DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De strijd om Madrid in een kardinaal stadium.
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Hevige bombardementen op de stad.
Vandaag de val verwacht?
Oude vrouw te Eindhoven
van haar geld beroofd.
Een soortgelijk geval als in
Schiedam.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho 265 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Dinsdag 10 November 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
't Zou gistermiddag nog slechts een
kwestie van enkele uren zijn en Madrid
was in handen der opstandelingen. In-
tusschen zijn die enkele uren vele uren
geworden en nog steeds heeft Franco
de Spaansche hoofdstad niet in bezit
kunnen nemen.
Wijst dat op sterkeren weerstand, dan
waarop de opstandelingen gerekend
hadden? Wij gelooven dat niet, want
uit de verschillende berichten blijkt
duidelijk, dat Franco over een zeer
groote overmacht beschikt.
Waarschijnlijk liggen de redenen dus
ergens anders!
Een burgeroorlog is de meest-mensch-
onteerende oorlog, wordt vaak beweerd. En
met recht, want een burgeroorlog gaat
steeds tusschen twee partijen van één land,
tusschen menschen, die elkaar misschien wel
kennen, die misschien wel eens buren ge
weest zijn. En die alleen maar een onver
klaarbare politieke of andere haat jegens
elkaar koesteren. Maar die tenslotte vech
ten voor één land, voor hun eigen land.
Zoo is het ook in Spanje. Spanjaarden
vechten tegen elkaar, verbitterd en vol haat
Maar ze vechten ook in eigen land en de
bombardementen vernielen gebouwen, dor
pen, zelfs steden, die beide partijen wel
licht liever zouden sparen. En zoo bekijken
wfl ook den strijd om Madrid. Wanneer
Franco zijn zware artillerievuur met alle
energie zou inzetten, zou de stad waar
schijnlijk zeer spoedig vallen. Maar welk
een verwoesting zou worden aangericht en
hoeveel vrouwen en kinderen zouden daar
bij om het leven komen!
Franco zit met deze moeilijkheid: hij kan
snel winnen, als hij vergeet, ook Spanjaard
te zijn. Hü wil echter de stad zelf sparen.
En de regeeringstroepen, dit volkomen be
grijpende, dreigen met het vernielen van
historische gebouwen, dreigen met een alge-
heele vernieling.
De groote vraag is thans daarom ook niet'
zou Franco Madrid veroveren? maar wel:
hoe zal Franco de stad in handen krijgen:
grootendeels vernield of vrijwel ongeha
vend?
De opstandelingen vorderen.
Intusschen vorderen de opstandelingen
voortdurend. De troepen van generaal
Valera zijn volgens berichten van recht-
sche zijde reeds aanmerkelijk gevorderd
en het centrum van Madrid zou reeds in
hun bezit zijn. Verder zouden de stellingen
aan den rechteroever van de Manzanares
versterkt zijn en het station, het ziekenhuis
en de universiteit in handen der opstande
lingen zijn.
Zes troepenafdeelingen zouden verder
naar het hartje der stad oprukken, zoodat
de val der stad nog slechts een kwestie van
enkele uren zou zijn.
De berichtgever van Havas te Madrid
maakt van dit alles geen melding. Hij be
richt, dat de strijd in de buitenwijken van
Madrid onafgebroken voortduurt en dat de
miliciens van het Volksfront hun stellingen
aldaar hebben weten te handhaven. Uit
Madrid wordt voortdurend materiaal ter
versterking aangevoerd en de bevolking
staat de regeeringstroepen met de grootste
koelbloedigheid bij. In de stad zelf vervul
len de vrouwen de posten van de mannen,
die naar de fronten vertrokken zijn. In de
metro worden de passagiers thans door
vrouwelijke conducteurs bediend.
