DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Franco en de evacuatie van Bilbao. ALKMAARSCHE Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060, Te lef. 3320, redactie 3330. Dinsdag 4 Mei 1937 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De Spaansche revolutie 139e Jaargang De „Espana" niet op een mijn geloopen. COURANT. Ne. De algemeene toestand. Alkmaar, 4 MeL In de rij der reizende staatslieden neemt naast minister Eden de Duitsche minister van buitenlandsche zaken von Neurath een voorname plaats in. Hij is schier overal ge weest met min of meer belangrijke missies en ofschoon zijn taak heel zwaar en over 't algemeen nog weinig succesvol is geweest, mag toch niet ontkend worden, dat von Neurath's stemming steeds uitstekend is. Hij blijft overal de gul-lachende Duitscher, die zich een feestmaaltijd goed laat smaken en die nooit laat zien, hoe hij denkt Thans is von Neurath weer in Rome, waar hij confereert met Mussolini. Dat heeft na tuurlijk slechts één bedoeling: de toenade ring tusschen Duitschland en Italië. Het eerste onderhoud heeft bereids plaats gehad en hoewel er geen officieel commu niqué over is uitgegeven, mag men aan nemen, dat in dit onderhoud Spanje een be langrijke rol heeft gespeeld. Men moet n.1. niet vergeten, dat zoowel Italië als Duitsch land in Spanje geen communistischen staat zullen dulden; daarom ook steunen zij Franco zoo krachtig. p Maar over de situatie in Spanje denkt men verschillend. Terwijl Italië meent, dat Franco tenslotte zal zegevieren, is men in Duitschland minder zeker van een Franco overwinning en daarom zou Duitschland op het oogenblik graag een middel hebben, om het Spaansche vraagstuk op te lossen door een soort compromis. Dat laatste is van belang, omdat er heel iets anders kan achter schuilen, dan men op pervlakkig denkt. Het zou wel eens kunnen zijn, dat de Duitsche middelen uitgeput raken en dat Duitschland liever een eervollen aftocht zou willen blazen. Al zal dit natuur lijk door Duitschland ten stelligste ontkend worden. Daarnaast schijnen Mussolini en van Neu rath gesproken te hebben over een nieuw Locarno en hierbij schijnen beide staats lieden het vrijwel geheel eens te zijn. Zij meenen, dat door de neutraliteitsverklaring van België er een goede kans bestaat op een nieuw Locarno, dat in het belang van den vrede kan werken. En beter dan voorheen, omdat verschillende moeilijkheden thans verdwenen zijn. Tenslotte is er waarschijnlijk nog gespro ken over den toestand in Midden-Europa en ongetwijfeld is dan het onderhoud tusschen Mussolini en Schuschnigg ook weer ter sprake gekomen. Wat deze laatste kwestie de vraagstuk ken van het Donau-bekken genoemd be treft, het zou er volgens Havas niet om gaan om een nieuwe etappe in de Italiaansch- Duitsche betrekking in te leiden, doch om de rol vast te stellen van ieder van de beide landen afzonderlijk in htm gemeenschappe lijke politiek. De beteekenis van de gevoerde en te voeren besprekingen blijkt wel uit het feit dat von Neurath vergezeld is van een geheelen staf deskundigen o.a. den chef van het departement van cultureele aangelegen heden, den leider van het persbureau, den chef van de af deeling Europeesche zaken van het ministerie van buitenlandsche zaken en specialisten voor de zuidelijke staten en den Balkan. Van het communiqué dat na afloop van de besprekingen zal wor den uitgegeven weet men, aldus Havas, reeds, dat het 't gelijke inzicht van de beide staten zal vaststellen. De Duitsche regeering is volgens Italiaansche kringen volledig