DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Opstandelingen bezetten Durango
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 100
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 29 April 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Alkmaar, 29 April.
Generaal's Franco's troepen hebben
Dinsdag zich. van een geheel verkeerden
kant laten zien en men zal bezwaarlijk
de actie van hen kunnen goedkeuren. In
tegendeel, wat zij gedaan hebben grenst
aan het onmenschelijke en heeft met
normale „oorlogsmanieren)" niets uit te
staan.
Wij bedoelen de beschieting van de
oude hoofdstad van het Baskenland,
Guernica.
Men weet, dat deze stad, die altijd het
centrum van de Basken-cultuur is ge
weest, Dinsdagmiddag door Franco's troe
pen bebombardeerd is geworden op een
'wijze, die zijn weerga niet heeft in de ge
schiedenis. Guernica was een open stad,
wat wil zeggen, dat zij niet verdedigd
werd en geen militaire en strategische
bouwwerken bezat. Bovendien lag zij
eenige kilometers- achter het gevechts
front. Welnu, Dinsdagmiddag verschenen
plotseling naar men zegt Duitsche
bombardements- en jachtvliegtuigen bo
ven de stad. Ze konden zeer laag vliegen,
omdat de bestuurders wisten, dat de stad
niet verdedigd werd en zij dus niet be
schoten konden worden.
Deze vliegtuigen hebben de geheele stad
vrijwel systematisch vernield: eerst ver
schenen de bombardementsvliegtuigen, die
elk een deel der stad bestookten met
handgranaten e. d. Hun doel was kennelijk
de burgerlijke bevolking te treffen en
waarschijnlijk was daarvoor dezen dag,
een marktdag, gekozen. Alle huizen wer
den bestrooid met handgranaten en het
gevolg was een algeheele vernieling.
Daarbij moest de bevolking in de kelders
een toevlucht zoeken.
Dat was echter nog niet voldoende.
Want na dit bombardement volgden de
jachtvliegtuigen, die een regen van kogels
over de stad joegen en bovendien met
brandbommen de stad in vuur en vlam
zetten. Toen kreeg de bevolking de keus
tusschen een dood door het mitrailleurvuur
of een dood door verstikking of verbran
ding.
Ziedaar in het kort de daad van Fran
co's troepen, een daad, die aan duizenden
den dood heeft gekost of waardoor in elk
geval duizenden zwaar gewond werden.
Het was een daad, die uit militair oog
punt bezien, niet noodig was, omdat er
geen enkel militair succes mee te behalen
viel. Het was een demoraliseeren van de
burgerlijke bevolking van een oude, on
verdedigde stad, -het waseen wraak
zuchtige vernieling van de wieg van het
Baskische land
De verontwaardiging over dit gebeuren
is in het buitenland groot en vooral de
geste van generaal Franco zelf die for
meel en officieel deze vernieling ontkent
wordt sterk becritiseerd. Juist die ont
kenning heeft in Engeland de stemming
jegens Franco verbitteid, terwijl het
bombardement daar met grooten ernst als
een onmenschenlijke daad wordt getee-
kend. Reeds hebben het algemeen bestuur
van het Britsche vakvereenigingsbond en
het bestuur der arbeiderspartij gezamen
lijk een verklaring gepubliceerd, waarin
gezegd wordt, dat de „monsterlijke mis
daad, begaan op de weerlooze Baskische
hoofdstad, waarvoor geen schijn of scha
duw van militaire reden of verontschuldi
ging wordt gegeven, als een gewelddaad
tegen de menschheid en een schending van
de beginselen der beschaving moet wor
den beschouwd."
In het Engelshe Lagerhuis is het ge
beurde ook uitvoerig behandeld. Daar
heeft Eden op een desbetreffende vraag
geantwoord, dat de regeering de daad van
Franco streng veroordeeld en aan beide
vechtende partijen zal kenbaar maken, hoe
zij over deze actie denkt. Bovendien zal
de Engelsche regeering trachten, een
regeling te treffen, om de burgerlijke be
volking voor een herhaald gebeuren te
vrijwaren. Eden zou het liefst een schik
king treffen, waarbij een einde zou kun
nen worden gemaakt aan praktijken, die
door de geheele beschaafde wereld moeten
worden betreurd.
Uit bovenstaande blijkt wel, hoe men .n
Engeland de daad van Franco afkeurt.