De bombardementen zijn vrijwel niet van
de lucht. Gistermorgen om acht uur gingen
reeds de alarmsirenes en terstond stegen
een tiental vliegtuigen der regeering op, om
de wacht te houden in het wolkenloos-
blauwe uitspansel, dat zich gisteren boven
Madrid koepelde. Dit heeft echter niet kun
nen verhinderen, dat een escadrille vijan
delijke vliegtuigen bommen heeft geworpen
In de straten van Madrid. Van slachtoffers
maakt de correspondent van Havas echter
geen melding, maar beschrijft, hoe de mili
ciens van de achterhoede in de stad op uit
stekende wijze de orde weten te handhaven
en der bevolking duidelijk weet te maken,
niet midden overstraat te loopen, doch dicht
langs de muren van de huizen. De zware
artillerie der rechtsche troepen zet eveneens
het bombardement voort. Een granaat is op
het ministerie van oorlog terecht gekomen
en het park Casa de Campo is thans even
eens in handen der rechtsche troepen geval
len. Gistermiddag om drie uur kwamen de
vijandelijke vliegtuigen weer boven de stad
cirkelden en wierpen een twintigtal bom
men boven Salamanca.
Thans heeft de bevolking instructies ont
vangen, om, wanneer de rechtsche troepen
Madrid binnentrekken, hun huizen tot ves
tingen te maken en van daaruit den bloe-
digen strijd tegen Mooren en legioensolda
ten voort te zetten. Grijsaards, vrouwen en
kinderen, allen moeten dan het hunne er
toe bijdragen, Madrid tegen den vijand te
verdedigen. Op alle hoeken van de straten,
in alle kwartieren moeten barricades wor-
dwen opgericht; flesschen met brandende
benzine moeten naar de binnenrukkende
tanks en geblindeerde auto's worden ge
worpen
Bericht wordt verder, dat kolonel Castel-
jon, een der aanvoerders der rechtsche troe
pen, ernstig is gewond.
Een verslaggever vertelt.
Een der vertegenwoordigers van Havas
heeft zich in den namiddag naar het dichtst
nabij Madrid in de nabijheid van Caraban-
chel Alto gelegen front kunnen begeven en
eenigen tijd kunnen doorbrengen te mid
den van de hoofdstad.
„Vanaf een heuvel konden wij", zoo ver
klaart hij, „met behulp van een verrekijker
nauwkeurig dit deel van het front van Ma
drid ter breedte van ongeveer dertig kilo
meter waarnemen. Het loopt van Pozuelo
ten N. W. van Madrid naar Villa, verder
ten Z. O. van de hoofdstad over Caraban-
chel. Onderbroken klinkt het gefluit van
kogels en granaten.
Verschillende keeren moeten wij ons plat
ter Aarde werpen. De voor ons liggende
dorpjes Leganes, Alcoron, Pozuelo en Hum-
bra verdwijnen in wolken rook. 'Het bom
bardement door de opstandelingen is hevig.
Acht vliegtuigen der regeeringstroepen
vliegen over ons heen en bombardeeren de
loopgraven der legionairs en regulares.
Hevige ontploffingen worden gehoord.
Aarde en steenen vliegen door de lucht. De
verdedigende regeeringstroepen uiten juich
kreten. Gedurende enkele seconde heersent
diepe stilte. Dan weerklinkt het oorverdoo-
vend lawaai opnieuw. De mitrailleurs en
kanonnen der regeeringstroepen versprei
den hun spervuur. De opstandelingen be
antwoorden dit en de granaten vallen in de
onmiddellijke nabijheid en werpen aard
kluiten op.
„Ook de hoofdstad werd niet gespaard",
zoo vertelt de vertegenwoordiger van Ha
vas verder.
Tijdens onze terugtocht zagen wij hier en
daar rookzuilen, met name in de nabijheid
van het nationale paleis.
Ongeveer drie uur in den middag toen
wij midden in Madrid waren, verscheen een
escadrille vliegtuigen der opstandelingen.
