Tsjank Kai Sjek nog niet in vrijheid.
De groote aanval op Madrid aanstaande?
£uchtvaact
"Provinciaal Tlieuws
ALKMAARSCHE COURANT van MANDAG 21 DFCEMPCR 1936
De olgemeene toestand.
De situatie in China
Het Chineesche volk staat niet achter de
opstandelingen.
Kwangsi eischt oorlog met Japan.
De Spaansche revolutie
Waarschijnlijk nog voor nieuwjaar de
beslissende slag.
Russisch schip getorpedeerd.
De Paus zou ernstig
ziek zijn.
De uitwijzing der vier
Duitschers.
San Vincente door aard
beving verwoest?
ST. MAARTENSBRUG
SCHAGERBRUG
'V.k
iy*
Alkmaar, 21 December.
Vandaag begint de winter, het koude
jaargetijde dus. En volgens de weerdes-
kundigen in Frankrijk kunnen wij dit jaar
een zeer strengen en langdurigen winter
verwachten.
Wij weten niet, of dat zoo prettig is. O
zeker, voor de schaatsenliefhebbers zal
dat wel zoo zijn, maar er zijn honderd
duizenden, die met angst dien strengen
winter tegemoet zien, omdat zij geen
brandstoffen bezitten en honger lijden.
Er is dus reden om de naaste toekomst
met eenige bezorgdheid tegemoet te zien.
En dat, terwijl het Nederlandsche volk
als het ware een jubelzang heeft aange
heven ter eere van de ondertrouw van
onze kroonprinses.
Eén jubelzang! En daarmee is niet te
veel gezegd. Want waar men komt, in
welke stad, in welk dorp, in welke pro
vincie, overal wappert de vlag ten teeken
van vreugde, van meeleven en overal
maakt men plannen, om straks in Januari
feest te vieren.
Een populair vorstenpaar; zoo mogen
wij de twee vorstenkinderen wel noemen.
En zoo zien wij naast de maatschappe
lijke zorgen en de weinig hoopvolle nabije
toekomst een zonnetje, 'n oranje-zonnetje.
Moge dat het symbool zijn, dat er na
leed vreugde komt, dat achter de wolken
nog altijd de zon schijnt!
Wy mogen intusschen wel dankbaar
zijn, dat wy nog in een betrekkelijk
rustige wereld leven. Want heeft Eden
die nu al weer een rede heeft uitgespro
ken niet meegedeeld, dat Europa in
Augustus aan den rand van den afgrond
stond, omdat het toen heel, heel weinig
gescheeld had, of een nieuwe Europeesche
oorlog was uitgebroken?
Letterlijk zeide Eden: „ik geloof, dat de
niet-inmer.ging (in den Spaanschen bur
geroorlog), ondanks de flagrante schen
dingen over het geheel de gevaren voor
een Europeeschen oorlog heeft verminderd
had, toen hy als zyn meening te kennen
en ik zou niet zeggen, dat Blum ongelijk
gaf, dat in Augustus j.L Europa op het
punt stond in oorlog te geraken en dat de
non-interventie Europa gered heeft.
Men merkt reeds op, over welk onder
werp Eden gesproken heeft: de Spaansche
burgeroorlog er de politieke gevolgen
daarvan in andere Europeesche landen.
Eden meende (en terecht), dat het de
plicht was van alle naties, om buiten den
strijd in Spanje te blijven en hij wees er
zeer duidelijk op, dat de niet-inmengings-
politiek leelemaal niet beteekende, dat
Engeland met een der twee strijdende
groepen zou sympathiseeren. Volgens Eden
zoü het Engeland onverschillig laten, wie
won, als Spanje tenslotte maar weer een
krachtige regeering kreeg.
Wij weten niet, of Engeland, dat is het
Engelsche volk, er werkelijk zoo over
denkt, want het zal dunkt ons ook Enge
land interesseeren of Franco (dat is dus het
communisme) zal winnen, al is het natuur-
fascisme) of de regeering (dat is dan het
lyk niet te zeggen, wat beter is voor de
Europeesche rust. Dat hangt van een zeer
groot deel af van de politiek, die de toe
komstige regeerders zullen voeren.
