DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
tegen griep,
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No 305
Woensdag 30 December 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
138» Jaargang
De algemeene toestand
Van de fronten geen nieuws
Zal Amerika vliegtuigen aan
Valencia leveren
De toestand van den paus
verergerd.
per fl. vanaf f £.50
ALKMAARSCHE COURANT.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Alkmaar, 30 December,
De regeering van generaal Franco heeft
onlangs in Engelsche kranten een manifest
laten publiceeren, waarin deze regeering
zeide, dat bij de Spaansche verkiezing van
Februari j.1. de linkerzijde weliswaar een
groote meerderheid van zetels verkreeg,
doch de rechterzijde meer stemmen had
behaald.
Dit manifest heeft De Manchester
Guardian aanleiding gegeven tot een be
schouwing over deze verkiezingen. Het is
leerzaam aldus het blad en mis
schien een waarschuwing, dat een onbillijk
kiesstelsel genoemd is als de eerste recht
vaardiging voor een gewapenden opstand,
In elk geval was de verkiezing stellig een
van de gebeurtenissen, die tot den burger
oorlog hebben geleid.
Ook in verband met de huidige voor
stellen tot een bemiddeling van de Fran-
sche en de Britsche regeering is het de
moeite waard, den gang van zaken bij de
verkiezing nog eens na te gaan.
Twee punten moet men wel in het oog
houden. Ten eerste, dat de verkiezingen
niet zijn uitgegaan van de huidige regee
ring, de eerste minister was Portela, een
vertegenwoordiger van het centrum. Ten
tweede, dat de methode van verkiezing
niet nieuw was; men kende de onbillijk
heden en beide partijen waren in de ge
legenheid geweest daarin verandering te
brengen, want er waren hervormingen in
het kiesstelsel voorgesteld; waarschijnlijk
gaven beiden er de voorkeur aan te spe-
culeeren op de mogelijkheid van een
overweldigende overwinning. In ieder ge
val werd de Spaansche regeering, evenals
de Britsche, voor wie ten aanzien van het
kiesstelsel in vele opzichten hetzelfde
geldt, op wettige wijze gekozen, in over
eenstemming met de bestaande wet.
Het stelsel werkte zoo, dat in de ver.
schillende districten de party of de groep,
die de meerderheid behaalde, een oneven
redig groot aantal zetels kreeg. Zoo kon
de meerderheid te Madrid dertien zetels
behalen, de groote minderheid, al kwam
zij de meerderheid nog zoo nabij, niet meer
dan vier. Deze wijze van verkiezing is de
oorzaak geweest van de vorming van het
volksfront, daar de linkerpartijen besef
ten, dat zij door indiening van een ge
meenschappelijke lijst kans hadden op de
voordeelen, die het bestaande stelsel aan
de meerderheid toekende. Overal waren
gemeenschappelijke lijsten ingediend. Te
Madrid bestond de lijst van dertien uit
vijf links-liberalen, zeven socialisten en
een communist. Uit het feit, dat de com
munisten slechts één candidaat kregen,
valt op te maken, dat zij zelfs te Madrid
een kleine groep vormden.
De vorming van het volksfront leidde
ertoe, dat rechts ook een coalitie sloot, be
staande uit allerlei conservatieven, monar
chisten en republikeinen, waarbij in tal
van districten ook partijen uit het cen
trum waren aangesloten.
Te Madrid verkreeg het volksfront met
225 442 stemmen dertien zetels, de rech
terzijde met 17.434 vier zetels. Te Barce-
lona kreeg het volksfront tengevolge van
het kiesstelsel zestien zetels van de twin
tig. In ronde cijfers was de uitslag voor
het heele land: volksfront 4.540.000 stem
men, 265 zetels; rechterzijde en centrum
4.300.000 stemmen en 192 zetels. Het is
onmogelijk rechterzijde en centrum te
scheiden. Bij het opgenoemde totaal zijn
niet gerekend de stemmen op candidaten
van het centrum, die met een onafhanke
lijke lijst zijn uitgekomen. De meeste de
zer stemmen waren weggegooid, maar het
is volstrekt niet gezegd, dat deze onaf
hankelijke centrumcandidaten allen tot
de rechterzijde behoorden. Om tot een
meerderheid voor rechts te komen, telt
men niet alleen deze onafhankelijken,
maar ook de Baskische nationalisten, die
130.000 stemmen behaalden, bij rechts op.
