DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Duitsche activiteit in Marokko.
^Binnenland
No. 7
Zaterdag 9 Januari 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand
'S-r-wt-,'-».
De Spaansche revolutie
Groote contingenten Duitsche troepen
aan land gezet.
Verscherping van de spanning.
Huwelijksreis van het
Vorstelijk paar.
ALKMAARSCH
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. I.ERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C KRA K
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 9 Januari.
Zooals verwacht kon worden, is de En
gelsche regeering en zijn de Engelsche
kranten lang niet best te spreken over het
antwoord, dat Berlijn en Rome gegeven
hebben op de Fransche Britsche nota van
December j.L Het eenige verschil tusschen
de meening der Engelsche regeering en
die der kranten is, dat de Britsche regee
ring in haar houding natuurlijk iets meer
correct is en dat de krante.i duidelijk
schrijven, wat zij meenen.
Het allerduidelijkst zegt het links ge
riënteerde tijdschrift „New Statesman and
Nation" het: „Maandag werd de tekst ge
publiceerd van het Gentlemen's Agree
ment, dat de traditioneele goede betrek
kingen tusschen Downing-street en Rome
herstelde. Dinsdag vernamen wij wat voor
„gentleman" Mussolini is. Tusschen de
onderhandelingen over en de onderteeke
ning van het accoord zond hij een expedi
tieleger van ruim 10.000 man naar Cadiz.'
Dat is duidelijke taal, waaruit blijkt, hoe
verbitterd de stemming in Engeland is.
Nog een andere persstem. Volgens de
conservatieve „Spectator" wordt de positie
van Engeland en Frankrijk in snel tempo
ondragelijk en zullen de pogingen tot
handhaving van de nor-interventie slechts
kunnen worden voortgezet, wanneer
Duitschland en Italië bereid zijn 't verbod
tot iedere buitenlandsche inmenging in
Spanje te verwezenlijken. Wanneer men
deze politiek zal moeten laten varen, zal
het eerste resultaat daarvan zün, dat de
Spaansche regeering onder normale om
standigheden door Groot-Britannië en
Frankrijk van wapentuig zal kunnen wor
den voorzien en de gevaren van een dus
danige ontwikkeling zijn maar al te
duidelijk wanneer men rekening houdt met
het optreden van de Duitsch oorlogs
schepen in de Spaansche havens.
Zooals gezegd, is de Britsche regeering in
haar houding iets meer correct, maar oök zij
is lang niet tevreden over de ontvangen
antwoorden. Zij zal binnen enkele dagen een
nieuwe nota aan Rome en Berlijn zenden, nu
echter uitgaande uitsluitend van de Engel
sche regeering. Blijkbaar wil Engelard
Frankrijk er even buiten houden om tac
tische redenen. Want Engeland zelf kan met
een gerust geweten zeggen, dat geen Brit
sche vrijwilligers naar Spanje zijn gegaan.
En dat kan Frankrijk nu juist niet zeggen
Wanneer dus een volgende nota alleen van
de Engelsche regeering uit gaat, dan zal
Duitschland moeilijk kunnen zeggen: kijk
eerst maar naar je zelf. En dat zou het wel
kunnen, als Frankrijk mede de nota onder
teekende.
Intuschen mag men verwachten, dat de
eerstvolgende Britsche nota zeer scherp ge
steld zal zijn en aan duidelijkheid niets te
wenschen zal overlaten.
Er is echter nog een andere kwestie aan
de orde gekomen, die groote moeilijkheden
met zich kan meebrengen.
Vernomen wordt n.L, dat sedert een tien
tal dagen groote contingenten Duitsche
troepen, alle gewapend en in uniform, te
Melilla op Marokko aan land zijn gezet en
in verscheidene wijken der stad zijn onder
gebracht. Het verbijf zou van zeer langen
duur zijn.
Bovendien zouden drie Duitsche torpedo-
jagers en verscheidene Duitsche onderzeeers
in de haven voor anker zijn gegaan.
