DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Sir Austen Chamberlain overleden.
Wéér een Ned. schip in Spaansche
wateren aangehouden.
ALKHAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 64
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK.
Woensdag 17 Maart 1937
Hoofdredacteur: Tj, N. ADEMA.
139e Jaargang
De algemeene toestand
Alkmaar, 17 Maart.
In politieke kringen in Berlijn volgt men
met groote aandacht de argumenten, die
door een deel der buitenlandsche pers wor
den aangevoerd tegen de Duitsche opvatting
der Locarno-gedachte.
In Londen en Parijs aldus luidt de Ber-
lijnsche meening schijnt men vooral de
Duitsche erkenning van het Belgische recht
op neutraliteit onaangenaam te vinden. Hier
uit blijkt, hoezeer Engeland en Frankrijk
nog uitgaan van de gedachte aan een toe-
komstigen oorlog, want hun verzet tegen een
Belgische neutraliteit heeft slechts zin als
men aanneemt, dat zij het opmarschgebied
in België niet willen verliezen. Naar Duit
sche opvatting daarentegen zou de eerbiedi
ging der Belgische wenschen geheel noord
west-Europa er voor bewaren een nieuw
oorlogstooneel te worden. Men begrijpt hier
ook niet, dat een dergelijk voorstel als on-
vereenigbaar met de Volkenbondsgedachte
en het Kellog-pact beschouwd wordt.
Ook het argument, dat de Duitsch-Ita-
liaansche voorstellen het gevaar voor een
dictatuur der vier westelijke mogendheden
in zich sluiten, wordt in Berlijn onjuist ge
acht. Juist uit den wensch tot terugkeer naar
de klassieke Locarno-gedachte, die ontspro
ten is aan de noodzakelijkheid van een
waarborging der Fransch-Duitsche grenzen
en een permanente uitsluiting van oorlogen
tusschen beide landen, blijkt, dat Berlijn en
Home geen uitbreiding van de rechten der
groote mogendheden willen, maar een be
perking daarvan tot de vraagstukken die
hen onmiddellijk betreffen.
Een hartverlamming maakte plotseling een einde
aan een welbesteed leven.
u
Van geheel anderen inhoud is het bericht,
dat uit Belgrado komt. In Bulgarije worden
n.L binnenkort gemeente-verkiezingen ge
houden en algemeen gelooft men nu, dat
koning Boris van Bulgarije de groote meer
derheid, die de buiten de partijen staande
candidaten bij de gemeente-verkiezingen in
deze maand klaarblijkelijk zullen behalen,
zal benutten om het invoeren van een auto
ritair fascistisch bewind te rechtvaardigen.
Aan den vooravond van de verkiezingen
zyn in krachtigen toon gestelde telegram
men waarin geprotesteerd werd tegen de
wijze, waarop de verkiezingen worden ge
leid, gezonden aan koning Boris, door
Aleander Tzankof, Dimiter Tsjitsjeff en an
dere oud-partijleiders, die herstel van de
constitutie vragen.
De officieele uitslagen van de verkiezin
gen toonen aan, dat 80 procent van de stem
men vóór de regeering zijn uitgebracht.
Alle mannen waren verplicht om te stem
men; de oppositie mocht geen candidaten
stellen en propaganda was niet geoorloofd.
De resultaten worden dan ook niet als ver
rassend beschouwd.
De oppositie-partijen echter, die in het ge
heim hun volgelingen hadden bevolen niet
te stemmen of blanco stembiljetten in te le
veren, beweren, dat de uitslag geheel ver-
valscht is. Zij zegge, dat de regeering de
mannen dwong om te stemmen, maar dat
een hoog percentage van de stembiljetten
blanco werd ingeleverd en later werd inge
vuld. De strengste censuur is gedurende de
verkiezingen uitgeoefend.
n
Tenslotte nog iets over de incidenten te
Addis Abeba.
In het Engelsche Hoogerhuis heeft de
aartsbisschop van Canterbury aan de regee
ring nadere inlichtingen gevraagd omtrent
de incidenten, die zich na den aanslag op
Graziani te Addis Abeba hebben afgespeeld.