De Basken hebben echter getoond, dat zij
tot links gerekend moeten worden.
De algemeene conclusie volgens de
beschikbare cijfers is, dat de beide voor
naamste coalitiepartijen vrijwel gelijken
steun genoten van de kiezers, maar dat de
schaal, zoo zij doorsloeg, dat deed ten
gunste van links. In ieder geval was er
geen meerderheid voor een gewapenden
opstand.
De feiten, dien ee analyse van de ver
kiezing onthult, zijn van groote beteeke-
nis. In de eerste plaats blijkt eruit, dat
Spanje zoomin communist als fascist is;
deze groepen hadden slechts weinig candi
daten; in de Kamer van 473 leden zaten
slechts vijftien communisten. Voorts valt
uit de cijfers, vooral als men ze vergelijkt
met die van vorige verkiezingen, af te
leiden, dat het Spaansche volk een repu-
blikeinsche regeering wenschte en wel een
regeering van het linksche centrum. Ten
derde heeft de Spaansche kieswet geleid
tot een kunstmatige verdeeling van Spanje
in twee vijandige politieke legers, wat de
toch reeds bestaande bitterheid tusschen de
De Spaansche revolutie
MEDEDEELING VAN GEDELEGEERDEN
DEFENSIERAAD VAN MADRID.
De gedelegeerde raad ter verdediging
van de hoofdstad heeft gistermiddag
om 12 uur medegedeeld: in den sector
van Usera heeft de vijand gisteren ver
scheidene aanvallen gericht op de stel
ling El Basurero, die kortelings door de
regeeringstroepen is veroverd. Met
mitrailleurvuur werden de aanvallen
tot staan gebracht.
In de andere sectoren van het Madrileen-
sche front hebben zich geen operaties voor
gedaan.
Aan het Aragoneesche front wordt de op-
marsch naar Teruel methodisch voortgezet.
De regeeringstroepen hebben het kerkhof
bezet van de stad Egea de Albarracin en
Monte Mansuete.
Aan het Asturische front hebben de op
standelingen getracht Olivares te heroveren,
waarin zij echter niet geslaagd zijn.
De regeeringstroepen hebben een belang
rijken tegenaan ontketend aan het front
van Cordoba en de stellingen heroverd, waar
de opstandelingen bij verrassing in hadden
kunnen doordringen. In dezen sector con
stateerde men de aanwezigheid van talrijke
afdeelingen Duitsche troepen.
Berichten van opstandelingenzijde.
Generaal Queipo de Llano heeft in een
voor radio-Sevilla gehouden toespraak
medegedeeld, dat de vijand eenige activiteit
heeft getoond nabij Villa Nueva de la Ca
nada, waar hij met zware verliezen werd
teruggedreven. Van de noordelijke fronten
worden slechts de gebruikelijke schietpar
tijen gemeld. De regeeringstroepen hebben
getracht een aanval te doen op Malenzuela,
doch zij werden teruggedreven. In de zui
delijke sectoren heeft een verkennings
colonne vijandelijke elementen met achter
lating van 32 dooden op de vlucht gejaagd.
DE LEVERING VAN VLIEGTUIGEN
UIT AMERIKA.
De indruk te Londen.
De door de regeering der Vereenigde
Staten verleende machtiging aan een vlieg
tuigenfirma tot uitvoer van toestellen, be
stemd voor de regeering van Valencia, heeft
in diplomatieke Britsche kringen een zekere
verrassing gewekt. Men doet opmerken, dat
een dergelijke maatregel bijzonder slecht
van pas komt onder de huidige omstandig
heden. Men is dan ook geneigd er voor het
oogenblik slechts een anomalie in te zien,
uiteraard een zeer vervelende, welke voort
vloeit uit de neutraliteitswet. Het is echter
mogelijk, dat de Britsche regeering uit naam
van de niet-inmengingscommissie de aan
dacht van het staatsdepartement te Was
hington vestigt op het belang, dat, met het
oog op den algemeenen vrede, gehecht meet
worden en het op geenerlei wijze belemme
ren van de op dit oogenblik door Frankrijk
en Groot-Brittannië in het werk gestelde
pogingen om een eerbiediging van het neu-
traliteitsaccoord te verkrijgen.
