DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Opstandelingen rukken Madrid binnen.
Ho 264
Maandag 9 November 1936
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Tal van vluchtelingen verlaten de
bedreigde hoofdstad.
Wanhopig strijden de rooden.
Ernstig ongeluk te
Soerabaja.
De internationale positie
der opstandelingen na
den val van Madrid.
Leon Blum spreekt voor
de soc. partij.
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
de
en
op
Zaterdagmiddag werd in een tele
gram, dat op het departement van bui-
tenlandsche zaken te Londen ontvangen
werd, mededeeling gedaan van het feit,
dat de opstandelingen van uit het Wes
ten en Zuiden de Spaansche hoofdstad
binnen rukten. Na hevige gevechten
hebben de opstandelingentroepen van
Varela de Puerta del Sol bereikt, het
welk een der voornaamsten punten van
Madrid is. Het binnen rukken van de
hoofdstad had plaats, nadat Zaterdag
middag om 1 uur de de rechtsche troe
pen de bruggen van Segovia, Toledo en
Vallecas, die de oevers van de Man-
zares verbinden, hadden bereik.
Gedurende den opmarsch hebben
regeeringsroepen slechts sporadisch
wanordelijken tegenstand geboden.
Bijzonderheden over den aanval
Madrid.
Radio-Sevilla meldt bijzonderheden van
de actie der opstandelingen tegen Madrid.
De opmarsch der colonnes van Varela en
Saliquet werd Zaterdag vooral bemoeilijkt
door het slechte weer, dat de actie van
luchtmacht, tanks en infanterie belemmerde
Niettemin bezette de colonne van Castejon
Casa de Campo, waarb den regeeringstroe-
pen zware verliezen werden toegebracht
De universiteitswijk werd geheel bezet. De
afdeeling van Ascensio maakte zich meester
van de brug op den weg naar Estramadura,
de colonne van Sarron nam de Segovia-
brug, die van Telia de Toledo-brug. De
rechtervleugel werd gedekt door de colonne
van Monasterio, die langs den weg naar
Valencia vluchtelingen opving. Franco heeft
een laatste proclamatie ter kennis van de
bevolking gebracht, waarin hij zegt, dat de
stad als militair doel beschouwd wordt. Hij
raadt de bevolking, in het bijzonder vrou
wen, kinderen en ouden van dagen aan>
zich van de strategische punten te verwijde
ren; hij heeft hun wijken aangewezen, waar
zij veilig zullen zijn voor den aan
rechtschen.
Hoe de toestand gisteravond was,
Zondagavond 11 uur deelde de correspon
dent van Havas bij het hoofdkwartier van
generaal Varela mede, hoe na een dag van
bloedige gevechten de toestand te Madnd
was. Vier colonnes van de opstandelingen
gingen tot den aanval over, het front van
den aanval strekte zich uit van het Noord
Westen tot het Zuid-Oosten, van het Casa
del Campo tot de Toledo-brug. De opstande
lingen zetten drie of vier divisies in met de
hierbij behoorende artillerie, de regeerings
troepen boden weerstand met ongeveer
100.000 man, doch zij schenen over wemig
artillerie te beschikken.
Laat in den avond nestelden de opstande
lingen zich op den linkeroever van de Man-
zanares, rechts van de Toledo-brug. Zij trok
ken evenwel niet de Toledo-brug en de Se-
govia-brug over, aangezien deze ondermijnd
waren. Als voorhoede trok een sectie tanks
de rivier over.
De artillerie van de opstandelingen is op
gesteld midden tusschen deze beide bruggen
in en beschiet krachtig de omgeving van de
Toledo-poort. Verscheidene huizën staan in
brand, vooral in de wijk vóór en rechts van
het museum van schoone kunsten.
Rechts van de Toledo-brug bestaat de ver
dediging van de regeeringstroepen uit een
driedubbele rij loopgraven, met beton ver
sterkt en beschermd door prikkeldraad-ver
sperringen ter breedte van 40 meter.
