DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Engeland erkent in Spanje geen oorlogs voerenden. No. 276 Dinsdag 24 November 1936 138e Jaargang De algemeene toestand De Spaansche revolutie De verklaring van Eden in het Lagerhuis. Gevechten in de buitenwijken van Madrid. Nieuws van het front. Nijmegen's politiecommissaris veroordeeld., Drie en een half jaar ge vangenisstraf met aftrek. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 24 November. Minister Eden heeft gistermiddag zijn met spanning verwachte verklaring afge legd over de houding der Engelsche regee ring inzake de mogelijke blokkade van de haven van Barcelona door generaal Franco Engeland zal zijn neutraliteit handhaven en de regeering zal een verbod uitvaardigen voor de verscheping van wapenen en muni tie naar Spaansche havens. Belangrijker dan bovenstaande is de ver klaring, dat de Britsche regeering geen der beide strijdende partijen als oorlogsvoer en den zal erkennen, hetgeen beteekent, dat elke poging van generaal Franco, om En gelsche schepen aan te houden buiten de territoriale wateren, met gewapende macht beantwoord zal worden. Deze tweede verklaring vergroot natuur lijk de kans op een Spaansch-Engelsch in cident, want er bestaat altijd kans, dat de een of ander bevelvoerende officier van een Spaansch marine-vaartuig toch een Britsch schip aanhoudt en dan zou het dus waar schijnlijk tot een schietpartij komen met al de mogelijke gevolgen van diï'n. Intusschen kan de Britsche regeering haar standpunt elk oogenblik wijzigen en zij zal dit doen, als de omstandigheden of de hou ding van andere mogendheden dat eischen. Wat betreft de anti-communistische over eenkomst tusschen Japan en Duitschland wordt van zekere zijde te verstaan gegeven, dat het op het oogenblik een van de groot ste zorgen van Japan is, dat alle groote mo gendheden zich snel en op onbeperkte schaal aan het bewapenen zijn met de modernste wapens en de nieuwste uitvindingen op militair gebied, terwijl het Japansche leger hopeloos ouderwetsch is uitgerust. Daaren tegen zou Rusland al jaren bezig zijn met massa-productie van de nieuwste wapenen en het grootste gevaar is voor Japan, dat het niet kan concurreeren met de Wester- sche mogendheden in de snelheid van de fabricatie. En nu komt het! Nu komt de verklaring, waarom Japan met Duitschland kan samen werken. Het moet zoowel wapenen als tech nisch advies hebben en kan beide uit Duitschland krijgen, terwijl Duitschland buitenlandsche markten voor zijn oorlogs tuig noodig heeft, om zijn wapenfabrieken aan den gang te houden. Moeten wij hieruit opmaken, dat Japan een tweeledig doel nastreeft: le. de bestrij ding van het communisme en 2e. versterking van zijn leger en uitrusting daarvan met uiterst modern materiaal? En beteekent dat laatste weer niet in de nabije toekomst een gevaar in het Verre Oosten, een nieuw, modern „Geel gevaar"? De Duitsche pers houdt zich zeer intensief bezig met het proces te Nowowibirsk, waar bij o.m. de Duitsche ingenieur Stickling tot de doodstraf veroordeeld is. Algemeen is men in Duitschland zeer verontwaardigd cn de bekentenis van Stickling schrijft men tue aan lichamelijke folteringen. Verschillende bladen zijn van meening, dat de Sovjet-regeering het plan heeft, om met deze justitioneele misdaad het nat. soc. Duitschland te provoceeren en weer ande ren vreezen, dat alle Duitschers, die in Rus land werkzaam zijn, gevaar loopen, hun leven te verliezen, als de Duitsche regeering niet krachtig ingrijpt. Tenslotte lieten verschillende bladen door schemeren, dat het zoo langzamerhand tijd zou worden, om de diplomatieke betrekkin gen met Rusland te verbreken, maar net gevaar daarvoor schijnt nog dreigend te zijn. Toch blijft deze kwestie voorloopig nog actueel en zy zal dit blijven, zoolang men zegt: „Moskou heeft in het Westen mets zoeken en de veiligheid in het Westen moet ter plaatse en nergens anders gezocht wor- den". f] Eindelijk vragen wij nog eenige aandacht voor België. De Belgische premier van Z.ee land heit gisteravond n.1. te Louvieraeen