Kanonnen en mitrailleurs en zelf revolvers
openden het vuur op de toestellen, die hun
bommen lieten vallen. Een oogenblik
heerschte groote verwarring. De menschen
vluchten in hun huizen. Zes jachtvliegtui
gen der regeeringstroepen vallen de vijan
delijke toestellen aan. Een daarvan werd
getroffen en valt in het zuiden der stad
neer, zonder schade aan te richten. De bei
de bestuurders werden daarbij gedood.
Nog steeds vallen de granaten op de stad,
met name in de Calla de Alcala, niet ver van
het ministerie van oorlog. Verschillende
straten in de omgeving daarvan zijn voor
het verkeer gesloten.
De sector van Calanbanchel, aldus gaat de
vertegenwoordiger verder, wordt vooral be
dreigd. De regeeringstroepen bieden weer
stand aan het offensief de opstandelingen,
die er, dank zij de vele tanks die hun in
fanterie beschermen, in geslaagd waren op
te trekken.
Tengevolge van een tegenaanval der re
geeringstroepen, moesten zij zich echter te
rugtrekken tot achter hun eerste stellingen.
Te acht uur in den avond was de alge-
meene indruk, dat de opstandelingen hun
doel niet bereikt hadden.
Communiqué van het ministerie
van oorlog.
Het ministerie van oorlog liet gisteravond
het volgende communiqué omroepen:
In den sector van Somosierra heeft onze
artillerie drie uur lang de vijandelijke stel
lingen gebombardeerd. Onze troepen hand
haven zich in haar stellingen. Te Gasa de
Campo duurden de aanvallen der opstande
lingen voort, zij werden echter afgeslagen
In de omgeving van Villa Verde hebben de
regeeringstroepen de opstandelingen aange
vallen ondanks het bombardement door de
luchtmacht der opstandelingen, behouden
onze troepen al haar stellingen. De opstan
delingen vallen Madrid aan met alle mid
delen waarover zij beschikken. De regee
ringstroepen handhaven zich in haar stellin
gen en werden door het opperbevel geluk-
gewenscht met de in den loop van den dag
door haar bereikte resultaten.
Radiorede van Queipo de Llano.
In een rede voor de radio verklaarde ge
neraal Queipo de Llano gisteravond, dat de
rechtsche troepen Madrid nog niet zijn bin
nengedrongen, omdat het oogenblik hier
voor nog niet was gekomen. Volgens de
mededeelingen van den generaal bezetten
de opstandelingen thans alle bruggen over
de Manzanares en hun front strekt zich uit
vanaf de fontein San Antonio tot aan de
brug Segovia en de voorstad Osera.
Spreker voegde hieraan toe, dat de co
lonne der opstandelingen in het centrum
den vijand aanzienlijke verliezen heeft toe
gebracht en een 150-tal gevangenen heeft
gemaakt, de linker-colonne nam 200 tegen
standers gevangen en deed 125 aanhangers
der regeering sneuvelen en de rechter-
colonne zuivert het terrein grondig.
Verder deelde vannacht 1 uur de radio
club van Teneriffe mede, dat generaal
Valera zijn opmarsch in Madrid voortzet. De
tanks van de opstandelingen zijn de Calle
de Toledo binnengedrongen en bereikten de
Paseo Imprial.
In het noordwesten zijn de tuinen van het
Koninklijk paleis, het Noorder-station, de
Universiteitswijk en de Landbouwschool
door de opstandelingen bezet.
Luchtbombardementen.
De correspondent van Havas bij het
hoofdkwartier der opstandelingen deelt
mede, dat gisteren vijf bombardements
vliegtuigen van de rechtschen boven Madrid
hebben gevlogen, vooral boven de omgeving
van de gasfabriek. Hier werden 15 lucht-
torpedo's omlaag geworpen en in de omge
ving van de fabriek ontstonden hevige
branden. Men gelooft dat ook de gasfabriek
is getroffen. Verder wordt gemeld, dat de
artillerie der opstandelingen het Noorder-
statfion heeft vernield.
