DAGBLAD VOOR ALKMAAR
EN OMSTREKEN.
Regeeringstroepen melden successen.
No 282
Dinsdag I December 1936
De Spaansche revolutie
Dochde opstandelingen ontkennen alles I
De algemeene toestand.
HEVIGE BOMBARDEMENTEN.
Het Crystal Palace te
Londen verbrand.
150 M. hooge vlammen.
Aanslag op Hirota
verhinderd?
138e Jaargang
Het drama te IJmuiden.
Vijf jaar gevangenisstraf.
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTEN^EEN:
Van 15 regels f 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
COURANT.
Alkmaar, 1 UecemDer.
Eenige dagen geleden hebben wy op deze
plaats melding gemaakt van het zeer sensa-
tioneele bericht uit de „Evening Standard",
waarin werd meegedeeld, dat er nehalve
het zoogenaamde anti-communistisch ver
drag tusschen Japan en Duitschland ook nog
een geheim verdrag zou bestaan, betreffende
Nederlandsch-Oost-lndië. Ons eilandenrijk
zou heel netjes tusschen beide staten ver
deeld worden, waardoor Japan een enorme
macht zou krijgen midden tusschen de En-
gelsche, Fransche en Amerikaansche bezit
tingen, terwijl Duitschland opeens weer een
koloniale mogendheid zou worden en tevens
een bolwerk zou kunnen vormen, dat grens
de aan de Fransche en Engelsche koloniën.
Wij hebben toen eenigszins uitvoerig bij
dit bericht stilgestaan en de opmerkmg ge
maakt, dat het bericht al te sensationeel
was. Wij geloofden niet in het bestaan van
een dusdanig verdrag, nog veel minder in
een eventueele verdeeling van ons Indië.
Japan heeft zich intusschen gehaast, om
het bericht naar het rijk der fabelen te doen
verwijzen, en toen een dezer dagen buiten-
landsche journalisten in Tokio om nadere in
lichtingen zich tot de Japansche regeering
wendden, heeft de woordvoerder van het
Japansche ministerie van buitenlandsche
zaken verklaard, dat de reactie in het bui
tenland op het door Japan en Duitschland
gesloten verdrag tegen de communistische
internationale vrij goed geweest is, maar
dat hij zich heeft verbaasd over de bewe
ring in de Londensche „Times" van 26 Nov.
jJ. (het bericht kwam zooals gezegd het
eerst voor in de „Evening Standard'. Red.),
als zou in de Japansch-Duitsche overeen
komst tegen het communisme een clausule
zijn opgenomen, waarbij de economische in
vloedssfeer der twee landen in Nederlandsch
Oost-Indië wordt geregeld.
De woordvoerder legde er den nadruk op,
dat er voor deze bewering, welke later door
andere buitenlandsche bladen is overgeno
men, geen enkele grond bestaat.
Diplomatieke waarnemers zijn van mee
ning, dat zij waarschijnlijk is ontstaan uit
de vrees, dat Nederland zich bij de Ja
pansch-Duitsche overeenkomst zou aanslui
ten. In dit verband maakte de woordvoerder
gewag van een onlangs uit Singapore ont
vangen bericht, volgens hetwelk de com
mandant van het Nederlandsche eskader
dat een bezoek bracht aan de Engelsche oor
logshaven, kapitein ter zee Helfrich, c. 16
November jJ. eenige beroering zou hebben
verwekt, door in een gesprek met journalis
ten aldaar te wijzen op de onderlinge afhan
kelijkheid van Singapore en Soerabaja in
tijd van oorlog.
Zijn verklaring werd echter op 19 Novem
ber openlijk door den vlootvoogd van Ned.-
Indië gedesavoueerd.
