DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN* S£3Tm£ wij geen reden, ont aan Gebeurtenissen in de Spaansche wateren VAN HET SPAANSCHE FRONT. Halfj. Opruiming bij H. Bulthuis Ho. 2 Maandag 4 Januari 1937 139e Jaargang De algemeerie toestand. XS «SS- Serdaad De Spaansche revolutie - Activiteit van Duitsche oorlogsschepen. DE GEVECHTEN VAN ZONDAG. Duitscher ter dood veroordeeld. 6000 Italianen naar Spanje. Onder bevel van een generaal. Duitsch onderdaan in Baskië ter dood veroordeeld. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. I.ERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C KRAK. Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 4 Januari. Nog niet zoo heel lang geleden hebben wij er op deze plaats op gewezen, dat eigenlijk een nieuwe Europeesche oorlog op dit oogenblik werd uitgevochten in Spanje. Daarmee bedoelden wij toen niet alleen dat tal van landen heimelijk of openljjk een der twee Spaansche partijen steunden, maar vooral ook en wellicht in de eerste plaats, dat er een groote diplo matieke strijd gestreden werd door de Europeesche politici, waarbij Spanje het middelpunt en het uitgangspunt was. Wij hebben daarna nog eens gewezen op het gevaar, dat er in dezen oorlog schuilt t.o.v. de rust in Europa en in ons jaar overzicht hebben wij er zelfs nog vrij uit' voerig bij stilgestaan. Dat gevaar bestaat nog steeds en is thans weer veel grooter dan eenige weken ge leden. Want er is op het oogenblik een ernstige kwestie op zee, die spoedig opge lost dient te worden. Gaan wij eens even na, wat er de laat ste dagen gebeurd is. De zeestrijdkrachten van de Spaansche regeeringstroepen hebben buiten de terri toriale wateren een Duitsch stoomschip aangehouden en opgebracht en o.a. een passagier en een deel der lading vastge houden. Als tegenmaatregel heeft de Duitsche kruiser „Königsberg" een Spaansch stoom schip gesommeerd te stoppen. Dat schip stopte echter niet, waarna de kruiser be gon te vuren. Het gevolg was, dat het Spaansche schip bij de kust vast liep, door de bemanning verlaten werd en twee leden van dat schip door den kruiser werden meegenomen. Dit alles schijnt gebeurd te zijn binnen de territoriale wateren en moet dus be schouwd worden als een oorlogsdaad van een officieel Duitsch schip. Verder heeft een Duitsch oorlogsschip nog een tweede Spaansche vrachtboot aan gehouden en dit schip zal pas dan worden viijgegegeven, zoodra het eerste Duitsche stoomschip vrijgelaten wordt en de passa gier niet langer gevangene blijft der Spaansche regeering. De zeestrijdkrachten van generaal Fran co, die zooals men weet steunt op Duitsche hulp, hebben de regeeringsmaatregelen beantwoord en een Russisch stoomschip aangehouden en later weer vrijgegeven. Daarna hebben zij een Fransch schip ach tervolgd en het met kanonschoten be stookt. En tenslotte zou een Engelsch schip door een klein oorlogsschip van de op standelingen beschoten zijn, zonder dat dit echter geraakt is. Wat beteekent dat nu allemaal? Wij kunnen ons niet voorstellen, dat de regeeringen der verschillende landen het er bij laten zitten. Natuurlijk moeten wij eerst afwachten, hoe de officieele berich ten omtrent het gebeurde zullen luiden, maar nu reeds is het duidelijk, dat deze jongste incidenten politieke wrijvingen moeten veroorzaken. Dat wordt weer een diplomatiek gevecht van den eersten rang! Met waarschijnlijk protest-nota's e. d. Gexukkig echter geldt ook hier het spreekwoord, dat de soep nooit zoo heet gegeten wordt, als zij wordt opgediend en dus hebben wij alle hoop, dat ook deze affaire weer met „een sisser" afloopt! Vandag wordt de tekst bekend van het z g Engelsche-Italiaansch gentelmen's a'greement. Voor zoover bekend, wordt in de te Rome onderteekende verklaring o.m. Ceze£d dat de Britsche en de Italiaansche