Volgens de ontvangen berichten heeft in
den nacht van den 19en Februari en twee
daarop volgende dagen 'n algemeene slach
ting plaats gevonden. Het schijnt, dat troe
pen met bommen, vlammenwerpers, gewe
ren en revolvers gewapende zwarthemden
als bezetenen door de inboorlingen wij ken
renden, de hutten in brand staken, en scho-
te op hén, die aan de vlammen trachtten te
ontkomen. Men heeft ons medegedeeld, al
dus de aartsbisschop, dat het geknetter der
mitrailleurs en geweren niet van de lucht
was. De raming van 't aantal dooden, zoo
besloot hij, loopen uiteen van 2000 tot 6000.
In zijn antwoord zeide lord Plymouth, dat
de regeering niet over meer inlichtingen
beschikt, dan die welke lord Cranborne op
8 dezer in het lagerhuis heeft verstrekt. Het
is zeker, aldus lord Plymouth, dat zich ern
stige ongeregeldheden hebben voorgedaan,
waarbij Italiaansche soldaten strenge maat
regelen tegen de plaatselijke inheemsche
bevolking hebben genomen en een groot
aantal menschen werd gedood, terwijl op
groote schaal vernielingen werden aange
richt. De regeering betreurt deze gebeurte
nissen ten zeerste. Wij betreuren, aldus be
sloot lord Plymouth, eveneens de onmiddel-
lijke oorzaken, die ertoe hebben geleid.
Het leven van den staatsman.
Sir Austen Chamberlain, de bekende
politicus, oud-minister van buitenland
sche zaken, van financiën, van Indië en
van marine, is gistermiddag in zijn
woning in Londen plotseling overleden
aan hartverlamming.
De oud-minister was reeds eenige
dagen gedwongen in huis te blijven door
een jicht-aanval, die niet ernstigleek.
Toen hij gistermiddag naar zijn biblio
theek liep, werd hy plotseling onwel en
eenige minuten later overleed hy.
Het bericht van het overlijden ver
oorzaakte groote ontroering in het
Lagerhuis, waar alle leden, ook zijn
politieke tegenstanders, hem altijd had
den hoog geacht.
De politieke loopbaan.
De overleden staatsman werd 16 October
1863 te Birmingham geboren én studeerde
o.a. in Berlijn en Parijs. In 1892 werd hij voor
het eerst in het parlement gekozen en tot
1917 bleef hij lid van het Lagerhuis.
Nadat Chamberlain in 1892 eenmaal in de
politiek gekomen was, maakte hij een zeer
snelle carrière, aldus de N.R.C.
In de eerste coalitie-regeering van 1915
van Asquith nam Chamberlain zitting als
minister voor Indië, welke functie hij tot '17
vervulde, om zich in dat jaar terug te trek
ken, omdat de regeering besloot de beschul
digingen en de critiek, die werden uitge
bracht in het rapport van de commissie voor
Mesopotamië nader te onderzoeken. Cham
berlain, hoewel hij met het falen van de
ziekentransporten bij den eersten aanval op
Bagdad diensten niets te maken heeft ge
had, achtte hy het beter af te treden. Het
volgend jaar was hij minister zonder porte
feuille in het oorlogskabinet en na den
oorlog volgde hij Bonar Law op als kanselier
van de schatkist.
Zijn beleid in de twee volgende jaren w
er op gericht om het Britsche crediet te
versterken en de schulden te betalen. Hij
eischte daarbij het uiterste van de Engel
sche belastingbetalers. Toen in 1921 Bonar
Law zich om gezondheidsredenen terugtrek
als leider van de regeeringspartij, nam
Chamberlain zyn plaats in.
Chamberlain minister van buiten
landsche zaken.