De Belgische minister-president van Zee
land is in zijn land teruggekeerd na een zeer
succesvolle trip naar Londen. Zeer succesvol,
want niemand had kunnen verwachten, dat
minister Eden zich zoo duidelijk zou verkla
ren in zijn beantwoording van de tafelrede
van den Belgischen premier. Maar boven
dien hebben beide staatslieden een „tête a
tête" gehad, dat waarschijnlijk niet minder
belangrijk zal zijn geweest. Althans in be
voegde Belgische kringen neemt men aan,
dat België zeer belangrijke toezeggingen van
Engeland heeft verkregen, n.L: de definitie
ve garantie van automatische Britsche hulp
in geval van een niet geprovoceerden aan
val. De clausule „niet geprovoceerde aan
val" wordt niet als een restrictie beschouwd,
want men kan zich niet voorstellen dat Bel
gië het initiatief tot een aanval zou nemen.
Naar verluidt heeft van Zeeland zelfs de
toezegging verkregen, dat de Britsche hulp
zonder discussie zal worden gezonden. Zoc
zou het voldoende zijn dat een mogendheid
Belgisch gebied schond om onmiddellijk
Britsche troepen te zenden.
Verder wordt nog verklaard, dat van Zee
land te Londen een zeer gunstigen indruk
heeft gekregen van de volledige overeen
stemming tusschen Frankrijk en Engeland
ten aanzien van de internationale politiek.
Om nog even terug te komen op net
Duitsch-Japansche verdrag, in het Lagerhuis
heeft minister Eden op een desbetreffende
vraag geantwoord, dat het verdrag geen en
kele militaire clausule bevatte, die in de
verste verte Engelsche belangen zou raken,
en dat er evenmin sprake is van eenige ge
heime clausules. A
Bovendien verklaarde Eden, dat hy nie s
wist van een soortgelijk verdrag tusschen
Italië en Japan.
Dat laatste kan natuurlijk waar zyn, maar
de vraag is, of het niet spoedig tot een der
gelijk verdrag zal komen. Er wordt op dit
oogenblik druk onderhandeld tusschen Ja-
Pan en Italië en al wordt er in de betreffende
berichten uit Rome de nadruk ge egd op
commercieele belangen, het is o zoo gema
kelijk, om het commercieele belang te ver
binden aan het politieke.
Zoodat wy nog altijd de mogelijkheid zien
van een uitbreiding van het anti-communis
tisch frontl
Uit Bilbao wordt gemeld, dat de
regeeringstroepen een offensief hebben
ontketend bij Uvidea, Ochandiano en
Campanzar. Niettegenstaande den hef-
tigen tegenstand van de opstandelin
gen, veroverde de militie de forten
Maroto en Albertia. Het kasteel Usus-
quiza en het dorp Villa Real in de pro
vincie Alava werden omsingeld.
De regeeringstroepen bezetten verder de
dorpen Ecoague, Setago, Elozuna Farrate
en Urunaga. Ook maakten zij zich meester
van de watervoorziening van Vitoria. De
weg tusschen Mondragon en Vitoria. De
door de regeeringstroepen doorgesneden.
De opstandelingen hebben een brug over de
Zadorra op 5 K.M. van Vitoria opgeblazen
om te trachten den opmarsch der regee
ringstroepen te stuiten.
De minister van marine heeft gisteravond
een nota gepubliceerd, waarin hij formeel
ontkent, dat de lezing, welke door den com
mandant van de marine der opstandelingen
is gegeven over het incident van Cartha-
gena, waarby de kruiser „Miguel Cervan-
tes" door een torpedo werd getroffen, waar
heid bevat. Volgens den minister van
marine waren de onderzeeërs, welke tot den
aanval overgingen, geen Spaansche vaar
tuigen.
't Is niet waar, zegt generaal de
Llano.
In een radiorede deelde generaal Queipo
de Llano mede, dat het niet waar is, dat de
regeeringstroepen bij Ciempozuelos een
overwinning behaald hebben. De regee
ringstroepen kwamen in twee gepantserde
treinen en werden door hevig vuur op de
vlucht gedreven. Zij lieten verscheidenen
dooden achter.
Nabij Soria hebben de opstandelingen
het dorp Roble Blanca bezet.
Verder gelastte de Llano, dat de meer
gegoede families de behoeftige gezinnen
van de leden der Phalanx zouden steun an.
Ook las hy een telegram voor, dat hij ge
zonden heeft aan de Britsche parlementaire
commissie, welke in Spanje vertoeft, en
waarin hy deze uitnoodigt ook de dorpen
in Andalusië te bezoeken en zich op de
hoogte te stellen van de wreedheden, welke
door het „Marxistische Canaille" waren be
dreven.
