DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Het aanhouden van schepen in
Spaansche wateren.
No 3
Dinsdag 5 Januari 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
De Spaansche revolutie
Engeland protesteert tegen de aanhouding
van de Blackhill.
Aanvallen der opstandelinren
bij Madrid.
HeeftTsjang Kai Sjek de eischen
van Tsjang Soe Lian
aangenomen
Het ItaliaansctvEngelsch
verdrag.
Verschillende persstemmen.
Het Duitsche Volkslied.
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. I.ERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C KRAK.
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 5 Januari.
Engeland en Italië hebben een overeen
komst gesloten, een „gentlemen's agree-
ment", waarbij het in hoofdzaak gaat om de
Middellandsche Zee. De voornaamste punten
in de overeenkomst hebben op de volgende
aangelegenheden betrekking:
lo. Eerbiediging van de grenzen der Mid
dellandsche zee-staten;
2o. Italië doet afstand van alle aanspraken
op de Balearen;
3o. De anti-Britsche draadlooze propa
ganda in het Oosten en in Noord-Afrika,
voornamelijk uitgezonden door den zender
te Bari, zal ophouden;
4o. Italië zal zich niet verzetten tegen de
toetreding van Egypte tot den Volkenbond
en het zal waarschijnlijk het Engelsche
voorste] tot afschaffing van de capitulaties
in Egypte steunen.
5o. Italië zal waarschijnlijk eerlang deel
nemen aan het Londensche vlootverdrag van
1936 en aan de overeenkomst van Montreux
omtrent de herversterking van de Dardanel-
len;
6o. Engeland belooft van zijn kant de for
tificaties die het (in en om de Middelland
sche zee) heeft, niet verder te versterken.
De Yorkshire Post, welk blad den naam
heeft, nauwe betrekkingen met den Engel-
schen minister van buitenlandsche zaken,
Eden, te onderhouden, treedt vooral in de.
kwestie van de Balearen, niet alleen omdat
het grootste van deze eilanden een soort van
bezetting heeft gehad van Italiaansche vrij
willigers, maar ook in verband met de onge
rustheid, die reeds langen tijd door de an
dere mogendheden aan de Middellandsche
zee werd gekoesterd, in verband met inlich
tingen omtrent Italiaansche aspiraties in het
westelijke gedeelte van de Middellandsche
zee. Reeds in 1927 formuleerden journalisten
als Gayda en de senator Coppoloa eischen,
die niet waren mis te verstaan. In ieder ge
val aldus luidt de conclusie van het blad
zal het huidige diplomatieke stuk, dat be
trekking heeft op het uit den weg ruimen
van misverstanden in een bepaalde zone,
hoewel op het oogenblik gunstig ontvangen
als een verklaring van gemeenschappelijke
natuurlijke belangen, toch eerst een positie
ve en blijvende beteekenis krijgen in de
oogen van het Britsche volk, als inderdaad
blijkt, dat het een element vormt, dat er toe
bijdraagt, dat de grondslagen gelegd wor
den voor een constructieve en positieve sa
menwerking.
Er zijn talrijke redenen, die een dergelij
ke samenwerking tusschen de beide landen
mogelijk maken en er is tegenover de thans
gesloten overeenkomst geen reden voor ach
terdocht, want de belangen en de psycholo
gische gevoeligheden van alle andere naties
zijn zorgvuldig in overweging genomen. Het
blad verheugt zich verder over de gunstige
ontvangst, die de overeenkomst bij den
Franschen minister van buitenlandsche za
ken Delbos gevonden heeft Deze gunstige
ontvangst zal allen twijfel, die in bepaalde
Fransche kringen gerezen is nopens de En-
gelsch-Italiaansche besprekingen over Fran
sche belangen in de Middellandsche zee en
den graad van warmte in de Fransch-Engel-
sche vriendschap, kunnen doen verdwijnen.
Uiteraard hechten de Engelsche bladen de
meeste waarde aan de verzekering inzake de
handhaving van den territorialen status quo.
