DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
RUSLAND, PORTUGAL, SPANJE
Aanbieding van een Nationaal Huwelijks
geschenk aan H. K. H. Prinses Juliana en
Z.D.H. Prins Bemhard von Lippe-Biesterfeld.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTEENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No 255
Donderdag 29 October 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
DE HOUDING VAN RUSLAND EN DE NOTA VAN PORTUGAL
INZAKE DE NIET-INMENGINGS-KWESTIE.
De toestand aan het front.
Van het front.
FAMILIE-TRAGEDIE TE
VENLO.
De aard van het geschenk
De samenstelling der Comité's
Oproep aan het Nederlandsche Volk.
COURANT.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
De commissie voor de niet-inmenging
heeft gisteren niet minder dan 6 uur
vergaderd, nadat eerst de subcommissie
was bijeengekomen. De Russische ver
tegenwoordiger heeft medegedeeld, dat
de Sowjet-Unie wederom vertegenwoor
digd zal zijn bij de volgende vergade
ring van de onder-commissie, welke a.s.
Maandag wordt gehouden, alsmede op
de vergadering der voltallige commissie
op Woensdag daaraanvolgende. Men
verneemt, dat ook Portugal niet uit de
commissie treedt.
De commissie heeft de opheldering der
Sowjet-regeering besproken over haar ver
klaring van de vcrige week.
Gisteren is de Portugeesche nota gepubli
ceerd van Dinsdag, waarin verklaard wordt,
dat de burgeroorlog in Spanje het resultaat
is van den Russischen invloed in de Spaan-
sche aangelegenheden en dat Rusland
tracht door een binnenlandschen oorlog
Europa in een algemeenen oorlog te betrek-
ken- n
Ook de tekst van den brief, waarin Rus
land de gevraagde ophelderingen geeft om
trent zijn verklaring in de laatste vergade
ring der voltallige commissie, is gisteren
openbaar gemaakt. In den brief wordt ge
zegd, dat de Russische regeering er stellig
van overtuigd is, dat zelfs nadat het accoord
van niet-inmenging in werking was getre
den de regeeringen, welke sympathiseerden
met de opstandige Spaansche generaals,
voort zijn gegaan hen van oorlogsmateriaal
in overvloed te voorzien.
De werkzaamheden der commissie hebben
de Russische regeering er van overtuigd,
dat er geen waarborgen bestaan tegen ver
dere leveranties aan de opstandige gene
raals. Onder deze omstandigheden is de
Russische regeering van oordeel, dat tot aan
het oogenblik, dat men zoodanige waarbor
gen voor de nakoming der verplichtingen
«chept, de regeeringen, die het in overeen
«temming met de orde en het internationale
recht achten om aan een wettige regeering
te leveren, moreel het recht hebben zich
niet méér gebonden te achten, dan de re8®e~
ringen die leveringen doen in strijd met he
aceoord. Een geheel andere situatie zou zich
voordoen op het oogenblik, dat een effectie
toezicht wordt ingesteld op de uitvoering
van de verplichtingen van niet-inmensine
door alle regeeringen, welke aan de over
eenkomst deelnemen. Met dat doel heeft de
Sowjet-Unie haar voorstel gedaan, om een
toezicht in te stellen op de Portugeesche
havens en is zij bereid, het voorstel van
Plymouth te besoreken, om, afgezien van
het toezicht op de Portugeesche havens een
controle in te stellen od de Stiaansche ha
vens en grenzen. De Sowiet-Unie heeft er
geen enkel bezwaar tegen, dat een dergelijk
toezicht ingesteld wordt, mits het de toe
stemming ontvangt van de wettige Spaan
sche regeering. De Russische regeering stelt
voor om onmiddellijk de discussie over dit
onderwerp te openen.
Het verbreken door Portugal van de di-
plomatieke betrekkingen met de Spaansche
regeering kan slechts één verklaring heb
ben, namelijk de bedoeling van Portugal om
zich meer dan tot nog toe in de binnenland-
sche aangelegenheden van Spanje te men
gen.
De Portugeesche nota.
De Portugeesche ambassade heeft gis
teravond den tekst gepubliceerd van de
door de regeering van Lissabon aan lord
Plymouth overhandigde nota. Het stuk
wjjst allereerst op het feit, dat de
klachten der regeering van Madrid niet
van bewijzen vergezeld gaan.
