DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De algemeene toestand.
MIST BELEMMERT OPERATIES OM DE
HOOFDSTAD.
Dew Courant word, EIKEN AVOND, b,M,e Zm.
r«std«den, oi«e«.„n. Abonnement,priis pe,
3 maanden bij Tooroitbelalinj roor Alkmaar f 2-
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. I ERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho 11 Dit nummer bestaat uit dri. bladen. Directeur: C KRAK.
Donderdag 14 Januari 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De Spaansche revolutie
Valencia door opstandelingen gebombardeerd.
Bri'sch consul naar Spaansch
Marokko.
De moeilijkheden in Sjensi.
De gratieverleening.
In Indië eenige duizenden
gevangenen vrijgelaten.
Alkmaar, 14 Januari
Na het sensationeele week-end met een
zekere politieke hoogspanning is wy
hebben het gisteren al opgemerkt er een
groote ontspanning ingetreden, die welda
dig aan doet. Waarschijnlijk is die ontspan
ning in de allereerste plaats te danken aan
Frankrijk, dat zeer loyaal geweest is ten
opzichte van Duitschland.
De Fransche ambassadeur te Berlijn had
zijn minister van buitenlandsche zaken,
Delbos, telefonisch in kennis gesteld met
de hoffelijke en geruststellende verkla
ringen van Hitier en beiden waren van oor
dcel, dat het van belang was. een meer
concreten vorm te geven aan de ontvanger,
verzekeringen in een communiqué, dat was
bestemd om in de Fransche- en Duitschc
per» te verschijnen. Met voldoening mocht
in Frsnkrijk geconstateerd worden, dat de
Berlijnsche bladet dit communiqué gisteren
hebben gepubliceerd.
fl
Terwijl men in dit communiqué wijst op
de beteekenis van de Duitsche verzekering,
te* men tevens den nadruk op de verkla
ringen der Fransche regeering, die in het
tweede deel van het communiqué zijn ver
vat Nooit was Frankrijk voornemens
Spaansch-Marokko te bezetten, en het com
muniqué is een rechtstreeks antwoord op de
dienaangaande door de Duitsche pers ge
formuleerde beschuldigingen.
De indruk, welke was gewekt door Hit-
ler's geruststelende verklaringen, werd ver
volgens versterkt door het feit, dat kolonel
Beigbeder, vertegenwoordiger van den
Spaanachen hoogen commissaris te Tetoean,
den Franschen consul aanbood den Fran-
achen miltairen attaché te Tanger in de ge
legenheid te stellen zich vrijelijk te bewe
gen in de door hea» bestuurde zone. D"
attaché heeft dit reeds gedaan en heeft tij
dens Stjn reis geen enkel abnormaal feit
waargenomen. Na deze eerste reis werd Hem
een permanent vrijgeleide verstrekt door de
autoriteiten in Spa.insch-Marokko.
In bevoegde kringen ia men van oordeel,
dat dergelijke feiten een waarborg vormen
ten opzichte van de vestiging van Duitsche
troepen in Marokko. Wanneer de verkre
gen ontspanning zich verder accentueert,
hoopt men dat de meer algemeene tusschen
Frankrijk en Duitschland hangende proble
men kunnen worden onderzocht
Wat het verbod betreft van het vertrek
van vrijwilligers, zoo zijn de Fransche re
geerders bereid alle roodige maatregelen
toe te passen op voorwaarde dat alle be
trokken staten hetzelf-'e doen.
De stao van Engeland vond zijn verkla
ring in de urgentie van het probleem, in
het feit, dat Engeland het voorzitterschap
van de coördinatiecommissie bekleedt en
ten slotte in het door Engeland genomen
initiatief om zijnerzijds het vertrek var.
vrijwilligers te verhinderen.
Frankrijk meende geen eenzijdig besli'.t
te kunnen nemen Om haar goeden wil te
toonen zal de regeenng Donderdag een
wetsontwerp indienen waarin delegatie van
bevoegdheid wordt gevraagd om Let ver
trek van vrijwilligers te beletter. Indien zij
eenvoudig aan het parlement een wetsont
werp voorlegde, zou d't onmiddellijk na rim
aanvaarding van toepassing worden en d°
regeering zou dan niet meer in staat zijn "i®
beslissingen van andere betrokken landen
of te wachten.
