DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. 1 ERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 25 Zaterdag 30 Januari 1937 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 139e Jaargang De algemeene toestand. De Spaansche burger oorlog. Vier jaren nationaal socialistisch regiem. het politieke proces te Moskou. De staking bij de General Motors. De weduwe van Lenin gearresteerd COURANT. Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C KRAK. Zaterdag, 30 Januari. Als dit nummer van de Alkmaarsche Cou rant onder de oogen der lezers komt, heeft Adolf Hitier zijn reeds lang aangekondigde en met groote belangstelling tegemoet gezie ne rede gehouden en zal men overal in de wereld de beteekenis van deze rede bestu- deeren. Wat zal Hitier te zeggen hebben? Zullen wü weer nieuwe sensaties beleven of zal Hitier toenadering zoeken bij de andere Europeesche mogendheden? Het is afwachten. Maar het is intusschen wel belangwek kend, hier melding te maken van een hoofd- art in de Times, dezer dagen gepubliceerd. Daarin toch worden de verdragen, die Frankrijk en Tsjechoslowakije met de Sov jet-Unie hebben gesloten, onvereenigbaar geacht met een vrije politieke regeling en het is dan ook begrijpelijk, dat het bewuste artikel in Duitschland en ook in Italië in hooge mate de aandacht hebben getrokken. „Wie Duitschland den terugweg naar het Europeesche Concert wenschen te banen, zegt de Times, hebben den specialen plicht, zich niet te verschuilen achter algemeenhe den over de mentaliteit der nationaal-socia- listen, doch zullen zich moeten trachten te verplaatsen in de Duitsche zienswijze over en de opvatting van Europa, en bovenal moeten afzien van den eisch van dezen of genen afstand als een prealabele voorwaar de voor een conferentie. Overeenstemming tusschen Duitschland, Frankrijk en Groot- Britannië is in de eerste plaats onontbeerlijk voor een nieuw Europeesch Concert. Maar het kan niet worden her-opgericht anders dan op realiteiten. Een daarvan is een eisch, welke deel uitmaakt in de Duitsche erfenis en langen tijd alle andere heeft overheerscht by het vormen van de Duitsche politiek. „Geen Engelschman in Duitsche schoenen zou er in toestemmen, de verplichtingen van een nieuw verdrag te aanvaarden, terwyl het Fransch-Russische verdrag en dat tus schen Rusland en Tsjechoslowakije nog steeds van kracht waren. Zij zijn onver eenigbaar met een vrije politieke regeling". Zij bestaan omdat er niet een zoodanige regeling is geweest en iedere regeling moet hen buiten werking stellen. De ijver in het verdedigen der leerstellingen heeft gemaakt, dat de antipathie tusschen Duitschland en Rusland zoo hevig en bitter is geworden. Maar zelfs indien Rusland anders geregeerd werd, dan het wordt, zouden de verdragen nog een even groote bron van onrust vor men voor den Duitschen geest. Bismarck wilde reeds een omsingeling vermijden; het is de keizerlijke regeering als een ernstige fout aangerekend, dat zij zulk een omsingeling uitlokte. Deze verdra gen zijn meerendeels geïnspireerd door vrees; het is aan Duitschland tot de verdwij ning van die vrees mede te werken. Maar het is de taak van alle staatslieden te zoe ken naar middelen om aan die pacten een einde te maken. Hoe kan een natuurlijk evenwicht hersteld worden in Oosten en Westen? Door het wederzijds verschaffen van nieuwe garanties, zoodat de genoemde verdragen geen reden van bestaan meer hebben. Voor de Britsche politiek komt het Spaan- sche conflict op de eerste plaats en wel het sluiten van den ring der non-interventie rondom het Schiereiland. België heeft een nieuwe mogelijkheid van vooruitgang in het Westen aangewezen, die vervolgens moet worden onder