rede gehouden, waarin hy o.a. zeide dat de regeering vast besloten is het land zoo te K,e„gd.t teen enkeledictuur z.ch h.r beroep op om de noodzakelijke militaire door te voeren, en motiveerde zakelijkheid met het oog op nolitiek nalen toestand. De buiteniandsche poht.ek van België is erop gericht zich buiten conflict te houden. nolitiek „We hebben de baslsJanw°wiiien dat met gewijzigd" zeide U- ';nafhankelljk is> deze politiek Belgiscn, au t tionale doch wel in het kader vaide gemeenschap. Indien nit lle_ wu toch een oorlog uitbreekt, dm "ll.i^ alles doen wat mogelyk aanvaller blijven, doch iedere „erdedigen niet dircct- zullen veraeaige" moet weten, dat wy °ns treffend te en dat wij in staat zijn ons doeltreffend verdedigen". minister-president Deze rede van den minister pi maakte een diepen indruk. Niet de gevechten rondom en in Ma drid zijn het belangrijkste nieuws van vandaag, maar veel eerder de inter nationale kwesties, welke zijn voortge vloeid uit de mededeelingen van Franco over een mogelijke blokkade van de Spaansche havens aan de Oost kust. Daar is allereerst dan de lang ver breide en vol spanning verwachtte verklaring van minister Eden in het Lagerhuis, welke gistermiddag is afge legd. Eden zeide, dat het beginsel der Engel sche politiek, namelijk strikte neutraliteit ten opzichte van beide partijen door deze verklaring niet veranderd behoefde te wor den. Maar er was bovendien nog het begin sel om het Spaansche conflict in elk geval te localiseeren en daarom had de Engelsche regeering besloten tot onmiddellijke indie ning van een wetsontwerp waarbij de ver scheping van wapens en munitie in eiken vorm naar Spaansche havens door Engel sche schepen verboden zou worden. Spr. wilde van deze plaats af de Engelsche scheepsbevrachters meteen waarschuwen dat zy niet nog op het laatste oogenblik een of andere zending zouden trachten te ver schepen, want voor deze in een Spaansche haven kon aangekomen zijn zou de wet van kracht zijn geworden. Door dit besluit acht te de Engelsche regeering zich voorloopig ontslagen van het nemen van verdere maat regelen. De beide strijdende partijen zou den niet als oorlogvoerenden erkend worden volgens het internationale recht en Engel sche schepen buiten den limiet van 5 K.M van de kust zouden als voorheen door de Engelsche vloot ter plaatse beschermd en van ieder onderzoek gevrijwaard worden. Majoor Attlee vroeg onmiddellijk of de aangekondigde maatregel niet zou afhangen van de besluiten van ieder andere natie om hetzelfde standpunt in te nemen. Eden: Natuurlijk zou dit zeer wenschelijk zijn, maar voorloopig heeft de Engelsche re geering slechts haar eigen plichten te ver vullen. Een ander lid vroeg of de minister voor dit besluit overleg had gepleegd met de Fransche regeering. Eden: Wij hebben het aangekondigde be sluit aan de Fransche regeering meegedeeld en zijn ook verder in nauw contact met de ze regeering gebleven nopens de versche ping van oorlogsmateriaal naar Spaansche havens. Een conservatief vroeg of de Fransche re geering niet te kennen had gegeven dat na de verklaring van Franco het besluit tot non-interventie moest worden herzien. Eden: Neen. Ik heb den Franschen gezant ontvangen, die mij van de medewerking zijner regeering ingelicht heeft, maar het verbod van verscheping van wapens heeft geen verderen invloed op het besluit tot non-interventie, dat in zijn vollen omvang gehandhaafd blijft. De verklaring van Eden. In Engelsche politieke kringen wijst men op het voorbehoud door minister Eden ge maakt, ten opzichte -van de niet-erkenning der oorlogsvoerenden. De minister verklaar de, dat deze erkenning voor het oogenblik niet v erd overwogen De algemeene indruk in deze kringen is, dat de Engelsche beslissing slechts werd verdaagd en vroeg of laat zal worden geno men. Met name zou de admiraliteit haar in vloed uitoefenen in de richting van een erkenning als belligerent, die elk incident bij de Spaansche kusten zou voorkomen. Ook andere leden van het Britsche kabinet zouden een zelfde meening hebben te ken nen