DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN*
n
Grote Anti-Fascistische Vergadering
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. LERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 38
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C KRAK. Maandag 15 Februari 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
De Spaansche burgeroorlog
De strijd aan het Jarama
front duurt voort.
Valencia door opstandelingen en
kruiser gebombardeerd.
De Duitsche kerkstrijd.
S0C.-DEM. IRBEHERS-PimiJ, «ld. Altniaar.
Ds. W. Banning spreekt over
„Vrijheid of dictatuur?"
Entrée 15 et. Werklozen 5 cf.
Bioscoopbrand
met ontzettende gevolgen.
Meer dan 700 dooden.
COURANT.
Alkmaar, 15 Februari.
Bondskanselier dr. Schuschnigg heeft Zon
dag zijn aangekondigde rede gehouden voor
1500 leiders van het vaderlandsche front,
vereenigd in de groote zaal van den ouden
Reichsrat. De kanselier zette zijn politiek
ten aanzien van het herstel van de Habsbur-
gers en de pogingen van de nationalisten en
groot-Duitschers zich te hereenigen, uiteen.
Dr. Schuschnigg waarschuwde de monar
chisten tegen ieder ontijdige actie, en ten
aanzien van de pogingen, om Groot-Duit-
sche bonden op te richten, zeide hij: „non
possumus".
„Het standpunt van Oostenrijk en het
vaderlandsche front in de kwestie der mo
narchie", zoo zeide Schuschnigg, „wordt ge
leid door drie richtpunten:
ten eerste: de eerbied voor de historische
traditie van Oostenrijk.
ten tweede: alleen het Oostenrijksche
volk is competent te beslissen over zijn
regeeringsvorm, gebaseerd op de grondwet.
ten derde: geen proefnemingen.
De monarchistische propaganda moet on
dergeschikt zijn aan de binnen- en buiten-
landsche politiek van het nieuwe Oostenrijk.
Alleen de leiders van den staat kunnen
eventueel door een volksstemming een be
slissing uitlokken. Op deze wijze handelt
men in het belang van het volk, het land en
het huis van Oostenrijk".
Overgaande tot de campagne tot het vor
men van Groot-Duitsche bonden zeide de
bondskanselier: „Men schijnt in het buiten
land te denken, dat deze beweging een ge
camoufleerde politieke actie verbergt. Kort
geleden werd in intellectueele kringen ge
sproken over de oprichting van een
„Deutsch-Social-Bund", zonder dat deze
evenwel gericht was tegen het vaderland
sche front. Toch kan hierdoor misverstand
ontstaan en de binnenlandsche samenwer
king wordt eerder er door verstoord dan
verbeterd. Daarom is de oprichting van der
gelijke bonden inopportuun. We zullen niets
toestaan, waardoor de rechte lijn van onze
politieke richting in gevaar wordt gebracht".
Deze verklaring van den bondskanselier
werd door de vergadering luide toegejuicht.
In het verder verloop van zijn rede richt
te de bondskanselier een dringenden oproep
tot de arbeiders. Hij verklaarde een onbe
grensd vertrouwen te hebben in de Oosten
rijksche arbeiders.
Sprekende over de buitenlandsche politiek
van Oostenrijk verklaarde de bondskanse
lier, dat Oostenrijk goede vrienden is met
Italië en Hongarije en bereid is alles te doen
om de betrekkingen tot Duitschland te ver
beteren in den geest van het verdrag van
LI. Juli 1936, zoolang de souvereiniteit en
onafhankelijkheid gehandhaafd blijven, zon
der geschillen met Praag en Belgrado te
wekken en aan de vriendschappelijke en
cultureele banden verbonden met Engeland
en Frankrijk te tomen.
„Onze buitenlandsche politiek is een poli
tiek, verklaarde dr. Schuschnigg, dat de
werklieden en werkgevers niet het recht van
staken of lockout hebben. Alle geschillen
ipoeten worden opgelost door arbitrage
commissies. Verder verklaarde hij, dat het
communisme niet in Oostenrijk mag binnen
dringen. Hij wees op de recente arrestaties
van buitenlandsche communisten in Oosten
rijk en zeide, dat gebleken was, dat zy niet
behoorden tot de arbeidersklasse.