Men ziet daarin een bevestiging van v-oe-
gere Italiaansche verklaringen, dat het de
integriteit van Spaansche gebiedsdeelen ten
volle zal respecteeren. De inkleeding van de
verzekering, waarin wordt gezegd dat de De-
trokken mogendheden „geen verlangen heb
ben den status quo te wijzigen of gewijzigd
te zien", werpt de interessante vraag op, of
Italië ook zou weigeren b.v. een Duitsche
vestiging in Spaansch Marokko te aanvaar
den.
Het verband tusschen de huidige over-
eenkomst en Italië's beleid in de Spaansche
affaire wordt algemeen niet erg duidehjK
geacht. Is inmenging in Spanje, door het zen
den van oorlogsmateriaal of vrijwilligers, te
vereenigen met de verklarmg dat alles zal
worden gedaan om handelingen tegen te
gaan die de goede betrekkingen tusschen de
twee landen zouden kunnen verstoren. Men
is niet geneigd aan te nemen, dat Italië deze
vraag zoo maar ontkennend zal beantwoor
den. Het eenige wat mag worden aangeno
men is dat de aantrekkelijkheid van de eco
nomisch zeer kostbare politiek van inmen
ging geringer moet zijn geworden, nu Italië
van een belooning in den vorm van een wij
ziging van den Spaanschen status quo heeft
afgezien. Maar andere vormen van beloo
ning blijven denkbaar: economische conces
sies, gentlemen's agreements over strategi
sche kwesties, enz. Daarbij komt, dat Italië
per slot van rekening niet behoeft te vree-
zen, dat een verdere inmengings-politiek de
betrekkingen met Engeland zal doen slech
ter worden, en het voordeel van een nieuwe
overeenkomst te niet zal doen, al heeft het
door deze overeenkomst geen concrete
Voordeelen, behalve een gevoel van grooter
veiligheid gekregen.
Ten aanzien van de protesten, die
door Engelana ingediend zijn over het
aanhouden van twee Britsche schepen
door schepen der opstandelingen wordt
nog bekend, dat in het geval van de
„Blackhill" instructie is gegeven aan
den te Hendaye vertoevenden Britschen
ambassadeur tot het indienen van een
energiek protest by de autoriteiten in
Burgos en tot het vragen van de verze
kering, dat incidenten van dezen aard
zich niet weer zullen voordoen.
In het geval van, de „Etria", welk Britsch
schip door een klein oorlogsschip der op
standelingen was aangehouden op 21 Dec.
j.L, waarbij geëischt werd, dat de scheeps
papieren werden getoond hetgeen gewei
gerd werd heeft een Britsche destroyer,
waarvan de naam niet bekend wordt ge
maakt, zich naar Cadiz begeven, waar een
protest werd overhandigd aan de vloot-
autoriteiten der opstandelingen. Evenals in
het geval van de „Blackhill" ging dit pro
test vergezeld van den eisch, dat waarbor
gen zouden worden gegeven tegen een har-
haling van incidenten van dien aard. De
„Etria" was op weg van Haifa naar Liver-
pool met een lading sinaasappelen.
De „Aragon" vrijgelaten?
In bevoegde Duitsche kringen verklaart
men, dat het radio-Tetoean afkomstige be
richt, volgens hetwelk de kruiser „Graf
von Spree" het s.s. „Aragon" zou hebben
vrijgelaten, in dezen vorm onjuist is.
De vrijlating van de „Aragon", aldus zegt
men, zou slechts geschied kunnen zijn, in
dien de lading en de passagier van de „Pa
los" vrijgegeven zouden zijn. De oorsprong
van het bericht zou hierin gelegen kunnen
zijn, dat de kruiser „Graf von Spree", de
„Aragon" niet langer wilde bewaken, dit
schip in een haven der opstandelingen zou
hebben doen ankeren om zelf zijn weg te
kunnen vervolgen.
Het recht van controle ter zee door
de opstandelingen.