Dat Spanje blijft intusschen de gemoe
deren bezig houden en er kan nog van
alles gebeuren, ook in andere landen. In
dit verband zyn de woorden van Göring
op een groote vertrouwelijke bijeenkomst
in Berlijn gesproken, niet erg geruststel
lend. Hij toch zou in zijn rede een toespe
ling gemaakt hebben op de gebeurtenis
sen in Spanje en den absoluten wil hebben
te kennen gegeven van de leidende figuren
in Duitschland, die den tegenwoordigen
burgeroorlog willen zien beëindigd in den
zin, dien zij wenschen.
Men weet, dat Duitschland generaal
Franco steunt en dat is begrijpelijk bij de
Duitsche buitenlandsche politiek. Maar
wat bedoelt minister Göring nu precies
met d;e woorden? Moeten wij er uit op
maken, dat de steun van Duitschland aan
generaal Franco nog intensiever wordt?
En is er dan geen kans op een werkelijk
internationaal conflict?
Deze laatste vraag is niet te beantwoor
den: alleen de tyd zal het leeren.
Nauwelijks hadden wy dit geschreven,
of de News Chronicle bracht een opzien
barend bericht: Hitier zou bereid zijn, om
62 000 man Duitsche troepen naar Spanje
te zenden, die generaal Franco zouden
moeten helpen.
Het blad waarschuwt ernstig tegen deze
plannen, die Duitschland in ernstige moei
lijkheden zouden kunnen brengen.
Göring heeft in die bewuste rede nog
iets meer gezegd, dat de aandacht trekt.
Over het 4-jarenplan sprekende, merkte
hy. n.1. op, dat de industrieelen te slap
hadden gewerkt en de schade nu moeten
inhalen, want het gaat er om, Duitsch
land in staat te stellen, de groote proeve
te doorstaan. „Wanneer mij iemand al
dus Göring bijvoorbeeld rubber kan
verschaffen door welk middel ook, dan
stel ik hem vrij van alle reglementen en
onthef hem van alle verordeningen.
Bovendien betaal ik hem een premie."
Göring legde er eveneens den nadruk op,
dat ten aanzien van de behoeften aan
noodzakelijke grondstoffen de bewapening
vóór alles komt.
Men merkt het: heel erg geruststellend
zyn de woorden van Göring niet, omdat
zij feitelijk alleen maar doelen op bewa
pening van het Derde Rijk.
En dat is in Duitschland op het oogen-
blik verreweg nummer één.
In welingelichte kringen verklaart
men, dat de huidige crisis in China een
groote beproeving beteekent voor de
macht van Tsjang Kai Sjek. Zij voegen
hieraan toe, dat geheel China hoewel
het eerst kort geleden gereinigd werd,
Tsjang Kai Sjek zal steunen en dat de
opstand van Tsjang Soe Liang op zich
zelfs blijven staan. Het schijnt, dat zelfs
de tegenstanders van Nanking begrijpen
dat Tsjang Kai Sjek de eenige is die
in staat is het land weerstand te laten
bieden tegen Japan.
De centrale regeering is verder verheugd
over de verklaring van de Sovjet ambas
sadeur, dat de sojet regeering niet te maken
heeft met den opstand van Tsjang Soe Liang
en diens actie veroordeelt.
Daartegen heeft de verklaring van den
Japanschen minister van buitenlandsche
zaken, Arita, dat zijn land de houding van
„welwillend afwachten" niet kan volhou
den indien Nanking een overeenkomst zou
sluiten indien Nanking een overeenkomst
met de communisten, onrust gewekt.
