DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Bijouterieën Spaansche regeering wendt zich tot den Volkenbond. No. 280 Zaterdag 28 November 1936 138e Jaargang De algemeerie toestand. kanonnen prefereert boven boter? Het zeer democratische Frankryk ziet dus de noodzakelijkheid van een zeer sterk leger terdege in en daaruit mag v »rden geconcludeerd, dat de vrede dag h> dag uit bedreigd wordt België kan op Engeland rekenen. Van Zeeland's redevoering te Londen. De Spaansche revolutie Protest tegen de „gewapende interventie van Duitschland en Italië". Een delicate kwestie. Van de fronten Roosevelt te Rio de Janeiro Fa. VAN DER HORST om ie stelen zoo mooi. Fa. VAN DER HORST Dressoir- en schoorsfeen- oopers, kussens, hteeden en lea-cosies. Fa. VAN DER HORST Fa. VAN DER HORST Kodakspecialist. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA, ALKMAAR, 28 November. De Belgische minister-president van Zeeland is voor eenige dagen naar Enge- lar 1 overgestoken en op een gisteravond door de Internationale Kamer van Koop handel te Londen aangericht déjeuner heeft hjj een tafelrede gehouden van meer dan gewonen inhoud. Men moet dergelijke tafelspeeches niet beschouwen als „onderonsjes", maar ze voor de volle 100 au sérieux nemen. Zij zijn in den regel minstens zoo belang rijk als officiëele redevoeringen, alleen, zij missen het officiëele tintje en juist daarom kan er soms in zoo'n tafelrede iets méér gezegd worden! Om dan op de rede van Van Zeeland te komen, de Belgische premier heeft een waarschuwende stem laten hooren aan het adres van eventueel aanvallende mo gendheden. Hij heeft ongetwijfeld gedacht aan de zomermaanden van 1914, toen België door zijn geografische ligging in den wereldoorlog werd meegesleurd en heeft er thans ten overvloede op gewezen, dat die geografische ligging niet veran derd is. Nog steeds is België de sluitsteen zoo noemde hij het van West-Europa en hij verzekerde, dat België het als zijn plicht beschouwde, om alles te doen, om een eventueelen aanvaller af te slaan. Wij mogen bij dit gedeelte van de rede nog wel even stil staan. Want wel mag België zich een „sluitsteen van West Europa" noemen, maar Nederland mag zich dienzelfden titel toeëigenen. Wij zijn in 1914 op het nippertje den dans ont sprongen, maar het is algemeen bekend, dat Duitsche staf-officieren ook een aan valsplan op Frankrijk via Nederland had den ontworpen. En vrij algemeen is de gedachte, dat bij een volgenden Europee- schen oorlog Nederland niet vrij zal blijven. België heeft op dit oogenblik een goed uitgerust leger, dat zeer modern bewapend is en dat zeker een eersten stoot met suc ces zal kunnen opvangen. En hoe is het met Nederland, met ons leger? Zijn ook wij in staat, om een stoot op te vangen? Helaas, wij moeten het betwijfelen. Wij gelooven, dat Nederland op militaristisch gebied te veel bezuinigd heeft en dat ons land een vrij grooten achterstand heeft. België heeft een zeer sterke Maas-linie; hebben wij een even sterke IJsel-linie? Wij zullen maar geen vergelijkingen trek ken, maar toch de enkele kazematten, die den laatsten tijd gebouwd zijn, kunnen waarlijk niet als onneembare „nesten" worden beschouwd! België acht het zijn plicht, om jegens zichzelve en jegens zijn buren het maxi mum te doen, wat in zijn vermogen ligt. Als wij dat beamen, dan moeten wij ook zeggen, dat Nederland dezelfde plichten heeft. De tafelrede van Van Zeeland werd beantwoord door minister Eden, die o. m. zeide: „Engeland bevestigt bij deze gele genheid, dat de onafhankelijkheid en onaantastbaarheid van België een vitaal belang vormt voor dit land en dat België op Engeland's hulp kan rekenen, wanneer het 't slachtoffer mocht worden van een niet-uitgelokten aanval". Engeland bekent dus op wel heel dui delijke wijze kleur. Het is, of Eden graag de ongezochte gelegenheid