In het Noord-Westen van de stad, vóór de
universiteitswijk, is de verdedigingsmoge
lijkheid niet zoo groot, hierom doen de re
geeringstroepen in dezen sector met een ma
ximum van troepen tegen-aanvallen. Laat in
den nacht was de toestand hier nog >nbe-
slist en het is niet mogelijk te bevestigen,
dat de opstandelingen in het noordwesten de
stad binnendrongen. In ieder geval ver
traagt de verdedigingsorganisatie van de re-
geeringstroeen over driekwart van het front
van Madrid met de diepe loopgraven en
prikkeldraadversperringen den opmarsch
van de opstandelingen naar de doelen, wel
ke zij zich gesteld hebben.
De koffiehuizen waren Zondag te
Madrid nog open.
Uit Madrid verzonden berichten vermel
den, dat alle magazijnen aldaar gesloten
waren Zondagmiddag, doch dat de koffie
huizen tot dan toe nog geopend waren. In
de door de zon bestraalde straten was het
zeer druk.
Na een kalmen nacht hebben de artillerie-
en vliegersafdeeling de stellingen der op
standelingen in de nabjjljeid der stad ge
bombardeerd.
Christopher Holm, de speciale correspon
dent van Reuter bij de troepen der opstan
delingen, meldt, dat de bij Madrid gelever
de gevechten de hevigste zijn sinds den
burgeroorlog een aanvang heeft genomen
De militie bezet een loopgravennet, dat
behoorlijk versterkt is. De mannen geven
blijk van grooten moed en flinkheid.
Ondanks het onafgebroken bombarde
ment houden de regeeringstroepen de Moo-
ren en manschappen van het vreemde1 in
genlegioen nog steeds in bedwang.
Omstreeks het middaguur zijn bommen
ontploft bij de Puerta del Sol, terwijl het
Fransche gezantschapsgebouw werd getrof
fen. De aangerichte schade moet vrij gering
zijn.
Hevig luchtbombardement op Madrid.
Groote schade. Aantal slachtoffers
nog niet bekend.
Om half vier Zondagmiddag hebben vlieg
tuigen der opstandelingen torpedo's van
groot kaliber gelanceerd op het stadsdeel
Cebada, waar de groote markt is gelegen.
Het aantal slachtoffers is niet bekend.
11 1 'i
Escoria
d..r d. «ctecl» VP»
is genomen.
De vliegtuigen moeten de artillerie der
opstandelingen aanwijzingen hebben gege
ven. De luchtdoelartillerie heeft met bui
tengewone energie gewerkt.
Er ontstond een luchtgevecht, waarbij
evenwel alle toestellen in de lucht bleven.
Gister heeft het bombardement veel meer
indruk gemaakt dan den vorigen keer,
hoewel toen toch meer dan 150 personen
om het leven zyn gekomen en 300 personen
gewond werden. Men vreest dan ook, dat
het aantal slachtoffers Zondag nog veel
aanzienlijker zal zijn. Bovendien hebben
batterijen der opstandelingen de binnen
stad van Madrid onder vuur genomen.
Een bom kwam vlak bij de Fransche am
bassade terecht, maar schijnt geen groote
schade te hebben aangericht.
Bij het bombardement der artillerie en der
luchtmacht van de opstandelingen zijn gis
termiddag volgens den correspondent van
Reuter te Madrid ongeveer 200 personen ge
dood of gewond.
De bevolking van Madrid is er nog niet
van in kennis gesteld, dat de regeering naar
Valencia is vertrokken.
Volgens een gisteravond op het ministerie
van buitenlandsche zaken te Londen uit
Madrid ontvangen telegram was het in het
centrum der stad rustig, doch werd aan den
rand der stad gevochten.
Te Valencia, waar de regeering thans ver
toeft, bevindt zich slechts een Britsche con
sulair ambtenaar. Het is mogelijk, dat een
andere vertegenwoordiger der Britsche
regeering zal moeten worden aangewezen
om het contact met de Spaansche regeering
te onderhouden.