Verder is de Portugeesche regeering van
meening, dat de commissie door deze klach
ten te behandelen en na te gaan, geheel
alsof zij jn overeenstemming waren met de
feiten, is afgeweken van den regel van de te
volgen procedure, die zij zich gesteld had-
Een dergelijke afwijking geeft de Portu
geesche regeering het recht zich op elk
oogenblik, dat haar geschikt voorkomt, uit
de commissie terug te trekken. V ervolgens
somt de nota de beschuldigingen van
drid op.
Ten eerste het verleenen van doorvoer-
faciliteiten aan opstandelingen op Spaansch
grondgebied.
Ten tweede het ontladen van wapenen
door het s.s. „Kameroen" welke wapenen
vervolgens langs den weg naar Badajoz en
Salamanca werden vervoerd.
Ten slotte de interneering en slechte be
handeling van andere Spaansche vluchte
lingen.
In antwoord op deze beschuldigingen
merkt de Portugeesche regeering op, dat de
beide laatste niet tot de bevoegdheden van
de commissie behooren. De beide eerste
dateeren van voor de onderteekening van
het non-interventieverdrag door Portugal.
Toch wenscht Portugal deze te weerleggen,
om een einde te maken aan de lastercam
pagne waaraan het is blootgesteld.
Wat betreft de eerste beschuldiging, is het
juist, dat drie vliegtuigen op Spaansch ge
bied geland zijn. Twee konden weder ver
trekken (die niet bewapend waren), doch
het derde had het landingsgestel gebroken.
Bewapende vliegtuigen die op Portugeesch
gebied landden, werden steeds in beslag ge
nomen. Zoo b.v. een vliegtuig der regeering,
dat de zijde der opstandelingen wilde kie
zen. Het is juist, dat Portugal Spaansche
vluchtelingen een toevlucht heeft verleend.
Het deed dit ditmaal evenals steeds, daarbij
trachtend hen te doen genieten van de be
scherming van een op orde en rechtvaardig
heid gebaseerd regiem.
De „Kameroen"-kwestie.
In antwoord op de beschuldiging inzake
het s.s. „Kameroen", verklaart de Portugee
sche regeering, dat dit schip den Sisten
Augustus te Lissabon is aangekomen en
denzelfden dag is vertrokken, met een la
ding bestemd voor Hamburg. Komend van
Gibraltar, een boven elke verdenking staan
de haven, heeft het te Lissabon slechts pe
troleum uitgeladen, doch geen tanks, grana
ten, bommen en vliegtuigen. Petroleum is
geen verboden product.
Het stuk eindigde met een categorische en
verontwaardigde tegenspraak van de be
schuldigingen met betrekking tot de be
weerde uitlevering van gevluchte regee-
ringsaanhangers, beschuldigingen die de re
geering van Madrid, aldus de nota, heeft
opgesteld, zonder deze te steunen met maar
het minste feit, den minsten naam, of den
minsten datum.
Ook verwerpt het stuk de klacht van den
Spaanschen ambassadeur te Lissabon om
trent de verdwijning van den Spaanschen
afgevaardigde Nicolas Paclo en den burge
meester van Badaioz, Madronero. Niets doet
veronderstellen dat Portugal in deze ver
dwijningen gemengd zou zijn. En een inge
steld onderzoek heeft niets dienaangaande
aan het licht gebracht.
Tenslotte wiist het stuk op de wet, dat
wie beschuldigt, ook bewijzen moet.
Koortsachtige toebereidselen in de
hoofdstad.
Terwijl de vijandelijke vliegtuigen, zon
der eenigen tegenstand te ondervinden, in
de buurt van en boven Madrid aan het rond-
spieden zijn naai de gunstigste plaatsen voor
den algemeenen aanval, die de bekroning
moet worden van een campagne welke nu
al honderd dagen heeft geduuid, gaan in de
hoofdstad de koortsachtige zij het eenigs-
zins verlate voorbereiding voor de verdedi
ging voort, aldus meldt een correspondent.