De regeeringstroepen, die op het Casa del
Campo verschanst liggen, zijn thans omsin
geld, men.gelooft, d*J zij het niet lang meer
zullen kunnen houden. Hun stellingen wor
den door de luchtmacht der opstandelingen
gebombardeerd. Dit bombardement beperkt
zich evenwel tot zekere strategische pun
ten.
Ondertusschen trachten de tank-afdeelin-
gen den weg voor de infanterie te openen
Op een van de eerste loopgraven in de
Toledo-wijk werd bij het verschijnen van
de tanks de witte vlag geheschen.
De opmarsch van de rechtsche troepen
geschiedt met de grootste voorzichtigheid
aangezien het commando vreest, dat op vele
plaatsen in de buitenwijken mijnen zijn ge
legd.
Spaansche zaakgelastigde uit Berlijn
gevlucht.
De Spaansche zaakgelastigde te Berlijn
Jose Rovina Armengol, is te Parijs aangeko
men. Hij verklaarde, dat hij Berlijn heeft
verlaten omdat de veiligheidsgaranties,
welke gewoonlijk aan een diplomatiek ver
tegenwoordiger van een buitenlandsche
mogendheid worden verleend, niet langer
verzekerd waren. Hij toonde met verschei
dene incidenten aan, dat zijn woorden juist
waren.
Vervolgens deelde hij mede, dat de
Spaansche vice-consul te Hamburg, George
Teil, door de Duitsche politie was gearres
teerd. Armengol wist niet waar Teil geble
ven is. In overeenstemming met den Spaan
sche ambassadeur en het ministerie van
buitenlandsche zaken begaf Teil zich per
vliegtuig van Berlijn naar Amsterdam. Het
toestel zou geen enkele tusschenlanding ma
ken, toch daalde het te Hannover en hier
werd Teil door de Gestapo gearresteerd.
Alle stappen van Armengool bij het minis
terie om de in vrijheidstelling van Teil te
verkrijgen, bleven vruchteloos.
HET VERGAAN VAN HET DUITSCHE
VRACHTSCHIP „IRIS".
Schip en bemanning van 39 kop
pen als verloren beschouwd.
Men vreest dat de 39 leden van de
bemanning van het Duitsche vracht
schip „Iris", dat Zondag voor de
Engelsche kust noodsignalen uitzond,
om het leven zijn gekomen. Men heeft
het zoeken thans opgegeven. De te
hulp gesnelde schepen hebben hun
tocht voortgezet. Ook te Hamburg
wordt het schip als verloren be
schouwd.
STUDENTEN-RELLETJES TE
WARSCHAU.
Tijdens demonstraties, welke gisteren
te Warschau door studenten werden ge
houden, werden de ruiten van het redac
tiegebouw van de „Kurjer Poranny" en
van een aantal joodsche winkels inge
slagen.
Verder wierpen de studenten de politie
welke voor de technische hoogeschool
stond, met steenen, waardoor 12 agenten
werden gewond, van wie twee ernstig.
20 studenten werden gearresteerd.
BANKET BIJ LONDENSCHEN
LORD MAYOR.
MacDonald onwel geworden.
Tijdens het jaarlijksche banket van den
lord-mayor van Londen heeft minister Eden
een dronk uitgebracht op het diplomatieke
ccrps.
In het bijzonder heette hij von Ribbentrop
welkom, terwijl hij verder vriendelijke
woorden richtte tot den Poolschen minister
Beek, die mede aanzat.
Baldwin over de Italiaansch-Engelsche
verhouding.
Baldwin zeide te hopen, dat het met Italië
tot stand gekomen handelsverdrag den En-
gelschen handel zal kunnen veroorloven
zich te herstellen op een basis, welke een
geleidelijken terugkeer tot normale toestan
den zal kunnen begunstigen.
De betrekkingen tusschen Groot-Britannië
en Italië zijn in de Middellandsche Zee niet
uiteenloopend, doch aanvullend. Dit is de
waarheid en er is alles mee te winnen, wan
neer men zich daar in Engeland en in Italië
rekenschap van geeft. De Britsche regeering
heeft door haar actieven steun aan de niet-
inmenging niets nagelaten om te verhinde
ren, dat het Spaansche conflict zich buiten
de grenzen van dit land zou uitbreiden.
