DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
KONING EDWARD VIII AFGETREDEN.
DE HERTOG VAN YORK
OPVOLGER.
DE REDE VAN BALDWIN.
Een overzicht van de besprekingen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE AD VERTEN"" EEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat- Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ne. 291
Vrijdag II December 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
138e Jaargang
DE KONINKLIJKE
BOODSCHAP.
KONING GEORGE VI?
EDWARD VERLAAT
ENGELAND
EDWARD VIII VOOR DE
RADIO.
LONDEN, 10 December. De EngeIsche minister-
president Batdwin heeft hedenmiddag in het Lager
huis zijn met zoo groote spanning verwachte ver
klaring afgelegd.
De minister-president deelde aan het parlement
mede, dat koning Edward VIII besloten heeft afstand
te doen van den troon.
Batdwin deelde verder mede, dat de hertog van
York den honing zal opvolgen.
De acte van abdicatie is mede onderteekend
door de hertogen van York, Kent en Gloncesfer.
De honing heeft voor zichzelf en zijn nakome
lingen van alle rechten op den troon afstand gedaan.
Goed gekozen woorden.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Koning Edward VIII.
In bet Lagerhuis heeft gisteren de histori
sche zitting plaats gehad, waarin voorlezing
werd gedaan van de koninklijke boodschap,
welke koning Edward aldus had opgesteld:
„Na langdurige en zorgvuldige overwe
ging heb ik besloten afstand te doen van den
troon, welken ik na den dood van miin vader
heb bestegen en ik deel thans dit, mijn defi
nitief en onherroepelijk besluit mede.
In het bewustzijn van den ernst van dezen
stap kan ik slechts hopen, dat ik begrip zal
vinden onder mijn volkeren bij de beslissing
die ik genomen heb en om de redenen, die
mij genoopt hebben deze beslissing te ne
men. Ik wil thans niet treden in mijn eigen
gevoelens, maar ik zou willen dat men be
denke, dat de last, die voortdurend drutct
op de schouders van den vorst, zoo zwaar is,
dat deze slechts gedragen kan worden on
der omstandigheden die anders zijn dan die
waarin ik mij bevind. Ik geloof niet den
plicht te vergeten, die op mij rust om de be
langen van den staat in de eerste plaats te
doen gelden, wanneer ik verklaar, dat ik
mij ervan bewust ben deze zware taak niet
langer meer afdoend of met persoonlijke
voldoening te kunnen vervullen. Ik heb der
halve dezen morgen een acte van abdicatie
in de volgende bewoordingen onderteekend:
Ik, Edward VIII, koning van Groot-
Britannië, Noord-Ierland en de overzee-
sche Dominions, keizer van Indië, ver
klaar hierbij onder de buidige omstan
digheden afstand te doen voor mij en
mijn nakomelingen van mijn rechten op
den troon en spreek den wensch uit, dat
hieraan terstond gevolg zal worden ge
geven.
Aldus gedaan, heden 10 December
1936, in tegenwoordigheid van de getui
gen".
Het document is onderteekend door Ed
ward, Rex, Imperator, en mede-ondertee-
kend door de hertogen van York, Gloucester
en Kent.
Vervolgens verklaart de koning het op
prijs te stellen, dat hem verzocht is een an
dere beslissing te nemen, maar, zoo gaat hij
voort: „Mijn besluit is genomen. Ieder nieuw
uitstel zou slechts schadelijk kunnen zijn
voor de volkeren, die ik getracht heb te die
nen als prins van Wales en als koning. Ik
neem afscheid van hen met de oprechte
hoop, dat de weg dien ik besloten heb te
gaan, de beste is voor de stabiliteit van den
troon, het Rijk en het geluk van mijn onder
danen. Mijn levendigste wensch aldus
tenslotte de koninklijke boodschap is, dat
er geen enkel Uitstel zal plaats vinden in
de tenuitvoerlegging van dit stuk, dat ik
heb opgesteld en dat alle noodige maatrege
len onmiddellijk genomen zullen worden,
opdat mijn wettige opvolger, de hertog van
York, mijn broeder, den troon zal kunnen I
hestijgen,''
Naar verluidt zal de afgetreden ko
ning onmiddellijk na de regeling der
abdicatie, waarschijnlijk reeds morgen
avond, uit Engeland vertrekken.