heeft aange grepen, om Europa eens te vertellen, dat Engeland er nog is en dat er met» het eilandenrijk niet te spotten valt. Het is, alsof een waarschuwende stem van gene zijde der Noordzee roept: pas op! wij zul len, als in 1914, naar de wapenen grijpen, als de sluitsteen van Europa wordt aan getast! Eden heeft nog meer gezegd. Hij heeft er op gewezen, dat een volgende oorlog zeer wreed zal zijn, maar dat het ver schrikkelijke wapen, dat de wetenschap gesmeed heeft, met een niet te minach ten moed gehanteerd zal worden door volkeren, die hun individueele- en natio nale vrijheid liefhebben en deze willen handhaven. Lijkt dit laatste niet gericht tot het nationalistische Duitschland, waar de individueele vrijheid op de tweede plaats is gekomen en waar men tegenwoordig Europa is niet rustig. Wij weten het. En als wy het nog niet zouden willen ge looven, dan maakt Frankrijk het ons wel heel duidelijk. Minister Daladier toch heeft gisteren in de kamercommissie van financiën medegedeeld, dat het tempo der wapenvervaardiging niet mocht vermin deren en dat hij desnoods zou willen af wijken van de 40-urige werkweek. Aan een door de Internationale Kamer van Koophandel aangericht dejeuner heeft de Belgische premier, van Zeeland, gister avond een redevoering uitgesproken, waar in hij o.m. zeide: Onze geographische ligging maakt ons land tot den sluitsteen van West-Europa. Men kan niet aan den sluitsteen komen, zonder het gebouw te vernielen. In geen enkel ander land veroorzaakt het wapenrumoer zooveel ongerustheid als in België. Voor ons is het een plicht jegens onszelve en onze buren het maximum van wat in ons ver mogen ligt te doen, teneinde welke verlei ding ook om ons aan te vallen of ons gebied te gebruiken als afkortingsweg af te wenden". Eden's antwoord. De Engelsche minister van buitenlandsche zaken, Eden, antwoordde op deze rede met een toespraak waarin hij zeide: „Wij beves tigen bij deze gelegenheid, dat de onafhan kelijkheid en onaantastbaarheid van België een vitaal belang vormt voor dit land en dat België op onze hulp zou kunnen rekenen, wanneer het het slachtoffer mocht worden van een niet uitgelokten aanval", te brengen, onaanvaardbaar achtte. In zijn rede zeide Eden verder nog o.m.: „Bestaat er geen enkel alternatief tegen over het stichten van oorlog op aarde? Ze ker, en wel een algemeen begrijpen, dat de arbitrage van het brute geweld een dierlijke instelling is en dat de algeheele inspanning der beschaving er naar uit moest gaan ons boven het peil der dieren te verheffen. Bij hun voortdurend streven naar de handha ving van den vrede zoeken de Britsche- en Belgische volkeren een grootere glorie dan die van de%. veldslag, een verfijnder inspi- ratie van dié Van het kanon. „Ik speeï cleze woorden weloverwogen uit, omdat zij den wil uitdrukken van het Britsche volk en omdat een duidelijk maken hiervan beteekent een bijdrage tot den vrede te leveren. De vrede is het gemeenschappe lijk doel van onze beide landen, onze tradi ties en herinneringen zijn niet de eenige getuigenissen van onze vriendschap. Wij deelen eveneens dezelfde opvattingen omtrent de internationale orde, het afzien van den oorlog als instrument van nationale politiek, de bereidheid geschillen te regelen door vreedzame middelen, de aanvaarding van zekere erkende axiomata van het inter nationale recht. „Men moet zich hierin echter niet vergis sen: deze opvattingen getuigen noch van slapheid, noch van lafheid, wij meenen, dat zij getuigen van beschaving. De volkeren moeten kiezen. Wanneer zij besluiten terug te keeren tot de arbitrage van het zwaard, zal men bemerken, dat de verschrikkelijke wapenen, die de wetenschap gesmeed heeft, met een niet te minachten moed gehanteerd kunnen worden door volkeren, die hun in dividueele en nationale vrijheid liefhebben en die van zins