op de hoogte gehouden van Ciano's besprekin gen te Belgrado, welke tot het Italiaansch- Zuidslavisch verdrag hebben geleid, evenals van Schuschnigg's besprekingen met Mus solini te Venetië. Niettemin zullen de beide landen de rol van Oostenrijk bij de reorga nisatie van het Donaubekken, welke Duitsch land en Italië zich voorstellen tot stand te brengen, nader moeten bespreken. Te Rome doet het gërucht de ronde, dat Duitschland na afloop van de besprekingen te Rome en die, welke daarop te Berchtesgaden zullen volgen, zijn belofte, dat het de onafhankelijk heid van Oostenrijk zal eerbiedigen, zal her halen. Het is hoogst twijfelachtig of dit ge rucht wél op waarheid berust, doch het is wel aan te nemen dat de ontwikkeling van het Duitsch-Oostenrijksch accoord van 11 Juli van het- vorige jaar nader onderzocht zal worden. Evenals de Duitsche plannen met betrekking tot Tsjecho-Slowakije, het Hongaarsche revisionisme in geval van een Italiaansch-Roemeensche overeenkomst, de relaties tusschen Polen aan den eenen kant en Roemenië en Hongarije aan den anderen kant etc. VAN DE FRONTEN. In officiëele kringen te Londen wordt vernomen, dat generaal Franco aan de Britsche regeering heeft mede gedeeld, dat de plaatsen, waar de con sulaten te Bilbao zijn gevestigd uit militair oogpunt niet kunnen worden gegarandeerd. Hij geeft derhalve den raad, dat de consulaten uit de fabrieks- wijk zullen worden overgeplaatst. Ten aanzien van de evacuatie van de burgerbevolking heeft Franco verklaard, dat de veiligheid van de evacuatie niet ge garandeerd kan worden in verband met de activiteit van de luchtmacht tegen de scheepvaart en andere militaire objecten. Hij noemde de evacuatie over zee een list van de Russen om de burgerbevolking te verwijderen, voor het vernielen van de ge bouwen. Hij noemde derhalve de evacuatie medeplichtigheid aan de toekomstige ver nieling van Bilbao. Franco biedt twee alternatieven aan voor de evacuatie: le. De burgerbevolking zal niet naar het buitenland worden vervoerd, doch tus schen Bilbao en Santander zullen veilig heidszones worden ingericht onder garantie van het Internationale Roode Kruis, welke niet gebruikt zullen worden voor militaire operaties. 2e. De rechtschen zijn bereid de vrou wen, kinderen en ouden van dagen, zonder onderscheid van politieke overtuiging, toe te laten op hun gebied, met uitzondering van hen, die bekende misdadigers zijn. Van Britsche zijde verklaart men hier tegenover, dat Salamanca op de hoogte is gesteld van de evacuatie-plannen, bij wijze van beleefdheid, in de overtuiging, dat geen tegenwerping zou worden gemaakt. Het eerste contingent, bijna 5000 kinderen, met vrouwen en ouden van dagen, staat op het punt Bilbao te verlaten. Overeenkomstig het accoord met de auto riteiten van Bilbao zal geen onderscheid worden gemaakt in de politieke overtuiging van de geëvacueerden, er zullen evenwel geen gijzelaars bij zijn. De Britsche consul zal zorg dragen, dat deze voorwaarden zullen worden nageleefd. De schepen zullen varen onder de hospitaalvlag. De „Espana" niet op een mijn geloopen. Uit een interview met den commandant van de Baskische luchtmacht blijkt, dat het De reis van den Hertog van Windsor. De Arlberg-Orient Express, waarin zich de hertog van Windsor bevindt, is heden ochtend 4.48 uur te Belfort aangekomen, tien minuten later reed de trein door naar Parijs. Men vermoedde dat de hertog onderweg den trein zou verlaten om per auto naar kasteel Cande te gaan, waar hij door me vrouw Simpson wordt verwacht, doch noch te Belfort