Toen Baldwin aan het einde van 1924 zijn
tweede regeering vormde, bood hij Austen
Chamberlain de portefeuille van buitenland
sche zaken aan, welke deze laatste accep
teerde. Toen begon een nieuw en zeker het
belangrijkste stadium van Chamberlain's
carrière. Dertien dagen nadat hij zijn intrede
had gedaan in het ministerie van buiten
landsche zaken (20 November '24) werd Sir
Lee Stack, gouverneur-generaal van den
Soedan en Sirdar van het Egyptische leger,
te Caïro vermoord.
Chamberlain werd belast met de afwik
keling van deze zaak en de vastberadenheid
en de snelheid waarmede hij dit verrichtte,
voorkwam verdere onlusten. Hij vestigde
met dit optreden ook onmiddellijk zijn
prestige als minister van buitenlandsche
zaken. De hoeveelheid werk, die Chamber
lain in dezen tijd verzette, was bewonde
renswaardig. De ontruiming van Keulen, die
in Januari 1925 tot stand moest komen, werd
onder zijn verantwoordelijkheid uitgesteld
en hij leidde de besprekingen in, die tot het
verdrag van Locarno geleid hebben. Cham
berlain hield zich hier gedurende het ge
heele jaar mee bezig en zijn aandeel in de
toestandkoming van het verdrag op 16
October van dit jaar is zeer groot geweest
Hij voerde zijn politiek ook hier met groote
ernst en vastberadenheid.
Chamberlain legde het accént op den Vol
kenbond, als drager van een vreedzame
Europeesche politiek; hij woonde persoon
lijk alle vergaderingen van den Volken
bondsraad en de Assemblée by en hij werkte
krachtig mede tot de toetreding van Duitsch-
land tot den Bond.
In de Chineesche crisis van '27 was Cham
berlain's politiek wederom sterk en tege
lijkertijd zeer beheerscht. Hij stuurde een
sterke militaire-macht, om de Britsche be
langen te Sjanghai te beschermen, doch hij
was tevens de eerste, die met voorstellen
kwam tot concessies aan het Chineesche
nationalisme.
In Mei '27 brak hij de betrekkingen af
met Rusland, toen bleek dat dit land de
normale diplomatieke regelen, zoowel in
China als in Groot-Britannië, met voeten
trad.
Chamberlain f
In den zomer van- 1928 kwam Chamber
lain met Frankrijk tot overeenstémming
over de vlootprogramma's van Engeland en
Frankrijk. Deze overeenkomst lokte nog al
wat Amerikaansche critiek uit, omdat men
er aan de overzijde van den Oceaan een
garantie tegen werkelijke ontwapening in
zag.
De overeenkomst t»ad tot gevolg, dat wat
den feitelijken inhoud betrof, de Amerikaan
Kellog na de onderteekening van zijn
vredespact dat Chamberlain met groote
reserve beschouwde weigerde gevolg te
geven aan een uitnoodiging naar Londen te
komen. Chamberlain nam zijnerzijds niet
aan de onderteekening van het Kellog-pact
deel hij was daarvoor overigens door een
slechte gezondheid geëxcuseerd. In het na
jaar van dat jaar maakte Chamberlain een
lange reis door het Panama-kanaal naar
Californië en over Canada terug naar Enge
land, zijn gezondheid verbeterde snel, do*h
tijdens zijn aanwezigheid had het Foreign
Office te kampen met een mysterie van een
brief van Chamberlain aan Briand een
brief die later bleek vervalscht te zijn, over
eèn sabotage van het Kellog-pact. Verder
had het Foreign Office zich begeven in be
sprekingen met Frankrijk over voorstellen
aan Amerika, met betrekking tot de vloot-
beperking. Critiek van de openbare meening
maakt hier een einde aan, overigens waren
admiraliteit en kabinet meer verantwoorde
lijk voor deze besprekingen dan de minister
van buitenlandsche zaken.
De laatste jaren.