zijn haar te handhaven. Maar waarlijk, de kosten zullen zwaar zijn. Wat dit aangaat, mag er geen enkele ver ontschuldiging bestaan voor een herhaling van de onjuiste verwachtingen van het ver leden". DE DUITSCH—JAPANSCHE OVEREENKOMST. De Duitsch-Japansche overeenkomst werd Vrijdagavond in toonaangevende Italiaansche kringen een verdrag ge noemd, dat slechts zou kunnen worden beschouwd als een aanvulling van de in dezelfde aangelegenheid tusschen Duitschland en Italië bestaande overeen komst. Reeds daarom schijnt een offi ciëele adhaesie van Italië niet noodig. Overigens spreekt men in bevoegde Itali aansche kringen er zijn verwondering over uit, dat het Duitsch-Japansche accoord in bijna alle landen zoo veel Labaal heeft veroorzaakt. Men wijst alle vrees als ongerechtvaar digd van de hand en legt er den nadruk op, dat de Duitsch-Japansche overeen komst voor alle mogendheden openstaat en bovendien een zuiver defensief karak ter draagt en tegen geen enkel land een bedreiging inhoudt. De Spaansche ambassade publiceert den tekst van een telegram, dat de regeering te Valencia gisteren aan den secretaris-generaal van den Volkenbond heeft gezonden. In het telegram wordt geprotesteerd te gen de „gewapende interventie in den Spaanschen burgeroorlog van Duitschland en Italië ten gunste van de opstandelingen welke zijn hoogtepunt heeft gevonden in de erkenning van den leider der opstandelin gen, die zich als regeerder heeft opgewor pen", hetgeen gekenmerkt wordt als een daad van agressie. Eveneens wordt geprotesteerd tegen het voornemen van Franco „met geweld het vrije handelsverkeer via de regeeringshavens te verhinderen", en tegen het voornemen van een mogendheid, die de regeering- Franco heeft erkend (Duitsch-Italië) „op vlootgebied met de opstandelingen samen te werken". In het telegram wordt den Volkenbonds raad verzocht, den boven uiteengezetten toe stand zoo spoedig mogelijk te bestudeeren. De nota der Spaansche regeering. De nota der Spaanjche regeering werd op het secretariaat-generaal van den Volken bond ontvangen. Overeenkomstig het regle ment heeft de secretaris-generaal van den Volkenbond nog gisteravond een afschrift daarvan doen toekomen aan alle leden van den raad en aan de staten-leden van den Volkenbond, terwijl hij zich tevens in ver binding heeft gesteld met den Chineeschen ambassadeur te Londen, Edwards, die als president van den Volkenbondsraad, Vivuna vervangt, die naar Chili is vertrokken. De datum van de buitengewone zitting van den Volkenbondsraad zal vandaag worden vastgesteld. Waarschijnlijk zal dit 3 of 4 De cember zijn. Men merkt op, dat een regee ring recht heeft op bijeenroeping van den Volkenbondsraad, wanneer zij dit op grond van art. 11 van het handvest, vraagt, zoodat de Spaansche nota, wat het feit zelf aangaat, niet de minste betwisting kan vinden. In internationale kringen had men gister avond den indruk, dat de Spaansche regee ring, door den Volkenbondsraad in open baar debat te mengen, een delicate rol speelt en den Volkenbond uitnoodigt een eveneens delicate rol te spelen, die groote belangstelling zal wekken. De meeningen aangaande voor- en nadeelen van deze on derneming loopen uiteen, doch men is alge meen van meening, dat de Spaansche regee ring haar rechten als lid van den Volken bond wenschte te bevestigen, en aldus een antwoord te geven op de erkenning der re geering van Burgos door Duitschland en Italië. Instelling van neutrale zone te Madrid voorgesteld. De Internationale Roode Kruis-commissie heeft aan de regeeringen te Valencia en Sa- lamanca voorgesteld, in Madrid een neu trale zone in te stellen. Salamanca heeft naar aanleiding hiervan een zone te Madrid vastgesteld, die het als neutraal zou beschou wen. Minister-president Largo Caballero heeft evenwel geantwoord, dat de geheele bevolking van Madrid als