DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Tegen-aanval door de regeerings-
troepen op Oviedo afgeslagen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho. 248
Woensdag 21 October 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Madrid wordt een sombere stad.
Nieuwe Spaansche nota's.
Levensmiddelen voor Oviedo.
Nieuwe Spaansche nota's.
Huwelijk van de Prinses
op 12 Januari.
De uitgewezen
Nederlanders uit
Duitschland.
Duitsche regeering trekt
uitwijzing in.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Werkelijk nieuws van de gevechts
fronten is er vandaag bijna niet, of het
moest al zijn de niet-bevestigde tele
grammen, die den val van Antora en
van Fernando Poo melden, 't Zijn geen
bijzonder belangrijke plaatsen, maai
toch wijzen deze succesjes erop, dat de
opstandelingen nog steeds voortgaan
met het boeken van winst. En dat de
toestand in Madrid steeds kritieker
wordt.
De Spaansche hoofdstad Madrid wordt
ten sombere stad. Dezen indruk krijgt men,
als men het relaas leest van den correspon
dent van de Times, dateerende 18 Octobei
j.l. en verzonden vanuit Valencia. Hij schrijft
o.a.:
Ik ben juist uit Madrid teruggekomen, na
een ononderbroken reis van 10 uren, welke
geheel op tijd verliep. Ik vertrok uit een
aombere stad met een gespannen atmosfeer,
waaruit alle bekende vroolijkheid was ver
dwenen. Er werd geen honger geleden, want
ofschoon vleesch, Doter, kaas en eieren niet
te krijgen of althans zeer schaarsch waren,
waren er meer dan voldoende andere levens
middelen. Op den avond dat ik Madrid ver
liet. werd de gasvoorziening er onverwacht
en «onder waarschuwing afgesneden, terwyi
er geen kolen te krijgen zijn. Duizenden ge
zinnen zullen dus geen vuur kunnen verkry-
gpn voor verwarming of koken. De water-
^orziening en de electriciteilsvoorziening
functionneeren nog.
De communicatie tusschen Madrid en de
kust door middel van den spoorweg en over
de groote wegen geschiedt ongehmderd. On
geveer 10 dagen geleden werd een 5®**
trein bij Aranjuez uit de lucht gebombar
deerd, waarbij de spoorlijn beschadigd
werd. Binnen de negen uur was de «para
ta» geschied en sindsdien heeft geen hinder
nis zich voorgedaan. Dagelijksvertrekken
uit Madrid drie treinen naar Valencia en
zes of zeven treinen naar Alicante en C«.rta
gcna. De passagiers zijn meest leden der mi
kt» en er zijn slechts enkele burgers of
vluchtelingen in den trein. De slaapwagens
um vrijwel leeg. De leden der müitó ne
on de eerste klasse coupes in. Er bestaat
twijfel of vele Spanjaarden en vreeim-
delingen zouden gaarne uit Madnd wiUen
vertrekken, maar zij hebben er geen geld
^Toen ik uit Valencia naar Madrid wüde
vertrekken, werd ik gewaarschuwd dat de
reis aevaarliik was. Als gevolg van de
bestaat b, Spanje al.em^n
d. indruk, dat da met
drid verbroken zijn, en dat de s maakte
heeft van de bombardemen en.
de reis van Albacete naar M^rid overdag
cn nooit zijn mij de uitgestre voorge-
schen die twee steden v*eedzan^ 0on-
komen. Overal waren de boeren als gewoon^
lijk aan het werk. Alleen zoo leden
.ard aken
Jiatouda'ïatrolaumuuk».diaidw»
tuigbommen waren vernie - ver.
geroorlog harinnard. Toe» ik *£1^.
liet, was de stad nog maar v.i;na een
bardeed geweest, en dat was bijna een
maand geleden. De berichten van de zyde
der opstandeling^dat a n worden
fcombardeerd moeten n b
evenmin .1. dn bench.»
gebombardeerd, en dat
woeden etc.