regeering bezield zijn met den wensch, zooveel mogelijk bij te dragen aan de be langen van de algemene zaak van den vrede en de veiligheid en de verbetering van de betrekingen tusschen beide landen en tusschen alle Middellandche-zee- l)e"beide regeeringen zijn tegen cederen Zigd te zien. Zij nemen op zich, de rechten Liangen van elkander in genoemd ge- i!S'pre activiteit te ontmoedigen, die de den*7e verklaring heeft ten doel, de be- Deze verwaï u dienen en is tegen Wij hopen, da' bedoelt en W^.tT.tuurl» langen in de Middellandsche zee heeft. SCHEPEN BESCHOTEN. De zeestrijdkrachten van de officieele Spaansche regeering hebben de vorige week buiten de territoriale wateren het Duitsche stoomschip „Palos" aangehouden en opge bracht naar een van de Spaansche havens. Een passagier en een deel der lading werd vastgehouden. Naar aanleiding van deze actie heeft de Duitsche kruiser „Königsberg" op Nieuw jaarsdag het Spaansche stoomschip „Soton" gesommeerd te stoppen. Aangezien dit stoomschip aan dezen eisch geen gehoor gaf, heeft de kruiser eerst twee schoten in de lucht gelost en toen dit geen resultaat had, eenige schoten met scherp in de buurt van het stoomschip afgevuurd. Het stoomschip geraakte bij de poging te ontsnappen voor de haven van Santona aan den grond en werd door de bemanning vrij willig verlaten. De bemanning werd door een Spaansche visschersboot aan land gebracht. v De kruiser „Koningsberg" heeft zijn reis voortgezet. Leden der bemanning van het stoom schip „Soton" bevinden zich niet aan boord van «len kruiser. Nadere bijzonderheden. Havas meldt nog, dat de Soton op weg was van Bilbao naar Santander. Na de ge bruikelijke signalen heeft de commandant van den kruiser geëischt, dat de tweede of ficier van de Soton aan boord van de Ko ningsberg zou komen. Daar werd hij uitgenoodigd een verklaring te teekenen, waarin hij erkende, dat de op vraging der scheepspapieren van de Soton geschiedde als vergelding wegens het onder zoek aan boord van het Duitsche stoomschip Palos. De Soton kreeg bevel haar route te wij zigen en zich naar een haven in Galicië te begeven, welke zich in handen der opstan delingen bevindt. Bij zijn terugkeer aan boord van de Soton stelde de tweede officier de bemanning in kennis van het resultaat van zijn bezoek. De Soton voerde de order niet uit, doch be gaf^ zich naar land, waar het kort daarop strandde. Tijdens deze manoeuvre werd het door den kruiser onder Vuur genomen, zij het zpnder resultaat. Een vliegtuig, der regeering verscheen toen ter plaatse. Het. vjoog boven den krui ser,- welke zichhaastte de volle zee te be reiken. Na eenige uren. slaagde de Soton er iri los te komen. Het schip zette zijn reis naar Santander voort. Het feit, dat het eenige minuten na de aanhouding op het strand kon loopen, be wijst, aldus besluit Havas, dat het zich bin nen de Spaansche .territoriale zone bevond. Een Duitsche tegenspraak. De „Völkische Beobachter" drukt een opmerking af van het'Duitsche nieuwsbu reau, waarin tegengesproken wordt, dat zich Duitsche oorlogschepen bevinden in de haven Guataria, zooals dit medegedeeld is door de Baskische regeermg. Zoodra de la ding van de Palos' zal zijn teruggegeven en de in strijd met het Volkenrecht vastgehou den passagier in vrijheid zal zijn gesteld, zal het Spaansche s,s. „Arabon", dat voorloopig aangehouden is, vrijgegeven worden en zal men zich van Duitschen kant onthouden van andere retorsiemaatregelen. Fransch schip beschoten. Uit Baskische bron wordt verder gemeld: Een Fransch schip, dat op ongeveer 5 mijl van Elanchove voer is door drie schepen der opstandelingen achtervolgd en door hen met ruim 20 kanonschoten bestookt. De regeeringsluchtmacht, die gewaar schuwd werd, is onmiddellijk vertrok ken op zoek naar de opstandelingen schepen. Britsch schip door