Op 1 Februari 1937 bedroeg het aantal
politieke gevangenen in Oostenrijk 1162,
waarvan 437 marxisten en 725 nationaal-
socialisten.
Aan het adres van de nationaal-socialis-
ten richtte de bondskanselier een laatste
waarschuwing: „Een ieder, die zich ver
klaart vóór het Oostenrijk van Dollfuss zal
als vriend worden behandeld door het vader
landsche front en hem staat den weg tot de
corporatieve vergaderingen open. Dit is een
laatste waarschuwing, welke niet zal wor
den herhaald. Zy, die zich niet onderwer
pen, zullen in de toekomst de verantwoor
delijkheid voor hun houding dragen".
Tenslotte verklaarde de bondskanselier,
dat te Weenen een groot gebouw zal wor
den opgericht, dat den naam „Huis van het
vaderlandsche front" zal dragen.
MIJNONGELUK IN AUSTRALIË.
Dertien mijnwerkers bedolven.
In een steenkolenmijn te Wonchaggi (Austr.)
in den staat Victoria ontstond een mijngas-
ontploffing, waardoor dertien mijnwerkers
bedolven werden. Tot dusver ontbreekt van
hen elk levensteeken.
SCHIPBREUK AAN JAPANSCHE KUST.
Zes opvarenden verdronken.
Naar Lloyds meldt, is het Japansche
stoomschip „Choho Maru" ter hoogte van
het eiland Hirado vergaan. Zes opvarenden
werden gered, de acht overigen verdron
ken.
De aanval van de opstandelingen in
het Zuidoosten van Madrid werd Za
terdag niettegenstaande het vochtige
weer voortgezet. Vooral rond Arganda
wordt fel gestreden. De regeeringstroe-
pen doen herhaaldelijk tegenaanvallen,
Donderdag en Vrijdag in het bizonder in
de Universiteitswijk, Zaterdag voorna
melijk in de richting van Carabanchel.
De aanval werd bij verrassing gedaan,
doch de opstandelingen sloegen deze
met zware verliezen af.
Het commando van de opstandelingen be
schouwt deze aanvallen als pogingen om de
aanvallers in het Zuidoosten af te leiden.
De beslissende slag wordt niet in de on
middellijke nabijheid van de stad geleverd,
doch in het open veld, aan de overzijde van
de Jarama.
Gemotoriseerde Duitsche troepen
in actie.
Een communiqué van den verdedigings-
raad meldt: Met bijzondere felheid wordt
gestredeh in den sector Jarama, waar de op'
standelingen sinds eenige dagen het verde
digingsstelsel van het regeeringsleger ten
Zuiden van Madrid trachten te breken. Na
de felle aanvallen der Marokkaansche ca
valerie en der gemotoriseerde Duitsche
troepen, die in dezen sector werken, te heb
ben afgeslagen, ondernamen de regeerings-
troepen doeltreffend gesteund door de
luchtmacht, sinds 24 uw krachtige tegen
aanvallen, waarbij den vijand belangrijke
stellingen op de heuvelen van Vacia-Madrid
en Pajares werden ontnomen. Twee ge
vechtwagens vielen in onze handen. De aan
vallen der opstandelingen aan het front van
Juadalajara werden door de onzen afgesla
gen. De vijand liet meer dan 250 dooden en
gewonden op het terrein van den strijd
achter.