Het groote hoofdkwartier der opstande
lingen deelde mede, dat de operaties, welke
gisteren by Pozuelo werden begonnen,
thans beëindigd zyn. Niettegenstaande den
heftigen tegenstand van de regeeringstroepen
werden twee tanks buit gemaakt. De regee
ringstroepen lieten 200 dooden op het slag
veld by Humeda achter.
De Radioclub Teneriffe deelt mede, dat
thans wordt bevestigd, dat by het bombar
dement van Alicante ernstige schade werd
aangericht. Het station werd geheel ver
nield en de branden woeden nog voort. Bij
het bombardement der regeering bij Andujar
werden verscheidene toestellen van de
regeeringsluchtmacht vernield.
De actie van generaal Mola.
De correspondent van Havas bij de op
standelingen deelt mede, dat de opstande
lingen ten Westen van Madrid thans strate
gische posities hebben bezet, welke kunnen
dienen als uitgangspunt voor verdere actie
van het leger van generaal Mola. Vroeg in
den middag werd de opmarsch gestaakt, en
werd het bezette terrein in orde gebracht.
Omstreeks 6 uur in den avond gingen de
regeeringstroepen ten Zuiden van Madrid
tot een nieuwen tegenaanval over, doch zy
werden met kracht teruggeslagen.
De artillerie der opstandelingen onder
hield een goedgericht vuur op de nieuwe
abattoirs, de artillerie der regeering bom
bardeerde Carabanchel Baja. De driemrto-
rige bommenwerpers van de rechtschen
gingen vervolgens de omgeving van het
station Las Delicias bombardeeren, waar
men vermoeddde, dat de artillerie der
regeering stond opgesteld. Het vuur van de
regeerings-artillerie werd onmiddellijk ge
staakt en te vyf uur zweeg ook het geschut
van de rechtschen. Gedurende den nacht
hoorde men alleen het vuur van de mitrail
leurs der regeerings-militie, welke onafge
broken vuurde uit de huizen, gelegen aan
den hoek van de Paseo de Ronda en de
Paseo Blano.
Aan het verdere front van Madrid werd
oijna niet gestreden.
Duitsche troepen te Cadix aan land
gezet?
Naar de News Chronicle meldt, is de Brit
sche regeering in kennis gesteld met het
ontschepen van Duitsche troepen te Cadix
Meer dan 2000 Duitsche soldaten zouden
thans op weg naar Madrid zijn. De „News
Chronicle" verklaart verder, dat de Duit-
schers gekleed waren in de uniformen van
de opstandelingen, toen zij aan land gingen.
„Hoewel dit bericht in Downingstreet be
kend was, verklaarde men te Londen, dat 't
van geen enkele zijde bevestigd was", zoo
schrijft het blad verder. „Er is geen re-Jen
evenwel om aan te nemen, dat de regeering
slec'it ingelicht zou zijn, in tegendeel, er is
reden- om aan te nemen, dat het bericht
reeds lang genoeg te Londen bekend was,
en dat men het had kunnen herstellen, in
dien het niet juist was".
De geruchten over een complot in
Catalonië.
Volgens zekere uit Barcelona afkomstige
aanwijzingen zouden de toespelingen op een
complot, die in verscheidene Catalaansche
bladen gemaakt zijn, betrekking hebben op
de volgende gebeurtenissen:
De secretaris-generaal der separistische
beweging, „Esta Catala" Terros Picart, is
betrapt op het oogenblik, dat hij een
manoeuvre voorbereidde tegen de F.A.I.,
de Iberische Anarchistische Federatie.
Hierbij was de vroegere chef van politie
Reberyes, betrokken. Eerstgenoemde is zijn
party uitgezet, de tweede ontslagen. Wat
het gerucht betreft, dat de voorzitter van
het Catalaansche parlvcnent, Casanovas, ge
arresteerd zou zyn, dat is onjuist, aangezien
deze zich naar Parijs heeft begeven. Het
schijnt wel, dat dit incident weinig beteeke-
nis heeft gehad.
