie voor de edel
moedige hulp, verleend aan de Spaansche
regeering.
In werkelijkheid, zoo verklaar de Spaan
sche ambassadeur, betuigde hij zijn oprechte
erkentelijkheid voor de hulp, welke het Rus
sische volk zond aan het Spaansche volk
door levensmiddelen te sturen voor de vrou
wen en kinderen in Spanje.
Spaansch mailschip tot zinken
gebracht.
Lloyds verneemt uit Santa Isabel (W.
Afrika), dat het Spaansche motor-mailschip
„Fernando Poo" (6.914 ton) ter hoogte van
Bata door kanonvuur tot zinken is gebracht.
Mededeelingen der opstandelingen.
He radiostation La Coruna deelt mede, dat
een in de Siërra Alcubierre in Aragon ope-
reerende colonne een vijandelijke afdeeling
op de vlucht heeft gedreven, waarbij de
regeeringsaanhangers 60 dooden verloren.
In den sector Toledo hebben de rechtschen
een vijandelijk kamp aangevallen en 80 man
gedood. In den sector Madrid hebben de
troepen van Franco de dorpen Valmojado en
Casarubie bezet.
De troepen van Varela hebben een vy an
delij ken aanval afgeslagen: de regeerings-
roepen verloren 150 dooden, 270 man wer
den gewond, 300 geweren en 7 mitrailleurs
vielen in handen der rechtschen.
De rechtsche luchtmacht heeft een vlieg
veld in de nabyheid van Malaga gebombar
deerd en vijf toestellen vernield. Aan het
front van Talavera zijn drie regeeringsvlieg-
tuigen neergeschoten, by Cordova twee, bij
Malaga één.
Radio Teneriffe deelt mede, dat wanor-
derlykheden zouden zijn voorgekomen aan
boord van het regeeringsvaartuig „Cam-
peador". De bemanning zou den kapitein,
die de intsructies van Madrid weigerde op
te volgen, gevangen hebben genomen.
Wat de regeering meldt.
De regeering deelt mede, dat haar troepen
in den sector Tardienta zich hebben meester
gemaakt van Punta Ladrones. In den sector
Guadiz hebben de linkschen Cortyes en
Henares del Prado bezet. By Barbastro trek
ken de opstandelingen terug. Aan het Zui
delijk front bij Montoro hebben de regee
ringstroepen Casyro del Rio en Espejo ge
nomen. In den sector Robledo de Chavel,
waar de linkschen heftigen weerstand bie
den, zijn twee vliegtuigen der opstandelin
gen neergeschoten.
COMMUNISTISCHE ONLUSTEN TE
MANILLA.
Naar hier aangekomen reizigers meedee-
len hebben 3 October te Manilla ernstige
communisten-onlusten plaats gehad.
Op 14 plaatsen tegelijk werd brand ge
sticht, welke aanzienlijke schade aanrichtte.
Verder werd de waterleiding vernield.
Een sterke politiemacht, gesteund door
militairen, herstelde de orde.
De ongeregeldheden waren bedoeld als
sympathie-demonstratie voor de Spaansche
communisten.
Naar een D.N.B.-telegram uit Davos
meldt, is gisteren aldaar overleden de be
kende Abessinische ex-legeraanvoerder en
stam-vorst, Ras Nasiboe.
De ex-commandant hield reeds een
tijdlang in het vermaarde Kurort verblijf,
daar hij lijdenle was aan long tuberculose.
De kuur, aldaar ondergaan, heeft echter
Ras Nasibu
niet meer mogen baten en gisteren kwam
het einde van de slepende ziekte, die het
leven van den om zijn taai volhouden op
het oorlogsfront in Abessinië geroemden
generaal voorgoed sloopte.
Zooals men zich herinnert, deed Ras
Nasiboe vooral van zich spreken, doordat
hij op het Zuidfront in Abessinië (Ogaden)
zoo langdurig en hardnekkig tegen de
Italianen wist stand te houden,