oogen gezien. De uiteindelijke stap, inbegrepen een wederkeerige ver draagzaamheid tusschen Moskou en Berlijn een terugtrekking van de Komintern en een overeenkomst over de bewapeningen, kan voltooid worden zonder een algemeene toe treding tot een breeder en alomvattend ver drag het Volkenbonds'verdrag maar herzien en opnieuw geïnterpreteerd. U In de Giornale d'Italia levert Gayda punt voor punt critiek op de beschouwingen van de Times over de internationale politiek. Terwijl de Times de meening uitspreekt, dat Spanje over zich zelf moet kunnen beschik ken, verwijt Gayda de Times, „negatieve me thodes" te gebruiken en van een onpartij digheid te zijn, die het communisme bevor dert. „Communisme, dat den oorlog voorbe reidt en fascisme, dat verdedigend is, mogen niet op een lijn gesteld worden". De Times bepleit een uitbreiding van den internatio nalen ruilhandel op gelijke basis Gayda constateert, dat Engeland met Ottawa niet het voorbeeld heeft gegeven; andere landen moeten zich verdedigen. Wat de door de Ti mes bepleitte ontwapening betreft, schrijft Gayda, dat Engeland, door zich te bewape nen de andere staten machtigt het na te vol gen. Terwijl de Times een Duitsch-Fransch- Engelsche entente onder oogen ziet, schrijft Gayda, daarin een omgekeerd Stresa-front te zien, dat onhoudbaar is tegenover den spil Rome-Berlijn. Wederkeerige verdraag zaamheid acht Gayda tusschen Berlijn en Moskou niet mogelijk. Italië blijft niet min der gevoelig voor internationale overeen stemmingen, maar wijst eenvoudig de voor gestelde middelen van de hand. Koopvaardijschip door de opstan delingen opgebracht. Uit San Sebastian wordt gemeld, dat de vloot der opstandelingen er in geslaagd is, het koopvaardijschip der regeering „Ale- jandro", dat 650 ton voor Gijon bestemd graan aan boord had, aan te houden. De praaiïng geschiedde voor Santander. Zes regeeringsvliegtuigen, gewaarschuwd door den zender van Vincent, vielen de schepen aan, doch zij moesten wijken voor het af weergeschut der opstandelingen, in het bij zonder voor dat van den kruiser „Espana". De „Alejandro", die een bemanning van zestien koppen aan boord had, is naar Pa- sajes opgebracht. Het schip heeft toebe hoord aan een reederij te San Sebastian, die thans dus weer in het bezit van het vaar tuig kan worden gesteld. Vorderingen der regeeringstroepen. De regeeringstroepen hebben nieuwe vor deringen in het Westerpark gemaakt, en verscheidene loopgraven bezet. Daardoor is hun stellingen gunstiger geworden voor een aanval op de gebouwen aan de andere zijde van de heuvelrij in het park. •Hevige strijd bij de hoofdstad. Sedert acht uur gisteravond wordt aan het front bij Madrid buitengewoon hevig gevochten. Onophoudelijk hoort men de kanonnen vuren, terwijl ook de machinegeweren voort durend in actie zijn. Het bezoek der Belgische parle mentsleden aan Spanje. De delegatie van Belgische parlementsle den onder leiding van den socialist Kamiel Huysman, die zich op de hoogte is komen stellen van den tegenwoordigen toestand in het republikeinsche Spanje, heeft haar con clusies neergelegd in een nota, waarin het volgende voorgesteld wordt: 1. Te Londen een conferentie bijeen te roepen van alle democratische en anti-fas cistische krachten, teneinde van de demo cratische regeering de erkenning van de republikeinsche regeering als wettige te verkrijgen. 2. Op internationalen grondslag de le- vensmiddenvoorziening van de burgerbe volking, o.a. te Madrid te organiseeren. 3. In alle democratiasche landen comité's voor hulp aan het republikeinsche Spanje te organiseeren. 