Gisteravond kwam het bericht, dat
het beroemde Crystal Palace in het
Zuiden van Londen (Gipsy Hill) in
brand stond. De enorme vlammen wa
ren zichtbaar in de geheele stad en het
gekraak der balken en het barsten van
het vele glas, was verscheidene kilo
meters in den omtrek te hooren. Al
spoedig stortte het hooge koepeldak in.
De vlammen bereikten toen een hoogte
van ruim 150 meter en tot op grooten
afstand kwamen de vonken neer. Vele
toeschouwers begaven zich aanstonds
naar de plaats van den brand.
Een der torens ingestort.
Later op den avond werd gemeld, hoe de
geheele koepel in korten tijd tot een fakkel
was geworden, hoewel 65 spuiten samen
werkten om de vlammen meester te wor
den. Weldra bereikte het vuur ook de beide
torens, waarvan een met donderend ge
weld ineenstortte. Den anderen toren hoopte
men te redden, hoewel hy in ieder geval
deerlijk gehavend zal zijn. Gedeelte na ge
deelte viel ook de centrale koepel in elkan
der. Bij het blusschingswerk werden ver
scheidene spuitgasten gewond.
Toen de brand uitbrak, waren leden van
het orkest juist bezig met een repetitie. Zij
waren nog in staat te ontkomen. Honder
den families in de naburige huizen moesten
deze ijlings verlaten.
Op de terrassen van het Parlement sloe
gen de afgevaardigden het schouwspel van
den rooden gloed aan gene zijde van de
Theems gade.
Het gebouw vrijwel geheel verloren.
Terwijl de vlammen hoog bleven opschie
ten uit het practisch geheel verloren kristal
len paleis, hoopte men toch nog in staat te
zullen zijn een der twee toren te behouden,
hoewel ook deze uiteraard zwaar bescha
digd zou worden. Van den tweeden toren
staat vrijwel niets meer overeind, dan het
geraamte, de inwendige bouw is volkomen
ingestort. Verscheidene brandweerlieden
hebben lichte kwetsuren bekomen Honder
den gezinnen, die in de omgeving woonden,
hebben hun bedreigde woningen moeten
ontruimen.
De inhoud voor 90 verloren.
De inrichting der Baird Television Co. is
voor 90 by den brand in het Crystal
Palace verloren gegaan.
Naar gemeld wordt, was het gebouw ge
heel verzekerd, Er heeft nog geen officieele
schatting van de aangerichte schade plaats
ie iT-'en.
Door den brand zullen de voorstellingen
van een beroemd circus, die kort voor
Kerstmis zouden aanvangen, uitgesteld moe
ten worden, evenals verschillende andere
openbare gebeurtenissen, die in het gebouw
zouden worden georganiseerd.
Het gebouw.
Het Crystal Palace, eens een zeer popu
lair centrum van vermaak, later meer be
kend alsr tentoonstellingsgebouw, is gelegen
juist buiten de Zuidelijke grens van het
graafschap Londen, by Sydenham. Het ge
bouw, voornamelijk samengesteld uit g'as
en ijzer, staat op een hoogte en is dienten
gevolge op grooten afstand reeds te zien.
Het gebouw bestaat uit een centrale hal,
een schip van ruim 500 meter lengte, met
een hoog koepeldak; aan iedere zijde daar
van bevinden zich torens van een goede
70 meter. Van den Noordelijken toren uit,
waarin een lift naar het bovenste gedeelte
voert, heeft men op heldere dagen uitzicht
over acht graafschappen.
Vermaard is nog 't groote orgel, met meer
dan vierduizend pijpen. Het gebouw is om
geven door uitgestrekte tuinen, welke in de
goede jaargetijden dikwijls het tooneel zyn
van feesten en groote bijeenkomsten en
waar zoo nu en dan fraaie vuurwerken
worden afgestoken. In den winter verleen
de het gebouw onderdak aan tentoonstel
lingen, voornamelijk van dieren.