In officieuse kringen wordt verklaard,
dat Nanking geenszins wil wyken voor de
opstandelingen, doch de houding van Japan
heeft onrust gewekt. Men schenkt meer aan
dacht aan de activiteit van J^an. In Noord
China en vooral aan de pressie, welke wordt
uitgeoefend op Soeng Tsje Joean, den presi
dent van den politieken raad van Hopei en
Tsjahar. Deze schijnt een strikte neutrali
teit te willen bewaren. Sommigen wijzen op
het alarmeerend karakter van de Japansche
berichten over de gebeurtenissen in China
en in de mededeeling van de Mongoolsche
leiders dat zij de vijandelijkheden tegen
Soei Joean zullen opschorten ziet men een
manoeuvre van Japan. Het gerucht ging,
dat na een overeenkomst tusschen Sianfoe
en Nanking de troepen van Tsjang Soe
Liang tegen de aanvallers in Soei Joean
zouden gaan strijden, zoodat door de aan-
kondinging van de opschorting van de
vijandelijkheden de kwestie van het gebruik
van dit leger onopgelosten zou blijven. Het
is zeer moeilijk de troepen van Tsjang Soe
Liang, die uit Mandsjoerye stammen te
demobiliseeren en het is onmogelijk ze lan
ger tegen de communisten te gebruiken.
Nog geen gevechten in Sjensi.
Uit Sjensi worden geen krijgsverrich
tingen gemeld. Vliegtuigen der centrale re
geering hebben over de stellingen der mui
ter gevlogen zonder bommen te werpen.
Loe Khin de commandant der regeerings-
troepen, is naar Kaifeng, de hoofdstad van
Hohan teruggekeerd, hetgeen er op zou
kunnen wijzen dat nieuwe operaties niet
onmiddellijk te verwachten zijn. Te Peiping
maakt men zich ongerust over het lot der
functionarissen van de Nanking-regeering,
die te Sianfoe gevangen zitten. Het schijnt,
dat het gevaar voor Tsjang Kai Sjek nog
niet geweken is. Gemeld wordt, dat Sjaio-
Li-Tse, de gouverneur van Sjensi, niet meer
tot de levenden behoort.
In Chineesche kringen twijfelt men er
aan, of Tsjang Sjoe Liang zyn gevangene
zal loslaten voor Nanking aan zijn eischen
is tegemoet gekomen. Bovendien vreest
men, dat Tsjang Kai Sjek indien hij een
maal in vrijheid gesteld is, niet zijn vroe
ger gezag zal herkrijgen. Doordat de mui
ters niet toelaten, dat er eenig nieuws uit
Sianfie naar buiten komt, heerscht er groo
te onzekerheid omtrent den afloop van de
crisis..
Uit Chineesche bron verluidt tenslotte,
dat de Mongoolsche Prins Teh Wang on
danks zyn betuiging van trouw aan de cen
trale regeering Soeiyoean weer aanvalt.
De houding van Japan.
Het agentschap Domei meldt, dat Kawa-
goe, de Japansche ambassadeur, op instruc
tie van den Japanschen minister Arita, naar
Nanking is vertrokken, om te onderhande
len met Tsjang Tsjoen, den Chineeschen
minister van buitenlandsche zaken. Men
meent te weten, dat Kawagoe zal verkla
ren, dat Japan niet onverschillig kan toe
zien, indien de regeering van Nanking er in
toestemt samen te werken met de commu
nisten tegen Japan. Hierdoor zou de vrede
in het verre Oosten worden verstoord en
zou Japan genoodzaakt worden doeltreffen
de maatregelen te nemen.
Kwangsi eischt oorlog aan Japan.
Volgens een bericht uit Kanton hebben
de miltaire bewindvoerders van de provin
cie Kwangsi, Li Tsoeng Yen en Pai Tsjoeng
Hsi, een nota gericht tot de regeering van
Nanking, en tot de provinciale regeeringen,
waarin zij aandringen op een onverwijlde
oorlogsverklaring aan Japan, dat klaarblij
kelijk heult met den opstandigen Tsjang
Sjoe Liang. Tevens wordt gemeld, dat het
leger van Kwangsi onder de wapenen is
geroepen.
