DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Duitschland maakt zich verder los vari het
Verdrag van Versailles.
Madrid woedt onverminderd
voort.
Strijd
om
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No 270
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Maandag 16 November 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
138e Jaargang
Bepaling van de internationalisatie der
rivieren opgezegd.
De betrokken mogendheden
ingelicht.
De Spaansche revolutie
Hoofdstad door artillerie en luchtmacht der
opstandelingen gebombardeerd.
Is Varela de Manzanares
ov rgetrokken?
Baldwin heeft auto-ongeluk'
ALKMAARSCHE COURANT.
Duitschland heeft aan de betrokken
regeeringen mededeeling gedaan van
zijn besluit, de bepaling van het Ver
drag van Versailles, betreffende de
internationalisatie der rivieren, op te
zeggen. Door deze eenzijdige daad heeft
Duitschland zich thans be%'ryd van de
laatste banden, die door het Verdrag
van Versailles waren opgelegd.
Alle betrokken mogendheden op
de hoogte gesteld van het besluit
der Rijksregeering.
Zaterdagmiddag 1 uur is in de hoofd
steden van de betrokken landen medege
deeld, dat de Duitsche rijksregeering sectie
twee van het Verdrag van Versailles inzake
de scheepvaart "p de Duitsche rivieren
Elbe, Oder, Njemen, Donau en Rijn op
zegde.
Deze mededeeling werd gedaan te Londen,
Parijs, Rome, Brussel. Praag, Warschau,
Kopenhagen, Stockholm, Kaunas, Boekarest,
Belgrado, Boedapest en 's-Gravenhage.
Dit opzeggen sluit in, dat Duitschland de
commissies, welke de toepassing van het
Verdrag in deze kwestie controleeren, niet
meer erkent.
In Duitsche politieke kringen wordt ver
klaard, dat het doel van deze ïdtie zuiver
politiek is, men wenscht de souvereiniteit
van Duitschland op de territoriale wateren
te herstellen, de scheepvaart op de rivieren
zal hiervan geen hinder ondervinden en de
vrijhavens Hamburg en Stettin, welke aan
Tsjecho-Slowakije zijn toegestaan, blijven
gehandhaafd.
De motiveering.
In het officiëele schrijven, dat door de
Duitsche regeering aan de betrokken re
geeringen gezonden is betreffende de clau
sules van het Verdrag van Versailles over
de internationalisatie van rivieren, wordt
allereerst gezegd, dat het niet gelukt is door
onderhandelingen een toestand in het leven
te roepen, die in overeenstemming zou zijn
met het Duitsche standpunt
„Bovendien, aldus gaat dit document
verder, is de aan den Rijn, naast
Duitschland, belangrijkste oeverstaat,
het koninkrijk der Nederlanden
niet toegetreden tot de in Mei j.1. tot
stand gebrachte overeenkomsten. Juist
echter aan deze rivier zijn duidelijke
toestanden noodzakelijk
Voor Elbe, Oder en Donau, aldus het
schrijven verder, bestaan nog regelingen, die
in strijd zijn met de Duitsche souvereiniteit,
terwijl ook souvereiniteitsbeperkingen ten
aanzien van het Keizer-Wilhelmkanaal
moesten worden gehandhaafd. De Duitsche
regeering kan dit niet langer dulden.