Hoewel Duitschland zelf over deze ge
beurtenissen zwijgt, komen de berichten uit
zeer betrouwbare bron en wij mogen dus
aannemen, dat Duitschland hier maatregelen
neemt, die een geheel
dragen.
Zoolang Duitschers in burger naar
paalde Spaansche gebieden werden gezon
den, kon de Duitsche regeering er nog net
buiten blijven, maar nu wordt het «™£rs
Duitsche troepen in uniform en Duitsche
oorlogsschepen met Duitsche vlag bemoeien
zich met Spaansch Marokko. Voorloopig
schijnt het gebeurde er op te wyzen,
Duitschland op Marokko, althans in d
steden Melilla en Ceuta een handelsmono
polie heeft gevestigd Maar verder blflkt uit
de werkzaamheden, dat Duitschland mih-
Uire versterkingen heeft aangelegd en ka
zernes begint te bouwen, terwyl bovmdmn
groote voedselvoorraden worden opgestaPeld
vLr troepen, van welke verwacht wordt,
dat zii morgen in Marokko zullen arnveeren.
iïïrÏÏ FnmMik «W ""T.
Duitsche actie met Ï^Snên"
gemoet en et
gCllll/Cb V<a ».-■
die er op wyzen, dat Frankrijk een
zienlyke uitbreiding van Duitsch gei
Duitsche macht in Marokko niet zal
aan-
z en
reeren.
tci CJJ.
Reeds heeft minister Delbos een bijeen
komst gehad met den Franschen generalen
op welke bijeenkomst gesproken
r 1
gen zen iij"
Men ziet, Spanje brengt heel wat moei-
[en ziet, Span.
lykheden teweeg.
Duitsche troepen in Spaansch
Marokko.
Vernomen wordt, dat sedert een tien
tal dagen groote contingenten Duitsche
troepen, alle gewapend en in uniform,
te Melilla aan land gezet en in verschil
lend wijken der stad ondergebracht zijn.
De officieren hebben maatregelen ge
nomen, welke doen gelooven, dat op een
verblijf van langen duur gerekend
wordt.
Drie Duitsche torpedojagers en ver
scheidene Duitsche onderzeebooten zijn
in de haven voor anker gegaan.
Fransche stappen te Burgos.
Gisteravond is in officieele kringen be
kend gemaakt, dat de Fransche regeering,
aangezien zy vernomen had, dat de De-Fac-
to-autoriteiten van de Spaansche zone van
Marokko kazernes in gereedheid lieten bren
gen om Duitsche troepen onder te brengen,
de Junta te Burgos heeft doen herinneren
aan de bepalingen van het Fransch-Spaan-
sche verdrag van 1912, waarin aan beide
mogendheden verboden wordt toe te staan,
dat vreemde troepen op dit gebied worden
toegelaten.
Fransch-Engelsch overleg over toe
stand in Marokko.
Omtrent het overleg tusschen Enge
land en Frankrijk over den toestand in
Marokko verzekeren officieele kringen,
zonder commentaar te leveren op de
min of meer sensationeele persberich
ten, dat de Fransche regeering, in de
mate, waarop zy beschikt over geloof
waardige inlichtingen omtrent de Duit
sche activiteit, den toestand ernstig
acht. Wat de Engelsche houding aan
gaat, zoo zegt men, die zou nog niet
kunnen worden gedefinieerd met het
woord „ongerustheid", maar wel is het
mogelijk te zeggen, dat men hier de ge
beurtenissen in Marokko met de groot
ste aandacht volgt. Wanneer het aan
land zetten van oorlogsmateriaal in de
Spaansche zone al op zich zelf geen
schending vormt van de internationale
accoorden buiten het niet-inmengings
pact, zijn diplomatieke kringen toch van
meening, dat een aan land zetten van
vreemde troepen een geheel andere
zaak zou zyn. Officieele kringen leggen
in ieder geval den nadruk op de nauwe
samenwerking van de regeeringen te
Londen en te Parijs in de Spaansche
crisis.