Baldwin maakte nog een toespeling op de
aanwezigheid van den Poolschen minister
Beek en zeide, dat de Britsche regeering
zich bij voorbaat verheugt op de ontwikke
ling van een nauwe samenwerking tusschen
Groot-Britannië en Polen, die beiden de
zaak van den wereldvrede een oprecht hart
toedragen.
Tijdens de toespraak van minister-,
president Baldwin gevoelde Ramsay
MacDonald zich onwel worden. Zijn
dochter geleidde hem naar een aan
grenzend vertrek, waar lord Dawson
hem onderzocht.
De vijfmogendhedenconferentie.
Baldwin zeide, dat er een kwestie is,
welke thans de bijzondere aandacht van de
regeering vraagt. Het betreft de voorberei
dingen voor de bijeenkomst van de vijf
groote mogendheden van West-Europa om
te onderhandelen over een nieuw verdrag
er vervanging van dé overeenkomsten van
Locarno.
Dit nieuw-; verdrag, aldus Baldwin, zal,
naar wij hopen, op zichzelf reeds een eerste
stap zijn voor een Europeesche regeling. Spr.
verklaarde er zeker van te zijn, dat alle
aanwezigen wenschen, dat de gedachtenwis-
selingen over deze kwestie tot concrete en
gelukkige resultaten zullen leiden.
DE RESTAURATIE DER HABSBURGERS.
De kwestie van de restauratie der Habs-
burgers zal op de drie-mogendheden-con-
ferentie, die morgen te Weenen wordt ge
opend, niet ter sprake komen, evenmin als
bij de voorbesprekingen, tusschen Ciano en
de leidende Oostenrijksche persoonlijk
heden, aldus werd gistermorgen officieel
met de grootste stelligheid verzekerd.
Hoewel men te Weenen van oordeel is,
dat het vraagstuk der restauratie uitsluitend
van buitenlandsch-politieken aard de con-
officieele Oostenrijksche kringen weigeren
het uit een anderen gezichtshoek te bezien,
is het niet minder waar, dat overwegingen
van buitenlandsch-politieken aard, de con
ferentie te Weenen ten aanzien van dit
vraagstuk een gereserveerde houding op
leggen.
Zooals men weet, heeft Joego-Slavië zich
tot dusver hevig tegen de restauratie der
Habsburgers verzet. Men weet eveneens, dat
de Duce in zijn te Milaan gehouden rede
Joego-Slavië duidelijk een hand heeft toe
gestoken. In officieuze Weensche kringen
zou men het onlogisch vinden, wanneer
Mussolini de restauratie zou willen begunsti
gen juist op het oogenblik, dat hij naar toe
nadering tot Belgrado streeft. Men heeft
te Weenen tevens geconstateerd, dat
Duitschland in zijn verzet tegen restauratie
volhardt. Naar men in welingelichte krin
gen doet opmerken, zal Rome, dat een
zeker parallelisme tusschen zijn buitenland
sche politiek en die van Duitschland tot
stand wil brengen, er zorgvuldig voor wa
ken, op de conferentie te Weenen kwesties
naar voren te brengen, die het van Duitsch
land zouden kunnen scheiden. Kortom men
verklaart te Weenen, dat geen enkele wij
ziging ten aanzien van het vraagstuk der
restauratie om komst is, en dat de confe
rentie te Weenen in elk geval niet een der
gelijke wijziging zal brengen.
ZES DOODEN BIJ AUTO-ONGELUK.
Op den straatweg Milaan-Bergamo is een
auto, die in botsing was gekomen met een
vrachtwagen, in brand geraakt door een
breuk in den benzineleiding. De zes inzit
tenden kwamen in de vlammen om.
VIER DOODEN BIJ EEN TREIN
BOTSING.
Bij een botsing tusschen twee goede
rentreinen nabij Georgetown (Louisiana)
werden vier spoorweg-beambten gedood
en zes gewond.