De afgeloopen week werd geken
merkt door talrijke gevechten, waar
van men vermoedt dat zij aanduiden,
dat binnenkort de beslissende aanval
moet komen. Ten noordwesten en ten
westen van Madrid trachtten de op
standelingen vergeefs den weg naar La
Coruna af te snijden. Naar schatting
verloren de aanvallers hierbij 1500
dooden, terwijl de regeeringstroepen
500 man verloren.
De opstandelingen opereerden verder
krachtig in den sector Boadilla del Monte
zy stieten hier evenwel ook op krachtigen
tegenstand. Het hevigst werd gevochten
op 17 December. Aan beide zijden werd
gebruik gemaakt van tanks en het gehucht
Boadilla is vrijwel geheel verwoest.
De aanvallen van de opstandelingen in
het Casa del Campo en in de Universi-
teitswyk werden eveneens afgeslagen.
Deze tactiek van de opstandelingen doet
veronderstellen, dat voor het einde van
het jaar de beslissende aanval op Madrid
zal worden gedaan. De opstandelingen
concentreeren rond Madrid aanzienlijke
versterkingen. De herhaalde aanvallen op
Boadilla doen veronderstellen dat Franco
dit punt heeft uitgekozen om den aanval
op Madrid te ontketenen.
De generale staf van de regeering is
over deze taktiek niet verbaasd en de ar
beid aan de verdedigingswerken wordt
krachtig voortgezet. Het moreel van de
regeeringstroepen is goed en de militaire
organisatie gaat met den dag vooruit.
De speciale correspondent van Havas
meldt, dat de frontlijn in het zuiden by
Madrid de stad raakt bij Lamoncloa, om de
stad heenbuigt tot de Universiteitswijk en
van hier in westelijke richting loopt tot
Pozuelo de Alarcon, 5 K.M. hemelsbreed
van Puerto del Sol verwijderd.
Te Pozuelo wordt nog hevig gestreden.
De stad heeft ernstig geleden van het
luchtbombardement van de laatste dagen,
geen enkel huis is meer ohgeschonden en
het bombardement gaat nog steeds voort.
Sedert een tiental dagen wisselde het voor
dorp steeds van eigenaar.
Fransch verkeersvliegtuig
schoten.
be-
Uit Barcelona wordt gemeld, dat het
vliegtuig van de Air France dat den dienst
MarseilleBarcelona onderhoudt, nabij
Porthou is beschoten door een torpedo
jager welke geen vlag voerde.
Het vliegtuig was met zes passagiers,
waarvan twee Spanjaarden, te zeven uur
Zondagochtend uit Marseille vertrokken.
Een uur later passeerde het toestel Port-
bou 1500 meter uit de kust lag een torpe
dojager, welke geen vlag voerde. Deze
bombardeerde op het oogenblik dat Ie
piloot van het vliegtuig het schip op
merkte, het viaduct en de tunnel van
Portbou. De radio-telegrafist seinde dit
onmiddellijk uit.
Zijn mededeeling werd door verscheide
ne stations opgevangen. Het vliegtuig
vloog op 100 meter hoogte. De torpedoja
ger loste zes schoten op het toestel, zonder
het evenwel te raken. De piloot liet het
toestel onmiddellijk stijgen.
Te Barcelona deden de passagiers het
verhaal van de bewogen reis en de piloot
zal hiervan rapport maken bij zyn maat
schappij.
Mijnen in Spaansche havens.
Generaal Franco heeft het departement
van buitenlandsche zaken medegedeeld, dat
mijnen gelegd zijn in de havens van Mala
ga, Almeria, Cartagena, Valencia, Barcelona
Tarragona,, Bilbao, Santander en Gijon. In
officieele Engelsche kringen heeft deze
mededeeling geen verrassing gewekt.
Russisch schip in den grond geboord?
De bladen melden, dat op 14 December
het Russische vrachtschip „Komsomol" door
een kruiser der Spaansche opstandelingen
in den grond is geboord. Het lot der be
manning is nog niet bekend. Het schip was
op weg naar Gent met een lading Mangaan-
erts, bestemd voor een Belgische onder
neming.
Groote verontwaardiging in Rus
sische kringen.