noch te Chaumont, de laatste officeele halte voor Parijs, is de hertog uit gestapt. De Fransche consul te Baltimore heeft op verzoek van de Fransche autoriteiten het geboortebewijs van mevrouw Wallis War- field-Simpson, geboren te Montery (Penn- sylvanie) 19 Juli 1896, naar Frankrijk op gezonden. De Fransche autoriteiten hadden hierom om „wettige redenen" gevraagd. Op weg naar Mrs. Simpson. Teneinde zooveel mogelijk te ontsnappen aan de nieuwsgierigheid van het publiek, heeft de hertog van Windsor den wensch te kennen gegeven, te Verneuilletang de Arld- berg-Orient-Express te verlaten. Het ge heim was goed bewaard en slechts enkele journalisten waren aanwezig. Enkele oogenblikken nadat de trein aan het station stopte, verliet de hertog zijn compartiment. Hij was in het grijs gekleed, den hoed in de hand en een regenjas over den arm. Hij werd vergezeld door een ver tegenwoordiger van de Britsche legatie. Een tiental persfotografen, die te Salzburg of aan de Fransche grens in den trein plaats had den genomen, haastte zich den hertog te fotografeeren. Voor het station onderhield de hertog zich een oogenblik met de Engel- schen, die hem vergezelden en stapte ver volgens in de auto, welke hem naar kasteel Cande zou brengen, een groote wagen van slagschip van Franco „Espana" door een vliegtuigbom tot zinken is gebracht en niet door een mijn, zooals het gerucht ging. De commandant verklaarde, dat acht bommen naar het schip werden geworpen, vier hiervan raakten het schip, drie ontplof ten op het dek en de vierde bracht een munitiedepot tot ontploffing, waarna de „Espana" in 32 minuten zonk. Op het oogenblik van het bombardement bevond het schip zich zes mijl uit de kust. Men heeft niet gezien dat een kolom water omhoog spoot, hetgeen het geval geweest zou zijn, wanneer het schip op een mijn geloopen was. Mededeelingen van Franco. Het groote hoofdkwartier van de troepen van Franco heeft medegedeeld, dat gisteren aan het front in Aragon overal vuurgevech ten werden geleverd. De luchtmacht van de regeering heeft Saragossa gebombardeerd, waardoor onder de burgerbevolking twintig dooden en twintig gewonden vielen. In Biskaye ver beterden de rechtscbe troepen hun stellin gen. Aanvallen van den vijand werden hier met zware verliezen afgeslagen. Van Madrid Avila en Soria viel niets te melden, in Andalusië werden vuurgevech ten geleverd. Generaal Queipo de Llano heeft in een radiorede medegedeeld, dat de luchtmacht der regeering onverdedigde plaatsen op honderd kilometer achter het front heeft ge bombardeerd, zooals Fuente Ovejun^ Pen- naroya, Espiel, Cordova, Malaga e.a. Te Cordova werden het krankzinnigengesticht en het ziekenhuis getroffen, zoodat talrijke slachtoffers te betreuren zyn. De generaal heeft thans opdracht gege ven aan de rechtsche luchtmacht Jaen krachtig te bombardeeren, opdat de regee ring zal weten dat de rechtsche vliegtuigen evengoed kunnen aanvallen als de hare. Radio Nacional heeft medegedeeld dat de troepen van Franco in het Baskenland hun opmarsch niet hebben gestaakt omdat het niet mogelijk was verder op te rukken-, doch omdat de opmarsch de laatste dagen te snel is geweest, zoodat de troepen te ver van hun basis verwijderd waren. Bovendien moeten grootere eenheden georganiseerd worden, aangezien in het gebergte de vijand achtervolgd moest worden in valleien en ravijnen, door kleinere groepen. Nu de strijd in het gebergte geëindigd is moeten de troepen gereorganiseerd worden. Zoodra men hiermede gereed is, zullen de kolonnes zonder aarzelen oprukken