De meening van de „Times".
Ten aanzien van de infiltratie van Duit
schers in Spaansch Marokko merkt de Times
op dat Duitschland in deze zone een han-
delsmonopolie heeft gevestigd en dat de ha
ven van Ceuta in een moderne versterking is
getransformeerd, gewapend met zwaar
Duitsch geschut. Duitsche ingenieurs hebben
daarvoor de aanwijzingen gegeven. „Zelfs
indien het Duitsche rijk daarmede zijn actie
eindigde, zou het reeds het begin zijn van
een ernstige bedreiging voor den status van
de zone, maar volgens geruchten uit geloof
waardige bron wordt Zondag te Ceuta een
belangrijke Duitsche strijdmacht verwacht.
Men kan niet vaak genoeg herhalen, dat de
integriteit van Spaansche Marokko door
Frankrijk wordt beschouwd, als een vitaal
belang, dat de huidige regeering niet uit het
oog zal verliezen".
De „Manchester Guardian".
Manchester Guardian gelooft, dat
0
De
„zelfs indien de aanhangers der Spaansche
regeering de overwinning zullen behalen,
zy Spaansch Marokko niet zullen kunnen,
misschien zelfs niet zullen willen herove
ren
IX
Men acht het dus zeer wel mogelijk, dat
het „Marokkaansche probleem", dat Europa
vóór den grooten oorlog zoo zeer heeft bezig
gehouden, thans onder een anderen vorm
opnieuw zal verschijnen.
Te Londen weet men evengoed als te
Parijs, dat Duitschland in Marokko kuipt,
zooals het dat eertijds heeft gedaan. Voor
het oogenblik heeft het probleem evenwel
nog geen buitengewonen ernst, zyn evolu
tie zal afhangen van het resultaat van den
burgeroorlog en van de houding van
Duitschland.
Amerika heeft geen bezwaar tegen
blokkade Spaansche kusten.
Op hetzelfde oogenblik, waarop pre
sident Roosevelt zyn handteekening
plaatste onder de resolutie betreffende
het wapenembargo voor Spanje, gaf
men van gezaghebbende zijde te ken
nen, dat de regeering der Ver. Staten
zich niet zou verzetten tegen een blok
kade van de Spaansche kusten, wanneer
de Europeesche regeeringen hiertoe
mochten besluiten. Alle voorzorgsmaat
regelen zouden worden genomen om te
verhinderen, dat de aanwezigheid van
Amerikaansche schepen in de geblok
keerde zone tot een bron zou kunnen
worden van internationale incidenten,
aangezien de Amerikaansche regeering
wenscht te vermijden betrokken te wor
den in de Spaensche zaak.
Het ultimatum van de „Königs-
berg" geëxpireerd; de schepen zul
len ter beschikking van Burgos
worden gesteld.
Het Duitsche Nieuwsbureau deelt mede,
dat op het door den admifaal der Duitsche
zeestrijdkrachten in Spanje aan de regee
ring te Valencia gerichte aanbod, waarin een
termijn werd gesteld voor de uitwisseling
van een achtergehouden deel der lading en
van den passagier van het Duitsche stoom
schip „Palos" tegen de beide opgebrachte
Spaansche handelsschepen „Aragon en
„Marta Junquera", geen antwoord is ont-
V3De Duitsche regiering zal thans als ten
uitvoerlegging der aangekondigde maatre
gelen over de beide stoomschepen beschik-
Felle strijd voor Madrid.