4. Alle krachten aan te wenschen om de kinderen in Spanje te redden. Ten aanzien van de actie der socialisten bepleit zij o.a. de oprichting te Valencia van een internationaal socialistisch arbeiders- huis, dat de acties voor Spanje centraliseert. Feestelijkheden en herdenkingen. Militair vertoon en redevoeringen. De feesteüjkheden van den dertigsten Januari werden ingeleid met een radio redevoering van dr. Göbbels tot de Duit sche schooljeugd. De rijksminister voor pers en propa ganda sprak zijn redevoering uit in een Uit Berlijn komt hedenmorgen een be richt, waaruit moge blijken, dat Hitler's rede waarschijnlijk geen enkele sensatie zal opleveren. De rijksdag, die in Maart 1936 gekozen is, zal vandaag zijn constitueerende zitting hou den en Goering zal tot voorzitter worden ge kozen. Afgaande op de weinige aanwijzingen, die in nationaal-socialistische kringen worden verkregen, zullen op de agenda voorkomen: 1. de wet inzake de volmachten voor de regeering. 2. de regeeringsverklaring af te leggen door Hitier. Volgens sommigen zal de Rijksdag even eens een wet aannemen, waarbij het ver trek van vrijwilligers naar Spanje verboden wordt. Hieromtrent wordt echter niets na ders medegedeeld. De regeering, die direct na de bijeenkomst van den rijksdag in ple naire zitting bijeen zal komen, kan op grond van de volmachten, die haar verleend zul len worden, een dergelijke wet afkondigen. De volmachtenwet, die heden zal worden ingediend, is noodig om de nationaal-socia listische dictatuur een formeele juridische basis te geven. De wet van 23 Maart 1933 die tot vier jaar beperkt is, loopt n.1. in April van dit jaar af. De nieuwe wet zal geen tijdsbeperking inhouden, zoodat Hitier een dictatuur voor het leven wordt verleend. Vervolgens zal Hitier een redevoering houden. In deze rede zal hij antwoorden op de rede van Eden. Hij zal terugkomen op zijn vredesvoorstellen en zijn voorstellen tot het sluiten van tweezijdige verdragen, doch elk stelsel van collectieve vrede, waar bij ook de Sovjet-Unie betrokken is, van de hand wijzen. Waarschijnlijk zal hij ook zijn aanbod inzake een nieuwe Locarno, zonder verband met een stelsel van collectieve vei ligheid in Oost-Europa, herhalen. schoolgebouw te Neukoelln, een arbei dersbuurt te Berlijn. „Een grootsche Duitsche jeugd". Hij verklaarde o. m.: het kan zijn, dat wij, Duitschers, ons in de wereld niet ver heugen in een groote geliefdheid, dat komt, omdat wij zoo vlijtig, zoo moedig, zoo nauwkeurig, zoo plichtsgetrouw en zoo degelijk zijn. Dat zijn evenwel ook de deugden, welke ons als volk en natie groot hebben gemaakt". Na gewezen te hebben op de vroegere „versplintering" in de opvoeding der Duitsche jeugd, zeide de minister: thans zijt gij allen vereend in een groote Duit sche jeugd. Thans zijt gij niet meer inge deeld volgens godsdienstige en partij opvattingen. Gij allen zweert bij een mane en een idee. In uw eensgezinde jeugdbe weging geeft gij het geheele volk een lich tend voorbeeld der gemeenschap. Wie zou zich niet gelukkig prijzen kind van dit volk te zijn? Wie zou den wensch kunnen hebben te behooren tot een ander volk, dat misschien rijker en onafhankelijker is, doch in geen geval gelukkiger en zekerder van zijn toekomst dan het onze? Duitscher te zijn, aldus dr. Göbbels, is weer een hooge eer, doch ook een harden plicht. De steden versierd. In alle steden en dorpen wordt vandaag gevlagd. Vannacht zijn te Berlijn overal de vlaggen uitgehangen. De Wilhelmplatz en de Wilhelmstrasse zien er buitengewoon feestelijk uit. In de groote fabrieken, han delszaken en kantoren worden de laatste voorbereidingen getroffen om te kunnen luisteren naar de redevoeringen, vooral die van Rijkskanselier Hitier, die over alle Duitsche zenders zullen worden verspreid. Radek tot 10 jaar veroordeeld. Nadat