gegeven. De ommekeer in de Britsche politiek is klaarblijkelijk een gevolg van het reeds sedert eenige maanden getoonde verlangen niets te doen, dat de FranschBritsche samenwerking in revaar zou kunnen bren gen. De door Eden in het Lagerhuis aangekon digde maatrege'en scheppen thans den vol genden toestand: In de Spaansche territoriale wateren is elk Engelsch koopvaardijschip onderworpen aan het recht van doorzoeking door schepen der opstandelingen, wanneer het betreft de door de regeering v<m Burgos gecontroleer de kusten en door schepen van de regeering, wanneer het de oostelijke kusten betreft. De moeilijkheid schuilt in de toepassing van dit principe voor het geval een Britsch stoomschip door een opstandelingen-schip zou worden doorzocht in de streek van Bar celona, die nog onder controle der regee ringstroepen staat. Engelsche diplomatieke kringen wijzen er op, dat in dit opzicht de Britsche houding niet kan worden vastge steld, zoolang men de voornemens van Franco niet kent, wiens antwoord nog steeds niet is binnengekomen. Verder brengen zij in herinnering, dat wanneer het een Britsch stoomschip zou betreffen, dat wapens of munitie vervoert, dit schip geen beroep op de Britsche autoriteiten zou kunnen doen in geval van inbeslagneming, daar het zoo wel de bepalingen van de non-interventie overeenkomst als die, waarvan Eden de aan staande toepassing heeft aangekondigd, zou overtreden. Geen wijziging in de houding van Frankrijk. Gezaghebbende kringen te Parijs ver zekerden gisteravond, dat het standpunt der Fransche regeering in de Spaansche aange legenheden geenerlei wijziging heeft onder gaan. Frankrijk blijft aan den eenen kant vasthouden aan het niet-inmengingspact, aan den anderen kant kent Frankrijk geen van beiden party ea de kwaliteit van bellige rent toe en is voet-het oogenblik ook niet van plan dat te doen. Deze houding valt overigens samen met die van Engeland. Da besprekingen, die de laatste dagen tus schen Parijs en Londen gevoerd zijn, hebben gelijkheid van opvattingen der beide landen aan het licht gebracht. Ook Italië blijft trouw aan het beginsel der niet-inmenging. In politieke kringen te Rome verklaart men met nadruk, dat de Italiaansche regee ring aan generaal Franco geen militaire hulp verleenen zal en met name niet ter zee. Men is van meening, dat de erkenning van de regeering-Franco in Italiaansche oogen de maatregelen rechtvaardigt, welke Franco zou kunnen nemen tegen den aanvoer van troepen en oorlogsmateriaal door buiten landsche schepen. Maar men voegt hieraan toe, dat de duikbooten, waarover het hoofd der rechtsche regeering beschikt hem niet schijnen te veroorloven zijn politiek op ef fectieve wijze door te zetten en dat Italië dientengevolge geheel trouw blijft aan de verbintenissen, welke het als lid van de niet- inmengingscommissie op zich genomen heeft. Zooals wij reeds hierboven opmerk ten, is het nieuws van het front vandaag weinig belangrijk. Dag en nacht worden de gevechten voortgezet iin de Zuide lijke buitenwijken van Madrid, waar het initiatief van den aanval berust bij de regeeringstroepen. Gevechten van man tegen man vinden plaats in de straten van Carabanchel Bajo en de batterijen der regeering bombardeeren daar krachtig de stellingen van den vijand. Het officieele bericht van den minister van oorlog spreekt eveneens van weinig krijgsverrichtingen. Het maakt slechts melding van een bom bardement door de rechtsche artillerie, gericht op eenige gebouwen en door de regeeringsartillerie beantwoord. Het schijnt, dat de rechtsche troepen het zuidelijk front als aanvalsbasis hebben verlaten om alle krachten te kunnen concentreeren in het Westen en Noordwesten. Hun vliegtuigen bombar deeren nog wel de zuidelijke stellingen der regeering, maar dit geschiedt niet om een aanval voor te bereiden. De be doeling is meer de militie te ont moedigen. Luchtbombardementen. Tydens een der jongste bombardementen is een bom terechtgekomen op een drukkery naby de San Bernardostraat. Bij het oprui- mingswerk zouden reeds 70 lijken onder