opstandelingen beschoten. De Britsche admiraliteit is er officiéél van in kennis gesteld, dat het Britsche schip „Blackhill" metende 2492 ton, beschoten is door een klein oorlogsschip. Later is dit be richt door de Britsche admiraliteit tegenge sproken. Belgisch schip door opstandelingen aangehouden. De Belgische maatschappij „Navex" te Antwerpen deelt mede: Het s.s. „Navex" is zonder lading uit Gent naar de Middelland sche Zee vertrokken. In den middag van den dertigsten December werd het gedraaid door een rechtsch Spaansch schip, dat bevel gaf naar Ceuta te varen. Korten tijd na te Ceuta te zijn aangekomen werd de „Navex" vrij gegeven. Nog in den loop van denzelf den middag. Het sthip zette toen zijn reis voort en de maatschappij, die het schip in eigendom heeft, heejft 'n telegram ontvangen waarin wordt medegedeeld, dat het in de haven van bestemming, Buriana, is aange komen. Russisch stoomschip door opstandelingen aangehouden. Uit Moskou wordt aan Reuter gemeld, dat daar berichten zijn ontvangen, volgens welke een Russisch stoomschip, de Postysjef buiten Gibraltar zou zijn aangehouden door de opstandelingen en' later weer zou zijn vrijgelaten. Het schip meet 3545 ton en had een lading gietijzer aan boord, dat het van Nikolajef bij Odessa naar Gent bracht. Het optreden der Duitsche oor logsschepen belangrijker. In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn twee berichten, betrekking hebbend op den Spaanschen burgeroorlog, bekend geworden. Het inlichtingen-bureau te Parijs van de Baskische regeering deelde mede: De Baskische regeering heeft, in overeenstemming met de regeering der Spaansche republiek, de regeeringen der bevriende landen doen weten, dat zij haar vlootstrijdkrachten bevel heeft gegeven tot het gebruiken van de meest energieke middelen ter verzekering van de bescherming -der koopvaardijschepen in de territoriale wateren van Auskarië (Baskenland). Tevens stelt dezelfde regeering er van in kennis, dat ver scheidene eenheden der Duitsche oor logsvloot zich op het oogenblik in de haven Guetaria bevinden. De Baskische regeering zal niet den minsten inbreuk dulden op de regels van het internationale recht ten aanzien van de scheepvaart. De Spaansche ambassade deelt mede: de kruiser Königsberg heeft de Spaansche re geering een draadloos telegram gezon den van den volgenden inhoud: „De Duit sche admiraal in de Spaansche wateren is bereid, wanneer eenmaal de aan boord van Palos gearresteerde passagiers in vrijheid is gesteld en het deel van de lading, dat aan boord van dit schip in beslag is ge nomen, is teruggegeven, op zijn beurt het Spaansche schip terug te geven, dat hij heeft opgebracht en iedere nieuwe repre saillemaatregel op te schorten. Hij wacht draadloos antwoord gericht aan de „Königs berg". De regeering der Spaansche republiek is onmiddellijk in raadszitting bijeen gekomen, teneinde te overleggen welke antwoord op dit telegram zal worden gegeven. Spaansche regeering weigert zich aan den druk van den admiraal te onderwerpen. Na een bestudeering van den toestand heeft de Spaansche regeering besloten te weigeren zich te onderwerpen aan den druk van den Duitschen admiraal. De practijk van het legitieme recht is in strijd met de verwezenlijking van een aanvals- en oorlogs daad. De regeering zal op de boodschap zelfs niet antwoorden, niet alleen wegens haar vorm, doch ook wegens haar toon, welke zij slechts bestemd acht voor niet-souvereine staten. Tegenover deze feiten wordt de opvatting, dat het gevaar voor een conflict meer en meer toeneemt, bevestigd. Indien de oorzaken voor conflicten niet snel worden weggenomen, vreest de regee ring, dat de gevolgen onherstelbaar zullen zijn. Tegenover de nieuwe situatie en haar buitengewonen ernst, heeft de regeering derhalve besloten de noodige