Zondagavond is de ^oof^eveMmidde-
Havas met het eerste htaut0.s OViPHn
len, bestaande uit 60 enkele
binnengetrokken, journalisten. De
dere Fransche en Br .-k van aue zij-
bevolking kwam onm g overi.
den toegestroomd, om correspondent
ge Spanje te vernemen.ID^ecn
van Havas had de reis g aardappelen en
volgeladen met zakken J en door de
bammen, welke gezon omgeving aan
bewoners van de dorpjes 1 Qviedo"t zoo-
de „dappere verdedigers aut0's stond
sis met groote letters op
Veumfld' ..d langs denzelfden weg
Het convooi reed lang de stad
als waarlangs de opstan had beslo-
binnenrukten. De genera :rideien te voor
ten de stad snel van levensmodel^
«en. Langs den weg was oDengelaten en
doorgang voor het convo het vuur
op enkele punten reed m voortge-
van den vijand. Met sprong
rukt met gedoofde Lichten.
Moorden en branden.
Het convooi reed langs de eerste huizen
der stad, welke vernield zijn door granaten,
bommen en dynamiet. De loopgraven, welke
op elke 100 meter van den weg zijn gegia-
ven zijn voorloopig dichtgegooid met zand
zakken, waarop nog de bloedvlekken zicht
baar zijn. Deze loopgraven geven den grens
van de stellingen van de regeeringstroepen
op 4, 5 en 6 October aan, toen zij nog opruk
ten tegen de opstandelingen welke de stad
bezet hielden. Eindelijk kwam het convoo:
bij het Noorder-station waar een luitenant
en 30 vrijwilligers van de opstandelingen
gedurende 15 dagen de oprukkende regee
ringstroepen tegenhielden.
De correspondent deelt verder nog med
dat in de „Calle de Uria", welke de regi
ringstroepen niet konden binnendringen, c
straat door bommen letterlijk in stukke
werd gehakt, de huizen zijn of wel in brar.
gestoken ofwel door granaten stukgeschc
ten.
De vrachtauto's kunnen slechts met moei
te vooruitkomen.
Hetzelfde beeld toonen ook de overige
straten, er is geen huis, dat niet heeft ge
leden.
Volgens de officieele cijfers telde de ver
dediging 2000 man. Zij bezaten een voldoen
de aantal geweren, doch weinig geschut.
De burgerbevolking telde 40.000 zielen.
Onder de burgers Zijn ongeveer 600 doo-
4en gevallen en onder de troepen ongeveer
350 tot 400.
Van de militairen en vrijwilligers, die de
stad verdedigden werden ongeveer 900 ge
wond.
Roode tegen-aanval op Oviedo af
geslagen.
De uit Asturische mijnwerkers bestaande
roode colonnes onder commando van Gonza-
lez Pena, die zich na haar nederlaag in de
dalen en bergkloven voor Oviedo opnieuw
verzameld hadden, hebben gisteren ge
tracht, een tegen-aanval op de nationalisti
sche bezetting van de stad te ondernemen.
Zij werden evenwel door de troepen van
generaal Mola, de Galicische afdeelingen,
die de stad eenige dagen geleden hebben
ontzet, en de troepen van het garnizoen, on
der commando van generaal Aranda, terug
gedreven.
Onder bescherming van pantserauto's pro
beerden de rooden over de heuvels ten zui
den van Oviedo de stad te naderen, doch
door het uitstekend geleide vuur van de na
tionalistische batterijen werd hun actie tot
een volkomen mislukking gedoemd. Geen
enkele roode colonne slaagde erin, tot de
fortificatiewerken van de nationalistische
troepen door te dringen, om met succes van
haar dynamietbommen gebruik te kunnen
maken.
De afweeractie van de nationalistische
batterijen werd gesteund door twaalf bom
menwerpers, die honderd-vijftig bommen op
de roode aanvalscolonnes neerwierpen.
Laatstgenoemden trokken tenslotte terug,
de dooden en gewonden meesleepend.
Hierna verzamelden zij zich nogmaals en
trachtten in den namiddag een nieuwen te
genaanval te ondernemen in zuid-westelij
ke richting, blijkbaar met het doel zich door
de buitenwijk Crullos een weg naar de stad
te banen. Ook dit tegen-offensief werd ech
ter door de nationalistische batterijen afge
slagen.
De belegering van Oviedo.
Een speciale correspondent van het Duit-
1934 dien hij mede bestreden heeft, goed
vertrouwd.
Berichten der opstandelingen.
De zender te Valladolid heeft medege
deeld, dat de Madrileensche regeering order
heeft gegeven, dat alle militiesoldaten, die
achter het front komen en verhalen doen
over door de regeeringstroepen geleden ne
derlagen, gefusilleerd zullen worden even
als diegenen, die door praatjes paniek onder
de bevolking wekken.