Naar het schijnt is de opmarsch der
opstandelingen, die gisternacht zijn
hoogtepunt heeft bereikt, gisteren voort
gezet. De republikeinsche artillerie
heeft in de directe omgeving van Ma
drid vijandelijke concentraties ver
spreid, terwijl de luchtmacht krachtig
de stellingen, die de opstandelingen se
dert de eerste dagen van de week in
nemen, heeft gebombardeerd. Op som
mige plaatsen in dezen sector hebben de
regeeringstroepen met succes tegen
aanvallen ondernomen. De kalmte, die
ingetreden is, zou bewijzen, dat de groo
te tegenstand der miliciens de aanval
lers noopt, zich eenige rust te gunnen
De gedelegeerde raad van verdediging der
hoofdstad heeft gistermiddag om 12 uur een
communiqué gepubliceerd, dat als volgt
luidde:
De opstandelingen hebben gistermorgen
bü het aanbreken van den dag hun aanval
len in den sector van Pozuelo en Humera op
nieuw ingezet.
Hier woedt sedert twee dagen ononderbro
ken strijd.
De regeeringstroepen bieden aapper weer
stand aan den druk der Duitsche en Maron-
kaansche troepen, die grooter in aantal zyn.
Drie opeenvolgende aanvalsgolven hepen
dood op onze stellingen en de slag wordt
met groote hevigheid in den sector voortge-
zet.
Het kanonvuur, dat gistermorgen hevi6
was is in den namiddag geëindigd. Het is
kalm in de hoofdstad. In den afgeloopen
nacht trachtte de rechtsche strijdmacht over
het geheele front aan te vallen, doch zy stiet
op heftigen tegenstand. In officieele kringen
wordt niet verheeld, dat de toestand ernstig
is maar hij wordt verre van wanhopig ge
noemd. De gevechten van de laatste dagen
zijn zeer verbitterd en de troepen van Fran
co lijden bij hun aanvalspogingen zware ver
liezen aan menschenlevens. Als zy er op be
paalde punten in slagen voordeelen te beha
len, wordt elders weer een krachtig verweer
georganiseerd.
Donderdag konden de republikeinsche
troepen verschillende malen loopgraven
verlaten om den vijand tot zijn punt van
uitgang terug te drijven. De rechtschen
trachten nog steeds, in het noorden een om
singelende beweging uit te voeren, maar de
indruk bestaat, dat zij daarmede geen suc
ces kunnen hebben, zoolang zij de verster
kingen in het westen niet genomen hebben.
Nota der Spaansche regeering aan
de Britsche.
De minister van buitenlandsche zaken
Alvarez del Vayo heeft den Britschen zaak
gelastigde een nota overhandigd, waarin hy
ten aanzien van het nieuwe plan tot contro'e
der inmenging in Spanje mededeelt, dat de
uit Londen ontvangen berichten aangaande
de ontscheping van verscheiden duizenden
Italianen te Cadiz en die welke in het bezit
der Spaansche regeering zijn en betrekking
hebben op de aankomst van contingenten
Duitsche militairen, vermomd en geclassi
ficeerd als vrijwilligers aantoonen, dat de
voorafgaande weken, sedert de regeering
der Spaansche republiek het controle-plan
had aangenomen, werden benut om een ver
kregen feit: de inlijving m de rangen der
opstandelingen van Dhitsche en Italiaansche
effectieven, waaraan Franco behoefte heeft
om zijn verliezen aan te vullen, aanwezig te
doen zijn.
Onder deze omstandigheden loopt het
nieuwe controle-plan gevaar zijn beteekenis
te verliezen, daar het in de practijk in een
anderen vorm van inmenging ten gunste
van de opstandelingen is geconverteerd.
De Fransche pers over Spaansch
Marokko.
t
De bladen verhelen bij hun commentaar
op het begin der bezetting van Spaansch
Marokko door de Duitschers niet den ernst
van den toestand en de noodzaak voor
Frankrijk een vastbesloten houding aan te
nemen.
Pertinax schrijft in de „Echo de Paris", dat
de onvergetelijken kruiser Agadir zich aan
ons in een anderen vorm voordoet. Duitsch
land ziet zich nuttige vooruitzichten openen
door voet te zetten in Noord-Afrika. De
Riff-mijnen zijn het minste profijt van het
avontuur.