Verbod van wapenzendingen naar
Spanje; senator Pittman bereidt
desbetreffend wetsontwerp voor.
De voorzitter van de Amer. senaatscom
missie van buitenl. zaken heeft aan de pers
medegedeeld, dat hij een wetsontwerp voor
bereidde tot verhindering van het zenden
van wapens aan de Spaansche Belligeren-
ten. Dit wetsontwerp zal den 5den Januari
worden ingediend, zoodra het congres bij
eenkomt. Pittman verklaarde te hopen, dat
de wet vroeg genoeg zal worden afgekon
digd om het verzenden te beletten van de
vliegtuigen en onderdeelen, waarvoor
Maandag vergunningen werden verleerd.
Hij verklaarde verder, dat op grond van dit
wetsvoorstel de president een embargo
zal kunnen leggen op munitiezendingen
aan twee tegenstanders, zoodra hij het
bestaan van een burgeroorlog in een
vreemden staat constateert. Burgeroorlogen
zouden onder de volgende definitie vallen:
elk conflict waarin
ten eerste) revolutionnaire strijdkrachten
een groot gedeelte van het land bezetten.
verschillende groepen nog aanmerkelijk
heeft versterkt. Het twee-partijen-stelsel
heeft niet geleid tot een nationale regee
ring, maar tot een burgeroorlog. Ten vier
de heeft de opneming van de communisten
in het volksfront, hoewel zij daarvan
slechts een zeer gering deel uitmaakten,
geleid tot verkeerde voorstellingen zoowel
in Spanje als in het buitenland nopens de
regeering, die uit het volksfront gevormd
werd. Hieraan dient echter dadelijk te
worden toegevoegd, dat de communisten,
met hun groote activiteit, sinds de ver
kiezing een onevenredig grooten invloed
hebben uitgeoefend, welke door den bur
geroorlog nog aanzienlijk is versterkt.
ten tweede) opstandelingen een oppositie-
regeering vormen,
ten derde) een der tegenstanders of beide
buitenlandschen steun ontvangen.
Een verklaring van Roosevelt.
President Roosevelt heeft tegenover ver
tegenwoordigers van de pers veklaard, dat
hij voorstander is van een wetgeving, die
de toepassing van een verbod van uitvoer
van wapens naar een land, waar burger
oorlog heerscht, overlaat aan den president.
De „Palos" vrijgelaten.
De buiten de Spaansche territoriale wate
ren in beslag genomen en naar Bilbao op
gebrachte Duitsche stoomboot „Palos" is
op eisch van den kruiser „Königsberg" vrij
gegeven.
Het schip heeft zijii reis voortgezet.
Spaansche ambassadeur te Moskou
betuigt zijn leedwezen.
De Spaansche ambassadeur in de Sovjet-
Unie, Marcelino Pascua, heeft uit naam
zijner regeering aan den volkscommissaris
van buitenlandsche zaken. Litwinof, zijn
leedwezen betuigd over de torpedeering
van het Sovjet-Russische motorschip „Kom-
somol" door de Spaansche opstandelingen.
Patiënt maakte een onrustigen nacht
door.
De toestand van Z.H. den Paus is gister
avond verergerd.
„Uit gezaghebbenden bron verzekert men,
dat het gerucht ongegrond is, doch in dezelf
de gezaghebbende kringen erkent men, dat
de liggende houding, waartoe de H. Vader
gedwongen is wegens de aandoening van
zijn been, geenszins geëigend is, tot verbete-
tering van den algemeenen toestand bij te
dragen".
Meer en meer wordt intusschen de na
druk gelegd op de omstandigheid, dat de
zwelling van het been en de spataderen,
sinds eenigen tijd gevolgd door een zenuw
ontsteking, met haar hevige pijnaanvallen,
den Paus vaak kwade nachten doet door
brengen.