Dan is er Berlijn! Het is volkomen be
grijpelijk, dat de Berlijnsche pers ver
ontwaardigd is. Immers, van de zijde der
Spaansche regeering is meegedeeld, dat
het bombardement geschiedde door Duit
sche vliegtuigen. Zoo zegt het „Berliner
Tageblatt", dat op den dag, waarop het
luchtbombardement werd uitgevoerd, een
luchtaanval in het geheel niet mogelijk is
geweest. Het blad meent, dat de buiten-
landsche pers deze berichten slechts ver
breidt, om de aandacht af te leiden- van de
ontzettende en volkomen nuttelooze ver
woestingen, welke de roode benden op
De Spaansche revolutie
Opwinding over het gruwzame bombardement
van Guernica.
De situafie van Biibao wordt
kritiek.
Radio Nacional heeft een bericht
van het groote hoofdkwartier van de
troepen van Franco gepubliceerd
waarin wordt gezegd, dat Durango door
de troepen van Franco is génomen,
niettegenstaande den dichten mist,
welke het aan artillerie en luchtmacht
onmogelijk maakte op te treden. De
vijand had een groot aantal bataljons
te Durango geconcentreerd om hard-
nekkigen tegenstand te bieden, doch
dit was nutteloos, het front werd
doorbroken en talloozen werden krijgs
gevangen gemaakt. De regeeringstroe-
pen verloren in de loopgraven voor de
stad meer dan driehonderd dooden.
De kolonne van de rechtsche troepen,
welke den rechtervleugel van de aanval
lers vormde, is na het bezetten Lequeito,
vier kilometer voorbij deze plaats opge
rukt.
Van de overige fronten wordt weinig bi-
zonders' gemeld. De actie beperkt zich tot
het Baskenland, waar de rechtsche troepen
wederom een aantal dorpen hebben bezet.
De voorhoede staat thans twee kilometer
voor Guernica.
Het groote hoofdkwartier van Franco
verklaart verder van Baskische vluchte
lingen vernomen te hebben dat Guernica
en andere steden door de volksfrontmilitie
werden verwoest, dat de rechtsche lucht
macht Guernica niet kon bombardeeren
blijkt wel uit het feit, dat de rechtsche
door den dichen mist niet kon opstijgen.
Over de ontruiming van Durango door
de regeeringstroepen wordt nader gemeld,
dat de linksche de hoogten ten zuiden van
de stad nog bezet houden. Gistermorgen
vielen Mooren, die uit de bergen ten noord
oosten van de stad afdaalden, en „requetes"
Durango aan, terwijl zij voortdurend door
de luchtmacht gesteund werden. De vlieg
tuigen bestookten de stad met bommen en
machinegeweervuur en opereerden verder
langs den hoofdweg naar Biibao tot Amo-
rebieta.' Het klooster aldaar, dat als zie
kenhuis dienst deed. is eveneens door ma
chinegeweren beschoten.
Radiozender Requetes deelde de volgen
de berichten van het groote hoofdkwartier,
welke tot zeven uur gisteravond waren
binnengekomen:
Van de fronten in Aragon, Avila, Soria,
Asturie en Leon valt niets te vermelden.
Aan het front in Biscaye hebben onze troe
pen in de laatste dagen een schitterende
operatie voortgezet. Gisteren hebben onze
troepen de hoogten bij Calamonda en Le
queito, bij de kust, bezet, zij hebben ver
der Guerrita, Arbecequi en de hoogte van
Montrone bezet, bovendien hebben de
rechtsche troepen tal van dorpen in bezit
genomen, waardoor zij de fronten in Bis
caye en Guipuzcoa over een lengte van
meer dan 100 K.M. konden doorbreken. De
vijand is geheel gedemoraliseerd sinds de
zegentocht onzer troepen is begonnen.
Durango is, door onze troepen bezet. De
vijand heeft geweldige verliezen geleden
en onze troepen is een aanzienlijke hoe
veelheid oorlogsmateriaal in handen geval
len.
Het aantal krijgsgevangenen is zeer
groot. De vijand is volkomen op de vlucht.
De rechtsche troepen bevinden zich op
twee K.M. van Guernica nadat zij Amoroto
hadden bezet
Het luchtbombardement van Guernica;
verontwaardiging over Engelsche pers
berichten.
De Duitsche ochtendbladen hebben met
verontwaardiging de Engelsche persberich
ten ontvangen aangaande het luchtbom-
haar terugtocht naar Biibao in de stad
Eibar aangericht hebben, waarbij inge
zetenen zijn meegesleurd of vermoord, als
ze niet wilden/ meegaan.