Het ministerie van buitenlandsche zaken
te Londen kan zich nu nog door bemidde
ling van zijn ambassadeur te Madrid met
de Spaansche regeering in verbinding stel
len.
Generaal Miaja heeft opdracht Madrid
„tot iederen prijs" te verdedigen.
In een legerorder maakte generaal Miaja,
de resident van het comité van defensie van
Madrid, Zaterdag bekend, dat hij opdracht
heeft gekregen Madrid tot iederen prijs te
verdedigen. Derhalve geeft hij bevel aan
de strijdenden weerstand te bieden zonder
een duimbreed gronds af te staan en vraagt
hy de burgerlijke bevolking doelmatig
mede te werken. Ten besluit zegt hij: „Het
hart der Madrileenen moet thans in een
zelfde rythme kloppen ter verovering van
de overwinning, welke daarvan ook de prijs
moge zijn. Ik waarschuw, dat ik de strengste
straf zal toepassen op hen, die zorgeloosheid
in de vervulling van hun plicht aan den dag
zullen leggen, evenals op hen, die mochten
pogen de openbare orde te verstoren door
misdaden te begaan of huizen te plunderen
en zoodoende paniek te zaaien ten voordeele
van den vijand. De verdediging van Madrid
wordt verzekerd door de heldhaftige mili
tiesoldaten. De orde in de stad wordt ge-
daarborgd door de te dien einde aangestelde
troepen en de hardnekkigheid van de bur
gers. De trouwe samenwerking van allen
zal ons de overwinning schenken.
De bevolking blijft rustig.
De bevolking van Madrid bewaart haar
koelbloedigheid, niettegenstaande de bom
men en granaten, de gewonden, die in de
ziekenhuizen zuchten, en de duisternis in de
straten, want de regeering zijn erin ge
slaagd in een bijna bovenmenschelijke
poging hun stellingen bij Carabanchel Alto
en voor Villaverde te handhaven.
In den avond gingen de regeeringstroe
pen, gesteund door de meest moderne hulp
middelen, over tot den aanval, op de stel
lingen van de opstandelingen onder het
zingen van de „Internationale". De opstan
delingen deden een tegenaanval met behulp
van zes tanks, doch een jeugdig militieman
slaagde erin, met opoffering van eigen
leven, vier van deze oorlogsmachines met
handgranaten buiten gevecht te stellen. De
regeeringstroepen zetten den opmarsch naar
Carabanchel Alto voort.
Opstand van de Guardia Civil te
Madrid?
Hedenochtend half elf deelde de Radio
club mede, van het radiostation „Spaansche
Phalanx" te Valladolid te hebben vernomen
dat de Guardia Civil te Madrid in opstand
was gekomen tegen de regeering en het
Koninklijk Paleis had bezet.
Een bevestiging van dit bericht is even
wel niet ontvangen.
Regeeringstroepen willen voor hun
vertrek de groote gebouwen te
Madrid opblazen.
De militie, die Madrid verdedigt, dreigt,
voor haar terugtocht alle belangrijke ge
bouwen in de stad op te zullen blazen, o.a.
dat van den telefoondienst, de regeeringsge-
bouwen en het Koninklijk Paleis. De der
tigduizend gevangenen, die in de stad zijn
opgesloten, koesteren nog weinig hoop, dat
:ij gered zullen worden.
Een oproep van Gil Robles.
Gil Robles, de vroegere leider van de
Ceda heeft den formaties van zijn partij
gangers, die thans in het rechtsche leger
strijden aanbevolen tot ontbinding over te
gaan en zich te doen inlijven by het leger,
opdat alleen militaire troepen Madrid zul-1
len binnenrukken.
In Spaansche kringen ziet men hierin een I
patriottisch gebaar: partij kwesties moeten
thans op den achtergrond geschoven wor
den.