het puin vandaan gehaald zijn. Waarschijnlijk bevinden zich nog 20 andere slachtoffers onder de overblijfselen Men vreest, dat een nog grooter aantal slachtoffers der bommen van de opstandelingen zich in kelders en schuilplaatsen zullen bevinden, waar tien tallen ongelukkigen begraven en gedood zouden zijn. Buitenlandsche steun aan de opstandelingen. Gisteravond heeft het Spaansche ministe rie van marine een nota gepubliceerd, waarin de hulp van de Duitsche en Italiaan sche vloot aan de opstandelingen met zekere feiten wordt aangetoond. O.a. wordt verklaard, dat de Italiaansche en Duitsche schepen sedert het begin van den opstand de oorlogsbodems van de regeering bespionneerd om de opstandelin gen op de hoogte te houden. Verder wordt gezegd, dat een Duitsch kabelschip mijnen heeft gelegd voor de haven van Bilbao, de opstandelingen beschikken niet over mij- nenleggers. Ten aanzien van het incident voor Car- thagena van eergisteren wordt in de nota verklaard, dat het onderzoek naar de scher ven van de torpedo, welke de „Miguel Cer- vantes" beschadigde, heeft uitgewezen, dat deze is afgeschoten door een buitenlandsche onderzeeër, niet door een Spaansche of Italiaansche. Tenslotte wordt medegedeeld, dat na den aanval de Duitsche torpedojager, welke voor Carthagena ligt en die zich tij dens een gevecht op een afstand hield, den ingang van de haven naderde om een onder zoek in te stellen naar den uitslag van den strijd. Daarna verwijderde het schip zich weer. DE STRIJD IN SOEI YOEAN. Het schijnt, dat binnenkort een aanval op Soei Joean langs drie wegen door de Mon- goolsche troepen kan worden verwacht. Uit Kweihoa wordt gemeld dat de Mongoolsche troepen vanuit Pai Ling Miao een aanval doen op Oetsjoean, 40 K.M. benoorden Kweihoa, met het doel noord Soei Joean te bezetten. Uit Kalgan wordt vernomen, dat de Mandsjoetroepen welke aan de grens van Soei Joean geconcentreerd zijn, oprukken in de richting van Hsing Ho en Ping Ti Tsjoean. De Japansche pers in noord-China deelt mede, dat de troepen van Soei Joean zich reeds uit Hoeng Ke en ertoe nabij Tao Ling hebben teruggetrokken en zich nu gereed maken om ook Hsing Ho te verlaten en zich op Ping Ti Tsjoean aan den spoorlijn Pe- king-Pao Toe terug te trekken. Men gelooft algemeen dat de Mandsjoe- Mongoolsche troepen, 90 aansporen van hun buitenlandsche raadgevers willen aanval len, voor de Nanking-troepen zijn aangeko men. DE ONRUST IN MAROKKO. Naar Havas uit Casablanca meldt, heeft de communistische partij in de stad aanplak biljetten laten ophangen, waarin iedere deel neming aan de betoogingen, die onlangs hebben plaatsgehad onder de inboorlingen, van de hand wordt gewezen en den Spaan- schen regeeringstroepen sympathie wordt betuigd. Leden van de rechtsche partijen hebben de affiches van de muren getrokken. Er ontstonden ongeregeldheden, maar de politie slaagde erin de beide partijen zonder arrestaties van elkaar te scheiden. Zaterdag hebben te Fez weer ongeregeld heden plaatsgevonden. Toen de Moefti na het derde gebed in de moskee Kayroine het gebed had geëindigd, verhieven zich drie oproermakers en schreeuwen: „Broeders, leest de Koran en laten wij God smeeken om aan deze onderdrukking een eind te maken. De oproermakers werden direct ge arresteerd. SYLVESTER MATUSKA TOEREKENBAAR. Hij zal binnenkort worden. geëxecuteerd Zooals men weet, werd de beruchte com munist Matuska, bekend door zijn aan slagen op internationale treinen, welke o.m. de ontzettende ramp bij het viaduct van Bia-Forbaby ten gevolge hadden, na zijn straf in Oostenrijk te hebben uitgezeten, aan Hongarije uitgeleverd en daar ter dood veroordeeld. Het door den verdediger tegen dit vonnis aangeteekende verzet op grond van het feit, dat Matuska zenuwziek en ontoerekenbaar zou zyn, is thans door het hof verworpen, zoodat de uitvoering van het vonnis binnen kort verwacht kan worden. x De rechtbank te Arnhem heeft heden uitspraak gedaan in de zaak tegen S. J. W. van der M., Commissaris van politie te Nijmegen, die terecht heeft gestaan wegens valschheid in