Tijdens den opmarsch der rechtschen aan
het front van Aragon hebben negen bombar
dementstoestellen der regeering getracht de
opstandelingen te bestoken. Zes dezer toe
stellen werden echter neergehaald.
In een officieel communiqué der noorde
lijke legers wordt verklaard, dat zich geen
enkele belangrijke operatie heeft voorge
daan.
Aan het front van Ulescas heerscht een
lichte bedrijvigheid.
De strijd rondom Madrid.
Gistermorgen tegen negen uur trokken
vijf bataljons militiemannen en regeerings
troepen op uit het dorp Ugena, dat op 4
K.M. van Illescas ligt Zy vielen de vooruit-
'eschoven stelling van de colonne Baron
an, gesteund door drie 75 m.m.-batteryen.
ie stellingen der opstandelingen werden
imiddellijk versterkt en twee batterijen
tillerie brachten den opmarsch der loya-
n tot staan, terwijl tusschen de infanterie-
-.ies geweervuur gewisseld werd.
Tegen den middag werd het rustig.
Om half drie trachtten de regeeringstroe
pen een nieuwen aanval door te zetten, maar
de troepen van Baron deden, de bajonet op
het geweer, een tegen-aanval en om half vijf
waren de loyale troepen teruggetrokken met
achterlating van 150 dooden.
De voorposten van de colonne-Baron trok
hier profijt van door op hun beurt op te
rukken.
Zij bevinden zich thans op 30 K.M. van
Madrid.
Aan den anderen kant is de uiterste lin
kervleugel van Valera gisteren drie kilome
ter opgerukt in de richting van Brunette.
Varela is gistermorgen vertrokken naar Sa-
lamanca om te overleggen met de generaals
Franco en Mola.
Des avonds keerde Varela weer te Illes
cas terug.
Welingelichte kringen denken, dat de ge
neralissimus mogelijk bevelen heeft gege
ven voor he beslissende offensief.
De Spaansche ambassadeur te Londen
heeft zich gistermiddag naar het Foreign Of
fice begeven en overhandigde twee nota's
namens zijn regeering, waarin Italië en
Duitschland worden beschuldigd van schen
ding van de niet-inmengings-overeenkomst.
In de eerste nota wordt verklaard, dat de
Spaansche regeering van geloofwaardige
zijde heeft vernomen, dat op 15 October 200
rups-auto's en 100 vlammenwerpers van Ita-
liaansche herkomst te Cadix zijn ontscheept.
Dit materiaal was bestemd voor de opstan
delingen.
In de tweede nota verklaart de Spaansche
regeering, dat volgens door haar ontvangen
inlichtingen een Duitsch oorlogsschip, ver
moedelijk een torpedojager, voor Algeciras
voor anker is gegaan en hier oorlogsmate
riaal aan land heeft gebracht. Hier schijnt
sprake te zijn van luchtdoelgeschut.
De nota vermeldt verder, dat korten tijd
later een transport Noorsche troepen uit
Ceuta in de baai van Algeciras voor anker
ging. Tenslotte preciseert de nota, dat de
Duitsche kruiser „Deutschland" tot 18 Oct.
te Tanger bleef liggen.
Uitwisseling van gijzelaars voor
gesteld.
De Britsche minister van buitenlandsche
zaken heeft een telegram gezonden aan den
Britschen zaakgelastigde te Madrid, Ogilvie
Forbes, waarin hij zijn medewerking uit
spreekt voor hetgeen deze heeft gedaan met
toestemming van de Britsche regeering, to
Communiqué van regeeringszijde.
In een officieel communiqué wordt o.m.
het volgende bekend gemaakt:
Aan het noordelijk front zetten de regee
ringstroepen den grooten slag voort tegen
de opstandelingen, die zich in de richting
van Oviedo bewegen.
De mijnwerkers strijden met grooten moed
en brengen den opstandelingen onbereken
bare verliezen toe.
Aan het Aragoneesche front heeft een re-
geeringsvliegtuig der opstandelingen toestel
len neergeschoten.
Een patrouille opstandelingen, die een
overval wilde plegen, werd afgeslagen en
liet 25 dooden op het slagveld achter.
De regeeringstroepen bezetten thans tal
rijke huizen van Huesca.
Zij hebben een escadron cavalerie der
Mooren vernietigd. In Guadarrama hebben
de loyale troepen met succes een overval
uitgevoerd ten noord-westen van Robledo
de Chavela.