Zij ziet zich derhalve gedwongen tot de
verklaring dat zij de in het Verdrag van
Versailles vervatte bepalingen omtrent de
rich op Duitsch gebied bevindende waterwe
gen en de op deze bepalingen berustende
internationale stroom-documenten niet meer
voor zich als bindend erkent. Zij heeft dien
overeenkomstig besloten de voor den Rijn
°P 4 Mei aangegane voorloopige overeen
komst (modus vivendi) volgens artikel 3
Paragraaf 2 met onmiddellijk van kracht
Worden op te zeggen en af te zien van de
onderteekening dc voor de Elbe ontworpen
overeenkomst van gelijk karakter. Het
schrijven gaat dan verder:
«Tegelijkertijd deelt de Duitsche regee
ring mede, dat de volgende regeling door
haar getroffen is:
De scheepvaart op de op Duitsch ge
bied liggende waterwegen staat open
voor alle met het Duitsche rijk in vrede
levende staten. Er wordt geen onder
scheid gemaakt tusschen Duitsche en
buitenlandsche schepen. Dat geldt ook
voor de kwestie van de scheepvaartgel-
den. Daarbij vooronderstelt de Duitsche
regeering, dat op de waterwegen van de
andere betrokken staten wederkeerig-
heid verleend wordt.
Bovendien zal de Duitsche regeering
den Duitschen autoriteiten over de
waterwegen instructie geven met de
bevoegde autoriteiten van de andere
aan de waterwegen liggende staten ge
meenschappelijke problemen te bespre
ken en daarover eventueel overeenkom
sten af te sluiten".
De indruk in Frankrijk.
Ernstige ontstemming.
De Fransche regeering heeft haar diplo
matieke vertegenwoordigingen in de betrok
ken. hoofdsteden instructies gegeven contact
te zoeken met de regeeringen waarbij zij
geaccrediteerd zijn en met haar over te gaan
tot een bestudeering van den toestand, die
geschapen is door 't opzeggen door Duitsch
land van de rivierenclausules van het Ver
drag van Versailles. De Fransche regeering
is van meening, dat een collectief protest
aan Berlijn moet worden gezonden.
Ter beantwoording van Duitschland's
geste heeft de Fransche regeering voorts be
sloten gebruik te maken van de 24 uur, die
haar nog resteeren, teneinde op haar beurt
de tot stand gekomen regeling van 4 Mei
betreffende den Rijn op te zeggen.
De Fransche minister van buitenlandsche
zaken deelt mede:
De opzegging door Duitschland van de
clausules in het Vfdrag van Versailles aan
gaande de waterwegen op Duitsch gebied,
evenals de rivierenbepalingen, die op deze
clausules gebaseerd zyn, komt op het
oogenblik, waarop de Centrale Rijncommis
sie, die te Straatsburg vergaderen zal, op
het punt stond de schikkingen van kracht te
doen worden, die bestemd waren in de
plaats te komen van de clausules van het
Verdrag van Versailles. Deze schikkingen
waren vastgesteld in een FranschDuitsch
accoord, waartoe Duitschland het initiatief
genomen had.
Een accoord van denzelfden aard was
reeds tot stand gekomen voor de Elbe en
onderhandelingen betreffende de Oder wa
ren op den goeden weg.
De Fransche regeering pleegt overleg met
de andere belanghebbende regeeringen.
De indruk in Londen. Engeland
wijst op het voorbeeld van Turkije.
In Britschekringen is de eenzijdige op
zegging door Duitschland van de clausules
betreffende de navigatie op de rivieren met
groote reserve ontvangen. Men legt er den
nadruk op, dat wanneer Duitschland van
meening was, dat deze clausules van het
Verdrag van Versailles niet in overeenstem
ming waren met zijn souvereiniteit, het de
herziening daarvan had moeten nastreven
langs onderhandelingsweg, gelijk de Turk-
sche regeering dit heeft gedaan ten aanzien
van de Dardanellen. Men is van meening,
dat deze abrupte opzegging niet gerecht
vaardigd is.
De minister van buitenlandsche zaken,
Eden, zal waarschijnlijk heden in het Lager
huis een verklaring afleggen naar aanlei
ding van de opzegging door Duitschland van
de bepalingen betreffende de internationa
lisatie der Duitsche rivieren. Men weet nog
niet, of een Britsche stap te Berlijn zal
volgen, het is niet onmogelijk, dat Eden's
verklaring in het Lagerhuis de eenige offi
ciëele reactie zal zijn. Niettemin zal over dit
punt eerst een.beslissing worden genomen,
wanneer het standpunt der andere belang
hebbende regeeringen bekend zal zijn.