naar Bilbao. Canadeesch merk. Vijf minuten voor half tien verliet de stoet Verneuilletang. De auto van den hertog werd gevolgd door een auto met twee detectives en twee auto's met journalisten. De stoet werd geopend en gé- sloten door motorpolitie. Van Verneuilletang, dat 53 K.M. van Pa rijs ligt, gaat de weg via Fontainebleau, Or- leans en Blois naar Tours. Na de Japansche verkiezingen. Verontwaardiging over het aanblijven van HajasjL Verzet van den geheimen raad. De Japansche bladen geven als hun oor deel over de beteekenis van den verkie zingsuitslag dit motto: het Japansche volk heeft vonnis gewezen. De minister-president Hajasji denkt er echter anders over en heeft in den kabinets raad meegedeeld, dat hij aanblijft. Hij vond ter motiveering van zijn besluit de volgende formule: Nu de kiezers vrijelijk hun oor deel hebben kunnen uitspreken, hoop ik, dat de nieuw gekozenen hun best zullen doen om de regeering te helpen en dat zij zich rekenschap zullen geven van de moeilijk heden van den huidigen toestand. Ook hoop ik, dat zij hun persoonlijke belangen zullen achterstellen bij de belangen van het Japan sche rijk. Ten slotte deed Hajasji een beroep op aller medewerking, ten einde het aan de regee ring mogelijk te maken den toestand onder de oogen te zien en haar politiek program, dat gericht is op den bloei van Japan te ver wezenlijken. Zijn verklaring heeft onmiddellijk reacties uitgelokt van de zijde der politieke partijen, die er fel tegen protesteeren. De secretaris generaal van de Seijoekai-partij, Massazoe- mi Ando, kenmerkt Hajasji als een verrader van de constitutiqneele regeering. Hij ver klaart, dat het kabinet-Hajasji onmiddellijk dient af te treden en zich moet neerleggen bij de uitspraak van het volk, zooals deze tot uiting gekomen is in den uitslag der ver kiezingen, die, zooals minister-president Ha jasji zelf heeft gezegd, „eerlijk en onpartij dig" zijn verloopen. De woordvoerder van de Minseito-partij beschuldigt Hajasji ervan, de nationale een heid, door het ontbinden van het parlement, zonder reden te hebben verbroken. Hij ver klaart, dat het kabinet zich uitdagend tot het land heeft gewend, doch dat het, nu het volk zich tegen het kabinet heeft uitgesproken, weigert zich aan deze uitspraak te houden. De woordvoerder van de Minseito-partij twijfelt dan ook aan Hajasji's betuigingen van opofferingsgezindheid en toewijding aan het openbaar belang. Hij dringt er op aan, dat het kabinet aftreedt ten gunste van een krachtig nationaal kabinet, dat gebaseerd is op den wil van het volk. Ondanks het groeiende antagonisme tus schen de politieke partijen en de regeering, heeft de aandeelenmarkt te Tokio zich gis teren weinig van de veranderde politieke constellatie aangetrokken. Verscheidene fondsen liepen zelfs eeriige punten omhoog. Hieruit blijkt wel, dat men in financieele kringen den uitslag van de verkiezingen had voorzien en er de consequentie van heeft overwogen. In deze kringen is men van mee ning, dat het kabinet aan kracht zal win nen door drie ministers fe benoemen voor de portefeuilles die op het oogenblik tijde lijk worden waargenomen door andere mi nisters, namelijk spoorwegen, onderwijs en buitenlandsche zaken. Niettemin zegt men in deze kringen te hopen, dat er spoedig een compromis tusschen de politieke partijen en de regeering tot stand zal kunnen ko- men. Geen ontbinding van den landdag. In de gisteren gehouden bijeenkomst van de ondercommissie van den Geheimen Raad heeft minister-president Hajasji categorisch verklaard, dat de