Voorts verluidt, dat de hertog van
York den titel van George VI zal aanne
men. Dit staat echter nog niet vast. De
successie-raad zal Zaterdagmorgen bij
eenkomen. De hertog van York zal dan
Zaterdagmiddag tot koning worden uit
geroepen.
Bij zijn abdicatie ziet de koning ook
af van al zijn titels. Hij zal nu den naam
mr. Windsor aannemen. Het is echter
waarschijnlijk, dat zijn opvolger hem
een hoogen titel, waarschijnlijk dien
van hertog, zal verleenen.
Hedenavond te 10 uur Greenwichtijd
(10.20 Amst. tijd) zal Edward VII door
de Britsche radiozenders een toespraak
richten tot het Britsche volk.
De nieuwe koning van Engeland.
Nog nimmer heeft het Engelsche La
gerhuis een zoo enormen toeloop van de
zijde van het publiek gehad als gisteren
bij de wel zeer historische zitting, waar
de Engelsche minister-president Baldwin
de moeilijke taak had, om het volk
mede te deelen, dat koning Edward VIII
afstand zou doen van den troon.
Er heerschte in de wandelgangen,
evenals op de officieele tribunes en in
de loges der diplomaten, een nerveuze
stemming, terwijl in de zittingzaal zelf
een zeer opgewonden stemming
heerschte.
Toen Baldwin het Lagerhuis binnen
kwam, liep hij terstond op den voorzitter
toe, boog en overhandigde hem een groot
document, dat hy met luider stemme
aankondigde als: „een boodschap van
Zijne Majesteit den Koning".
De speaker nam het document over en
las de (reeds hiernaast gepubliceerde
koninklijke boodschap voor.
Baldwin's prachtige rede
Terstond na het voorlezen van deze bood
schap stond Baldwin langzaam op, Irad tot
voor de balie van het Lagerhuis, boog voor
den voorzitter en sprak daarna de volgende
zeer indrukwekkende rede uit:
„Geen ernstiger boodschap is ooit door het
parlement ontvangen en geen zwaarder taak
is ooit op de schouders van den eersten mi
nister gelegd. Ik moet u zeggen, wat ik naar
waarheid, oprecht en volledig, zonder eenige
poging tot opsmukken of versieren, heb me
de te deelen. Ik zou willén aanvangen met te
zeggen, dat de koning, toen hij nog prins
van Wales was, mij talrijke jaren vereerd
beeft met een vriendschap, die ik op prijs
stel. Het was niet alleen een vriendschap
tusschen twee mannen, maar een vriend
schap van diepe aanhankelijkheid. Ik zou
het Huis ook willen mededeelen, dat toen wij
Dinsdagavond op Fort Belvedère afscheid
van elkander namen, wij beiden wisten en
voelden, dat wij tegen elkander gezegd heb
ben, dat onze vriendschap verre van te zijn
aangetast door de besprekingen van deze af-
geloopen weken, ons nauwer bindt en ons
leven lang zal duren. (Applaus.) Het Huis
zal willen weten, op welke wijze ik myn
eerste onderhoud met den koning heb gehad.
In het begin van Augustus kwamen er da
gelijks een groot aantal brieven, aan spr.'s
adres gericht, uit alle deelen van het land
en vooral van Engelsche onderdaden uit de
Ver. Staten en de Dominions. In deze brie
ven kwam algemeen de grootste ongerust
heid en angst en geen geringe mate van
onbehagen tot uitdrukking over artikelen
in de Amerikaansche bladen, van welke onze
geëerbiedigde koning het onderwerp was.