Het ontwerp dat de rereerinp zal indie
nen behelst in hoofdzaak dezelfde bepa
lingen als het onlangs ingediende voorstel
van Desbons ca
De Fransche regeering wenscht voorts,
dat de controle zoowel op de wapenzen
dingen als op het zenden van vrijwilliger^
zoo spoedig mogelijk wordt ingesteld. He
door de commissie van Londen opgestelde
plan, dat de inatelling beoogde van inte™jV
tionale commissies op Spaansch gebi
werd aan de twee partijen voorgelegd. De
regeering van Valencia heeft reeds haa
antwoord meegedeeld, dat niet geheel en al
bevestigend was. De iunta van Burgos neen
nog niet geantwoord.
Gedreven door den wenach een spoedige
oplossing te verkrijgen heeft de Fransche
regeering aan Londen in overweg-ng gege
ven dat or zonder langer te wachten een
controle zou worden ingesteld in de havens
van vertrek en doorvoer en. wat de land
grenzen op Fransch- en Portugeesch gebmd
betreft, op de toegangswegen naar Spanje
Dc hoop wordt geuit dat de ontspan:ning
ten aanzien van Spaansch Marokko een
gunstigen invloed zal hebben op het^«ehwl
der internationale problemen k
hand houden met den Spaanachen burger
Men wijst er ten slotte op dat wat de
kwestie van het S.ndjak betref, de verte-
De toestand rondom de hoofdstad is
gisteren niet gewijzigd. Het kanon heeft
den geheelen morgen gezwegen, terwijl
opnieuw een dikke mist over het front
is komen te hangen.
Tegen drie uur 's middags werd het
kanon-gebulder weer hoorbaar uit de
richting van Cassa der Campo.
Valencia beschoten.
Een oorlogsschip der nationalisten heeft
het strand van Nazareth bij Valencia ge
bombardeerd. Tien personen werden ge
wond. Het vuur werd beantwoord door een
oorlogsschip der regeering, de „Laya".
Te Gibraltar is uit betrouwbare bron ver
nomen, dat in den nacht van Dinsdag op
Woensdag meer dan 300 stukken veldge
schut, naar men gelooft van buitenlandsch
fabrikaat van Ceuta naar Algeciras zijn
overgebracht.
lersche ambulance voor Franco.
Uit Dublin wordt gemeld, dat de eerste
Ierache ambulance, die de troepen van ge
neraal Franco zal vergezellen, via Liverpoo!
is vertrokken. De ambulance ia georgani
seerd dcior het „lersche Christenfront".
Generaal O'Duffy, die kort geleden uil
Spanje is teruggekeerd, verklaarde aan de
pers, dat behalve de Ieren geen enkel regi
ment buitenlandsche infanterie aan de zijde
van Franco strijdt
Omtrent de beschieting, waarvan Valen
cia gisteren het doel is geweest, verhalen
ooggetuigen dat een schip der onstande-
lingen het vuur op de kust opende. Het
vuur was ongetwijfeld gericht op militaire
doelen, die echter in verband met de duis
ternis niet geraakt konden worden. De
Spaansche kanonneerboot „Laya" beant
woordde onmiddellijk het vuur en even la
ter kwam ook de kustverdedigines-artillerie
in actie. Gebleken zou ziin dat een schot
doel trof. Vol"ens andere ooggetuigen zou
het schio der oostardel!n?en, zonder her
gestelde doel te hebben kunnen treffen,
voor het vuur der reoub'i'-einsche kanon
nen de vlucht "enotrcn hebben. F®t bom
bardement eisch'e 9 dooden en 12 gewon
den, allen bur"ors De aangerichte schade
is nnheteekenerd.
Ook gedurende den verderen dag is er
gisteren geen verandering gekomen in den
to"riand rondom Madr d.
De verdedinin"sraad van Madrid publi
ceerde gister een communiqué waarin wordt
mecedeeld, dat in den nacht van Dinsdag
on Woensdag een hevig art llerie-nevecht
werd geleverd aan het geheele front voor
Madrid. De nosities hebben hierdoor geen
wijziging ondergaan.