non-combattant diende te worden beschouwd, zoodat hij het voorstel om een gedeelte der burgerbevol king te Madrid in een bepaalde wijk samen Koude belemmert gevechtsoperaties. In den loop van den dag van gisteren zijn enkele bommen op de stad geworpen. Se dert de bombardementen van de hoofdstad zijn begonnen, zijn naar schatting 2.500 per sonen gedood en 3.000 gewond. Er is geen noemenswaardige verandering ingetreden aan het front van de Siërra, waar de temperatuur zeer laag tot 10 graden onder nul is. Aan het Guadalaja- ra-front hebben de militiemannen hun positie aanzienlijk kunnen verbeteren. Aan den linkeroever van de Taag heeft de infan terie der regeering verscheidene aanvallen ontketend. Men maakt voorts in regeerings- kringen veel ophef van de actie der Baski- sche militieleden, die bij een enkelen aan val in den sector ten N.W. van Madrid 1.500 man der rechtsche troepen hebben gewond of gedood. Officiëel communiqué van Salamanca. Het te middernacht door het hoofdkwar tier gepubliceerde officiëele communiqué luidt: De opstandelingen hebben getracht een aanval te ontketenen in den sector Jaca, doch zij werden met zware verliezen terug geslagen. Nabij Madrid heeft het slechte weer alle operaties onmogelijk gemaakt. In Asturië heeft de vijand onze verbindings linies nabij Grado aangevallen, doch hy werd met achterlating van talrijke dooden terug gedreven. De berichten, volgens welke belangrijke schade is toegebracht aan de militaire ob jectieve te Cartagena, worden bevestigd. Het bombardement van Carthagena. Het dagblad „1'Intransigeant" publiceert het volgende bericht uit Gibraltar: Een tiental bombardementsvliegtuigen en drie oorlogsschepen hebben gisteren deel genomen aan een gezamenlijke actie tegen Carthagena. Volgens de laatste berichten zouden drie aan de regeering behoorende oorlogsschepen tot zinken zyn gebracht. Het arsenaal der stad zou gedeeltelijk vernield zijn, terwijl een munitiedepot in de lucht zou zijn gevlogen. In de haven zou aan zienlijke schade zijn aangericht. De vliegtuigen, die aan deze raid hebben deelgenomen waren driemotorige toestellen, die, naar het schijnt, een snelheid haalden van ruim 300 K.M. per uur. Eenige hunner zouden op het oogenblik op jacht zijn ach ter vier oorlogsschepen der regeering aan, welke in het begin van het bombardement de haven wisten uit te varen en naar zee te vertrekken. DE FRANSCHE BEWAPENING. Daladier zal zoo noodig verzoeken af te wijken van de veertiguren week in de oorlogsindustrie. De Fransche kamercommissie van finan ciën heeft gistermiddag kennis genomen van een langdurige uiteenzetting van mi nister Daladier. Een der voornaamste passages van zijn verklaring betrof den achterstand in de wapenfabricatie als gevolg van zekere incidenten, welke zich in de laatste maan den hebben voorgedaan. De minister gaf te kennen, dat, indien het tempo der v-ipenvervaardiging zou verminderen, hij op eigen verantwoordelijkheid maatrege len zou weten te nemen. De aanwezigen vatten deze uitlating aldus op, dat de minister voornemens zou zijn fabrieken te requireeren ingeval nieuwe vertraging zou worden gecon stateerd. De minister van landsverdediging gaf voorts te kennen, dat hij eventueel met de C.C.T. (het vakverbond) in overleg zou treden om de toestemming der arbeiders organisaties te verkrijgen, om af te wijken van de 40-uren-week. Volgens Daladier zou de bewapenings poging ondoeltreffend blijven, indien zij niet vergezeld zou gaan van de noodzake lijke moreele hoedanigheden. Tegen verkorting van den diensttijd. Hij herhaalde, hetgeen hij reeds in de legercommissie over den militairen dienst tijd heeft gezegd, hij zou geen enkele verkorting ervan aanvaarden en de mi nisterraad is op dit punt geheel unaniem. Redevoering in Braziliaansche parlement. President Roosevelt, die Vrijdag op door reis