Madrileensche verdedigingsraad
vraagt invoering van den alge-
meenen dienstplicht
De gedelegeerde voor pers en propaganda
heeft medegedeeld, dat drie leden van den
Madrileenschen verdedigingsraad naar Va
lencia zijn vertrokken om Caballero een
boodschap over te brengen, waarin gezegd
wordt, dat gedurende de drie maanden van
het beleg der hoofdstad de verdedigers tot
voortreffelijke discipline zijn opgeleid. Ma
drid aldus de boodschap wordt verde
digd door een leger, dat liever wil sterven
dan den vijand door te laten. De val van
Malaga en het offensief in Jarama maken
een spoedig en hevig offensief op alle fron
ten noodig. Daarom vraagt de raad de
regeering, zoo spoedig mogelijk den alge-
meenen militairen dienstplicht in te voeren.
Verder wordt gevraagd, dat op belangrijke
posten slechts burgers worden geplaatst, die
de zaak der regeering toegewijd zijn, en
dat op alle fronten een uniform opperbevel
wordt ingesteld.
Berichten uit het opstandelingen
kamp.
Een officieel communiqué van het recht-
sche hoofdkwartier meldt:
Met de versterkte divisie van Madrid heb
ben wij een belangrijken opmarsch uitge
voerd ten Oosten van de Jarama. Wij heb
ben alle vijandelijke tegenaanvallen afge
slagen. Een poging tot een aanval in den
ondersector Casa De Vacas is gestuit. Na
den aanval van gisteren in den sector van
Usera hebben wy 116 lijken van vijanden
ter aarde besteld. Onder hen bevond zich n
vrouw, die de rangteekens van luitenant
droeg. Aan het front van Carabanchel heb
ben wij 88 lijken, o.a. van kinderen tusschen
dertien en veertien jaar, die gewapend wa
ren, begraven. Aan het front van Mo ri
hebben wij den vijand zware verliezen toe
gebracht. Zy verloren honderdvyftig doo
den, terwijl een honderdtal krijgsgevange
nen ons in handen viel.
Enorme verwoestingen te Malaga.
De correspondent van Reuter heeft na een
bezoek aan Malaga verklaard, dat meer dan
een tiende gedeelte der stad verwoest Er
doen zich tientallen gevallen van pokken
voor, en dagelijks eischt deze ziekte slacht-
°fDebBritsche en Amerikaansche consulaten
hebben van de bombardementen zeer te
lijden gehad. Naar twee Amerikanen, die te
Malaga gebleven zijn, mededeelden, is
Malaga sedert het uitbreken van den oorlog
44 maal het doelwit van luchtbombardemen
ten geweest.
In een der stadsparken is voor het eerst
in zeven maanden een mis gecelebreerd, die
door duizenden werd bijgewoond.
Oneenigheid te Madrid.
Naar een speciale Havas-correspondent
meldt, hoorde men aan het front van Ma
drid aan de zijde der opstandelingen Zater
dag, en ook gistermorgen nog geweervuur,
welk geluid afkomstig was uit het hart van
de hoofdstad. Men leidde hieruit af, dat zich
ongeregeldheden 'hebben voorgedaan onder
de regeeringstroepen, onder wie volgens
berichten afkomstig van overloopers, de
meeningsverschillen sedert de inneming van
Malaga verergerd zyn.
Valencia vanuit zee gebombar
deerd.
Valencia is gisteravond om even na tien
uur hevig vanuit zee gebombardeerd. Onge
veer vijf minuten lang kwamen granaten op
de stad neer.
Havas meldt nader, dat de granaten wer
den afgeschoten door een kruiser der op
standelingen, die voor de haven voor anker
lag. De kustbatterijen beantwoordden on
middellijk het vuur, alsook de kanonneer
boot „Laya" der regeering. In totaal werd
een dertigtal granaten van groot kaliber op
de stad afgeschoten.
Er zyn eenige byzonderheden bekend om
trent de uitwerking van het bombardement
der stad door een oorlogsschip der opstande
lingen. Verscheidene granaten zyn op de
stad neergeschoten, drie vielen in het cen
trum op de Avenida Colon. Er zijn naar men
meent wel slachtoffers gevallen, maar het is
niet bekend hoeveel.
PROF. LEOPOLDO ALAS
TERECHTGESTELD.
Spaansch geleerde gedood.