In politieke kringen is men niet zeer ge
neigd, groote beteekenis aan de beslissingen
van Hitier toe te kennen, men had dat ge
baar al lang verwacH.
De Belgische meening.
Heden zullen de desbetreffende Belgische
autoriteiten beginnen met de studie van de
gevolgen voor België van het opzeggen door
Duitschland van de bepalingen inzake de
internationale van de rivieren.
Voor België is deze stap een groot pro
bleem, aangezien de vloot van Belgische
Rijnschepen ongeveer 1000 vaartuigen telt
De „Nation Beige" schryft, dat onder de
opgezegde bepalingen er een is, welke bij
zonder België betreft. Dit is het artikel, dat
bepaalt dat indien-België een bevaarbare
verbinding zou aanleggen van den Ryn naar
de Maas, ter hoogte van Ruhrort, Duitsch
land het stuk zou moeten maken, dat over
zyn gebied loopt.
Het blad veegt hieraan toe, dat de
scheepvaart van de betrokken mogendheden
in het vervolg kan plaats hebben by de
gratie van Duitschland, d.w.z. van zijn poli
tieke inzichten. Dit is een nieuwe bron van
wrijving en conflicten aan alle Duitsche
grenzen.
Europa heeft nu juist een dergelijk risico
niet noodig.
Wederom heeft de strijd om Madrid
een volle 48 uur gewoed zonder dat er
eenige betrouwbare grond is om te
komen tot de conclusie, dat een der
beide strijdende partijen belangrijk
voordeel zou hebben behaald.
Zooals gewoonlijk zijn de berichten
der tegenstanders in volslagen contra
dictie met elkander en het is op grond
hiervan zeer moeilijk een overzicht te
verkrijgen van den toestand.
Zondag hebben de regeeringstroepen een
aanval gedaan op den rechtervleugel van
de rechtsche troepen, doch zij werden, naar
de opstandelingen beweren, met zware ver-,
liezen afgeslagen.
De opstandelingen hebben de eerste stel
lingen -\oor Madrid bezet en bombardeeren
de hoofdstad.
Aan het front van Guadalajara rukken de
opstandelingen verder op; de regeerings
troepen trekken terug in de richting van
Alcala de Ren.ares. By het Escorial worden
de regeeringstroepen meer en meer omsin
geld. Zij zullen niet lang meer weerstand
kunnen bieden, aangezien hun voorraden
niet aangevuld kunnen worden.
Wordt Madrid vernield?
Na de hevige gevechten van de afgeloo-
pen vijf dagen vragen de opstandelingen
zich af, of het noodig zal zijn, dat Madrid
verwoest wordt. Tot nu toe bombardeerden
artillerie en luchtmacht nog slechts mili
taire objecten.
Verder hebben vliegtuigen proclamaties
van generaal Franco omlaag geworpen,
waarin wordt medegedeeld, dat in het
Noordoosten van de stad en neutrale zóne
was geschapen, waar vrouwen, kinderen en
andere non-combattanten een toevlucht
konden zoeken.
Nu evenwel de regeeringstroepen zoo
hardnekkig weerstand bieden met de meest
moderne middelen vraagt men in opstande
lingenkringen zich af, of het niet noodzake
lijk zal zijn om groote bressen te schieten
teneinde te kunnen stormen. Een beslissing
is nog niet genomen en het is ook mogelijk,
dat de stad belegerd zal worden. Hiertoe is
niet noodig, dat de stad geheel wordt om
singeld. Van de zeven groote toegangswegen
zjjn drie door de opstandelingen bezet en
twee liggen onder het vuur van hun artil
lerie. De beide overigen zijn die, welke lei
den naar burgos en Barcelona. De eerste
loopt evenwel uit op het front van Somo-
sierra en de andere gaat langs Siguenza, dat
door de opstandelingen is bezet, zoodat men
op 50 K.M. van de hoofdstad over moet
gaan op secondaire wegen, waarlangs moei
lijk een stad van meer dan een millioen in
woners geravitailleerd kan worden, temeer
daar artillerievuur en vliegtuigen deze
wegen gevaarlijk maken. Verder is binnen
kort felle koude te wachten, hetgeen een
nadeel is voor de belegeraars.