Bij de verkiezingen van 1929, die met een
overwinning van Labour eindigden, trad het
kabinet Baldwin af in het begin van Augus
tus en nog in dezelfde maand nam Cham
berlain een aanbieding van Lora Birken-
head, om directeur te worden van een pas
opgerichte electriteitsmaatschappij, aan. In
de politiek werd Sir Austen's naam van
toen af aan, steeds meer verdrongen door
dien van zijn jongeren broer Neville, die een
steeds grooteren invloed kreeg in de conser
vatieve partij en die in 1930 volbracht, wat
zijn broer Austen nimmer gelukt was;
leider te worden van de conservatieve partij.
Beide broeder traden in 1931 toe tot het
kabinet van de nationale samenwerking
van McDonald, Neville als minister van
economische zaken en Austen als eerste
Lord van de admiraliteit. Na hun verkiezing
van November van dat jaar trok Austen
zich echter terug, omdat hij, gelijk hij zeide,
voor de jongeren plaats wilde maken.
Chamberlain bleef invloed uitoefenen op
de Britsche politiek, hij stond voortdurend
op de bres voor den Volkenbond en collec
tieve veiligheid, doch in de episode van den
Abessinischen oorlog weigerde hy zich te
scharen aan de zijde van die voorstaanders
van den Volkenbond die meenden, dat Italië
door een gezamenlijke militaire actie in zijn
voornemens zou worden belemmerd. Hij
steunde toen de politiek van de Engelsche
regeering.
In 1926 kreeg Chamberlain samen met
Briand en Streseman den Nobelprijs voor
den vrede.
NIEUWE DADEN VAN TERREUR IN
PALESTINA.
Gisteravond hebben opnieuw twee aan
slagen plaats gevonden. Te Safed in het
noorden van Palestina nabij Tiberias, werd
een jood met revolverschoten gedood. Aan
de Syrische grens hebben Terroristen een
kudde gestolen, den herder gewond en een
dorpeling, die dezen te hulp snelde gedood.
Tengevolge van deze daden wint de pre-
testbeweging der joden veld. De propagan
da voor het recht van zelfverdediging heeft
in extremistische joodsche kringen zelfs 'n
zoodanigen omvang aangenomen, dat de
politie moest ingrijpen en pakken vlug
schriften in beslag nemen, waarin aange
spoord werd tot directe actie en wraak te
gen de terreur.
In een bijeenkomst der Zionistische par-
tin te Tel Aviv heeft Weizmann met klem
op hét goed recht der joden gewezen en in
afwachting van een algemeene regeling der
Palestijnsche kwestie, aangedrongen op be
slissend ingrijpen der militaire autoriteiten
en tenminste toestemming tot zelfverdedi
ging gevraagd.
De staking bij Chrysler.
Stakers willen werkplaatsen niet
0 verlaten. Kans op algemeene
staking.
De 6.000 arbeiders, die de 8 werk
plaatsen van- de Chryslerfabriek te
Detroit bezet houden, bereiden zich,
gewapend met stokken en ijzeren
staven, voor op het plegen van verzet
tegen het bevel tot ontruiming. In de
geheele stad heerscht dientengevolge
spanning.
De taxi- en vrachtautochauffeurs, de
tramconducteurs en winkelbedienden
dreigen in staking te gaan. Uit vrees voor
heftige betoogingen verdringen de huis
vrouwen zich in de winkels om voorraden
in te slaan.
De gouverneur van Michigan heeft een
regeling tot stand gebracht in de staking
in de vier groote hotels, maar talrijke
ondernemingen liggen stil en men houdt
rekening met de mogelijkheid, dat een
algemeene staking zal uitbreken.
GEEN GRATIE VOOR TOM MOONEY.
Er worden nog steeds pogingen gedaan
om Tom Mooney, die volgens de overtui
ging van velen ten onrechte veroordeeld
is wegens het werpen van een bom vele ja
ren geleden in San Francisco, in vrijheid ge
steld te krijgen. Een der den laatsten tijd
ondernomen pogingen is mislukt. De atter-
ney general Webb heeft n.L aan den senaat
van Californië medegedeeld, dat de wetge
vende vergadering van den staat niet de be
voegdheid heeft Mooney gratie te verleen en.