Binnen een limiet van drie mijlen kent
men de „Facto" en niet „de Jure" den auto
riteiten der opstandelingen het recht van
controle toe, voor zoover zij dat in feite
uitoefenen. Men is echter van meening, dat
zelfs in deze zone een Britsch stoomschip
niet behoort te worden gevisiteerd, dan
wanneer'een Britsch oorlogsschip kan vast
stellen, dat dit onder normale omstandig
heden geschiedt. Tenslotte, zelfs wanneer
een Engelsch stoomschip wapenen of muni
tie zou vervoeren, zou het aan de Britsche
autoriteiten en niet aar de autoriteiten der
opstandelingen zijn repressieve maatregelen
ten aanzien van dit schip te nemen. Dit was
noch het geval met de „Blackhill", noch met
de „Etria".
De ontscheping van Italiaansche
vrijwilligers.
Reuter meldt, dat het in diplomatieke
kringen te Londen vrij wat verrassing heeft
gewekt, dat op den dag voor de onder-
teekening van cie Italiaansch—Britsche over-
In Italië's houding tegenover Spanje kan
derhalve nog niet geacht worden door de
nieuwe overeenkomst duidelijk en in voor
den vrede gunstigen zin gedefinieerd te zijn.
De linksche bladen zien de hernieuwde
vriendschap met den schender van het
Handvest toch al zwart in, en zijn dan ook
allerminst gerust op Mussolini's goede trouw
in de nakoming van de overeenkomst. Het
bericht dat gisteren 6000 Italiaansche vrij
willigers in Cadiz geland zouden zijn, geeft
hun daarbij een argument in de hand, dat
begrijpelijkerwijze niet ongebruikt wordt
gelaten.
Zoo schroomt de Daily Herald niet de
Italiaansche vriendschapsverzekering „pure
humbug" te noemen.
Wat betreft het effect van de overeen
stemming op de Duitsch-Italiaansche ver
standhouding, valt eveneens nog niets neer
te zeggen, dan dat zij een van de oorzaken
van de totstandkoming dezer verstandhou-
ing, Italië's nachtmerrie over Engeland's be
doelingen, uit den weg heeft geruimd.
eenkomst 4000 Italiaansche vrijwilligers in
Spanje zijn ontscheept. Voor het overige
staat men in officiëele kringen op het stand
punt, dat de overeenkomst in geen enkel
opzicht betrekking heeft'op de politiek van
inmenging of niet-inmenging in Spanje, af
gezien van de verklaringen ten aanzien van
de onschendbaarheid van het Spaansche ge
bied.
De Spaansche ambassade heeft gister geer.
opdrachten van Valencia ontvangen: men
weet dus nog ni .t, welke maatregelen de
Spaansche regeering dpnkt te nemen.
Engeland en Fr-nkrijk zullen waarschijn
lijk de Duitsche en Ita'iaansche antwoorden
op hun voorstel afwachten, alvorens zy
zich ernstig zullen wijden aan een onder
zoek van de laatste orts-h-ping. Men ver
wacht die antwoord' thans binnen drie of
vier dagen.
De strijd om de hoofdstad.
De regeeringstroepen hebben gistermor
gen bij het aanbreken van den dag, na een
strijd, die den geheelen nacht geduurd heeft,
de fabriek Emscalduna bezet, die op 200
meter van het dorp Villaverde Bajo is gele
gen. De tot stand gebrachte opmarsch is in
dubbelen zin belangrijk, aangezien Villa
verde Bajo, ten zuide»; van Madrid, een
aftakking vormt van de spoorlijn Madrid
SaragossaAlicante en het bezit hiervan de
opstandelingen, die Getafe binnengetrokken
zijn, bedreigt. In de fabriek werd een
groote hoeveelheid oorlogsmateriaal ver
vaardigd. Toen de opstandelingen haar
eenigen tijd geleden veroverden, was dit een
gevoelig verlies.
De Zondag, door de opstandelingen ontke
tende aanval in den sector Boadilla del
Monte en Val de Morillo, was niet zeer
hevig. De aanval werd voorafgegaan door
een intensieve voorbereiding der artillerie
en een bombardement der regeeringslinies
door de luchtmacht. Hierop volgde de aan
val der troepen, die voor het grootste ge
deelte uit in massa oprukkende Duitsche
bataillons bestonden. De militietroepen
boden krachtig weerstand gedurende den
geheelen morgen en beten zich wanhopig
vast in het terrein tijdens den strijd tegen
de aanvallers, die tot voor de regeerings-
loopgraven was genaderd.