Alle vakvereenigingen zijn haar leden aan
het mobiliseeren. Bleeke bataillons van kap
pers, bakkers en andere binnenshuis wer
kende personen marcheeren naast metse
laars en krantenverkoopers, die door de zon
gebruind zijn. Studenten vormen compag
nieën van voetballers en van skiërs. Deze
bataillons moeten de reserve vormen van
die al aan het front zijn. Zoo gezien schijnt
het moreel van de militie veel verbeterd te
zijn, sinds de oorlogscommissarissen door
den nieuwen opperbevelhebber van het
leger naar het front en in de kazernes ge
stuurd zijn. De vuurproef moet echter nog
komen. Aan opwekkingen en aansporingen
is geen gebrek, integendeel, niets wordt ver
waarloosd om de militie tot uiterste geest
drift aan te zetten. De Sowjet-ambassadeur
heeft een oproep gepubliceerd, die in alle
kranten staat, en waarin hü eraan herinnert
hoe de gedisciplineerde wil van de Russi
sche democratie alle hindernissen overwon.
Madrid moet nu het voorbeeld van Peters
burg volgen.
Het onverschTlige Madrid, dat zoo gaarne
lui in de zon lag te droomen, is nu door het
noodlot hard aangepakt. Zijn verbazing
wekkend aanpassingsvermogen heeft nu de
grens bereikt. Er zijn teekenen dat niet al
leen generaal Franco maar vooral ook de
gereorganiseerde regeeringstroepen een be
slissing wenschen.
Mededeelingen der opstandelingen.
Radio-Sevilla heeft medegedeeld, dat de
troepen van Varela gisteren belangrijke vor
deringen in de richting van Madrid hebben
gemaakt. Zij rukten op van het dorp Cuba
tot Terrejon la Calzada, zij namen 200 man
der regeeringstroepen gevangen, tien ka
nonnen en veel ander oorlogstuig vielen in
hun handen. De eenige weg, die van Madrid
uit nog begaanbaar is, werd door de recht-
sche luchtmacht onder vuur genomen. In
den sector van het secoriaal hebben de
troepen van Mola hun tegenstanders uit hun
posities verdreven en hun ernstige verlie
zen toegebracht. Vijftien machinegeweren
vielen hun in handen. Twee vliegtuigen der
linkschen zijn in dezen sector neergescho
ten. Bij het bombardement van de haven
van Gijon is ernstige schade aangericht.
Luchtmacht der opstandelingen
bombardeert de toegangswegen tot
Madrid.
Door middel van den radiozender van La
Coruna wordt medegedeeld, dat de operaties
der opstandelingen gunstig zijn beïnvloed
door den opmarsch van generaal Varela, die
gisteren over een frontbreedte van 8 K.M.
12 K.M. vooruit is gerukt, hij bezette hier
bij het dorp Torrejon de la Calzada.
De luchtmacht der opstandelingen bom
bardeert krachtig de toegangswegen tot
Madrid, teneinde den toevoer van levens
middelen te verhinderen. Ook werden de
kazernes van Madrid gebombardeerd.
Verder wordt medegedeeld, dat de gou
verneur van Valencia een decreet heeft ge
publiceerd volgens hetwelk verscheidene
personen, die zich hebben schuldig gemaakt
aan plundering, zullen worden gefusilleerd,
Deze maatregel is genomen om een voor
beeld te stellen. De anarchie, welke in de
stad heerscht meet onmiddellijk een. einde
nemen.
De opmarsch naar het Escurial
wordt voortgezet
Een officieel communiqué van het hoofd
kwartier der opstandelingen deelt mede,
dat aan het Noordelijk front bij Alcusierre
de vijand een sterken druk uitoefende, hjj
werd evenwel afgeslagen.
De zevende divisie zet den opmarsch
naar het Escurial voort, verscheidene hoog
ten van strategisch belang werden bezet,
waarbij de vijand zware verliezen leed. In
het Zuiden bezetten de rechtschen Batres en
Alamo.
Aan het front van Guadalajara rukten de
opstandelingen verder op, eenige concen
traties van regeeringstroepen werden ver
jaagd, een honderdtal van hen sneuvelde en
70 geweren met een groote hoeveelheid
munitie werden buitgemaakt.
RESOLUTIE VAN HET BELGISCH
SOCIALISTISCH CONGRES.
„Le Peuple" publiceert den tekst van de
resolutie van het Belgisch socialistisch con
gres inzake de gebeurtenissen in Spanje.