Crystal Palace is opgebouwd uit de mate
rialen van de groote industrieele tentoon
stelling in Hyde Park van 1851 en geopend
in 1854. Na den grooten bloei van de eerste
kwarteeuw van zijn bestaan kwam het ge
bouw eenigszins uit de belangstelling en
vlak voor den oorlog heeft men het ternau
wernood uit de handen van den slooper
kunnen redden, dank zij de energieken
arbeid van den toenmaligen Lord Mayor
van Londen.
De brand gebluscht.
Hedenochtend 4 uur was de brand in het
kristallen paleis gebluscht. De schade wordt
op ongeveer 1millioen Pond Sterling ge
raamd. Hoewel de schade volledig door ver
zekering wordt gedekt, is toch veel verloren
gegaan, dat niet vervangen kan worden, o.a.
een orgel-partituur in manuscript van
HandeL
Het laboratorium van de Baird Televisie
is vernield, de televisie-zender is voor een
groot deel intact gebleven.
36-jarige man gearresteerd.
De politie te Tokio heeft gisteren een 36-
jarig man gearresteerd, die een bom, een
dolk, brieven aan verscheidene ministers en
een afscheidsbrief aan zijn familie in zyn
bezit had.
Uit de brieven bleek, dat hij een aanslag
wilde plegen op den eersten minister
Hirota. De gearresteerde, genaamd Wata-
nabe, had hiertoe klaarblijkelijk reeds her
haaldelijk pogingen in het werk gesteld.
Het onderzoek toonde aan, dat Watanabe
een querulant is, wiens vele verzoekschrif
ten onbeantwoord waren gebleven. In zyn
woning te Tokio vond men nog meer bom
men.
SOCIALISTISCH BELGISCH KAMERLID
VERDRONKEN.
Gisteravond is het socialistisch Kamerlid
van de Meulebroeck met zijn auto in het
kanaal te Gent gereden en verdronken.
VON OSSIETZKY WIL NAAR
OSLO KOMEN.
Hij is en blijft pacifist.
De winnaar van den Nobelprijs voor den
vrede voor 1935, Karl von Ossietzky, heeft
aan den correspondent van het Noorsche
blad „Aftenposten" te Berlijn in het zieken
huis Westend, waar hy voor tuberculose ver
pleegd wordt, medegedeeld, dat hij voor
nemens is zoo spoedig mogelijk naar Oslo
te komen om den vredespijp persoonlijk in
ontvangst te nemen op 10 December. Hij
zou er ook de gebruikelijke toespraak hou
den en als onderwerp daarvoor kiezen de
zaak van den vrede.
Gevraagd of zijn politieke opvattingen
dezelfde waren als vier jaren geleden, ant
woordde hij, dat men niet zoo snel van mee
ning verandert als men een volwassen
mensch is. Maar, zoo voegde hy er aan toe,
er valt overigens over te discussieeren wan
neer men volwassen wordt. Over zyn poli
tieke program zeide hy, dat hij zich rekende
te behooren tot de Europeesche party van
het verstand. „Ik was pacifist, ik ben paci
fist, en ik blijf pacifist". Het merkwaardige
is alleen, zoo liet hij er op volgen, dat in
onze dagen alle menschen zich pacifist noe
men ook de menschen die niet veel an
ders doen dan kanonnen gieten of laten
gieten
Von Ossietzky verklaarde nog niet voor
nemens te zyn te Oslo over het verleden te
spreken. Hij legde er den nadruk op, dat hy
alles zou vermijden wat de betrekkingen
tusschen Duitschland en Noorwegen moei
lijker zou maken.
Het Amsterdamsche gerechtshof ver
oordeelde heden den 50-jarigen werk-
loozen machinist D. de R. te IJmuiden
wegens poging tot doodslag op zyn
schoonzuster en zijn buurman tot vyf
jaar gevangenisstraf met
aftrek van vijf maanden voor
arrest.
De rechtbank te Haarlem had hem een
zelfde straf opgelegd.
Op 7 Juni j.1. had de man op korten af
stand een revolverschot op zijn schoonzus
ter gelost. De vrouw liep slechts een lichte
verwonding in het gelaat op. De buurman,
die den woesteling wilde ontwapenen, zag
zich eveneens met de revolvel bedreigd, het
schot ketste echter en de machinist kon
worden overmand.