Dader van den
ontvlucht
roofoverval
Een zelfde geval als te Schiedam,
waarbij een vrouw, die in haar huis
18.000 gulden verborgen hield, het
slachtoffer van een oplichter is ge
worden heeft zich thans te Eind
hoven voorgedaan, met dit verschil,
dat er, inplaats van een oplichting,
een overval met geweldpleging aan te
pas kwam.
Sedert 'angen tijd woont in een huis
aan de Poeyerschestraat 16 aldaar de
ietwat zonderlinge 70-jarige weduwe
M. van LuykVan den Nieuwenhof.
De vrouw leefde van steun en liet
nooit iemand in haar woning toe. Zjj
woonde alleen.
Een onverlaat moet thans op de ge
dachte zijn gekomen, dat de oude
vrouw, die in de omgeving als „Mieke"
bekend staat, een aanzienlijke hoeveel
heid geld in haar woning verborgen
hield.
Van het feit, dat de weduwe voor den
huurophaler, dien zij gisteren verwachtte,
de voordeur openhield, heeft 'n onbekende
gebruik gemaakt binnen te dringen. Toen
de huurophaler aan de woning verscheen,
trof hij de vrouw in bewusteloozen toe
stand aan. Zij was bloedend aan het hoofd
gewond. De politie en een dokter werden
gewaarschuwd en vernamen van de vrouw,
die inmiddels was bijgekomen, dat een on
bekende haar huis was binnengedrongen,
haar tegen den grond had geslagen en ge
poogd had haar te wu-gen.
De dader was echter, zonder dat iemand
iets bemerkte, ontkomen.
Men weet niet, hoeveel de man bemach
tigd heeft. Het geld, dat voor de huur klaar
lag, heeft hij onaangeroerd gelaten. Een
kast werd echter opengebroken en daarin
werd niets dan rommel achtergelaten.
In het ziekenhuis, waarheen de vrouw op
medisch advies werd overgebracht, heeft
zij toegegeven, dat zij een som gelds in
haar woning verborgen hield. Hoeveel dat
was en hoeveel thans is buit gemaakt,
weet zij niet.
De toestand van het slachtoffer was
hedenmorgen gunstig.
De politie stelt een uitgebreid onder
zoek in.
BELGISCHE MILITAIREN
VEROORDEELD.
Wegens dienstnemen in Spaansch
leger.
De krijgsraad van Brabant heeft te Brus
sel twee vliegers tot drie maanden ge
vangenisstraf veroordeeld. Zij waren op 9
September gedeserteerd, teneinde dienst te
nemen in het leger van de Madrileensche
regeering en waren op 23 September terug
gekeerd, waarna zij zich aangemeld hadden.
Een sergeant, $ie met onbepaald verlof is
en die hen uit het buitenland opgewekt had
tot desertie, werd veroordeeld tot zes maan
den gevangenisstraf.
AARTSHERTOG OTTO VERLOOFD?
Aanhoudende geruchten.
De geruchten omtrent een verloving van
aartshertog Otto van Habsburg met prinses
Maria van Savoye, de dochter van den ko
ning van Italië houden aan.
Volgens de geruchten zou het huwelijk
gevolgd worden door d£ restauratie van
aartshertog Otto als koning van Hongarije,
evenwel niet als koning van Oostenrijk.
DE ONLUSTEN IN BRITSCH-INDIE.
Hedenochtend werd opnieuw gevochten
in het district Kamatipura. Een persoon
werd gedood en 20 gewond.
In totaal zijn bij de ongeregeldheden
thans 71 personen gedood en meer dan
600 gewond.
SAMENZWERING OP CUBA
ONTDEKT.
De politie van Havanna heeft een com
plot ontdekt om het hoofd van de natio
nale politie, overste Jose Pedrasa. te
vermoorden. Vijf leden van de „Jong Cuba
Organisatie", een geheime revolutionnaire
bond, werden gearresteerd.