De actie op de stammen en de nieuwe
pressies uitgeoefend in Frankrijk, zoowel
in Marokko als in Algerije, brengt de
kwestie der verdeeling der koloniën,
welke door Schacht geëischt is, op het
tapijt. De Fransche Atlantische vloot ver
trekt voor manoeuvres naar de Afrikaan-
sche kust, Daladier zou binnenkort de
militaire strijdkrachten in Marokko in
specteeren.
Deze waarschuwingen zullen evenwel
niet voldoende zijn.
Slechts een Fransch-Britsche blokkade
van Spanje en bezittingen, te land en ter
zee, zou de schade kunnen beperken.
D' Ormesson schrijft in de Figaro, dat het
verluidt, dat contingenten Duitschers bin
nenkort in het gebied van Larache zullen
aankomen.
Laten wij dan zonder stemverheffing, met
vastbeslotenheid en zonder ruimte te laten
voor eenige dubbelzinnigheid zeggen, dat
een dergelijke gebeurtenis ontoelaatbaar zou
zijn.
De Fransch-Spaansche verdragen ten
aanzien van Marokke zijn formeel.
Dat onze regeering niet vreeze op dit
punt duidelijk en vastberaden te spreken.
Het is er verzekerd van alle Franschen ach
ter zich te hebben.
Mevrouw Tabouis schrijft in de Oeuvre:
De regeering heeft gisteren te Melilla en te
Toean krachtig geprotesteerd bij de regee
ring van Burgos om deze laatste te her
inneren aan de strikte naleving der ver
dragen. In krachtige termen werd daarin
een opsomming gegeven van de Duitsche
functionarissen, van de Duitsche troepen in
Marokko. En van de op illegale wijze aan
gelegde versterkingen. De Fransche regee
ring heeft herinnerd aan het verdrag van
1912, dat uitdrukkelijk vermeldde, dat
„Spanje zich er toe verbond, zelfs niet
tijdelijk, eenig deel van Spaansch Marok-
kaansch gebied af te staan".
NIEUWE MOEILIJKHEDEN IN
CHINA.
i.cgen generaals in het noordwesten van
China, die troepen van Tsjang Sjoe Liang
en van Jan Hoe Sjen onder hun bevelen
hebben, hebben in een rondzendtelegram
verklaard, dat zij de regeering van Nan
king niet kunnen gehoorzamen. Zij bewe
ren, dat de daden van Nanking niet in
overeenstemming zijn met het programma,
dat Tsjang Kai Sjek heeft goedgekeurd
tijdens zijn verblijf te Sianfoe. In het
bijzonder maken zij er bezwaar tegen, dat
tien divisies van het leger der centrale
regeering in Toengkwam liggen. Er zou
den reeds botsingen zijn voorgekomen.
De regeeringstroepen, die de provincie
Sjensi ontruimd hadden, hebben rechts-
omkeerd gemaakt. Zij zijn op den tegen
stand van de troepen van generaal Jang
Hoe Sjeng gestooten.
De toestand ernstig.
De verbindingen tusschen Peking en
Sjensi zijn verbroken. Volgens berichten
uit Chineesche bron, komende uit Toeng-
kwan, aan de grens van Sjensi en Honan,
is de toestand in n.w. China ernstig en
dreigt hij nog te verergeren. De gouver
neur van Kansoe, Joe Soe Htsjoeng, en die
van Sianfoe, Jang Hoe Tsjeng, hebben ge
weigerd orders van Nanking aan te nemen.
Janj Hoe Tsjeng heeft zich opgeworpen tot
Prinses Juliana en prins Bernhard
zyn gistermiddag te 3 uur in
Innsbruck aangekomen. Ze wer
den door een groote menigte
hartelijk toegejuicht.
civiel en militair gouverneur van de pro
vincie Sjensi. De samenwerking tusschen
Tsjang Soe Liang en de communistische
troepen schijnt snelle vorderingen te
maken.