Valera over de Manzanares?
Het groote hoofdkwartier van de op
standelingen deelde Zondagmiddag
mede, dat drie afdeelingen van den
-linkervleugel van het leger van Varela
de Manzanares oVer' wAren getrokken
en den vijand" uit zijn stellingen hadden
verdreven,
De drie - colonnes zetten hun opmarsch
voort en de Noordwestelijke sector zou tegen
het vallen van den nacht bezet zyn, aange
zien de grootste tegenstand der regeerings
troepen was gebroken.
In een radiorede heeft generaal Queipo
de Llano de mededeeling van het hoofd-
kawrtier toegelicht. Hij verklaarde nog een
telefonisch onderhoud te hebben gehad met
generaal Franco, die hem meedeelde, dat de
rechtsche troepen de straten van Madrid
waren binnengedrongen.
De Radio-club van Teneriffe deelt mede,
dat Zondag bij het bombardement van
Madrid 30 dooden en 300 gewonden zyn ge
vallen.
Mededeelingen van de zijde der
regeering.
De minister van luchtvaart deelde mede,
dat een bombardements-escadrille van de
regeeringsluchtmacht 24 groote lucht-tor-
pedo's op het vliegveld van Avila der op
standelingen heeft geworpen. Zeven groote
Heinkel bombardementsvliegtuigen en drie
jachtvliegtuigen van hetzelfde Duitsche
merk werden vernield.
Een ander escadrille bombardeerde Tor-
rij os, waar eveneens groote schade werd
aangericht.
Gisteravond zond het radio-station van de
vakvereeniging weer uit, na ongeveer 14
dagen te hebben gezwegen. Verscheidene
redenaars voerden het woord. O.a. sprak een
communist, die zeide, dat alle politieke par
tijen te Madrid eensgezind zijn. Zij hebben
slechts een doel, den oorlog te winnen.
Verder heeft de voorzitter van den ver-
dedigingsraad, generaal Miaja door middel
van de radio een nota gepubliceerd, waarin
hij zeide, dat de radiostations van de opstan
delingen het gerucht hebben gepubliceerd,
dat hij, generaal Miaja, zyn troepen zou heb
ben gesmeekt de stad te verdedigen, aan
gezien hij anders genoodzaakt zou zijn deze
over te geven.
Miaja antwoordde hierop, dat de leiders
der opstandelingen hem kennen en weten,
dat het dwaas zou zijn voor de microfoon
met bewogen stem te spreken. Madrid zal
tot het uiterste verdedigd worden, want het
Madrileensche volk herinnert zich den
tweeden Mei en Napoleon. Ook toen heeft
het volk de overwinning behaald en de ge
schiedenis zal zich herhalen.
Miaja sloot zijn nota met de woorden:
„Madrilenen, strijd verder en de overwin
ning is verzekerd".
Luchtaanval op Madrid; veel
slachtoffers.
De verdedigingsraad publiceert een mede
deeling, waarin gezegd wordt, dat de lucht
macht der opstandelingen gepoogd heeft,
Madrid te bombardeeren. Bij een dezer po
gingen konden de vliegtuigen boven de wijk
Etocha komen. Zij wierpen verschillende
bommen van groot kaliber in de nabijheid
van het Zuiderstation. Meer dan 50 bur
gers werden daardoor gedood. Het aantal
gewonden, onder wie zich vele vrouwen en
kinderen bevinden, is zeer groot. Het station
werd niet beschadigd.