25 opstandelingen vonden hier den dood.
Tenslotte zijn drie krachtige loyale colon
nes begonnen met 'n grooten aanval in den
sector van den Taag.
De rechtschen trokken zich terug en le
den zware verliezen.
ZAL OOK DE PESETA DEVALUEEREN?
Oud-minister Chapaprieta acht bet
onvermijdleijk.
De vroegere minister-president en mi
nister van financiën, Chapaprieta, die als
een der eerste autoriteiten in Spanje op
financieele gebied geldt, heeft tegenover het
agentschap Havas verklaard, van meening
te zyn, dat, nu Frankrijk, Zwitserland en
Nederland gedevalueerd hebben, er voor
Chapaprieta
Spanje niets anders zal overblijven, dan,
zoodra het mogelijk zal zijn, de kwestie gron
dig te bestudeeren, de waarde van de Spaan
sche valuta vast te stellen in verhouding
met die der landen, welke hun munt on
langs hebben aangepast.
4JVi* vvi.iwpuilUCJH VU11 UCV lyun- I o
sche nieuwsbureau heeft in het hoofdkwar vermindering van het gevaar voor de non
tier Grado voor Oviedo een onderhoud ge- combattanten. In het telegram wordt verdi
had met den commandant der troepen die gesproken over het groote getal personer
in Oviedo belegerd waren, generaal Aranda. dat gedurende de troebelen in Spanje ai
Deze gaf hem een uiteenzetting van de be- gijzelaars gevangen wordt gehouden. Er bi
wapening der aanvallende regeeringstroe- staat een ernstige reden te vreezen voor he
lot van dezen en de regeering van zyn ma
jesteit voelt zich gedwongen op zuiver men
schelijke gronden een beroep te doen op
beide partyen om te komen tot een over
eenkomst tot uitwisseling van deze gijze
laars en vooral om de vrouwen vry te laten
en dezen naar een veilige plaats over te
brengen. Tot dit doel is de Britsche regee-
ring bereid mede te werken met beide par
tyen en indien transport over zee gewenscht
wordt, is zy bereid de Britsche vloot hier
voor beschikbaar te stellen.
Den gezant wordt opgedragen onmiddel
lijk in dezen zin voorstellen te doen by de
regeering van Spanje. Bovendien wordt
hem opgedragen in nauw contact te blyven
met de Britsche vlootautoriteiten en hen op
de hoogte te houden met de ontwikkeling
en met hen de eventueele evacuatie in bij
zonderheden te regelen.
Een soortgelijk telegram is gezonden naar
den Britschen ambassadeur.
pen, welke over veel meer oorlogstuig be
schikten dan de opstandelingen. Voorts ver
klaarde de generaal, dat de bevrijding dooi
de Marokkaansche troepen op het uiterste
oogenblik gekomen was, toen bijna geen le
vensmiddelen en geen munitie meer aanwe
zig was. De loyale troepen waren reeds in
eenige huizen der voorstad binnengedron
gen. Het strategische doel der verdediging
van Oviedo is uitstekend bereikt, daar men
da loyale strijdkrachten in Asturie op deze
wijze voortdurend by Oviedo had vastge
houden.
Voortdurend zaten op deze wijze 8000 re-
geerings-soldaten benevens een groote hoe
veelheid oorlogstuig by Oviedo vast.
Thans begint, aldus zette generaal Aranda
zijn verklaringen voort, de opmarsch naar
het Noorden en Oosten, benevens de zuive
ring van Asturie van „rooden". Dit zal nog
veel werk geven, maar spr. is met de „roode
tactiek" uit den Asturischen opstand van
RYDZ SMYGLY WORDT BEVORDERD
TOT MAARSCHALK.
Generaal Rydz Smygly, de opperbevel
hebber van het Poolsche leger, zal op 11
November a.s. ter gelegenheid van den
Poolschen nationalen feestdag ter herden
king van den wapenstilstand tot maarschalk
van Polen worden bevorderd.
Dit bericht, dat reeds was bekend ge
maakt, is gisteren herhaald door het regee
ringsorgaan de „Kurjer Czerwony".
Gezaghebbende kringen bevestigen noch
dementeeren het.
De maarschalkstaf zou door den president
aan generaal Rydz Smigly worden over
handigd tijdens den grooten jaarlykschen
troepenschouw op 11 November.