De troepen van Tsjang Soe Liang vree
zen, dat deze tegen zijn wil te Nanking
wordt vastgehouden en eischen zijn terug
keer naar Sianfoe.
Z.H. DE PAUS AAN BETERHAND.
De verbetering in den gezondheidstoestand
van Z.H. den paus houdt aan. Hij heeft eeni
ge uren het bed kunnen verlaten. De asthma
is vrijwel geheel verdwenen. De helderheid
van geest van den paus heeft door zyn ziekte
niet geleden.
Vermoedelijk zal hij vandaag kardinaal
Eugene Tisserand, den secretaris van de
congregatie der Oostersche kerken, ontvan
gen. Gisterochtend is de kardinaal-secre
taris Pacelli ontvangen.
AARDBEVING IN THIBET?
Donderdag is een aardschok waargeno
men, waarvan het epicentrum volgens de
deskundigen van het station K.A.W. zou
liggen in een weinig bevolkte, bergachtige
streek van Oost-Thibet. Het is waarschijn
lijk, dat de eerste berichten over deze aard
beving, die even hevig is geweest als die,
welke Quetta verwoest heeft, eerst over
geruimen tyd zullen worden ontvangen.
EEN GOUDKLOMP VAN 1051 GRAM.
In Siberië heeft men in een goudmijn een
goudkomp met een gewicht van 1051 gram
gevonden.
HET LIJK VAN BORCHGRAVE
OPGEGRAVEN.
Hel Belgische ministerie van buiten
landsche zaken deelt mede, dat het lijk
van baron de Borchgrave gistermorgen te
Fuencarral is opgegraven in het bijzijn
van Spaansche autoriteiten, den Belgische
zaakgelastigde .en. den consul te Madrid.
Men constateerde,, dat. het lichaam drie
wonden vertoonde, -veroorzaakt door re
volverschoten in het linkerbeen, den
schouder en het oor. Dit laatste schot moet
van dichtbij zijn gelost.
Uit dit alles blijkt; dat de Borchgrave is
vermoord. Het lijk is op een baar gelegd
e. naar het lijkenhuis van het, hoofdstede
lijke kerkhof gebracht. Het onderzoek
wordt voortgezet.
TRAMONTSPORING
MET ERNSTIGE GEVOLGEN.
Te Seattle, in den staat Washington, is
een wagen van de stadstram in een bocht
ontspoord en tegen' een betonnen paal
gebotst.
Een passagier werd gedood en vijftig
zwaar gewond.
DANK AAN PERSONEEL
NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN.
De directie van de Nederlandsche Spoor
wegen heeft in een dagorder haar personeel
dank gezegd voor de wijze, waarop het tij
dens het drukke verkeer in verband met de
feestelijkheden van het prinselijk huwelijk
zijn taak heeft volbracht.
ZIJN VROUW MISHANDELD.
Tijdens een twist te Groningen heeft de
21-jarige B. S. zyn vrouw zoodanig toegeta
keld, dat zij bloedende wonden aan het
hoofd opliep en een bloeduitstorting in den
rug bekwam.
De vrouw is in het ziekenhuis opgeno
men.
S., die reeds vroeger met de politie in aan
raking kwam, is aangehouden en in verze
kerde bewaring gesteld. Hij zal ter beschik
king van den officier van justitie worden ge
steld.
VANDALISME TE EDE.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
hebben vandalen den ter gelegenheid van 't
vorstelijk huwelijk geplanten herinnerings
boom, staande naast de Ned. herv. kerk al
daar, voor een gedeelte van den bast be
roofd.
Er bestaat groote vrees, dat de boom zal
dood gaan. Deskundigen zullen alle midde
len te baat nemen om den herinnerings
boom in het leven te houden. De politie stelt
een uitgebreid onderzoek in naar de bedrij
vers van deze daad.