De bekende dr. J. Brouwer deelt mede
Prof. Leopoldo Alas, hoogleeraar in de
rechtswetenschappen en rector-magnifus
der universiteit van Oviedo, is door de
opstandelingen om redenen van politieken
aard terechtgesteld.
De telegrammen van intellectueelen,
gezonden uit Nederland, Frankrijk, Enge
land en België, hebben dus op de opstan
delingen geen enkelen invloed gehad. De
dood van dezen verdienstelijken en hoog-
staanden geleerde wordt zoowel in Spanje
zelf als in het buitenland ten zeerste be
treurd.
Beschuldigingen van kardinaal
Faulhaber.
In zyn preek van gister heeft kardi
naal Faulhaber te München de nat.-soc.
beschuldigd van talrijke schendingen van
het concordaat tusschen Duitschland en
het vaticaan; o.a. sluiting der confes-
sioneele scholen, verbeurdverklaring
der kerkelijke geldmiddelen enz. het
concordaat, dat als een vrijwillig ver
drag onderteekend is, kan, zoo zeide
hij, niet eenvoudig verscheurd worden
zonder ernstig eerverlies.
De kerkvorst wees erop, dat zyn preek
een poging vormde om den nationaal-socia-
listischen staat de hand der verzoening te
reiken en zeide dat een breuk tusschen kerk
en staat, die de opzegging van het concor
daat, aldus besloot de kardinaal, zal een
groote schok teweegbrengen in de andere
landen, die trachten in Duitschland ver
trouwen te vinden.
BIJEENKOMST VAN HET JAPANSCHE
HOOGERHUIS.
Hajasji leest regeeringsverkla-
ring.
Om 10.15 hedenmorgen is de verga
dering, van het Hoogerhuis geopend,
waarin de ministerpresident Hajasji
zijn regeeringsverklaring heeft voorge
lezen, welke weinig verschilde van de
rede op 21 Januari j.1. in den landdag
uitgesproken door Hirota. Hajasji
noemde de taak der regeering, gezien
den zeer ernstigen toestand, uitermate
moeilijk, en somde de volgende punten
op welke de regeering denkt te verwe
zenlijken:
1. De stabilisatie van den toestand in
Oost Azië.
2.De reorganisatie der nationale verdedi
ging.
3. De ontwikkeling der industrie onder
controle van den staat, zonder echter af
breuk te doen aan het particulier initiatief.
4. De bevordering van den handel met
het buitenland.
Tevens kondigde Hajasji een voorloopi-
ge belast ingverhooging aan, maar een ver
mindering van de begrooting der regeering
Hirota met 270 millioen Yen. Hy zeide
voorts, het mislukken der onderhandelin
gen met China te betreuren en gaf zyn be
reidwilligheid te kennen te streven naar
overeenstemming, niet slechts met de regee
ring van Nanking, maar met het geheele
Chineesche volk. Japan zal alle pogingen in
het werk stellen de taak te vervullen waar
toe het pact met Duitschand haar verplicht.
Wat groot Brittannie betreft, Japans po
litiek met het doel de vriendschap met dit
land te bevorderen, evenals met de ver-
eenigde Staten, blijft ongewijzigd. Voorts
zal Japan alles in het werk stellen om de
hinderpalen voor den buitenlandschen han
del uit den weg te ruimen en dezen uit te
breiden, aangezien die voor de nationale
ontwikkeling onontbeerlijk is.
Op vragen, die den ministerpresident ge
steld werden, antwoordde hij nog, dat de
regeering zal streven naar oplossing van de
bestaande geschilpunten met Sovjet Rus
land, lang den weg van verzoening en we-
derzijdsche concessies. Voorts deelde hij
mede, dat Japan geen territoriale bedoelin
gen heeft in Noord China. Japan zal een
bewapeningswedstrijd vermijden, maar,
binnen de grenzen van de Japansche finan
ciën, streven naar een vervolmaking der
nationale defensie
AANHECHTING VAN DANTZIG
AAN DUITSCHLAND?