Om elf uur wierpen drie driemotorige
toestellen der rechtschen wederom bommen
op Majada Henda, terwijl korten tijd later
een Fiat-toestel aan de actie kwam deel
nemen. Op dat oogenblik echter versche
nen drie jachtvliegtuigen der regeering, die
zich onmiddellijk in den strijd wierpen.
Na verscheidene snelle wendingen vloog
het Fiat-toestel in brand en stortte neer bij
Villanueva del Pardillo. Daarbij kwamen de
vier inzittenden om het leven. De lucht-
strijd werd weer aangebonden en ditmaal
werd een driemotorig Junkerstoestel aange
vallen, dat, eveneens brandende, neerstortte
in de linies der opstandelingen nabij Villa
nueva de la Canada. De toestellen der op
standelingen gaven den strijd echter niet op
en vielen aan, op hun beurt bestookt door
de regeeringsvliegtuigen. Nog drie toestel
len der opstandelingen werden neergescho
ten, waarna de regeeringsvliegtuigen zeer
laag vliegende, de vijandelijke colonnes on
der mitrailleurvu '.r namen en groote verlie
zen veroorzaakten in de aanvallende gele
deren.
Nieuwe radio-nota van den
Duitschen admiraal.
De admiraal van de Duitsche zeestrijd
krachten in de Spaansche wateien heeft
vanaf den kruiser „Königsberg" de volgen
de draadlooze nota gericht tot de regeering
te Valencia.
„Nadat de beide stoomschepen „Aragon"
en „Marta Juguera" door de Duitsche zee
macht in beslag zijn genomen, wordt nog
maals geëischt, dat de passagier en de in
beslag genomen lading van het stoomschip
„Palos" worden vrijgegeven. De beide
Spaansche schepen zullen dan in vrijheid
worden gesteld.
Indien niet binnen drie dagen, welke ter
mijn 8 Januari 8 uur in den ochtend afloopt,
de uitlevering is geschied, zullen de beide
Spaansche schepen met hun lading door
de Duitsche regeering worden verkocht, de
Duitsche regeering zal afrekenen met -de
door haar erkende Spaansche regeering.
Indien herhaling van daden van zeeroof
tegen Duitsche handelsschepen zou volgen,
zal de Duitsche regeering zich genoodzaakt
zien verdere maatregelen te nemen".
NOG 6500 MAN ITALIANEN IN
SPANJE AANGEKOMEN?
In het geheel in de laatste 14
dagen 10.000 man ontscheept.
Reuter meent te weten, dat omstreeks
de Kerstdagen nog 6500 Italiaansche vrij
willigers te Cadiz zijn ontscheept.
Deze inlichting heeft der Britsche re
geering bereikt.
Het totale aantal Italiaansche vrijwilli
gers, dat in de laatste veertien dagen in
Spanje is gearriveerd, bedraagt dus meer
dan tienduizend.
Groote verliezen in de Moorsche
gelederen.
De Manchester Guardian gelooft, dat de
opstandelingen in een ongunstige situatie
verkeeren. Het schijnt, dat zij 80 pet. van
het Moorsche effectief hebben verloren.
Het Spaansche legioen heeft eveneens
groote verliezen geleden.
De „Nichi Nichi Shimbun" verneemt
uit Sjanghai, dat generaal Yang Foe
Tsjeng, de pacificatie-commissaris van
Sjensi onder maarschalk Tsjang Soe
Liang op Nieuwjaarsdag voor het eerst
sedert het Sianfoe incident een Ame-
rikaansch journalist heeft ontvangen.
Yang zeide den Amerikaan, dat maarschalk
Tsjang Kai Sjek na nauwkeurige overwe
ging tijdens zijn gevangenschap de eischen
van Tsjang Soe Liang inzake deelnemen
van de communisten aan de regeering en
een campagne tegen Japan heeft aangeno
men.
Hij heeft verder er in toegestemd het
eenheidsfront tegen Japan te leiden en
daarom heeft Tsjang Soe Liang zijn ge
vangene vrijgelaten.