de verdediger, Kommodof, gisteren in de ochtendzitting van het politieke proces had gesproken, heeft de verdachte Pjatakof het laatste woord gekregen. Hij zeide, dat hij reeds in 1935, toen hij begreep, dat de Trotzkistische organisatie in een fascistisch agent schap veranderd was, zich wenschte terug te trekken. Hij heeft thans op recht met het Trotzkisme gebroken en alles gezegd wat hij wist. Hij zeide het te betreuren, dat Trotzki, „de voor naamste misdadiger", niet naast de beschuldigden zat. Radek zeide in zijn laatste woord, dat uit het proces is gebleken, dat de Trotzkis tische organisatie vervlochten is geraakt met alle contra-revolutionnaire elementen in den wereldoorlog voorbereid. Trotzki is zich van zijn machteloosheid bewust ge worden en heeft zijn hoop op Hitier ge steld. Het Trotzkisme benadeelt de arbei dersbeweging en is en dit is het voor naamste het werktuig der oorlogstich ter. Dat is het historische feit, aldus Ra dek, waarvoor wij ons hoofd betalen. Sokolnikof verklaarde, dat de theorie der verdachten bij het volk geen ingang heeft gevonden, zoodat zij tot een samen zwering zijn afgedaald. Zij gingen samen werken met het buitenlandsche fascisme. Het proces heeft Trotzki geheel ontmas kerd als handlanger van het fascisme. Moeralof zeide: „langer dan tien jaar ben ik een trouw soldaat geweest voor Trotzki, dien misdadiger, dien vijand van de arbeidersklasse, dien agent van het fascisme". Vervolgens spraken nog de andere ver dachten. Sommigen hunner vroegen lijfs behoud om hun misdaad aan het vader land goed te maken. Te zeven uur des avonds trok de rechtbank zich in raad kamer terug. De uitspraak. Gistermiddag is uitspraak gedaan in het politieke proces te Moskou. Dertien der beklaagden zijn ter dood veroordeeld. Radek, Sokolnikow en Arnold zijn tot tien jaar gevangenisstraf veroor deeld en Stroilow tot acht jaar. Pjatakow, Serebrjakow, Moeraloff, Liwsjitz, Drbobnis, Bogoeslawske, Knjaseff, Raitatsjak, Norkin, Sjoe- stoff, Toerok, Grasje en Poesjin zijn ter dood veroordeeld. DE REGEERINGSCRISIS IN JAPAN. De eischen van het leger. In militaire kringen wordt medegedeeld, dat het leger van een nieuwe regeering ver sterking der landsverdediging, instelling van een centralen raad naast het kabinet en hervorming van het parlementaire stelsel en van het kiesstelsel verlangt. Bovendien wil het, dat de regeering niet afhankelijk is van de politieke partijen. Generaal Soegiama, chef der militaire op leiding, zal door het leger worden aange wezen voor de portefeuille van oorlog. Op verzoek van de directie der General Motors heeft het gerecht van Genesee. waar zich de fabrieken bevinden, een bevel schrift onderteekend, waarbij de stakers, die twee werkplaatsen der General Motors bezet houden, voor het gerecht gedaagd worden. Geen veiligheid gewaarborgd voor werkwilligen. De gouverneur van Michigan, Murphy, heeft geweigerd de veiligheid te waarbor gen voor de nietstakende arbeiders, die in verscheidene fabrieken van de General Mo tors het werk hebben hervat. Hij beschul digt deze werkwilligen er van verantwoor delijk te zijn voor het afbreken der onder handelingen tusschen werkgevers en werknemers> terwijl de regeering hun den raad gaf af te wachten tot een overeenstem ming was tot stand gekomen, alvorens het werk te hervatten. De A. T. E. meldt, dat te Moskou het gerucht in omloop is, dat ook de we duwe van Lenin is gearresteerd. Voorts is de vrouw van Pyatakof gear resteerd. Deze geruchten zijn volgens het D. N. B. tot nu toe nog niet door de officieele instanties tegengesproken. Ook zouden nog verscheidene fami lieleden zijn gearresteerd van beschul digen in het proces tegen het Parallele