Bovendien wist ik dat een bepaalde echt
scheiding op het punt stond uitgesproken te
worden en ik voelde dat er iemand moest
zijn die Z.M. moest waarschuwen voor de
moeilijke omstandigheden waarin Z.M. kon
geraken als wij deze soort praatjes en ach
terklap ongehinderd hun vernielend werk
zouden laten verrichten, en de inhoud van
die artikelen gemeengoed zou worden in
Engeland of de Dominions. De koning stem
de toe om mij den 20sten October j.1. vol
strekt particulier te ontvangen met de be
doeling over deze dingen te komen spreken.
Spr. had Z.M. eenige artikelen getoond, en
extracten voorgelezen en daarna zijn onge
rustheid uitgedrukt over het effect, dat deze
uitlatingen op de openbare meening in En
geland op den duur moesten hebben.
Ik heb, vervolgde de premier met een
stem in welke de eerst bedwongen aan
doening thans duidelijker begon mee te
spreken, in allen eerbied Z.M. gewezen
op het relpect dat vooral de drie laat
ste dragers van de Kroon als zichtbaar
teeken van den band tusschen het Brit
sche Gemeenebest zich hadden verwor
ven en myn vrees uitgedrukt dat dit
niet zou standhouden als deze critiek op
de gedragingen van Z.M. niet zou op
houden.
Ik heb Z.M. gewezen op de moeilijkheid
om dit respect, als het eenmaal verloren zou
zijn gegaan, te herwinnen, en als mijn per
soonlijke meening te kennen gegeven, dat
ook de grootst mogelijke populariteit, zooals
onze koning ongetwijfeld bezat, op den duur
niet opgewassen zou blijken tegen de gevol
gen van deze soort berichtgeving en critiek.
Ten slotte wees ik er Z.M. op, dat hoe langer
deze geruchten ongestraft zouden blijven
hoe gevaarlijker en moeilijker de toestand
voor Z.M. persoonlijk tevens worden zou.
Het was een pijnlijke en moeilijke situatie
ook voor mij als eerste dienaar van Z.M.,
maar de voornaamste reden van mijn optre
den was, dat ik vond dat er spoedig gehan
deld moest worden opdat er geen partijen
voor of tegen den koning mochten ontstaan.
Weer rustiger ging Baldwin voort: Z.M.
beloofde my, rustig alles wat ik te berde
had gebracht te zuilen overwegen en den
16den November mocht ik de uitnoodiging
ontvangen om op het Buckingham Paleis te
komen voor een volgend onderhoud. Op
dien datum was het decreet nopens de be
wuste echtscheiding uitgesproken en ik
haastte my dén koning te wijzen op de ge
volgen, die 'n huwelijk van den koning vol
gens onze wetten met zich sleept. Ik zeide,
dat ik niet geloofde, dat een huwelijk van
Z.M. met de bewuste dame de goedkeuring
van het land en de Dominions zou verkrij
gen. De positie van de echtgenoote eens ko-
nings verschilde daarom met de positie van
iedere andere getrouwd vrouw, omdat 's ko-
nings echtgenoote niet alleen zyn vrouw
zou worden maar tevens de koningin van dit
Alkmaar, 11 December.
De spanning is geweken: koning Edward
VIII heeft gistermiddag bekend laten maken,
dat hij afstand doet van den troon. Hij heeft
dus de vrouw boven de kroon gesteld en zal
voortaan als een gewoon burger voortleven
en straks in het huwelijk treden met mevr.
Simpson.
Daarmee is dus een eind gekomen aan
een tragedie rondom een koningstroon, want
het zal de wereld verder weinig interessee
ren, wat Edward straks als gewoon burger
zal doen.
Men vrage echter niet, welk een strijd er
gevoerd is door den mensch Edward, die
moest kiezen. Mevrouw Simpson had hem
zijn woord teruggegeven en hy had dus
haar en zich zelf kunnen opofferen, om zijn
hooge, eenzame positie te kunnen handha
ven. Hij heeft het niet gedaan.