Wat zal er tijdens de politieke jacht
partij besproken worden?
Men verzekert te Berlijn, dat het her
stel der Duitsche souvereiniteit over
Dantzig het onderwerp van bespreking
zal zijn op de jachtpartij in Biolowitsja,
waar Goering en Greiser leidende Pool-
sche staatsmannen zullen ontmoeten.
Er wordt aan herinnerd, dat de landdag
van Dantzig op het oogenblik alleen uit
nationaal-socialisten is samengesteld. Uit
kracht van de souvereiniteit van Dantzig zou
dus een wet kunnen worden aangenomen,
die de aanhechting bij Duitschland zou vast
stellen met inachtneming van zekere be
palingen ter eerbiediging van den interna
tionalen status der stad.
In nationaal-socialistische kringen wordt
verklaard, dat Poien compensaties en waar
borgen zou verkrijgen. Hitier zou zich plech
tig verbinden, de Poolsche souvereiniteit
over den Poolschen corridor voor goed te
erkennen. Verder zou Polen de vrije be
schikking over de haven van Dantzig be
houden. Dezelfde kringen zeggen ook, dat
Beek minister Eden te Cannes van desbe
treffende onderhandelingen op de hoogte
heeft gesteld.
Men is van meening, dat de aanhechting
van Dantzig weinig invloed zou hebben op
de binnenlandsche politiek der vrije stad,
omdat de senaat thans reeds aan Hitier, den
leider der partij, ondergeschikt is. De be
perkingen, die de vrijheid der stad door het
Verdrag van Versailles zijn opgelegd ten
gunste van Polen, zouden gewaarborgd kun
nen blijven in anderen vorm. Over dien
vorm zou ook op de jachtpartij gesproken
worden.
DE MOEILIJKHEDEN IN DE
AMERIKAANSCHE AUTO-INDUSTRIE.
De bestuurders van de United Auto
mobile Workers of America hebben
gisteren een beroep gedaan op presi
dent Roosevelt, waarbij zij rechtstreek-
sche interventie hebben gevraagd ten
behoeve van hun protest tegen de be
perkingen van den staat van beleg.
Victor Reuther heeft in een telegram
aan den president opheffing van deze
beperkingen gevraagd, opdat de vak-
vereenigingsleden weer „vrije men-
schen zouden kunnen worden".
Dit telegram werd verzonden, toen de
vakvereeniging bericht had ontvangen, dat-
gouverneur M. Clifford Townsend naar
Washington was vertrokken, zonder ant
woord te geven op de eischen van de vak
vereeniging.
Te Indianapolis is bekend gemaakt, dat
gouverneur Townsend de eischen van de
vakvereeniging doorgegeven had aan ad
judant generaal Elmer S. Straub, die ver
klaard heeft, dat hij ze in overweging zou
nemen.
Men verwacht, dat alle 9000 arbeiders
van de Delco Remy weer aan het werk zul
len gaan. Het is echter mogelijk, dat 200
van de 2400 gewoonlijk in de schijnwer-
persafdeeling werkende arbeiders weg zul
len blijven in verband met de gespannen
toestand, die Zaterdagmorgen is ontstaan
tusschen vakvereenigingsleden en niet-
aangeslotenen. De nationale garde zal op
dracht krijgen patrouille diensten te doen
in de onmiddellijke omgeving van de fa
briek, ofschoon men niet verwachtte, dat er
gepost zou worden. Den arbeiders is een
loonsverhooging van vijf cents per uur toe
gekend.
op WOENSDAG a.s., 's avonds acht
nnr, in de Harmonie.
Volgens berichten uit de Mandsjoe-
rijsche stad Antoeng heeft daar Zater
dagavond in een bioscooptheater een
brand gewoed, die ontzettende gevolgen
heeft gehad.