In denzelfden geest schrijven de andere
Duitsche bladen en zij wijzen er in 't al
gemeen op, dat het noemen van Duitsche
vliegtuigen slechts is geschied, om de
aandacht van de activiteit der Fransche
er; Russische vliegtuigen, die aan de zijde
der regeering strijden, af te leiden.
bardement van Guernica met behulp van
Duitsche vliegtuigen.
Geïnspireerd van hooger hand noemen zij
unaniem de in de Britsche pers verschenen
berichten .Bolsjewistische leugens tot het
afleiden van de aandacht".
Het „Berliner Tageblatt" schrijft, na op
nieuw te hebben verklaard dat Eibar door
de regeeringstroepen werd geplunderd al
vorens het ontruimd werd, dat een deel der
buitenlandsche pers de aandacht der open
bare meening van deze afschuwelijke mis
daden tracht af te leiden. Als men, aldus
het blad, verder de honderden vliegtuigen
in aanmerking neemt, die in het Bolsje
wistische kamp opereeren, is deze handel
wijze te dwaas om uitwerking te hebben.
De indruk in Engeland.
De bij de linksche openbare meening in
Engeland gewekte verontwaardiging over
het bombardement van Guernica heeft weer
klank gevonden in het Lagerhuis, waar
Attlee en verschillende Labourafgevaardig-
den en liberalen gevraagd hebben een
protest in te dienen bij het bestuur van
Salamanca. Attlee vroeg of de minister van
Buitenlandsche Zaken onmiddellijk maat
regelen zou nemen om tezamen met andere
mogendheden een collectief protest in te
dienen bij Franco en Hitier tegen het bom
bardeeren van burgers en open dorpen in
Spanje. Eden antwoordde, dat de regeering
ieder bombardement van de burgerbevolking
betreurde. Op een andere vraag- verklaarde
Eden, dat buitenlandsch oorlogsmateriaal
aan beide kanten gevonden wordt. Spr. is
voorstander van het streven naar een ac-
coord, dat een einde kan maken aan derge
lijke daden, die, wie ook de uitvoerders
zyn, slechts betreurd kunnen worden door
de beschaafde wereld. De antwoorden van
Edij, die er steeds op wees, dat van beide
kanten ongeoorloofde feiten te melden
vallen, wekten het ongenoegen van de
Labourleden, die daartegen protesteerden.
Op een vraag van den communist Gallagher
luidende: Is het niet juist, dat de Spaansche
regeering het tot een punt van eer gemaakt
heeft te vermij den open steden te bombar
deeren, antwoordde Eden: Neen, dit is niet
juist. Een langdurig geroezemoes volgde op
dit antwoord, dat door de conservatieven
goedgekeurd en door de linksche oppositie
hevig becritiseerd werd. De voox-zitter van
het Lagerhuis kwam tusschenbeide en wist
een einde te maken aan de discussies.
Intusschen hebben het dementi, waarin de
rechtsche Spaansche autoriteiten positief ont
kent deel te hebben genomen aan het
bombardement van Guernica en de verkla
ring van de Baskische regeering, die het
Duitsche hoofdkwartier beschuldigt bevel
te hebben gegeven tot het bombardement,
politieke kringen te Londen bevreemd.
Men bepaalt zich in deze kringen er voor
het oogenblik toe te constateeren, dat deze
beide feiten niet noodzakelijkerwijze met
elkander in strijd zijn. De avondbladen leve
ren weinig commentaar. „Er hangt een
mysterie om het bombardement van Guer
nica, de oude Baskische hoofdstad", schrijft
de Evening Standard.
Nieuwe verklaring van president
Aguirre.
De president van de Baskische regeering
heeft nogmaals verklaard:
„Ten aanzien van het cynisme van de op
standelingen, die ons verantwoordelijk dur
ven stellen voor het in brand steken van
deze steden, protesteer ik krachtig voor ge
heel de wereld en ik doe een beroep op het
getuigenis van de talrijke journalisten en
consulaire vertegenwoordigers, die met af
schuw het vernielende instinct van de huur
lingen in dienst van de Spaansche fascisten
konden vaststellen. Voor God en voor de
geschiedenis, welke over ons zal oordeelen,
bevestig ik, dat gedurende drie uur dertig
Duitsche vliegtuigen met ongekende hard
nekkigheid de onverdedigbare bevolking van
de historische stad Guernica bombamdeer-
den en de vluchtende vrouwen en kinderen
met hun mitrailleurvuur achtervolgden.