Een correspondent van de Petit Parisien
meldt: dat de Komsomol (het Russische
schip dat op 14 December door een kruiser
der Spaansche opstandelingen in den grond
zou zyn geboord) bruinsteen vervoerde
naar België. Het schip had geen wapens aan
boord. Men merkt op, dat er geen enkele
rechtvaardiging is voor de daad van den
kruiser der opstandelingen.
Het is een ernstig incident en de gevol
gen, welke het zou kunnen hebben en de
represaillemaatregelen, waartoe het aanlei
ding zou kunnen geven, worden thans door
de sovjet-regeering besproken.
Ongerustheid in internationale
kringen.
De Daily Herald meldt, dat in interna
tionale kringen ongerustheid heerscht als
gevolg van den brand op het Russisch
«chip Komsomol, nadat dit aan de Spaan
sche kust door een kruiser der opstandelin
gen was gebombardeerd.
„Zaterdagavond opperde men, dat Sovjet-
Russische oorlogschepen naar de Middel-
landsche Zee zouden worden gedirigeerd om
de Russische koopvaardijschepen te be
schermen, tenzij de regeering van Moskou,
Engeland en Frankrijk zou vragen derge
lijke daden van zeerooverij in volle zee te
helpen onderdrukken".
Volgens de Daily Herald zou het incident
beschouwd worden als een der ergste, welke
zich, uit internationaal oogpunt bezien,
hebben voorgedaan, te meer daar de Kom
somol met een delfstof op weg was naar
België en geenszins naar een Spaansche
haven.
Patiënt is thans buiten bewustzijn.
De „Echo de Paris" publiceert het
volgende telegram: Volgens een bericht
uit Rome aan de „Daily Telegraph" ver
toonde de toestand van den paus giste
ren een inzinking en heeft hij het be
wustzijn verloren. Nadat de artsen
consult hadden gehouden, werd de spe
cialist, senator dr. Pende, bij het ziek
bed geroepen. Er is geen bulletin gepu
bliceerd.
De intrekking door de Duitsche regeering
van de harerzijds genomen maatregelen tot
uitwijzing van een viertal Nederlanders uit
Duitschland heeft voor de Nederlandsche
regeering haar bezwaar doen vervallen om
te voldoen aan het verzoek der Duitsche
regeering om haar besluit tot uitwijzing van
een viertal hier gevestigde Duitsche onder
danen te onderwerpen. Dit onderzoek heeft
bevestigd, dat, op grond van de gegevens,
waarover de regeering beschikte toen zy
haar besluit nam, de uitwijzing volkomen
gemotiveerd was.
De ten behoeve van het onderzoek
vanwege de Duitsche regeering ver
schaft nadere toelichtingen hebben met
betrekking tot een, zij het een belang
rijk punt, op de tegen evenbedoelde
Duitschers gerezen bezwaren een ander
licht doen vallen, waardoor twijfel kan
rijzen aangaande de juistheid eener
verdere bestendiging van den genomen
maatregel.
Bezield van den wensch om deze aan
gelegenheid ook verder in het belang
va de NederlandschDuitsche be
trekkingen in vriendschappelijken zin
tot oplossing te brengen, heeft de Ne
derlandsche regeering gemeend, den
twijfel ten gunste van de betrokkenen te
moeten doen komen.
Zy heeft zich dan ook bereid verklaard
aan haar terzake genomen besluit geen
verdere uitvoering te geven, zoodat geen
bezwaar zal worden gemaakt tegen even-
tueelen terugkeer van drie van# de vier
Duitschers, die tengevolge van ziekte ons
laten, en evenmin tegen een verder verblijf
hier te lande van den vierden uitgewezen
Duitschers die tengevolge van ziekte ons
land nog niet had verlaten.
DIEFSTAL VAN VLIEGTUIGEN IN
FRANKRIJK.
Dieven met drie toestellen de
lucht in.
Zaterdagmorgen verschenen zes personen
op het vliegveld van Millau en beweerden,
belast te zijn met het controleeren der toe
stellen, welke in het bezit zijn van de Aero-
club Aveyron.