diplomatieke stappen te ondernemen. Aan het front van Guadalajara heb ben de regeeringstroepen de dorpen Ablanque, Alguer en Mirabueno bezet. De Madrileensche bladen spreken in verband hiermede over een opmarsch van verscheidene kilometers. Zij leggen den nadruk op het belang van deze verovering. Na den aanval, die de regeeringstroepen in het bezit bracht van genoemde dorpen, ontketen den de rechtschen een tegenaanval van groote felheid, die gesteund werd door verscheidene tanks en afdeelingen Duit sche cavallerie. De Mooren en legioen soldaten van Franco rukten op naar de pasbezette dorpen. Het vuur der mortieren en mitrailleurs verraste de regeeringstroepen niet, zij beten zich vast in het veroverde terrein en boden weerstand aan de aanstormende aanvallers. De strijd duurde verscheidene uren en zou eindigen met de aankomst van verscheidene regeeringsvliegtuigen, die zeer laag vlogen en de opstandelingen onder mitrailleurvuur namen en in wanorde brachten. De aanvallers verlieten toen het terrein met achterlating van talrijke dooden en een belangrijke hpeveelheid oorlogsmateriaal. De operaties, die thans reeds verschei dene dagen met succes in den sector van Guadalajara gevoerd worden, maken deel uit van een totaal van krijgsverrichtingen, waartoe besloten is door het opperbevel der regeeringstroepen met het doel Madrid te bevrijden door de steden of strategische punten, welke gelegen zijn in de provincies, die in handen der rechtschen zijn gevallen, te bedreigen. Siguenza, op 60 K.M. afstand van Guadalajara, is een van deze punten. De verovering van Atienza, enkele dagen geleden, gaf reeds een eerste aanwijzing van de beweging, die thans met de verove ring van Miraljueno, Alguera en Ablanque zich duidelijk heeft afgeteekend. Atienza, op 25 K.M. ten N.W. van Siguenza, is een be langrijke sterkte der opstandelingen, die een geheelen sector beheerscht en een knoop punt van verbindingen vormt. Mirabueno ligt ten zuiden, Ablanque ten zuidoosten van Siquenza. Zij liggen 40 K.M. van elkaar. Het schijnt dus, dat de regeerings- getrouwe colonnes, die de laatste dagen op gerukt zijn, op verschillende punten gecoör dineerde bewegingen ten uitvoer brengen, welke, zooal niet onmiddellijk tot een om singeling van Siguenza, toch op zijn minst tot een bedreiging in het noorden en zuiden, in de richting van de provincie Soria, leiden. Weer 5000 Italianen aangekomen? Volgens een nog niet bevestigd bericht zouden 5000 Italianen in den loop van de laatste drie dag-r d,,or Italiaansche oor logsschepen naar Cadiz zijn gebracht en daar aan land zijn gegaan. Van het front van Cordoba. In een commentaar op de krijgsverrich tingen der laatste dagen in den sector van Cordoba heeft he* radiostation van de C. C. N. T. o.m. verklaard dat deze operaties de eerste etappe vormen van den tegenaanval der regeeringstroepen De slag werd geken merkt door een geweervuur, dat vijf uren aanhield, een energieken aanval der loyale troepen, een tegenaanval der opstandelingen en een tegenoffensief der regeeringstroepen met de bajonet op het geweer. De strijd eindigde met het terugtrekken van de op standelingen naar Villa der Rio. Zij lieten 90 dooden en twee batterijen, benevens een groote hoeveelheid geweren en munitie op het slagveld achter. Belangwekkende mededeelingen van deserteurs der regeerings troepen. Zondag hebben zich, naar een verslag gever van Havas meldt, bij eenige deserteurs der regeeringstroepen bij de nationalisten in den sector van het Escorial aangemeld. Zij hebben, naar men zegt, waardevolle militarie inlichtingen verstrekt en medege deeld, dat de militiesoldaten „den indruk hebben, door Madrid in den steek te zijn gelaten". Zij wisten voorts te vertellen, dat de levensmiddelenvoorziening op groote moeilijkheden stuit als gevolg van de voort