Vijftienhonderd menschen aanschouw
den een film over het Chineesche
Nieuwjaar, toen op het tooneel een
brand uitbrak, die zich snel uitbreidde
over het geheele theater. Er ontstond
een onbeschrijfelijke paniek. Gillend en
schreeuwend trachtte de menigte zich
een weg naar den uitgang te banen,
waarbij gevochten werd op leven en
dood. Plotseling bezweek de galerij;
even later stortte het dak in, waardoor
velen het gebouw niet meer konden ver
laten.
In vijftig minuten was het theater tot
den grond toe afgebrand; de bestrijders
van het vuur stonden volkomen mach
teloos. Japansche troepen, die te hulp
waren geroepen, vormden een cordon
en namen deel aan de reddingspogin
gen.
Meer dan 700 personen zijn daarbij
om het leven gekomen.
Reeds is het stoffelijk overschot van
een 650 tal slachtoffers onder de puin-
hoopen vandaan gehaald, terwijl 28 per
sonen ernstig gewond naar het zieken
huis werden gebracht.
De brand tastte 30 huizen in de om
geving aan.
EEN LAWINE VRAAGT
SLACHTOFFERS.
Acht skiloopers bedolven.
Nabij Gressoney in Italië zyn acht ski
loopers uit Milaan dpor een lawine bedol
ven. Zes hunner werden gedood.
BLUM SPREEKT OP VERGADERING
VAN SOC. PARTIJ.
Op de vergadering van den nationalen
raad der S.F.I.O. te Parijs werd o.a. het
woord gevoerd door ministerpresident
Blum, die, sprekende over de buitenlandsch-
politieke vraagstukken en meer in het bij
zonder de Spaansche kwestie, zeide: „Wij
zijn door geen enkel geheim verdrag met
eenige Middelandsche Zee-mogendheid ver
bonden. „Ten aanzien van de controle op
het zenden van vrijwilligers en oorlogs
materiaal naar Spanje verklaarde de pre
mier: „Mocht deze controle niet doeltreffend
blijken, zullen wij niet schromen om „neen"
te zeggen. Wij hebben trouwens reeds
„neen" gezegd. Er moet gehandeld worden,
doch voorzichtig. Men dient eveneens te
weten, dat wij niet zulen dulden, dat in
breuk kan maken op de integriteit van ons
grondgebied of van onze handteekening".
Blum gaf vervolgens een overzicht van
hetgeen de regeering in de afgeloopen negen
maanden tot stand heeft gebracht: „Thans
moeten nog behandeld worden de wet op
den cultureelen eigendom, 't ontwerp nopens
een nationaal werkloozenfonds en dat waar
bij een fonds wordt gesticht voor landbouw-
rampen, alsmede de wetsvoorstellen inzake
pensioen voor oude arbeiders". Blum gaf te
kennen, dat, wat de drie laatstgenoemde
wetsontwerpen betreft, de regeering op be
paalde moeilijkheden zou kunnen stuiten.
Hij zeide evenwel, vastbesloten te zijn, geen
toestemming der uitgaven meer te zullen
dulden, zonder dat daar ontvangsten tegen
over staan.
Na de rede van Blum stemde de nationale
raad over twee moties inzake de algemeene
politiek, n.L een z.g. „eenstemmigheidsmotie,
waarin volkomen vertrouwen in de regee
ring en in Blum wordt uitgesproken, en een
motie der links-revolutionnairen, die terug
houdender is. Op de eerste motie werden de
stemmen van 4642 mandaten uitgebracht,
tegen 702 op die der links-revolutionnairen
en 33 onthoudingen.
ENGELSCH PASSAGIERSCHIP
VASTGELOOPEN.
Het passagierschip „Isle of Thanet" is met
ongeveer 200 passagiers aan boord onder
weg naar Folkestone op een Caisson geloo-
pen aan het uiteinde van de havenpier van
Boulogne. Het schip kon de reis niet voort
zetten en zat eenige uren vast, alvorens
het de haven weer kon binnenloopen.
Eenige passagiers bekwamen blessures. On
der de opvarenden bevond zich de Fran-
sche ambassadeur te Londen, Corbin, die
naar de Engelsche hoofdstad op weg was.