Volgens zekere, gewoonlijk goed inge
ichte kringen, is het mogelijk dat Rydz
'mygly niet tot maarschalk zal worden
evorderd, maar den titel van Hetman zal
rygen.
Deze waardigheid zou overigens, naar
en verklaart, beantwoorden aan de wer-
elijke positie van den generaal in Polen,
laar de Hetman vroeger in feite de door
den koning bekleede macht heeft uitgeoe
fend.
Maarschalk Pilsoedski werd officieel tot
eersten maarschalk van Polen benoemd.
Sindsdien werd de waardigheid van maar
schalk van Polen nog slechts toegekend
aan maarschalk Foch.
Er wordt aan herinnerd, dat generaal
Rydz Smygly bij decreet van 15 Juli de
eerste plaats na den president der republiek
werd toebedeeld.
Inzegening zou zijn in St. Jacoks-
kerk te Den Haag.
Naar het „Handelsblad" van door
gaans goed ingelichte zijde vernemen,
zal het huwelijk van H. K. H. Prinses
Juliana met Z. D. H. Prins Bernhard
in de groote of St. Jacokskerk wor
den ingezegend.
Hoewel daaromtrent nog geen defi
nitieve beslissing schijnt te zijn geno
men, zou als datum voor het huwelijk
in aanmerking komen Dinsdag 12
Januari.
Een voortgezette vriendschappe
lijke gedachtenwisseling tusschen
het Nederlandsche gezantschap te
Berlijn en het Duitsche ministerie
van buitenlandsche zaken heeft
ertoe geleid, dat de Duitsche re
geering de harerzijds genomen
maatregelen tot uitwijzing van
een viertal Nederlanders uit
Duitschland heeft ingetrokken.
Door deze intrekking is de weg
geëffend tot verder diplomatiek
overleg ten einde het gerezen con
flict volledig tot onlnsftjnf U
brengen.
Zie verder laatste berichten.
GRAAF CIANO TE BERLIJN.
De Italiaansche minister van buitenland
sche zaken, Ciano, is gisteravond te Berlijn
aangekomen. Hy werd o.a. verwelkomd door
zijn Duitschen collega, von Neurath.
DORP DOOR BRAND VERWOEST.
Het dorp Tsjomen by Ilgaz in het Noorden
van Klein-Azië is geheel verwoest door een
grooten brand. De school, de moskee, alle
winkels en alle woonhuizen werden in de
asch gelegd. Vierhonderd personen zyn dak
loos geworden, een oude vrouw en een kind
zyn in de vlammen omgekomen.
Ciano
Een belangrijke politieke missie.
Vanochtend om elf uur heeft de Italiaan
sche minister van buitenlandsche zaken,
graaf Ciano, zich in gezelschap van den Ita-
liaanschen ambassadeur te Berlijn en zyn ge
volg naar de Wilhelmstrasse begeven voor 'n
protocolair bezoek aan den rijksminister van
buitenlandsche zaken, baron von Neuratli.
Von Neurath heeft de Italiaansche gasten
in tegenwoordigheid van zijn medewerkers
en hooge functionnarissen van het ministe
rie van buitenlandsche zaken ontvangen.
Het bezoek duurde tien minuten.
Hierna trokken de beide ministers van
buitenlandsche zaken zich terug voor een
onderhoud, dat men moet beschouwen als
het eerste politieke gesprek van deze da
gen.
DE NOORSCHE REGEERINGSWIJZIGING.
Voorloopige uitslag van de ver
kiezingen.
Volgens de voorloopige berekening van
het resultaat van de verkiezingen behaalde
de arbeidersparty 70 of 71 zetels, tegen 69
in het vorige Storting, de conservatieven 36
tegen 31, de agrariërs 18 (23), de liberalen
23 (24) en de kleinere partijen 2 of 3 (4).
ITALIAANSCH GEZANT OVERHANDIGT
ZIJN GELOOFSBRIEVEN.
Uit naam van den „Koning van
Italië, Keizer van Abessinië".
De nieuwe Italiaansche gezant heeft pre
sident Carmona zyn geloofsbrieven te Lis
sabon overhandeld. Hy sprak daarby over
„Z.M. den Koning van Italië en Keizer von
Abessinië". President Carmona antwoordde
hierop met het grootste genoegen de brieven
te aanvaard „van Victor Emanuel 3",