regeering voor het oogen blik niet voornemens is, de bestaande kies wet door middel van een keizerlijk decreet te wijzigen, of- den nieuwen landdag te ont binden, ondanks het voor de regeering on gunstige resultaat van de algemeene verkie zingen. Een belangrijke beslissing van den Geheimen Raad. De Geheime Raad heeft de regeering een wetsontwerp, strekkende tot de instelling van een organisatie, die de nationale politiek en economie zou moeten coördineeren, te ruggezonden. De Raad verklaarde het wets ontwerp ongrondwettig en zegt in een bege leidenden brief, dat de noodige credieten door den Landdag toegestaan zouden moe ten worden. Politieke waarnemers meenen, dat deze beslissing van den Geheimen Raad bijzon der belangrijk is voor de Japansche politiek; zij zien er de neiging van den Geheimen Raad in om zich weer te stellen tegen de po gingen van het leger om zijn verlangens door te voeren langs den weg van decreten, buiten de goedkeuring van het parlement om. De indruk in China. In officieele kringen te Nanking onthoudt men zich nog van het leveren van commen taar op de uitslagen van de Japansche ver kiezingen. Men merkt wel op, dat het feit, dat zoovele Japanners niet van hun stem recht gebruik hebben gemaakt er op wijst, dat Hajasjis gebaar om het volk te laten be slissen niet erg gewaardeerd is door de be volking. Voor het overige vreest men, dat, nu zoowel de militairen als de groote kapi talisten een beetje in den hoek gedrongen worden, deze zich nauwer aaneen zullen sluiten om te trachten de oppositie te be strijden. In officieele kringen te Sjanghai gelooft men niet, dat de overwinning van de oppositie in Japan een verandering zal bren gen in de „actieve" politiek van Japan ten opzichte van China. Men gelooft niet, dat eenige Japansche regeering op eigen initia tief een oplossing zal voorstellen met betrek king tot Oost Hopei en Tsjahar, die de re geering te Nanking zal kunnen bevredigen. De uitslag in cijfers. Wij geven hier nog eens den uitslag in be haalde zetels in het Huis van Afgevaardig den van de verschillende partijen: Minseito 179 (in 't vorige parlement 205). Seijoekai 175 (172). Sociale massa-partij (arbeiders) 37 (18). Sjowakai (liberalen) 19 (24). Kokoemin Domei (neigend naar het fas cisme) 11 (11). Tohokai (rechtervleugel) 11 (9). Verschillende kleine groepjes 9 (7). Onafhankelij ken 25 (18). De Sjowakai, Kokoemin Dromei en Toho kai waren de eenige regeeringsgezinde par tijen. Te Tokio had de sociale massa-partij acht candidaten gesteld die allen gekozen werden. Verkiezingsonlusten zyn er niet ge weest en de verkiezingsdag verliep zonder onaangename voorvallen. De Minseito wordt gevormd door de liberaal georiënteerde nij verheidspartij, de Seyoekai is agrarisch en conservatief. Dezè beide groote partijen, die tezamen 354 leden afvaardigden, beschik- Koningin en prinselijk paar naar Amsterdam. H.M. de Koningin zal haar jaar- lijksch bezoek aan Amsterdam bren gen vanaf 8 tot 14 Juni. Het Prinselijk paar zal op 8 Juni zijn intocht in de hoofdstad houden. Nieuw motorschip voor de Potterdamsche Lloyd. Na de succesvolle proeftocht, welke dezer dagen gehouden is met het nieuw gebouwde elf duizend ton motorschip „Brastagi", heeft de directie van den Rotterdamsche Lloyd aan de Konink lijke Maatschappij „De Schelde" te Vlis- singen opdracht gegeven voor den bouw van een zusterschip van de „Brastagi". Zooals bekend zal dezer dagen aan de reederij worden afgeleverd een ander zusterschip van de „Brastagi", de „Wel tevreden", gebouwd bij de werf van