De Rio Tintomijnen.
De Engelsche regecring is thans bezig met
het bestudeeren van de inlichtingen, die
haar verstrekt zijn door twee Britsche mjjn-
bouwmaatschappiicn in Spanje, n.L de Rio
Tinto en de Tarsis zwavel- en kopermijn-
bouwmaatschappij. Deze inlichtingen too
nen aan, dat de opbrengst dér mijnen gere-
quireerd is door generaal Franco en ver
kocht is aan Duitschland. De maatschappij
en hebben de Britsche regeering niet ge
vraagd eenigerlei actie te ondernemen,
noch is het waarschijnlijk, dat Engeland den
eersten tijd tot een actie zal overgaan. De
geheele toestand wordt echter nauwkeurig
in het oog gehouden.
Engelsch schip aangehouden.
Het Britsche s.s. „Bramhill", uit Cardiff,
dat ondeiweg was van Gibraltar naar Bilbat
met een lading olijfolie, rijst, vruchten
tarwe en wijn, is door kleine oorlogsschepel
der Spaansche nationalisten gisternacht bi
Kaap Tarifa aangehouden. Na een onder
vraging van den gezagvoerder stonden de
nationalisten hem toe zijn reis voort te zet
ten.
Korten tijd later is de „Bfamhill" in
Gibraltar binnengeloópen.
De Britsche lezing van de toedracht van
zaken luidt dat de aanwezigheid van den
kruiser „Sussex" in de Straat van Gibraltar
een snelle regeling van het incident moge
lijk maakte. De „Bramhill" werd gepraaid
door den Spaanschen nationalistiscben trei-
ler „Larache". De „Sussex" verscheen op
het moment waarop de «JLarache" zich ge
reed maakte een ondersoek op da „Bramhill"
in te stellen. De „Larache" verwijderde zich
daarop onmiddellijk zonder zijn onderzoek
voort te zetten.
De commandant van de „Sussex" deed de
„Bramhill" visiteeren en kon zich er van
vergewissen dat deze geen wapenen of mu
nitie vervoerde.
DE MAKOKKAANSCHE AFFAIRE.
Een vrijgeleide voor den Britschen
consul te Tetouan in Spaansch-
Marokko.
De Hooge commissaris van Spaansch-
Marokko, Beigbeder, heeft den Britschen
consul te Tetouan een vrijgeleide gegeven,
waardoor het Britschen waarnemers moge
lijk is de informaties betreffende de Duitsche
activiteit in Marokko te verifieeren. L)e
Britsche torpedobootiager Vanoc zal binnen
enkele aagen Gibraltar veriater en zich naar
Melilla, vervolgens naar Ceuta, begeven,
zoodra de noodzakelijke maatregelen zijn
genomen. Twee steden zullen worden be
zocht en waarschijnlijk zuilen groepen
Britsche officieren per auto een inspectie
tocht houden en hiertoe vrijgeleiden ont
vangen van de Spaansche autoriteiten.
In antwoord op de uitnoodiging van kolo
nel Beigbeder, ontvangen door bemiddeling
van den Britschen consul te Tetuan. is de
torpedojager Vanock opgedragen, zich naar
Gibraltar te begeven naar Ceuta, waar haar
officieren, gelijk door kolonel Beigbeder
wordt verzekerd, in staat zullen worden ge
steld zich persoonlijk op de hoogte te stellen
van den toestand.
Een dergelijke uitnoodiging is reeds door
Fransche legerofficieren aangenomen.
W?.'.Ud.1["rïnSp Volkenbond tot
overeenstemming te komen.
Frankrijk op 20 Jan
De Fransche pers blijft uitvoerig commen-
taar leveren op den internationalen toe-
stand geschapen door de Spaansche kwestie;
voorts op den burgeroorlog zelf en op de
Fransch—Duitsche betrekkingen.