De H. Vader blijft echter met grooten
moed zich tegen den neerdrukkenden in
vloed van zijn lijden verzetten.
De H. Vader blijft vurig bidden en deelde
aan zijn omgeving mede, dat hij zijn smar
ten gaarne aan God opoffert ter afsmeeking
van den vrede voor de wereld.
De katholieken der heele wereld, die on
der het bereik der Amerikaansche radio val
len, zullen zich hedenavond in gebed voor
Z. H. den Paus vereenigen.
Voor den microfoon van het Pittsburgsche
radiostation „K.D.K.A." en den kortegolf-
zender „W. 8 X. K." zullen op initiatief van
het „Genootschap ter eere van den H. Naam"
in het diocees Pittsburgh de vijf droevige
geheimen van den Rozenkrans gebeden
worden door Rev. James M Delaney.
Aan het Vaticaan is hiervan telegrafisch
bericht gezonden. De uitzending van het
Rozenkransgebed zou tusschen 6 uur 15 en
6 uur 30 's avonds plaats hebben.
De Danziger situatie
WEER NAT.-SOC. IN HECHTENIS
GENOMEN.
Opnieuw is een aantal leden der natio-
naal-socialistische partij in hechtenis geno
men.
ZITTING VAN DE FRANSCHE
KAMER.
Gister 9.35 u. is de Fransche Kamer bijeen
gekomen. Na de begrooting voor December
te hebben aangenomen en het ontwerp in
zake het aangaan van credieten voor de na
tionale verdediging te hebben goedgekeurd,
behandelde de Kamer het wetsontwerp,
waarbij de minister van financiën wordt ge
machtigd een garantie van den Franschen
staat te geven voor de leening van de Pool-
sche regeering en de Fransch-Poolsche
spoorwegmaatschappij
Namens de commissie van buitenlandsche
zaken beval Maxence het ontwerp aan. Hij
wees op de vriendschap, welke beide lan
den verbindt Steeds stond Frankrijk aan de
zijde van Polen om dit land te steunen en
Polen beantwoordde aan het verzoek van
Frankrijk om de verplichtingen van het
verdrag van 1921 na te komen.
Delbos verdedigt de Poolsche leening.
Na Maxence verdedigde de minister van
buitenlandsche zaken Delbos het wetsont
werp inzake de Poolsche leening. Hij herin
nerde eraan, dat de Poolsche regeering het
geld noodig heeft voor de uitrusting van
haar defensie. Niettegenstaande de Poolsche
financiën gezond zijn, was het toch niet mo
gelijk alleen het plan uit te voeren en hier
om werd een beroep gedaan op Frankrijk.
Polen heeft zich verbonden talrijke bestel
lingen te doen bij de Fransche industrie.
Namens de communistische partij ver
klaarde het kamerlid Florimond dat zijn
partij voor het ontwerp zal stemmen. Hij be
treurde dat het Duitsch-Poolsche verdrag de
goede betrekkingen tusschen Polen en
Frankrijk eenigszins heeft verduisterd.
IN
OPENLUCHTBETOOGINGEN
JAPAN VERBODEN.
Het politieke bureau heeft aan alle pre
fecturen formeel bevolen de openbare oppo
sitie tegen de belastingverhooging voor het
dienstjaar 1937/38 te onderdrukken.
De begrooting beloopt 3 milliard yen.
Bijeenkomsten in de openlucht, betoogin
gen op straat en het indienen van petition
nementen te Tokio zijn verboden.
Het kabinet wordt hevig aangevallen,
daar het de buitengewoon hooge begrooting
in den landdag zonder debat heeft laten
aannemen.
Het verre Oosten
REGELING VAN DE CHINEESCH-
JAPANSCHE INCIDENTEN?
Naar het blad „Takoong Pao" uit Nanking
verneemt zouden het Chineesche ministerie
van buitenlandsche zaken en de Japansche
ambassade een overeenkomst hebben geslo
ten tot regeling van de incidenten van Tsjen
Toe en Pakhoi. Hoe de regeling is, is nog
niet bekend.