Piet Smit Jr. te Roterdam. ken tezamen over de overgroote meerder heid in het Huis van Afgevaardigden. Zij kunnen van Hajasji ministerzetels krij gen en willen die ook wel aanvaarden, maar zij willen dat niet doen, tenzij zy de zeker heid bezitten, dat zij in de regeering ook werkelijk den invloed zullen kunnen uit oefenen, waarop zy krachtens hun vertegen woordiging in het parlement recht hebben. Rome-Berlijn. Een militair bondgenootschap om een einde te maken aan den Spaan- schen burgeroorlog? Havas legt er in een bericht uit Berlijn den nadruk op, dat de Duitsche pers den laatsten tijd zich zeer verwoed betoont tegen over Groot-Britannië. Al dagen lang, aldus deze bladen, verspreiden de Engelsche cou ranten systematisch valsche berichten over den toestand aan de Baskische kust, als ge volg van een georganiseerde propaganda, die in de eerste plaats tegen Duitschland en verder tegen Italië gericht is. De Deutsche Allgemeine Zeitung ver klaart, dat Duitschland niet werkloos kan blijven en maakt in dit verband melding van een Engelsche brochure, getiteld „Spain over Britain", welke geschrift, na de Spaan sche kwestie bestudeerd te hebben, uit hefc oogpunt der veiligheid van het Britsche Rijk, tot de slotsom komt „Voor Engeland en voor Frankrijk is het voldoende dat Spanje neutraal blijft, terwijl Italië en in mindere mate ook Duitschland, verplicht zijn het tot bondgenoot te hebben". Hieraan knoopt dan het Duitsche blad het volgende commentaar vast. „Vroeger zeide men, dat Engeland en Frankrijk belang hadden bij een zwak Spanje. Wij hebben geen enkel belang bij een zwak Spanje, wij willen een Spanje, dat sterk is tegenover ieder rood gevaar. Al deze manoeuvres rond om Spanje geven grootere actualiteit aan het bezoek van von Neurath aan Rome. Dit bezoek zal gelegenheid geven om gezamen lijk de situatie onder het oog te zien en de maatregelen die noodzakelijk zijn geworden voor te bereiden". Dit artikel, dat geteekend is door den hoofdredacteur, een journalist die er voor doorgaat in nauw contact te staan met de Wilhelmstrasse. Moet men, zoo besluit dit bericht van Havas, in het artikel een bedrei ging zien voor Engeland en een bevestiging van het gerucht, dat in den laatsten tijd te Berlijn de ronde doet, als zouden Duitsch land en Italië besloten zijn de spil Berlijn- Rome te maken tot een waar militair bond genootschap, waarvan het eerste doel zou zijn, den oorlog in Spanje te liquideeren in den zin welke de regeeringen te Berlijn en Rome zjch hebben voorgesteld Critiek in het Hongaarsche parlement. Graaf George Apponyi, afgevaardigde van de liberale partij, heeft gisteren in de Hon gaarsche kamer ernstige critiek uitgeoefend op het buitenlandsch beleidt van de Hon gaarsche regeering. Hij wenschte allereerst vast te stellen, dat de as BerlijnRome allerminst de eenige grondslag voor de bui tenlandsche politiek van Hongarije behoeft te zyn. De weg van de Duitsche expansie loopt over Oostenrijk, Honagrije en den Bal kan en gaat dan naar het Oosten. Duitsch land heeft afstand gedaan van zijn eischen in het Westen, doch het heeft eigenlijk nooit de onafhankelijkheid van Oostenrijk gega randeerd. Deze politiek van expansie be- teekent een gevaar voor Hongarije. Wij moe ten daarom een basis vinden voor een toe nadering tot de groote mogendheden in het Westen, wier belangen zich niet laten ver eenigen met de Duitsche expansie. Wij moe ten geen buitenlandsche politiek voeren, die ons op een eenzijdige manier bindt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1