Zoo merkt de Petit Pansien op. dat de
ontspanning, die thans is ingetredem slechts
betrekking heeft op Spaansch-Marokko Het
spreekt echter vanzelf, dat, wanneer deze
ontspanning mocht voortduren, men m
Fransche kringen bereid is meer uitgebreide
kwesties te bestudeeien, die niet alleen
Frankrijk en Duitschland betreffen, doch
Tevens het meerendeel der groote mogend-
hCpertinax schrijft in de Echo de Paris:
Wanneer thans inderdaad bereikt is, dat
g^cn groote Duitsche troepenformaties in
Soaansch- Marokko zullen binnendringen,
watdan de Fransche regeering doen om
een einde te maken aan de Duitsche infil
tratie die thans aan den gang is, en om e
bewerkstelligen, dat de zeer belangrijke
posifies, die reeds door de Duitsche agenten
zhn ingenomenworden prijsgegeven?
De Populaire schrijft, dat de stap van den
Franschen consul te Tetouan als direct ge-
voU verklaring van Hitier tegenover
Ponret heeft gehad. Hierdoor is dus bewe
zen dat men door het aannemen van een
krachtige preventieve houding den vrede
het eest kan iienen Ware in de Spaansche
kwestie een dergelijke houdmg aangeno
men tijdens de maand Augustus, dan zou
de niet-inmengingskwestie reeds vijf maan
den geleden doeltreffend hebben gewerkt.
Madame Tabouis geeft in de Oeuvre eeni-
ge inlichtingen nopens den inhoud van het
rapport, door generaal Faupel voor Hitier
opgesteld, waarin een overzicht door de
rechtsche troepen.
Faupel stelt Hitier hierin voor Franco 'n
cont'gent troepen bestaande uit 80.00 man
ter beschikking te stellen Volgens genoemd
rapport i& dit het minimum noodzakelijk
om de overwinning te behalen. De zending
van deze troepen zou onder de volgende
voorwaarden moeten geschieden:
1. De militaire operaties zouden moeten
worden geleid door een generalen staf be
staande uit Duitschers en Italianen.
In de tweede plaats zouden 300 instruc
teurs van de Hitlerieugd moeten worden
gezonden om het veroverde gebied in Span
je te consclideeren.
Ten derde zou in Marokko het geheele
gebied moeten worden geconsolideerd door
Duitsche vrijwilligers, geschikt om de ad
ministratie te reorganiseeren.
Ten vierde de volledige concessie van
Spaansch-Marokko op economisch gebied
aan Duitsch-Spaansche ondernemingen.
Ten vijfde het handhaven van Duitsche
troepen in Spanje zelfs na de overwinning,
teneinde de pacificatie te voltooien.
Franco noodigt alle vreemdelingen
Marokko te bezoeken.
Radio-Se.villa heeft gisteren in een uitzen
ding in de Fransche taal alle vreemdelingen
op hartelijke wijze uitgenoodigd een bezoek
te komen brengen aan de Spaansche zóne
van Marokko en zich rekenschap te geven
van de onjuistheid der geruchten nopens
het ontschepen van Duitschers en vreemde
lingen van welke nationaliteit ook.
De Italiaansche pers kalm gestemd.
Havas meldt uit Rome, dat in de Italiaan
sche pers, hoewel er geen commentaar ge
leverd wordt op den internationalen toe
stand, de toon waarin de buitenlandsche
correspondentie gesteld is, geheel verschilt
met dien van de laatste dagen.
De voldoening van de Berlijnsche pers ten
gevolge van de verbetering der Fransch-
Duitsche betrekkingen wordt geheel door de
Romeinsche bladen gedeeld en het schijnt
dat er na de felle polemiek van den laat-
sten tijd een periode van wat meer kalmte
is ingetreden.
De diplomatieke medewerker van het
agentschap Stefani merkt op, dat men na de
verzekeringen, gewisseld tusschen Hitier er
'oncet, logischerwijze tot de conclusie moet
:omen, dat de voorbereidselen tot een Fran-
che mobilisatie aan de grens van Spaansch-
Marokko iedere reden van bestaan hebben
verloren en niet anders zijn te beschouwen
dan als een militaire revue.
In de verklaringen, door Ciano te München
op 25 October 1936 afgelegd en vervolgens
door Italië en Engeland in het gentlemen-
agreement van 2 Januari 1937, werden ver
zekeringen gegeven over het respecteeren
van de territoriale integriteit van Spanje.