De strijd in het Noorden. I
Het door de Baskische militie-troepen van
Bilbao ontketende offensief blijft gunstig
verloopen. Nadat de opstandelingen zich
reeds gedwongen hadden gezien Elgoibar en
Mondragon te ontruimen hebben zij zich
thans terug moeten trekken uit Placencia en
Vergara op 45 K.M. ten oosten van Bilbao.
Genoemde plaatsen zijn vandaag door de
Baskische militiemannen bezet.
Regeering motiveert haar vertrek
naar Valencia.
Naar de speciale verslaggever van Havas
meldt, heeft de bevolking van Valencia de
ministers geestdriftig ontvangen. De minis
ters hebben verscheidene bezoeken ontvan
gen, waarbij hun de verzekering gegeven
werd van de medewerking van verschillen
de politieke en vakvereenigingsorganisaties.
De regeering heeft een communiqué gepu
bliceerd, waarin zij o.a. verklaart, dat, indien
zij langer te Madrid was gebleven, dit een
r.adeel had kunnen beteekenen voor haar
activiteit, welke gericht is op de uiteinde
lijke overwinning van Spanje over het fas
cisme en de bevrijding van de hoofdstad.
Door zich, zij het ook met een bloedend hart,
naar Valencia te begeven, heeft de regeering
de beste voorwaarden willen scheppen voor
de coördinatie van de pogingen van alle ge
bieden, die zich opmaken om deel te nemen
aan de verdediging van Madrid. Reden van
internationalen aard hebben eveneens tot dit
besluit geleid. Het is volkomen duidelijk, dat
de vijand zijn aanvallen op Madrid concen
treerde, met de bedoeling de wettige regee
ring gevangen te nemen, teneinde de erken
ning van de opstandelingenregeering ge
makkelijker te make. De verplaatsing van
zetel beteekent noch een afstand doen, noch
een terugtrekken. Zy beteekent den wensch
een stoot te geven in de richting van de uit
eindelijke overwinning.
den aanval op
Adjunct-inspecteur van de Rot-
terdamsche Lloyd gedood.
Aneta meldt uit Soerabaja:
Bij de inspectie van het s.s, „Soe-
kaboemi" daalde Zondagmiddag de
adj.-inspecteur van de Rotterdamsche
Lloyd, de heer J. H. Bax, af in de
latex-tank, welke zich in den voor-
piek van het schip bevindt. De heer
Bax moet daar gevallen zijn en be
dwelmd zijn geraakt.
Toen hij zoo lang wegbleef, is de
derde stuurman, voorzien van een
gasmasker, in de tank afgedaald.
Deze bleef eveneens geruimen tijd
weg. Hij werd bewusteloos opgehaald
en bijgebracht. Inmiddels werd ook
de heer Bax opgehaald, doch ondanks
pogingen als kunstmatige ademha
ling gedurende twee uren, keerden
de levensgeesten niet terug.
Hedenmiddag zal de begrafenis te
Soerabaja plaats hebben.
DEGRELLE KREEG GEEN
INSTRUCTIES VAN GOBBELS.
Het Duitsche nieuwsbureau ontkent de
ge.uchten, welke in de buitenlandsche
pers zijn verschenen, dat de leider van de
Belgische rexisten, Degrelle, ter gelegen
heid van zijn bezoek aan Berlijn door dr.
Göbbels ontvangen zou zijn en dat dr.
Göbbels hem bij deze gelegenheid raad
zou hebben gegeven inzake politieke lei
ding, propaganda en taktiek.
Fransche pers over
Madrid.
De aanval van de opstandelingen op Ma
drid ontketent een felle polemiek in de
Fransche pers tusschen de rechtsche en link-
sche bladen.
In de „Echo de Paris" roept de Kerillis
uit: „Het bolsjewisme is overwonnen", de
sombere voorspelling van Lenin is door de
feiten tegengesproken".