TSJANG KAI SJEK VOORNEMENS ZIJN
FUNCTIES NEER TE LEGGEN?
Volgens persberichten uit Nanking
zou maarschalk Tsjang Kai Sjek door
de verantwoordelijkheid voor het Sian-
foe-incident op zich te nemen, te ken
nen hebben gegeven, dat hij af wil
treden als voorzitter van de uitvoerende
Yuan en als voorzitter van den natio-
nalen militairen raad.
De „Sjanghai Dispatch" en de „Kokumm
Shimbun" voorspellen, dat de maarschalk
toe zal geven aan de verlangens van het
volk en voorzitter van den nationalen mi
litairen raad zal blijven, doch beide bladen
achter het vrijwel zeker dat hij af zal tre
den als voorzitter van de uitvoerende Yuan.
Verder wordt gemeld, dat de centrale po
litieke raad besloten heeft dat Tsjang Soe
Liang voor den krijgsraad tercht zal staan,
om gestraft te worden overeenkomstig de I "iet-inmenging voorgestelde bepalingen' ter
wetten van den staat. verzekering van die niet-inmenging. Hy deed
verder mededeelingen over de onderhande-
VISSCHERSBOOT IN DE GOLF I |>n«en met de verschillende mogendheden,
VAN GAETA VCRrniu versterking van het toezicht op de
VERGAAN' niet-inmenging ten doel hebben. De minister
Vijf opvarenden verdronken. van ^ustltle werd gemachtigd tot het indie-
Een visschersboot is tijdens de nachtelijke h!? ««ÜL wetsontwerP; strekkende tot
vischvangst in de Golf van Gaeta gezonken aanbrengen van wijzigingen in de straf
r>~ X811 (jaeta gezonken. van dwangarbeid en afschaffing van de ver
banning naar Guyana.
DE HERTOG VAN WINDSOR
VERTOEFT NOG OP SLOT ENZESFELD.
De hertog van Windsor vertoeft nog steeds
op slot Enzesfeld bij baron Rothschild. Tot
nu toe heeft hij nog geen van de aangekon
digde bezoeken gemaakt, noch naar slot
Sonnberg om een bezoek te brengen aan
aartshertog Anton, noch naar het jachtge
bied van zijn gastheer, Waidhofen. Alleen
brengt hij af en toe een bezoek aan Weenen.
In verband met de feestdagen en de jaar
wisseling is de post voor den ex-koning zoo
toegenomen, dat het personeel van het post
kantoor van Enzesfeld vermeerderd moest
worden.
DE HANDEL TUSSCHEN RUSLAND
EN DUITSCHLAND.
Belangrijke achteruitgang
Het Tass-agentschap deelt mede: Gezien
de onmogelijkheid voor de naar Duitsch-
land uitgevoerde goederen deviezen van in
tegrale waarde te krijgen en op grond van
de vermindering der in Duitschland ge
plaatste Russische orders zijn de Russische
goederenexporten naar dit land aanzienlijk
verminderd. Volgens inlichtingen, verstrekt
door de statistiek der Russische douane be
droegen de uitvoeren van Rusland naar
Duitschland, die in 1934 gestegen waren tot
430 millioen roebel, in 1935 nog slechts 289
millioen roebel, d.w.z. 18 pCt. van de totale
uitvoeren, terwijl in den loop van de eerste
negen maanden van 1936 slechts voor 100
millioen roebel naar Duitschland werd uit
gevoerd, zijnde 10 pCt. van de totale uit
voeren uit Rusland.
DELBOS OVER DEN POLITIEK FM
TOESTAND.
De Fransche ministers hebben vergaderd
onder voorzitterschap van president Lebrun
Delbos heeft een uiteenzetting gegeven van
den diplomatieken toestand en van de door
de subcommissie van de commissie voor de
PELS' Cognac
HET GENTLEMAN'S AGREEMENT
VAN ENGELAND MET ITALIË.