Duitschland's verzekeringen zijn door von
Neurath en Hitier bevestigd.
Frankrijk heeft eveneens zijn houding
duidelijk gemaakt en het is dus duidelijk
gebleken, dat de vier Westelijke mogend
heden het eens zijn de territoriale integriteit
van Spanje te eerbiedigen. De zaak is thans
tot haar oorsprong teruggebracht, n.L tot
de poging van Russische zijde zich in de
Middellandsche Zee te installeeren door van
Catalonië een Sovjet-republiek te maken
en misschien van geheel Spanje.
Het verte Oosten
De bewegingen van de roode
troepen.
Volgens berichten van Chineesche zij^e
uit Sjensi maken de troepen van Tsjang Sjoe
Liang zich gereed de reseerin gstroepen het
hoofd te bieden. Talrijke communistische
benden trekken uit Sjensi en Kansoe op naar
Sianfoe en de leider der communisten, M^o
Tse Tceng, heeft zijn hoofdkwartier op 20
K.M ptsterd van Sianfoe.
Joe Soe Tsioen?, de gouverneur van Kan
soe en Jang Hoe Tsjeng, de gouverneur v?n
Sjensi schijnen overeengekomen te zyn zich
tegen Nanking te verzetten. (De reeeering
te Nanking houdt hier tegenover staande,
dat de gouverneur van Kansoe de centrale
regeer j g trouw is gebleven.) Een vooraan
staand -ersoon van d®n politieken raad van
Hopei en Tsjahar verklaarde een correspon
dent van Havas, dat de toestand in Sjensi
verontrustend is. Het samengaan van de
roode troepen met die van Tsjang Sjoe Liang,
kan ern-tiee pevolgen hebben. Hij voegite
hieraan toe, dat president Soeng Tse Joean,
zich zal blijven verzetten tegen een burger
oorlog.
De evacuatie van de buitenlander*.
Het Chineesche telegraaf agentschap te
Sjanghai meldde gisteren een telegram uit
Sianfoe te hebben ontvangen met de mede-
deeling, dat 70 buitenlanders in 2 autobus
sen de stad hadden kunnen verlaten. Bij de
consulaire ambtenaren was echter tot gis-
ttravond geen bevestiging van dit bericht
ingekomen.
ITALIAANSCHE MINISTER VAN
PERS EN PROPAGANDA IN PARIJS.
De Italiaansche minister van pers en pro-
pagsnda, Dino Alfieri, is te Parijs aangeko
men in zjjn kwaliteit van voorzitter der in
ternationale confederatie van schrijvers en
toondichters ter gelegenheid van de stich
ting der Fra'i-che federrtie van auteurs
bonden.
Minister Jean Zay heeft een déjeuner
aangeboden, waarbij hij een redevoering
uitsprak Hij wees daarin o.m. op de eeuwen
oude gemeen, chappeljjkheid van opvattin
gen tusschen Frankrijk en Italië aangaande
aiJe artistieke. jur.V;sch en wetenschappe
lijke problemen en braih' een toast uit op
de intellectueele broederschap tusschen
Frankrijk en Italië.
Minister Alfieri antwoordde met een rede
waarin h.j wees op de groote bijdrage. die
door de Fransche di'ikers en kunstenaars
geleverd is aan het prestige van Frankrijk
ai de geheele wereld. Voorts stelde hy de
culture»le uitwisseling in het licht, die tus
schen Italië en Frai krijk een oude traditie
en een levende werkeljjKheid i&.
Men meldt d.d. 14 Jan. nit Batavia:
Gebleken is, dat de verleening van
gratie ter gelegenheid van het vorstelijk
huwelijk verscheidene duizenden perso
nen omvat. Alleen van de gevangenen
te Soerabaja werden er zevenhonderd in
vrijheid gesteld. In dit verband wordt
opgemerkt, dat de totale bevolking der
gevangenissen in Ned.-Indië van alle
landaarden rond 50.000 personen omvat.
BRITSCHE KABINETSRAAD.
De eerste sinds Kerstreces.