Generaal Yang verklaarde verder dat in
dien Tsjang Kai Sjek zijn belofte houdt, de
troepen in het Noordwesten onmiddellijk
een aangesloten front tegen Japan zullen
vormen en kavalerie maakt zich reeds ge
reed op te rukken naar Soei Joean.
De „Ashai Sjimbun" verneemt uit Sjang
hai, die niemand gelooft aan de mededee-
lingen van de Nanking-regeering dat
maarschalk Tsjang 'Kai Sjek onvoorwaar
delijk is vrijgelaten.
Het resultaat van de geheime onderhan
delingen tusschen. Tgjang Kai Sjek, zijn
echtgenoote en T. V. Soeng.met Tsjang Soe
Liang en Yang Foe Tsjeng zou een over
eenkomst op de volgende punten zijn:
Reorganisatie van de vroegere Zuidooste
lijke en Noordwestelijke legers tot een
centrale legermacht, staken van de straf
expedities, tegen de communisten en ont
wikkeling van een yerdedigingslinie tegen
Japan, omvorming van de Nanking-regee
ring en straffeloosheid voor Tsjang Soe
Liang en Yang Foe Sjeng.
Tsjang Sjoe Liang uit het openbare
leven.
De Staatsraad heeft de beslissing van het
militaire gerechtshof, dat Tsjang Sjoe
Liang veroordeeld heeft tot het verlies
zijner burgerrechten gedurende een tijdvak
van vijf jaren, gehandhaafd.
Tsjang Sjoe Liang zal daarom geen en
kele regeeringsfunctie kunnen bekleeden.
In de „Algeme'ente toestand" hebben wij
zeer uitvoerig over hét Italiaansch-Engelsch
verdrag geschreven, zoodat wij op deze
plaats niet verder op den inhoud er van be
hoeven in te gaan.
Belangrijker lijken ons de persstemmen
uit twee landen, Frankrijk en Duitschland,
welke wij hier weergeven.
Fransche persstemmen.
De Fransche bladen leveren uitvoerig
commentaar op de gevolgen van het ac-
coord.
Pertinax zegt in de Echo de Paris: „De be
palingen van de overeenkomst zijn vrij in
gewikkeld. De toepassing ervan op de ge
beurtenissen in Spanje zal ons in staat stel
len na te gaan in hoever de Italiaansche po
litiek, welke zich sedert een jaar steeds meer
naar Duitschland heeft georiënteerd, zal
worden gewijzigd".
In het Journal wijst St. Brice op de wen-
schelijkheid om „Frankrijk's positie aan de
zijde van Italië te herstellen".
Een dergelijke toenadering ware gemak
kelijker geweest vóórdat het Engelsch-Ita-
liaansch accoord werd geteekend, maar nu
dat is gebeurd is zij de eenige kans gewor
den om Frankrijk niet alleen alle kastanjes
uit het vuur te laten halen.
De Ere Norwelle vestigt er de aandacht
op dat Frankrijk op 7 Januari 1935 een over
eenkomst met Italië heeft aangegaan, om de
inmenging in de zaken van andere staten te
voorkomen. Het Engelsch-Italiaansch ac-
Het Volk vermeldde hedenmorgen o. m.
het volgende bericht:
„Op den eere-avond in het Gebouw van
„K. en W. te den Haag, die het comité
„voor de luisterrijke viering van het prin
selijk huwelijk Dinsdag (vandaag) zal
„geven, zou volgens het officieele pro
gramma het Residentie-orkst onder lei-
„ding van dr. Peter van Anrooy het Wil
helmus en het bekende Lippische lied
„spelen.
„Bij de generale repetitie, heden-
gister-)avond gehouden, werd plotseling
„medegedeeld, dat behalve het Wilhelmus,
„ter eere van de buitenlandsche gasten het
„Engelsche volkslied, het Deutschlandlied
„en het Horst Wessellied zullen worden
„ten gehoore gebracht en dat het Lippische
„lied achterwege zou worden gelaten".
Het blad heeft den voorzitter van het
comité, generaal Wagner, naar de juist
heid van bovengenoemd bericht gevraagd
en deze bevestigde het feit en deelde ver
der mede, dat het initiatief tot het spelen
van de vreemde liederen niet van het
comité was uitgegaan, maar als een op
dracht moest worden beschouwd.