De bewaker liet de bezoekers tot de vlieg
tuigen toe en voorgevend, dat zij de toestel
len even wilden probeeren, namen zij in
drie machines plaats, stegen op en verdwe
nen. Alle drie vliegtuigen verkeeren in uit-
nemenden staat.
Vermoedelijk ongeveer 220 dooden.
Volgens een radio-mededeeling zou
San Vincente in de provincie Salvador,
van de gelijknamige republiek in mid-
den-Amerika, door 'n aardbeving ver
woest zijn.
De stations van de radio-Corporation
of America deelden gisteravond mede,
dat bij de verwoesting minstens 220
menschen om het leven zijn gekomen,
terwijl het aantal gewonden enkele
honderden bedraagt.
De stad San Vincente telt 27.000 in
woners.
Meer dan 300 dooden?
Generaal Martinez, de president van de
republiek San Salvador, is uit de hoofdstad
vertrokken om persoonlijk de leiding te ge
ven bij de reddingswerkzaamheden te San
Vincente.
In den loop van den namiddag werden
nog nieuwe schokken waargenomen.
De vulkaan ligt in de nabijheid van San
Vincente. Hij is nog steeds in werking.
Er zouden meer dan 300 dooden te betreu
ren zyn.
Verscheidene plaatsen geteisterd.
De steden en dorpen Verapas, Guadelupe,
Apastaquete, Petitan, San Sebastian, San
Lorenzo en Peculna zouden eveneens ern
stig geteisterd zyn.
Te San Vincente zijn reeds 200 lijken uit
het puin geborgen. De eerste vluchtelingen,
die in de hoofdstad zijn aangekomen, heb
ben verklaard, dat San Vincente 'n ruine is
en dat nog slechts de groote toren overeind
staat. De torenklok is om 9 uur 50, het
oogenblik, waarop de eerste aardschok werd
waargenomen, blijven stilstaan.
DE „IBIS" TE RANGOON.
Belangstelling van den Maharadja
van Jodhpoer.
Zondag vloog de D.C. 3 ,,Jbis", geheel vol
gens het normale schema, van Jodhpoer
naar Rangoon. Tusschenlandingen werden
uitgevoerd te Allahabad en Calcutta.
De Maharadja van Jodhpoer, die, zooals
bekend, een groot luchtvaart-enthousiast is,
was Zaterdag na aankomst aldaar langdurig
met de bemanning in het vliegtuig en liet
zich alles uitleggen. De vorst drukte zyn
bewondering uit voor de doelmatige inrich
ting en de verfijnde techniek van de nieuw
ste aanwinst der K.L.M.-vloot.
De bemanning meldt, dat alles wel aan
boord is.
TOESTEL VAN MARYSE HILSZ
NEERGESTORT.
Aviatrice door valscherm gered.
Aan de bekende Fransche aviatrice
Maryse Hilsz is tijdens een proefvlucht ter
voorbereiding van haar poging om het snel
heidsrecord te verbeteren, een ongeluk
overkomen. Haar toestel is p'otseling om
laag gestort. Maryse Hilsz v. ist zich met
een valscherm te redden. Men wist Zater
dagmiddag om een uur nog niet, waar z(J
is neergekomen.
Maryse Hilsz ernstig gewond.
Volgens een later uit Istres ontvangen
bericht, heeft men de aviatrice Maryse Hilsz
in zwaar gewonden toestand terug gevon
den.
Rotkreupel.
De gevreesde ziekte rotkreupel, welke
voorkwam onder de schapen van den
veehouder B. A., alhier, is thans gelukkig
geweken.
Waterschapsgebouw.
Wij vernamen dat in de Woensdag a.s.
te houden vergadering van dijkgraaf,
heemraden en hoofdingelanden van het
waterschap Zype en Hazepolder o. m. in
bespreking zal worden gebracht het aan-
koopen van een terrein en het bouwen
van een gebouw, bestemd voor kantoor-
en vergaderlokaal, alsmede ambtswoning
voor den secretaris-penningmeester van
het waterschap.