Vervolgens schrijft de Kerillis, dat men
opwerpt, dat de tusschenkomst van Moor-
sche soldaten en Duitsche en Italiaansche
tanks en vliegtuigen noodig is geweest. Hij
antwoordt hierop, dat de hulp, aan de op
standelingen gegeven, vanaf den eersten dag
ruimschoots is vergoed door de hulp aan de
anarchisten en communisten.
.L'Oeuvre" daarentegen schrijft, dat de
niet voldoende bewapende militie voor Ma
drid werd verpletterd door de bewapening
van de opstandelingen. De Spaansche repu-|
bliek, met haar regeering te Valencia, is
echter evenmin verloren, als de Fransche re
publiek met de regeering te Bordeaux. De
Spaansche republiek moet zich niet in de
war laten brengen door het rumoer van
rechts.
Frankrijk en Engeland zullen Franco
niet erkennen.
Men verneemt, dat de regeeringen van
Groot-Britannië en Frankrijk zijn overeen
gekomen de regeering van Franco niet auto
matisch te erkennen, indien de rechtsche
troepen Madrid zullen hebben bezet.
De toestand zal gelijk zijn aan dien te Ad
dis Abeba, toen deze stad door de Italianen
werd bezet en de Britsche gezant slechts het
contact met de bezettingstroepen onderhield
in de kwestie der bescherming van Britsche
belangen.
De kwestie der erkenning heeft zich nog
niet voorgedaan.
NA ROOSEVELTS OVERWINNING.
De „radiopriester" zal zijn politieke
activiteit staken.
Na de verkiezingsoverwinning van
Roosevelt heeft pater Coughlin, die, zoo
als men weet, steeds eeu verwoed tegen- I
stander is geweest van de New-Deal-
politiek, medegedeeld, dat zijn partij, de
„Nationale unie voor sociale rechtvaar
digheid", haar actie zal staken. Hijzelf
zal zich voortaap „in het belang der we
reld" van iedere politieke activiteit ont
houden.
In
„De regeering voerde haar
programma uit".
de bijeenkomst van den nat. raad
van de Fransche soc. partij heeft
Leon Blum het woord gevoerd en roer
de daarbij allereerst het werk der
regeering in de afgeloopen vijf maan
den aan. „Door het spel der democrati
sche instellingen hebben wij aangetoond
dat wij het werk konden volbrengen,
dat dictatoriale regeeringen niet wisten
te verwezenlijken". Met betrekking tot
de critiek van Thorez bevestigde de
minister-president, dat alles, wat de
regeering in haar verklaring opnam,
verwezenlijkt werd. Zoo zal het ook in
de toekomst zijn en de regeering zal
haar hervormingsprogram volbrengen,
al zou het ook vier jaar kosten dit te
verwezenlijken.
De economische spurt is begonnen
ondanks zekere kapitalisten, die liever
hun belangen in gevaar brengen, dan de
politieke macht van de regeering van het
volksfront te verstevigen. De sociale wetten
die de regeering deed aannemen verleenden
den arbeid nieuwe waardigheid. Niemand
zal in het vervolg aan deze sociale wetten
kunnen raken. Wij gaven het vereenigings-
recht stevigen grondslag. Er is geen enkele
democratische verovering die niet aan
schommelingen onderhevig is. Deze zijn
echter in definitieve aanvaarding geëindigd.
SPOORWEGONGELUK IN ROEMENIE.
Acht gewonden.
Nabij Predeal is een sneltrein op een con-
vooi van vijf locomtieven geloopen,
personen werden gewond, waarvan
ernstig.
Acht
twee
Leon Blum.
De buitenlandsche politiek.
Vervolgens overgaande tot de buitenland
sche politiek, riep Leon Blum den inter
nationalen terugslag in herinnering, die de
herbezetting van het Rijnland door Duitsch-
land heeft gehad, om vervolgons te komen
tot wat hij noemde „het Spaansche drama".
De voorzieningen, die wij hadden kunnen
treffen ten aanzien van de niet-inmenging,