De resolutie constateert, dat het non
interventie-pact na een toepassing van twee
manden er slechts in geslaagd is om de
Spaansche democratie onmogelijk te maken
zich te voorzien van wapenen, zonder de
wapenleveringen aan de opstandelingen door
de fascistische landen te doen ophouden.
Het handhaven van het embargo door de
democratische landen moet het Spaansche
volk een vijandige daad schijnen, welke
door geen enkele vrees voor internationale
complicaties gerechtvaardigd wordt.
STUDENTENBETOOGINGEN TE
WARSCHAU.
In verband met betoogingen der studen
ten aan de Handelshoogeschool te War
schau, waarin zich verscheidene honderden
studenten hadden opgesloten, zoodat zij door
de politie moesten worden verwijderd, heeft
de rector de colleges tot nader order ge
schorst. Vandaag hebben zich ook aan de
Warschausche universiteit betoogingen en
relletjes voorgedaan.
H.B.S.-leeraar schiet zijn drie kin
deren dood en daarna zijn
vrouw en zichzelf.
Gisteravond heeft zich te Venlo een
zeer ernstig familiedrama afgespeeld.
Het dienstmeisje van den heer G. werd
omstreeks half tien uitgezonden voor
een boodschap naar den dokter. Bij haar
terugkeer vond zij de deur van de wo
ning gesloten.
Op haar herhaaldelijk bellen werd
opengedaan door de schoonmoeder van
den heer G. In huis kwam zij tot de ont-
Het Algemeen Comité richt zich hierbij tot het Nederlandsche Volk voor het
verkrijgen van de medewerking van allen aan het Nationaal Geschenk, dat zal
worden aangeboden ter gelegenheid van het huwelijk van Hare Koninklijke Hoog
heid Juliana, Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van
Meckleroburg, en Zijne Doorluchtige Hoogheid Bernhard, Prins von Lippe-
Biesterfeld.
In al zijn geledingen heeft het Nederlandsche volk eene overweldigende en
ontroerende vreugde getoond bij het vernemen van de heugelijke tijding. De liefde
en trouw jegens het Huis van Oranje traden opnieuw in een helder licht. Van tal van
zijden klonk reeds aanstonds, spontaan en hartelijk, de wensch om deze gevoelens
van vreugde, liefde en trouw in een huwelijksgeschenk tot uitdrukking te brengen.
Dezen wensch te verwezenlijken, is het doel van het Comité.
Het Prinselijk Paar heeft zich uitgesproken voor één nationaal geschenk. Aan
deze uitspraak zij hier herinnerd.
Onder goedkeuring van Prinses en Prins bestaat het voornemen een jacht voor
het bevaren van de binnenwateren aan te bieden. Daarenboven ligt het in de bedoe
ling, het noodige te verrichten voor moderniseering en inrichting van het Paleis, dat
het Prinselijk Paar zal gaan bewonen, dan wel voor bouw en inrichting van een
passend landhuis. Een beslissing omtrent dit tweede geschenk kon niet aanstonds
worden genomen.
De gelegenheid tot het storten van bijdragen is bij het meerendeel der dagbla
den opengesteld. Daarnaast bestaat die gelegenheid bij de penningmeesters van de
Provinciale Comité's, van de Comité's in Amsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage
en van de plaatselijke Comité's, die onder de auspiciën van de Provinciale Comité's
zijn of zullen worden opgericht.
COMITÉ S OPGERICHT.
Opgericht zijn een eere-comité, een algemeen comité, een uitvoerend comité
en een werkcomité, waarvan de samenstelling als volgt is:
Mr A. J. A. A. baron van Heemstra, voorzitter; mr. W. U. Hazelhoff Roelf-
zema, secretaris; mr. E. de Visser, secretaris; mr. D. Crena de Iongh, algemeen pen
ningmeester; Ph. Mees, lid; mr. H. Waller, lid. Het secretariaat is gevestigd te
Arnhem, Velperbinnensingel 5, telefoon 21300.
EEN COMITÉ VOOR NOORDHOLLAND.