ZEVEN SLACHTOFFERS VAN
DYNAMIETONTPLOFFING.
Als gevolg van een ontijdige ontploffing
eener lading dynamiet in een steengroeve
in Pennsylvanië zyn gisteren zeven arbei
ders om het leven gekomen.
ARRESTATIES VAN COMMUNISTEN.
Er is nog geen enkel communiqué gepubli
ceerd betreffende de talrijke arrestaties van
communisten, die de laatste dagen te Bel
grado en omgeving zijn verricht.
Een aantal hiervan zijn niet gehandhaafd.
Een zestigtal beklaagden zal zich voor de
rechtbanken tot bescherming van den staat
hebben te verantwoorden.
EEN BALLON OP AVONTUUR.
Gistermiddag ongeveer 3 uur is een mili
taire ballon gevuld met waterstofgas van
zyn ankers los geraakt en van de vlakte van
Salisbury in Oostelijke richting naar zee ge
dreven. Aangezien er gevaar voor ontplof
fing bestond bij het eventueel neerkomen
van den ballon in een bewoonde streek is
onmiddellijk door de radio gewaarschuwd
om uit de buurt te blijven en zelfs geen
brandende cigaret op minder dan 500 meter
van het omhulsel te willen meevoeren. Aan
vankelijk vreesde men dat de ballon in Ox-
fordshire zou dalen maar tegen half vyf was
de wind sterker en hy is naar zee afgedre
ven en bij Worthing in Sussex in het water
terecht gekomen. Militaire deskundigen hou
den thans de wacht en zullen bij het aan
breken van den dageraad zien of het om
hulsel nog te redden is.
DE KUNSTCRITIEK VERBODEN.
Een besluit van Göbbels.
Naar Havas uit Berlijn meldt, is met in
gang van Zondag in Duitschland kunst
kritiek verboden. Göbbels heeft een veror
dening, waarin dit wordt vastgesteld, onder
teekend.
Voortaan zal de kunstcritiek vervangen
worden door beschouwingen over kunst en
beschrijvingen over kunst.
Het D.N.B. meldt uit Berly'n o.a., dat op
de Zondag in de Berlynsche Philharmonie
gehouden jaarlijksche vergadering rijksmi
nister Göbbels een rede gehouden heeft,
waarin hij ovei den kunstcritiek gezegd
heeft, dat het nationaal-socialisme geen mid
del onbeproefd heeft gelaten om de kunst
critiek op den eenig juisten weg van de
kunstbeschouwing" terug te brengen. Deze
pogingen zijn mislukt. Ik heb mij daarom
al genoodzaakt gezien, aldus Göbbels, in
een gister uitgevaardigd decreet de critiek
in het geheel te verbieden en deze door een
kunstbeschouwing of kunstbeschryving te
vervangen. Dit beteekent geen onderdruk
king van de vrije meening, maar slechts hij,
die een eigen vrije meening bezit, op grond
van eigen kennis, eigen wetenschap, eigen
hoedanigheden, mag zyn vrye meening in
het openbaar uitdragen. Hy mag dat wan
neer hy het recht heeft om over anderen
die met de scheppingen van hun fantasie
een beroep .'.oen op de openbaarheid, te
richten.
Hierna sprak Göbbels over de erotiek in
de kunst. Ook de problemen, die de geslach
ten onder elkaar hebben uit te maken, zijn
waard om te worden uitgebeeld, zei Göb
bels, doch altyd onder de voorwaarde, dat
het met den noodigen smaak geschiedt. Het
gaat dus meer om een kwestie van tact dan
van moraal.
De verordening gepubliceerd.
De minister van propaganda publiceert
thans zyn verordening, waarby de kunst
critiek in haar bestaanden vorm wordt ver
boden. In de plaats van den kunstcriticus
treedt de kunstredacteur, die iedere be
spreking met zyn vollen naam moet onder
teekenen. Het ambt van kunstredacteur
wordt afhankelijk gemaakt van een speciale
vergunning, slechts te verleenen aan hen,
die een werkelyk voldoende vorming heb
ben genoten. De kunstredacteur moet ten
minste dertig jaar zyn.