Ik vraag thans aan de beschaafde wereld
of zij zal toestaan dat, een volk, welke
eerste zorg steeds was de vrijheid en de
democratie te verdedigen, waarvan de boom
van Guernica sedert eeuwen het symbool
was, wordt uitgeroeid, ik geloof dat de mo
gendheden de 300.000 vrouwen en kinderen,
die een toevlucht hebben gezocht in Biibao,
te hulp zullen komen. Voor de mannen
vragen wij niets, want de onwrikbare wil
om de vrijheid van het volk te verdedigen,
zal ons de kracht geven, de grootste offers
met kalmte te brengen".
Franco dreigt koopvaardijschepen
met luchtbombardement.
Het Engelsche ministerie vari handel
heeft gisteren aan de verschillende Britsche
scheepvaartvereenigingen mededeeling ge
daan van den inhoud van een manifest, dat
rechtsche Spaansche autoriteiten te Ferrol
en Ceuta Maandag ji. per radio tot de koop
vaardijschepen Lebben gericht.
De tekst van dit document luidt als volgt:
Alle schepen, van welke nationaliteit ook,
die varen in de territoriale wateren ten
Noorden van Spanje, tusschen de lengte
graden van Kaap Video en Kaap Machi-
chaco, en zich op minder dan drie mijl van
de kust bevinden, zullen, indien zij op ver
zoek van de schepen der rechtsche vloot niet
stoppen, door de luchtmacht gebombardeerd
worden.
De inname van Durango.
De correspondent van Havas bij de troe
pen van Franco bericht, dat Durango werd
genomen, nadat het geheel door de rechtsche
troepen was omsingeld. De Basken hadden
hier ongeveer vijfduizend man met twintig
zware vechtwagens samengetrokken. Vanaf
gisterochtend vuurde de artillerie van Fran
co op de concentraties van den vijand en
een aantal vechtwagens werden buiten ge
vecht gesteld. Tegen één uur in den middag
waagden de regeeringstroepen twee uitval
len, een naar het noordwesten, de andere
naar het zuid-westen. Zij werden evenwel
teruggedreven door het kruisvuur van de
automatische vuurwapens en het spervuur
van het berggeschut. Onder dekking van het
vuur slaagde de genie van Franco er in, een
brug te slaan ter vervanging van de brug,
welke door de regeeringstroepen was ver
nield, en te half vier in den middag drongen
de brigades uit Navarra, gesteund door de
Requetes en Phalanxisten de stad definitief
binnen.
Na de bezetting van Durango maakten de
rechtsche troepen zich nog meester van twee
dorpen, welke op tien kilometer ten noor
den van Durango liggen, terwijl ook de ber
gen Capuna y Motrella werden bezet.
Niettegenstaande het laconieke commu
niqué, is het aantal krijgsgevangenen zeer
groot en kan men zeggen, dat het een re
cord is sedert het offensief in het Basken
land. Vermoedelijk bedraagt het vijfduizend
Basken, die Durango verdedigden en niet te
rug konden trekken. Gisteravond waren de
troepen van Franco over een frontlengte van
meer dan honderd kilometer opgerukt.
Militair verdrag tusschen
Itn'ië en Duitschland.
Ristelbueber, de diplomatieke me
dewerker van de „Petiti Journal"
schrijft ten aanzien van het komende
bezoek van von Blomberg aan Rome
dat hij zal trachten met de militaire
chefs van Italië de bestaande politieke
overeenkomst uit te breiden met een
militair verdrag.
De Duitsche kerkstrijd.
De Duitsche regeering is voor
nemens de processen wegens zeden
delicten tegen geestelijken door
middel van de radiozenders te ver
spreiden.
De ochtendbladen die melding
maken van. dit plan van propaganda
tegen de kerk, noemen een aantal
van deze processen. De actie in de
pers tegen de kerk' is feller dan ooit.
De „Völkische Beobachter" schrijft:
„Rukt de sexueele misdadigers de
maskers af". Het blad verheelt niet,
dat het de bedoeling is van de leiders
om door middel van deze processen
druk uit te oefenen op het Vatikaan.
De argumentatie van de „Völkische
Beobachter" wordt door alle bladen over
genomen. Men wijst er op, dat zoo groot
mogelijke publiciteit moet worden ge ge-
De aanstaande
tweede kamerverkiezingen.
Het aantal stemgerechtigden.