Een groote zielestrijd heeft de koning ge
voerd. Men kan het lezen in de zoo voor
treffelijke redevoering van Baldwin en men
leest daaruit, hoe de koning gezocht heeft
naar een oplossing, die zoowel het volk als
hem zelf bevredigen kon.
Zoo'n oplossing was er niet en Engeland
verloor zyn koning.
Koning Edward zou de meest geliefde ko
ning, dien Engeland ooit bezeten had, ge
weest kunnen zijn. Als prins van Wales
werd hij in het Britsche eilandenrijk en in
de Dominions als 't ware op de handen ge
dragen, als jonge koning groeide zyn popu
lariteit nog steeds.
Hoe kwam dat?
Koning Edward was wars van alles, wat
uiterlijk vertoon was. Zeker, hy eerbiedig
de de ceremonie, die bij bepaalde gebeurte
nissen vereischt werd en hij handhaafde de
eeuwenoude traditie, die er rondom den En-
gelschen koningstroon heerschte. Maar ver
der was hij veel liever een gewoon burger,
die den eenvoud lief had. Alleen en het liefst
onopgemerkt, trok hy er op uit en juist daar
door leerde hy het volk kennen. Hij kende
den eenvoudigen mijnwerker even goed als
den hoogsten aristocraat en sprak met bei
den op de meest-alledaagsche wijze.
Hy kende zijn volk en dat heeft zijn be
sluit verhaast. Want hy vreesde en wel
licht terecht dat bij een langere aarze
ling er een zoogenaamde „koningspartij"
zou ontstaan, die snel zou groeien, doch die
ongetwijfeld het rijk zelf gesplitst zou heb
ben in twee groote groepen En hy begreep,
dat dit niet wenschelyk zou zijn voor het
land zelf.
Hij heeft ook niet gewild, dat het volk, zyn
volk nog, hem zou kunnen toejuichen en
daarom bleef hy op fort Belvedère. Want
ware hy naar Londen getrokken, het zou
een zegetocht geweest zyn tusschen hagen
van menschen door. En er zouden nieuwe,
onvoorziene moeilijkheden door ontstaan
zyn.
Koning Edward wilde dat niet.
Engeland zal straks een nieuwen koning
hebben en de regeering zal op de gewone
wijze haar taak voortzetten.
Maar niet naar den nieuwen koning gaat
de groote sympathie uit, maar uitsluitend
naar den eenzamen Edward, die streed, die
nog lang zal moeten strijden.
Het volk wist met vrij groote zekerheid,
dat het thans gevallen besluit zou komen.
En toch, in het geheele wereldrijk is het be
sluit met gevoelens van diep leedwezen ont
vangen. De bevolking was over het alge
meen verslagen en gevoelde diepe en warme
sympathie voor haar koning in diens inner-
lyken strijd.
Want was het geen treffend gebaar, toen
onder de twintigduizend menschen, die zich
gistermiddag voor het gebouw van het La
gerhuis hadden verzameld, gedurende eenige
minuten een diepe stilte heerschte, toen de
troonsafstand bekend was gemaakt?
Daar moet wel een diepe ontroering door
die groote menigte gegaan zyn, zooals er een
diepe ontroering gegaan is door het Lager
huis, toen Baldwin zijn rede hield, en zooals
er een diepe ontroering gegaan zal zijn door
het geheele Engelsche volk in al zijn gele
dingen.
Straks zal Engeland zyn nieuwen koning
toejuichen, maar het zal zyn ouden koning
Edward VIII daarbij niet vergeten.
Edward VIII, die thans de eenzaamheid
zal zoeken, een eenzaamheid, waarin hy
echter niet alleen zal zijn.
land. Met 's konings persoonlijke keuze
heeft het volk niets te maken, maar zyn
stem moet gehoord worden by de keuze van
een koningin.
Z.M. hoorde myn betoog rustig ten einde
en zeide toen zonder omwegen, dat hy van
plan was mevrouw Simpson t huwen en
dientengevolge bereid was heen te gaan.