Gisterochtend is het Britsche kabinet voor
den eersten keer sinds het Kerstreces bijeen
gekomen. Minister-president Baldwin heeft
weliswaar verleden week de te Londen aan
wezige collega's bij zich ontboden, maar dit
overleg had ten doel de laatste hand te leg
gen aan de nota, welke de Britsche regeering
Zondag heeft gericht tot de vijf mogend
heden. Dit werk heeft Eden in zeker opzicht
veroorloofd zijn uiteenzetting over den bui
tenlandsch politieken toestand te bekorten.
Eden stelde zijn collega's vooral op de
hoogte van de ontwikkeling der zaken in
de laatste dagen.
Belangrijke binnenlandsch politieke
kwesties.
Voorts heeft het kabinet problemen van
binnenlandsch politieken aard behandeld,
welke van buitengewoon belang zijn, en a s.
Dinsdag bij het bijeenkomen van het parle
ment aan de orde zullen worden gesteld.
Hiertoe behooren de kwestie der finan
ciering van de herbewapening, welke vol
gens de opvattingen in de city zal geschie
den door middel van een leening, welke,
naar men gelooft, binnenkort zal worden
uitgegeven, doch waaromtrent verder geen
bijzonderheden bekend zijn.
De herbewapening zelve en vooral de
aanzienlijke moeilijkheden, welke de mili
taire autoriteiten ontmoeten bij de werving
van effectieven, welke talrijk genoeg moe
ten zijn om de territoriale verdediging te
verzekeren, alsmede het tempo van den
vliegtuigbouw is een punt, dat de aandacht
der regeering vraagt.
Verder zal de civiele lijst moeten worden
vastgesteld voor koning George VI, waarbij
de kwestie van de uitkeering aan den hertog
van Windsor een belangrijke aangelegenheid
'zal zijn met het oog op de geruchten vol
gens welke de Labour Partij zich tegen een
persQonlijke uitkeering aan den hertog zou
verzetten.
SCHACHT GAAT NIET NAAR PARIJS.
De geruchten, dat dr. Schacht voornemens
zou "zijn naar Parijs te gaan voor het leggen
van den eersten steen van den „Duitschen
toren" voor de tent'oohsteiling 1937, schijnen
hun oorsprong te vinden in een uitnoodiging
van-den Duitschen. commissaris voor de
wpreld-tentoonstelling te Parijs.
Dr. Schacht heeft reeds een week geleden
doen weten, dat zijn werk hem niet in de
gelegenheid stelde aan deze uitnoodiging
gevolg te geven.
De aanstaande Düitsch-Fransche handels-
besorekingen zullen om te beginnen door de
deskundigen worden gevoerd.
f
TWEE BRITSCHE OFFICIEREN
GEARRESTEERD.
Aard der beschuldiging niet bekend.
De Daily Telegraph bericht, dat twee ka
piteins van het Britsche leger zjjn gear
resteerd en voor den krijgsraad in het
hoofdkwartier van het corps Royal Enge-
niers zullen terecht staan. Beide officieren
zjjn ongeveer 35. jaar oud, zij zjjn niet ver
bonden aan het depot van Chatham, doch
zijn alleen daarheen gebracht om terecht te
staan. Zij werden zes weken geleden gear
resteerd in een trein te Londen, toen zjj van
een vacantiereis naar het vasteland van
Europa terugkeerden'. Op het oogenblik
worden zij door twee officieren van gelijken
rang bewaakt. Men vermoedt, dat zjj afzon
derlijk terecht zullen staan, ongeveer 40 ge
tuigen zullen worden gehoord.
ONTPLOFFING IN KRUITFABRIEK.
Vijftig menschen, meest vrouwen,
gewond.
Te Collefero in Italië heeft zich in een op
slagplaats voor slaghoedjes van een groote
kruitfabriek een ontploffing voorgedaan,
tengevolge waarvan 50 personen, grooten-
deels vrouwen, gewond werden. In ver
scheidene werkplaatsen werd groote schade
aangericht.
DE REGEERING VAN CHILI
AFGETREDEN.
Alle Chileensche ministers hebben ont
slag genomen om den president der repu
bliek volledige vrijheid te geven de regec
ring te reconstrueeren.