geschrifte en ver duistering meermalen gepleegd. De officier van justitie had vier jaren gevangenisstraf geëischt.. Verdachte werd veroordeeld tot drie jaar en zes maanden gevangenis straf met aftrek der preventieve hechtenis van 3 Juli j.1. af. De rechtbank achtte bewezen de valschheid in geschrifte en verschillen de verduisteringen in functie gepleegd. Niet bewezen achtte de rechtbank de verduistering van een bedrag van 1605. Zij hield rekening, bij de bepaling van de straf, met de ernst van de te laste gelegde feiten, waarvan verschil lende in de vervulling van het ambt werden gepleegd. Ook werd rekening gehouden met de persoonlijkheid van verdachte en met de conclusie van het psychiatrisch rapport, dat de gepleegde feiten niet ten volle kunnen worden toe gerekend. DE INCIDENTEN OP FORMOSA. In het Lagerhuis heeft Eden een uit voerige uiteenzetting van de incidenten tus schen Engelsche matrozen en Japansche politie-agenten op Formosa gegeven. Men zal zich herinneren, dat drie matrozen ge arresteerd werden door de politie, die be weerde, dat zij hun taxichauffeurs niet be taald hadden. Eden zeide, dat gebleken is, dat de chauffeurs hun geld wel gekregen hebben. De Britsche ambassadeur heeft de Japansche regeering medegedeeld, dat het beleefdheidsbezoek van den commandant van het Engelsche askader in de Chineesche wateren geen doorgang zou vinden, indien Engeland geen voldoening zou krijgen. De Japansche regeering wenschte evenwel eerst een eigen onderzoek in te stellen. Zij heeft thans aldus verklaarde Eden een voorloopig antwoord gezonden, waarin zij het betreurt, dat een dergelijk incident heeft plaats gevonden. Zoolang de Japansche re geering geen definitief en bevredigend ant woord heeft gegeven, kan de Britsche re geering het incident niet als gesloten be schouwen. AARDVERSCHUIVINGEN EISCHEN SLACHTOFFERS. Uit Juneau in Alaska wordt gemeld, dat voortdurende regens twee aardver schuivingen hebben veroorzaakt op de berg Roberts, die zich boven de stad verheft. De beweging geraakte aardmassa's hebben een der wijken aanzienlijke schade aan gericht. Vier inwoners werden gedood en een tiental zwaar gewond. DE MIST IN ENGELAND. Engeland en .vooral het noorden hebben gisteren den zwaarsten mist beleefd van dezen herft. Te Manchester en Glasgow konden voetgangers niet verder zien dan 5 yards en te Birmingham en in Yorkshire was het niet veel beter. De geheele scheep vaart op de Clyde, de Mersey en de Hum- ber lag stil en de veerdienst van Duinker ken moest na de eerste boot gestaakt wor den. Er was ook op Croydon geen enkel vliegtuig van het vasteland aangekomen, maar te Lympne was de toestand beter en aldaar zijn er eenige geland. In het noorden ging de mist reeds gepaard met vrij strenge koude. De treinen uit Schotland kwamen met y31V, uur vertraging te Londen bin nen. DE STAKING IN NOORD-FRANKRIJK. De staking in de metaalindustrie in Rijssel en. omgeving is algemeen. De groote fabrie ken zijn bezet, de kleine en middelgroote bedrijven niet. Geen enkele „neutralisatie" is ingesteld. De werkgevers, die lid zyn van de kamer van metaalfabrikanten, hebben herhaald, dat zij geen besprekingen zullen openen met de arbeiders voordat het werk hervat is. In het departement van het Noorden zyn thans in totaal 11100 arbeiders in staking. Hiervan zyn 3180 werkzaam in textielfa brieken en steenkoolondernemingen in het gebied van Roubaix en Tourcoing. BRANDSTICHTING IN EEN KERK. Naar het Duitsche Nieuwsbureau uit Weenen meldt, zyn onbekenden gisternacht in een van de Weensche buitenwijken een Roomsche kerk binnengedrongen, waar zy de misgewaden- en- altaarkleeden op een stapel gooiden en met de -eeuwige lamp in brand staken. Slechts door een toeval b'eef de brand tot het stapeltje -goed beperkt. NOBELPRIJZEN VOOR DEN VREDE. Het comité telt toekennen van den Nobel prijs'vóór den vrede heeft deze prijs voor 1935 toegekend aan Carl 'von Ossietsky en voor' 1936 aan den ArgentijnSchen minister van buitenlandsche zaken Saavedra Lamas.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1