Bovenstaande heeft zeer de aandacht ge
trokken, niet alleen in den Haag, maar in
het geheele land. Ook ons bevreemdde
het, dat nu plotseling vreemde liederen
gespeeld moeten worden.
Op zich zelf is dat natuurlijk niet erg.
Als men ter eere van de Engelsche gasten
het Engelsche volkslied, en als men ter
eere van de Duitsche gasten het „Deutsch-
land über alles" zingt, dan mogen wij dat
als een hoffelijkheid beschouwen, zelfs als
een verplichte wellevendheid. En niemand
zal er over vallen.
Maar als aan het Duitsche volkslied
plotseling het Horst Wessellied, n.1. een
strijdlied van de N. S. D. A. P., wordt
vastgekoppeld, dan kan men moeilijk meer
spreken van een Duitsch volkslied.
Zeker, wij weten wel, dat de Duitschers
in eigen land steeds na het officieele
volkslied hun „Horst Wessellied" zingen,
Maar het was ons tot nu toe niet bekend,
da- dit onafscheidelijk aan het eerste was
verbonden.
Wij herinneren ons in dit verband een
kleine gebeurtenis, die zich het vorige jaar
in Amsterdam afspeelde ter gelegenheid
van den voetbalwedstrijd Nederland
Duitschland. De leiders van den K.N.V.B.
zaten toen met een moeilijk geval, want
de traditie wil bij interland-wedstrijden,
dat de gasten eerst het veld betreden en
begroet worden door hun volkslied en
enkele minuten later de Oranje-mannen,
waarna het Wilhelmus klinkt.
Men vreesde echter, dat de Duitsche
supporters onmiddellijk na het Deutsch
landlied het Horst Wessellied zouden aan
heffen, wat toen nog steeds door iedereen
als een politiek strijdlied werd beschouwd.
Ei om moeilijkheden te voorkomen, liet
men beide elftallen tegelijk aantreden,
speelde de muziek eerst het Deutschland
lied en direct daarop het Wilhelmus.
De situatie was volkomen gered en al
gemeen vond men de oplossing een zeer
gelukkige. Want het niet-wenschelijk
geacht Horst-Wessellied bleef achterwege
en daardoor ook de onrust op de tribunes.
Sindsdien moet er dus iets veranderd
zijn. Want thans is het Horst Wessellied
onafscheidelijk verbonden aan het
Deutschlandlied.
Dat laatste lezen wij immers in een ons
hedenmiddag toegezonden mededeeling
van den regeeringspersdienst.
Letterlijk zegt de R. P. fi.: „Het Horst
Wessellied vormt een onverbrekelijk qn-
derdeel van het officiëele Duitsche volks
lied, hetwelk bestaat uit een combinatie
van „Deutschland über alles" en het
Horst Wessellied".
Wanneer dat juist is, heeft de K.N.V.B.
indertijd dus verkeerd gedaan met het
achterwege laten van dit gedeelte van het
Duitsche volkslied. Maar nog vreemder is
het, dat toen (in 1936) de Duitsche pers
daar niet over gevallen is.
Dat laatste geeft ons de overtuiging,
dat men in Duitschland zelf steeds het
Horst Wessellied als een strijdlied heeft
beschouwd en niet als een gedeelte van
het volkslied.
En als de R. P. D. thans zegt, dat het
spelen van dit lied „noch indirect, noch
direct verband houdt met de besprekingen,
welke de laatste dagen tusschen de beide
regeeringen zijn gevoerd", dan kunnen
wij dit helaas niet zonder meer aan
nemen.
Daavoor is de verandering in het pro
gramma te plotseling gekomen.
coord volgt dezelfde lijn en dat stemt tot
voldoening.
De Populaire acht de waarde van het ac
coord eveneens groot en meent, dat het 't
begin kan worden van een algemeen ver
drag tot wederzijdschen bijstand. Het blad
stemt in met het oordeel van Delbos, dat
Frankrijk alles te winnen heeft bij een we-