durende beschieting door de rechtsche ar tillerie. In het Escorial zou een schrikbe wind worden uitgeoefend. De rechtsche ge vangenen zjjn nog steeds in het klooster op gesloten. Een gedeelte der burgerbevolking legt in allerijl versterkingswerken aan, daar de bevelhebber der regeeringstroepen een plotselingen aanval der rechtsche troe pen uit het westen en oosten verwacht. VRIJDAG 7 Jan. Langestraat 98 Hoogstraat 18. De „Daily Herald" meldt uit Gibraltar, dat in de beide laatste dagen meer dan 6000 man Italiaansche troepen, met kader en voorzien van volledige oorlogsuitrusting, door Italiaansche oorlogsschepen in Spanje zijn aan land gezet. Sensationeel nieuws. De correspondent verklaart, dat dit sèhsa- tioneele nieuws hem uit volkomen betrouw bare bron te Sevilla heeft bereikt. Hij noemt het bericht des te verrassender, daar men algemeen geloofde, dat Mussolini zich uit het Spaansche avontuur terugtrok. De Italiaansche oorlogsbodems waren ter reede van Cadiz voor anker gegaan. De 6000 soldaten werden met stoombarkassen aan wal gebracht. Generaal bevelhebber dezer Italianen. Deze 6000 man staan onder bevel van een generaal, die wordt bijgestaan door officie ren van zijn staf. De manschappen kwamen aan land met volledige oorlogsuitrusting. Overleg met Queipo de Llano. Zij verwachten een gemakkelijke over winning. Nadat zij op de kade waren opgesteld, werden deze troepen naar Sevilla gediri geerd, waar hun officieren, in overleg tra den met den generaal der opstandelingen Queipo de Llano. Een groep bestaat uit oud-strijders uit den Abessinischen oorlog. Zij laten niet na te pochen, dat zij in Spanje wel een gemak kelijke overwinning zullen behalen. Paniek onder de aristocraten van Sevilla? Te Gibraltar zijn gisteren plotseling eenige Spaansche aristocraten uit Sevilla aangeko men. Zij zien er uit, alsof zij deze stad overhaast hebben moeten verlaten. Italië ontkent. Intuschen wordt van Italiaansche zijde het bericht over troepenzending naar Spanje gedementeerd. Een bericht uit Duitsche bron be schuldigt de Baskische regeering er van na een schijnproces den Duitschen on derdaan Gudde ter dood te hebben ver oordeeld. Volgens officieele inlichtingen medegedeeld tijdens het proces van 9 November te Bilbao en gepubliceerd in de brochure,die getiteld is: „Inlich tingen omtrent daden van vijandschap tegen de wettige macht in het Baski sche gebied" blijkt, dat de Duitscher Lothar Gudde, geboren 9 October 1917 te Barmen in het Rijnland, ongehuwd, op 5 October j.1. gevangen is genomen aan het front van Otchandiano, terwijl hij met de wapens in de hand strijders aanvoerde tegen de regeeringstroepen. Gudde erkende trouwens als vrijwilliger dienst te hebben genomen bij de Spaansche Phalanx, waar hij tot korporaal werd be noemd. Hij werd 9 November door de recht bank ter dood veroordeeld en twee dagen daarna gefusilleerd. Tien andere beklaag den, onder wie nog een Duitscher, Wolfand van Eupel, en «en Zwitser, Herman Maurer Lehman, werden veroordeeld tot levens lange gevangenisstraf. De Duitsche bladen wijden commentaar aan het feit, dat door een Baskisch gerechts hof 'n Duitscher, die met de wapens in de hand een afdeeling opstandelingen had aan gevoerd, ter dood veroordeeld is. De „Völ kische Beobachter" spreekt van een nieu wen schakel in de reeks ongehoorde gebeur tenissen, die Duitschland gedwongen heb ben de betrekkingen met de roode machts hebbers" van Spanje te verbreken. De „Ber- liner Boersenzeitung" schrijft, dat deze moord doet concludeeren, dat „de Bolsje wisten van Bilbao" het voorzien hebben op openlijke provocaties. „Wij vragen de mo gendheden, aldus het blad, wij vragen Engeland en Frankrijk, hoe lang zij dit misdadig drijven nog werkeloos willen aan zien",

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1