Het ontwerp voor een gentleman's agree-
ment zou op het oogenblik te Londen wor
den opgesteld. Uit de Britsche hoofdstad
verwacht men antwoorden op de redactie
wijzigingen, die door Italië zijn aangevraagd
in den paragraaf ten aanzien van den status
quo. Men verwacht niet, dat het agreement
voor begin Januari zal worden ondertee
kend.
DE ENGELSCHE BEWAPENING.
Verplaatsing van fabrieken tot vulling
van granaten etc.
De werkplaatsen, waar granaten, torpedo's,
handgranaten e.d. gevuld werden in het ar
senaal van Woolwich zullen zonder verwijl,
verdeeld in vier afdeelingen, overgebracht
worden naar vier plaatsen in het westen van
Engeland, waar zij minder zullen bloot staan
aan het gevaar van luchtaanvallen.
DE BELGISCHE WAPENHANDEL.
Secretaris van vakvereeniglng
gearresteerd.
De secretaris van een vakvereeniging,
Emile Marchand, is gearresteerd wegens het
verleenen van diensten als tusschenpersoori
tusschen wapenleveranciers en overtreders,
die het oorlogstuig zonder vergunning uit
voerden. Huiszoekingen in de woning van
Marchand hebben documenten aan het licht
gebracht. Men weet echter niet voor wiens
rekening de wapens werden verzonden.
r gezun
De vyf opvarenden zyn verdronken,
PERSONEEL IN FRANSCHEN
OPENBAREN DIENST STAAKT.
Gedurende één uur.
Het personeel van verschillende openbare
diensten te Parijs heeft gistermorgen ge
durende een uur het werk gestaakt Zoo
staakte het gemeentelijk vuilnispersoneel van
zes tot zeven uur, dat der gasfabrieken even
eens van zes tot zeven uur, terwijl de ar
beiders van de gemeenteslachtplaatsen van
La Vilette het werk van zeven tot acht uur
neerlegden. In de loop van den dag hebben
de arbeiders van verschillende andere open
bare diensten ook nog een uur lang het werk
neergelegd. In geen enkel geval echter trad
er storing in de functionneering der nood
zakelijke bedrijven.
Des avonds betoogingen.
Gisteravond begonnen, na half zes de vak-
vereenigingsafgevaardigden van het per
soneel in openbare diensten samen te komen
in de omgeving van het Parijsche stadhuis,
teneinde hun eischen omtrent verbetering
van loonen by de autoriteiten kenbaar te
maken. Er werd een beetje geschreeuwd en
de Internationale werd gezongen. De politie
handhaafde de orde. Eenige kleine relletjes
werden onderdrukt. Tegen kwart over zes
drongen de betoogers door tot vlak by het
stadhuis, waarvan de hekken echter ge
sloten waren. De politie verspreidde de be
toogers. Er ontstond eenige onrust, maar
korten tijd later werd een delegatie tot het
stadhuis toegelaten, hetgeen met gejuich
ontvangen werd en met het zingen van de
Internationale. De rust keerde toen weer.
DE MARINE DER VER. STATEN.
Amerika breidt zijn vloot uit.
In politieke kringen in U. S. A verluidt,
dat men het afloopen van het vlootverdrag
voor de marine der Vereenigde Staten be
slissingen van ingrijpende beteekenis kun
nen worden verwacht.
In hoofdzaak wordt van gedachten gewis
seld over den bouw van twee nieuwe 35.000
tons slagschepen en over de versterking der
Philippynen.
Men wijst er op, dat drie vliegkamp
schepen, elf kruisers, 63 torpedojagers en 18
duikbooten met in een totalen inhoud van
288.215 ton op stapel staan.
VEILIGHEIDSMAATREGELEN IN
MATTO GROSSO.
Staat van beleg afgekondigd.
De president der republiek heeft besloten
den commandant van het garnizoen van den
staat Matto Grosso te belasten met het af
kondigen van den staat van beleg, daar in
dezen staat moordaanslagen zijn gepleegd
op twee tot de oppositie behoorende sena
toren.
De toestand is tamelijk gespannen.
Men verdenkt den gouverneur van Matto
Grosso er van, de moordaanslagen te hebber
georganiseerd.