centrum. De Danziger situatie. NA HET BEDANKEN VAN VICE- ADMIRAAL DE GRAAFF. Het is moeilijk een hooge com missaris voor Danzig te vinden. De correspondent van de „Daily Herald" te Geneve meldt, dat hoewel het salaris 3.500 pond sterling per jaar bedraagt, men voor de bezetting van den post van hooge- commissaris van den Volkenbond te Dan zig als een bedelaar rondgaat door Europa. De grootste moeilijkheid is een man te vinden, die deze functie wil vervullen. Het lastige is dat Danzig wordt geregeerd door de nazi's. Vice-admiraal de Graaff, de vroegere chef van den Nederlandschen marinestaf, die Woensdag door den Volkenbondsraad werd uitgenoodigd de functie te aanvaar den, heeft op advies van de Nederlandsche regeering geweigerd. (Dit blijft voor rekening van de „Daily Herald". Redactie). Nederland vreest betrokken te worden in geschillen met Duitschland, welke vrees wordt ingegeven door de houding van Duitschland bij het huwelijk van prinses Juliana met prins Bernhard. De overige mogendheden koesteren de zelfde vrees. Op het oogenblik is een Noorsch rechts geleerde, M. Reimer, favoriet voor den post. Hij was lid van het hoofdstembureau bij de volkstemming in het Saargebied. De Poolsche regeering ziet hem evenwel niet gaarne, zij vraagt een oud-militair of ma rineman, die, indien noodig, bereid is in Danzig „met de zweep te klappen". Ook wordt een Portugeesch admiraal genoemd voor den post. Op het oogenblik is de taak van den hooge-commissaris betrekkelijk licht en behalve een salaris van 3500 pond sterling per jaar, heeft hij een vroeger keizerlijk paleis te zijner beschikking. En toch is de poet moeilijk te bezetten. REDEVOERING VAN CHAMBERLAIN. Neville Chamberlain heeft gisteren te Birmingham een redevoering uitgespro ken, waarin hij de buitenlandsche politiek behandelde. Hij zeide o.m.: Het kortgeleden tot stand gekomen Britsch-Italiaansche accoord heeft veel kwade gevoelens, die ontstaan waren door onze pogingen om onze verplichtingen volgens het Volkenbondspact te vervullen, uit den weg geruimd. Ten aanzien van Spanje zeide spreker dat hij meent, dat er een zekere hoop be staat op vorderingen in den zin, dien de Engelsche regeering wenscht en in de richting van een politiek, waarbij Spanje aan eigen lot overgelaten wordt en aan eigen beslissing betreffende de keuze van de regeering, die het wenscht, beslissing, die waarschijnlijk noch ten gunste van ëe fascisten, noch van de communisten zou uitvallen, maar in overeenstemming zou zijn met den eigen aard van het Spaansche volk. Dank zij de gedeeltelijke ontspanning onzer ongerustheid over Spanje, aldus Chamberlain, kan gehoopt worden, dat het mogelijk zal zijn de aandacht te richten op een der voornaamste doeleinden der Brit sche buitenlandsche politiek het be reiken van een algemeene regeling in Europa. Wanneer Hitier als hoofd en woordvoerder van een der machtigste en invloedrijkste naties van Europa morgen zijn redevoering zal uitspreken, heeft hij het in zijn macht, op belangrijke wijze bij te dragen tot'deze regeling. Wanneer hij zich in staat voelt 'dit te doen, ben ik er zeker van, dat zijn woorden in Engeland warm zullen worden ontvangen. In het vervolg van zijn rede besprak Chamberlain de bewapening. Wij begeven ons in het grootste defensieprogramma, dat ooit in Engeland in tijd van vrede is ondernomen en dat voor ons uitgaven met zich medebrengt van honderden millioen ponden sterling voor wapenen en muni tie, die geen enkel economisch rendement opbrengen en die tot onvermijdelijk gevolg hebben, dat onze industrieën worden af gehouden van wenschelijker werken. Ik acht deze maatregel absoluut onmisbaar, wij hadden de keus niet. Ik geloof, dat