De verkiezingsdienst van het A.N.P.
deelt mede:
Het aantal stemgerechtigden voor de
Tweede Kamer-verkiezingen, welke op
26 Mei a.s. zullen worden gehouden, be
draagt 4.442.134.
Bij de vorige Tweede Kamer-verkie-
gen, gehouden in April 1933, bedroeg
het aantal kiezers 4.126.490, van wie
3.899.655 (94.50 pCt.) aan de stemming
hebben deelgenomen.
Bij de verkiezingen voor de provin
ciale staten, gehouden in April 1935,
bedroeg het aantal kiezers 4.238.446, van
wie 3.945.456 (93.09 pCL) aan de stem
ming hebben deelgenomen.
Het aantal kiezers in de onderschei
dene kieskringen is bij de aanstaande
verkiezingen als volgt:
Kieskring I 's-Hertogenbosch 244.851
Kieskring II Tilburg 216.807
Kieskring III Arnhem 249.182
Kieskring TV Nijmegen 214.641
Kieskring V Rotterdam 330.703
Kieskring VI 's-Gravenhage 278.304
Kieskring VII Leiden 230.802
Kieskring VIII Dordrecht 290.315
Kieskring IX Amsterdam 499.009
Kieskring X Den Helder 204.155
Kieskring XI Haarlem 253.618
Kieskring XII Middelburg 139.779
Kieskring XHI Utrecht 244.421
Kieskring XTV Leeuwarden 227.127
Kieskring XV Zwolle 290.498
Kieskring XVI Groningen 223.550
Kieskring XVH Assen 103.786
Kieskring XVIII Maastricht 250.586
ven aan de processen, welke binnenkort
zullen beginnen tegen meer dan duizend
leden van de kerk, die in staat van be
schuldiging zijn gesteld.
Deze houding van. de pers doet veron
derstellen, dat de Duitsche autoriteiten
voornemens zijn binnenkort een reeks
nieuwe maatregelen te nemen tegen de
katholieke geestelijkheid, voornamelijk op
onderwij s -gebied
De gezondheidstoestand
van den Paus weer
minder goed.
Opnieuw teekenen van vermoeidheid.
De gezondheidstoestand van den paus be
gint opnieuw in zijn omgeving eenige onge
rustheid te baren. De paus verleent op nor
male wijze audiëntie.
Hij heeft gister duizend jonge paartjes
ontvangen.
Er vertoonden zich weer teekenen van
vermoeidheid en de beenen zijn opnieuw
gezwollen.
FRANKRIJK'S ECONOMISCHE
VOORUITZICHTEN.
Toestand niet rooskleurig.
In de Dinsdagmiddag gehouden algemeene
vergadering van aandeelhouders der Societes
Generale heeft de voorzitter, Joseph Simon,
volgens de „Times" verklaard, dat het eco
nomisch herstel in Frankrijk in zekere in-
dustriën tot stilstand schijnt te zijn gekomen.
Volgens de meening van den heer Simon is
de algemeene economische toestand niet be
moedigend. Het wordt iederen dag duide
lijk, dat het herstel, waarop zoo velen hun
hoop hadden gesteld, wisselvallig is
Dit beteekent niet, dat zij alle hoop op een
spoedig herstel van den handel behoeven op
te geven, doch zulk een opleving zou noch
duurzaam, noch gezond zijn, indien zij niet
rust op gezonde grondslagen. Veel hangt
ervan af, hoe de onlangs aangenomen soc;ele
wetgeving wordt toegepast.
Velen zijn het in beginsel eens met de
daarin vervatte hervormingen, maar deze
mogen niet worden toegepast, zonder reke
ning te houden met alle bijkomende factoren.
DE JAPANSCHE OLIEVOORZIENING.
Gasoline voor vliegtuigen.
De woordvoerder der admiraliteit heeft
bekend gemaakt, dat het vlootbrandstoffen-
depot te Tokuyama in Sjibokoe er in ge
slaagd is gasoline te vervaardigen voor vlieg-
tuigengebruik uit ruwe gasoline, die gewon
nen is uit ruwe olie door een proces van
hydrogeneering. De woordvoerder verklaar
de, dat Japan in staat is zich door dit nieuwe
proces zoowel voor vredes- als oorlogstijd
te voorzien van gasoline voor vliegtuigen.
Naar verluidt, is de fabriek voor het vloei
baar maken van steenkool in staat een der
gelijke gasoline te vervaardigen door het
installeeren van een uitrusting voor het
hydrogeneeringsproces.