Na de successen der regeeringstroepen by
Casa de Campo trachten de opstandelingen
meer naar het Noorden de Manzenares over
te trekken, Een aanval der Marokaansche
troepen, waarbij gebruik gemaakt werd van
15 tanks, is gistermiddag afgeslagen door de
regeeringstroepen, die door een escadrille
jagers gesteund werden. Zondagmorgen is
een aanval op hetzelfde punt afgeslagen
Negen vliegtuigen der opstandelingen
omlaag geschoten.
In een officieel communiqué deelt de
defensieraad van Madrid mede, dat Zater
dag negen vliegtuigen van de opstandelin
gen omlaag zyn geschoten. Twee van deze
toestellen waren van Italiaansche herkomst,
de overigen waren Duitsche machines. De
luchtvloot der regeering verloor slechts
drie toestellen.
Aan alle fronten voor Madrid duurt het
artillerieduel voort, in den sector Isera
Villa Verde rukten de regeeringstroepen
verscheidene kilometers op. In den sector
Carabanchel werd een hevige aanval van
de Marokkanen en het vreemdelingen
legioen door de infanterie en de luchtmacht
der regeering afgeslager.
Zondagmorgen heeft de luchtmacht der
opstandelingen opnieuw een aanval op
Madrid gedaan. Een tiental bombarde-
mentsvliegtunigen, geëscorteerd door twaalf
jagers, vlogen boven de stad en wierpen
bommen, waardoor slachtoffers werden ge
maakt. Ook het Noorderstation werd door
verschillende bommen getroffen. De volk
rijke wijk Cuatro Caminos werd eveneens
gebombardeerd. Hier zyn de meeste slacht
offers gevallen. Toen de jachtvliegtuigen
der regeering opstegen om de aanvallers te
bestrijden, verwijderden zich de toestellen
der opstandelingen. Volgens een onbeves
tigd bericht zouden twee driemotorige vlieg
tuigen der rechtschen neergeschoten zijn.
De opstandelingen trachten intusschen
voortdurend het front der regeeringstroe
pen bij de brug de Los Fanceses te door
boren. Gistermorgen is hier een nieuwe
aanval der Marokaansche troepen afgesla
gen. Drie tanks zouden in de handen der
regeeringstroepen gevallen zijn.
Franco ontkent gedreigd te hebben
met verwoesting van Madrid.
Franco heeft ontkend tegenover een journa
list verklaard te hebben zooals in vele
buitenlandsche kranten gemeld was dat
het bombardement van Madrid zou worden
voortgezet en dat wijk voor wijk verwoest
zou worden, omdat dat de eenige oplossing
zou zijn. „Noch deze bewering noch een
dergelijke uitlating is van mij afkomstig",
aldus Franco.
De terechtstelling van Rio Tinto.
Ten aanzien van het bericht, dat 1500
mynwerkers te Rio Tinto door de opstande
lingen zijn gefusilleerd, deelt de Spaansche
ambasadeur te Londen mede, dat 90 pet. van
de employé's van deze mijnbouw-maat-
schappij geen communisten waren, doch
aangesloten bij de Algemeene Arbeiders
Unie, het vakverbond van de socialistische
party.
De premier ongedeerd.
De Engelsche minister-president Stanley
Baldwin heeft gisteravond by Hillingdon
Hill (Middlesex) een auto-ongeluk gehad,
waarby hij ongedeerd bleef.
JAPANNER IN SOVJET-RUSLAND
VEROORDEELD.
De „Asahi Sjimboen" verneemt, dat het
opperste gerechtshof te Moskou het dood
vonnis tegen den Japanner Naka geeischt,
heeft gewijzigd in 10 jaar gevangenisstraf.
Zooals men zich zal herinneren werd Naka
eenigen tyd geleden door den krijgsraad te
Wladiwostok ter dood veroordeeld wegens
spionnage.