DE OSSERVATORE ROMANO OVER
DE KERK IN DUITSCHLAND.
In een lang artikel over den kerkdijken
toestand in Duitschland wijst de Osservatore
Romano op schendingen van het concordaat.
Het blad beschuldigt de regeering de be
palingen inzake het onderwijs te overtreden
en wijst hierbij op Beieren, waar 80 procent
van de leerplichtige jeugd op katholieke
scholen ging en waar sedert Kerstmis 48
confessioneele scholen gesloten zyn, terwijl
omstreeks Paschen 103 anderen zullen vol
gen.
Het blad wyst verder op de verklaring
van minister Wagner, die heeft gezegd, dat
tot eiken prijs de eenheidsschool verwezen
lijkt zal worden en de Osservatore voegt
hieraan toe, dat de schoolstrijd een openlyk
conflict is. Niet alleen het onderwijs en de
jeugdbonden, doch het geheele opvoedende
leven van het land wordt op deze wijze be
handeld. Steeds weer ziet men aanduidin
gen, welke den weg wijzen welke men in
dien het mogelijk ware, het christendom wil
vernietigen.
KONINKLIJKE BOODSCHAP AAN
PARLEMENT.
Inzake zijn civiele lijst.
In het Engelsche Lagerhuis heeft de
speaker een boodschap van den koning
voorgelezen waarin hij het Lagerhuis ver
zoekt de civiele lijst van den koning te
vernieuwen.
De boodschap vraagt voorzieningen te
treffen voor de koningin en de kinderen
van het koninklijke paar doch de koning is
voornemens zoolang hy de inkomsten uit
h^t hertogdom Cornwall zal genieten zelf
voorzieningen te treffen voor prinses Elisa-
beth en den hertog van Cloucester.
De boodschap brengt niet den hertog van
Windsor ter sprake.
STAKING IN DE HOTELS TE DETROIT.
Vier groote hotels in Detroit (Am.) hebben
de deuren gesloten om te voorkomen dat het
stakende personeel de gebouwen bezet. On
geveer 2000 man van het hotelpersoneel is
in staking gegaan.
De directies van de hotels hebben hun
gasten ten getale van 2550 medegedeeld,
dat zij niet langer in staat waren hen te
bedienen.
Onderzeebooten gereedgemaakt voor
actieven dienst.
Hr. Ms. „Hertog Hendrik" kwam juist te laat.
Een der vier O-booten die gereed gemaakt wordt.
Hedenmorgen werd aan boord van Hr. Ms. „Hertog Hendrik" draadloos
bericht ontvangen van het s.s. „Jonge Johanna", van de Middellandsche-Zee-
Compagnie, dat het naar Ceuta werd opgebracht door een nationalistisch
oorlogsschip. Hr. Ms. „Hertog Hendrik" is met uiterst vermogen naar de
plaats van aanhouding gestoomd, doch toen het pantserschip om acht uur
voor Ceuta aankwam, was de „Jonge Johanna" reeds binnen en niet meer
bereikbaar
De „Jonge Johanna" heeft geen gebruik gemaakt van de op 17 Maart voor
het eerst geboden gelegenheid om onder convooi van Hr. Ms. „Hertog Hen
drik" Straat Gibraltar te passeeren.
De convooi-dienst wordt voortgezet.
De lading.
In aansluiting op bovenstaand bericht vernemen wy, dat de „Jonge Johan
na" zich met een lading kolen van Nederland naar de Fransche kustplaats
Cette op weg bevond. Na deze lading daar te hebben gelost, zou het schip in
ballast varen naar Palestina en daar een lading voor Nederland meenemen.
De onderzeebooten gaan naar Spanje.
Naar aanleiding van het in enkele dagbladen gepubliceerde bericht uit Den
Helder over de werkzaamheden aan onderzeebooten aldaar, vernemen wij
het volgende:
De vier onderzeebooten „O 12", „O 13", „O 14" en „O 15" hebben volgens
het program der aanstaande zomeroefeningen proefgevaren en worden gereed
gemaakt voor den actieven dienst,