het land er van overtuigd is, dat onze kracht, die snel en dagelijks toeneemt, het beste bolwerk is voor den vrede, dat ooit is uitgedacht, maar ik kan niet helpen onder den indruk te zijn, van de ongelooflijke dwaasheid eener beschaving, die deze ver schrikkelijke lasten opstapelt, welke wanneer niets gedaan wordt om ze te verminderen, op fatale wijze den levens standaard van een toekomstige generatie moeten verlagen. Ten slotte wijdde spreker eenige woor den aan de monetaire verklaring der drie mogendheden zeggende, dat deze maat regel in de goede richting ging en dat, wanneer slechts andere maatregelen kun nen volgen een stellige vooruitgang tot stand kan worden gebracht ter verlichting van de handels- en valutabeperkingen die zooveel toevoegen aan de mogelijk heden van Europa. DE DEBATTEN IN DE FRANSCHE KAMER Gistermiddag heeft de Fransche Kamer de debatten over de landsver dediging hervat. Pietri, oud-minister van marine, wenscht geen gemeenschap- pelijken generalen staf, voor de drie departementen. Steeds is een ramp gevolgd, wanneer een commandant van een ander wapen, bevel voerde over zeestrijdkrachten. Ook het luchtleger moet autonoom blijven. Daarbij moet de samenwerking blijven bestaan in den vorm van een permanent comité. De volgende spreker was de minister van marine, Gasnier Duparc,. Hij was van mee ning, dat men de toekomst met gerustheid tegemoet kan zien. Wat de marine aangaat, die zal altijd het bolwerk en de eer van het vaderland zijn. Afgevaardigde Serré, van de jonge repu bliek, bepleitte de vorming van een be roepsleger, zonder hetwelk de collectieve veiligheid slechts een woord kan zijn. Mi nister Daladier bestrijdt deze opvatting. De oorlogen zijn thans oorlogen van geheele volkeren. Een leger van 200.000 man zal, bij de vernielende kracht der oorlogsmachine- rie een volk niet kunnen beschermen. Frank rijk moet in staat zijn hulp te brengen, wan neer dit noodig is aan de volkeren, die hun vertrouwen in dit land hebben gesteld. In het vervolg van de Kamervergadering heeft afgevaardigde Izard uiting gegeven aan de vrees, dat de bewapeningswedloop onvermijdelijk tot oorlog moet leiden. Incidenten bij de Kamerdebatten. fly de hervatting van de Kamerzitting nam Blum in de regeeringsbank plaats naast den minister van landsverdediging, lucht vaart en marine. De Kerillis zeide, dat hij een document zou vertoonen, waaruit blijkt, dat een Dewoitine-vliegtuig aan Barcelona is geleverd op 19 December. Een brief van een Fransch vliegtuigbe stuurder, die verklaard heeft, het vliegtuig te Barcelona te hebben zien landen. De Kerillis zeide, dat de Spaansche militaire attaché hem had medegedeeld te kunnen bewijzen, dat de Fransche regeering vlieg tuigen naar Spanje heeft gezonden. De atta ché had gezegd, die bewijzen te zullen too- nen bij den Duitschen attaché. Na deze mededeeling riep men aan de linkerzijde „dat is een schande". De minister van lucht vaart verklaarde, dat de desbetreffende vliegtuigen Frankrijk nooit verlaten hadden. Beranger, die voor de luchtvaartcommis sie een onderzoek heeft ingesteld, zeide, dat er sprake was van een ander Dewoitine vliegtuig, geen militair toestel, dat naar het buitenland verkocht kon worden. De Kerilles handhaafde zijn meening. Het incident werd vervolgens gesloten, waarna de vergadering werd opgeheven. HEVIGE BRAND IN MOLDAVIË. Op het station van Todireni (Noord- Moldavië) brak op tien verschillende plaat sen tegelijk brand uit. In minder dan een uur tijds werden 46 graanopslagplaatsen verwoest. De oorzaak van de branden is on bekend. Een onderzoek wordt ingesteld. De schade beloopt eenige millioenen lei,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1