In elke provincie is een comité samengesteld. Het comité voor Noordholland
(buiten Amsterdam) voor het inzamelen van gelden voor het huwelijksgeschenk aan
H. K. H. prinses Juliana bestaat uit de volgende heeren:
Jhr. dr. A. Röell, commissaris der koningin in de provincie Noordholland,
eere-voorzitter; jhr. mr. J. W. G. Boreel van Hogelanden te Overveen, voor
zitter; mr. S. H. Vening Meinesz te Aerdenhout, onder-voorzitter; 4 A. Fontein te
Haarlem (Spaarne 56, giro 2292), penningmeester; prof. mr. A. Anema (Haarlem);
mr. G. C. B. van der Feen de Lille te Alkmaar; dr. Henri Polak te Laren (N.H.);
E. Luden te Hilversum; R. W. P. Peereboom te Haarlem; M. A. Reinalda te Haarlem;
H. C. J Sondaal te Haarlem; P. Stapel te Hoogkarspel; mr. J. N. J. E. Heerkens
Thyssen te Haarlem; J. A. E. Verkade te Zaandam; J. Versteeg Jr. te Monnikendam;
C. Wijdenes Spaans te Anna Paulowna; mr. A. J. Backer te Haarlem, secretaris,
p/a. prov. griffie, Dreef 3 te Haarlem.
EEN PLAATSELIJK COMITÉ.
Ook in onze gemeente zal een plaatselijk comité gevormd worden dat zich zal
belasten met het inzamelen van gelden voor het huwelijksgeschenk. Verschillende
ingezetenen zijn uitgenoodigd daarin zitting te nemen. Vrijdagavond zal ten stad-
huize een bijeenkomst worden gehouden.
stellende ontdekking, dat de drie kin-
ren in hun bedden door revolverschoten
waren gedood, terwijl men in de woon
kamer de ontzielde lichamen van mevr.
G. en haar echtgenoot aantrof.
Zeer waarschijnlijk heeft de heer G.
eerst zijn kinderen en zijn echtgenootc
van het leven beroofd, en daarna de
hand aan zich zelve geslagen. De
schoonmoeder had eveneens verwondin
gen aan het hoofd.
Politie stelt onderzoek in.
Omtrent dit familiedrama vernemen wij
nog, dat de commissaris van politie, na ge
waarschuwd te zijn, onmiddellijk met en
kele rechercheurs een onderzoek in de wo
ning van den heer G. instelde. Op de eerste
verdieping vond men in de badkamer het
lijk van den heer G. met een schotwonde in
het hoofd. Naast hem lag een revolver, wel
ke nog patronen bevatte. In de rabijheid
vond men ook de echtgenoote van den heer
G. Zij had twee doodelijke schotwonden in
het hoofd, doch vertoonde nog teekenen van
leven.
Verder onderzoek wees uit, dat in de
kamer boven de salon, de drie kinde
ren van het echtpaar G. door schotwon
den in het hoofd ernstig getroffen wa
ren. De twaalfjarige Piet was reeds
overleden. De twee andere kinderen, de
vijfjarige Jan en de zes maanden oude
Klaas waren eveneens doodelijk ge
wond en overleden vrij spoedig.
De toestand van mevr. G. was intusschen
zoo ernstig geworden, dat deze hopeloos
werd geacht. Kort na tien uur is ook zij
overleden.
Omtrent de motieven, welke tot dit ver
schrikkelijke drama hebben geleid, tast men
volkomen in het duister. Van eenige on-
eenigheid in het gezin van den heer G. was
geen sprake. Om ruim acht uur had de fa
milie zich aan tafel begeven voor den
avondmaaltijd. Tijdens het eten van de soep
werd de moeder van mevr. G. plotseling on
wel. Dit werd zoo ernstig, dat het dienst
meisje werd weggezonden om doktershulp
te halen. Toen zij terugkeerde met den huis
arts van de familie G. bleek de woning ge
sloten te zijn. Ook aan de achterzijde kon
men niet binnenkomen. Door kloppen en
bellen kreeg men tenslotte gehoor en werd
de deur geopend door de moeder van mevr.
G. Zü was bloedend aan het hoofd gewond,
hetgeen terstond het vermoeden deed rijzen,
dat er iets niet in orde moest zijn. Zij was
zeer ontsteld en uit haar verklaringen kon
worden afgeleid, dat de heer G. geschoten
had. De toestand van de schoonmoeder van
den heer G. was niet onmiddellijk ernstig.
Onder den indruk van het gebeurde kon zij
echter niet veel inlichtingen verstrekken.
Tot laat in den nacht heeft de politie het
onderzoek voortgezet. Het parket te Roer
mond is gewaarschuwd.