te Rio heeft vertoefd, heeft Vrijdag avond in tegenwoordigheid van den presi dent der Ver. Staten van Brazilië en van alle vooraanstaande personen uit het poli tieke leven van Brazilië in een vereenigde zitting van Kamer en Senaat een redevoe ring uitgesproken. Op aarde is plaats voor allen. De president der Ver. Staten van Noord- Amerika wees op den vergaanden afkeer van het Amerikaansche volk tegen den oor log. Op de wereld is voor allen plaats, zon der dat men elkander op de teenen behoeft te trappen. Gelukkig is het Amerikaansche continent vrij van oude vijandschappen, welke den anderen werelddeeten zoo vee' ellende hebben gebracht. Er bestaat geen inter-Amerikaansch geschil, dat niet langs vreedzamen weg zou kunnen worden be slecht. De Amerikaansche naties, aldus pre sident Roosevelt, kunnen de beschaving geen grooter dienst bewijzen dan door den vrede naar binnen en naar buiten te hand haven en door zich voor altijd van ieder oorlogsgevaar te bevrijden. Het doel der conferentie van Buenos Aires. Met dit doel is de pan-Amerikaansche conferentie te Buenos Aires bijeengeroepen. De rest der wereld geeft een grimmig beeld van legerkampen en van dreigende geschillen. In deze sfeer van bezorgdheid in de ge heele wereld hebben, aldus Roosevelt, de Amerikaansche staten den plicht en de taak zich bewust te worden van hun groote ver antwoordelijkheid ei. op hun werelddeel be sluiten te nemen voor een onschendbare vrede. In het verdere deel zijner redevoering be trok de president ook Canada in het Ameri kaansche continent en gaf hij uitdrukking aan de overtuiging, dat ook de Canadeezen hun eigen leven wenschen „vrij van verove ringen en vrij van vrees voor veroveringen". Hoe steviger de vrede in dit deel der we reld wordt geconsolideerd, hoe beter het ook voor de rest van de wereld zal zijn. BASIL ZAHAROFF. t Zondag de begrafenis. Te Monte Carlo is gister, 86 jaar oud. overleden de bekende groothandelaar in wapens, sir Basil Zaharoff. Sir Basil Zaharoff is te Constantinopel geboren in 1849 uit een Russischen vader en een Grieksche moeder. Bij den dood van zijn vader erfde hij een bedrag van 40.000 pond sterling. In 1866 zou hy wapens heb ben geleverd aan de Egyptische strijdkrach ten aan den boven-Nijl. Vervolgens werd hij agent te Athene van de wapenfirma Vickers. Hij werd rijk en steunde zijn land financieel in de Balkanoorlogen. In 1914 was hij reeds een der rijkste menschen van Onze Engelsche theeserviezen, Blauw en bruin Zweedsch o aardewerk hebben een apart cachet. Europa. Ook als politiek raadsman heeft hij invloed doen gelden. O.a. had hij het ver trouwen van Briand en Lloyd George. Hij was gehuwd met de hertogin de Marchena, die hij in het koninklijk paleis in Madrid ontmoet had. Hij was voorts geinteresseerd bij verscheidene dagbladen en bezat naar schatting op tachtigjarigen leeftijd 20 mil- lioen pond sterling. Men zal wel nooit geheel op de hoogte komen van de vele mysteries, die zijn leven verborgen heeft gehouden, te meer niet, daar hy in tegenwoordigheid van een zestal getuigen zijn dagboek heeft doen verbran den. Ciné- en fototoestellen zijn artikelen van vertrouwen. Niets omtrent zijn testament bekend. Het stoffelijk overschot van Sir Basil Zaharoff is hedenochtend om half vyf ge kist. De prinses van Bourbon zal bij het lijk van haar stiefvader waken met enkele in tieme vrienden. Het stoffelijk overschot zal direct per auto worden overgebracht naar het land goed van Sir Basil te Balaincourt (Seine Et Oise), waar het zal worden opgebaard. De teraardebestelling zal Zondag in in- tiemen kring geschieden. Eenige personen uit de omgeving van den overledene verklaren niets te weten aan gaande testamentaire beschikkingen, daar Sir Basil steeds al zijn zaken persoonlijk heeft behandeld.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1