DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Anarchisten-opstand in Catalonië
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 105
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK.
Woensdag 5 Mei 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
De Spaansche revolutie
Kritieke toestand te Barcelona; de regeering de
situatie niet meer meester?
DE TOESTAND BIJ BILBAO
STATIONNAIR.
Van de fronten.
Toenemende ontevredenheid.
Het aanblijven van de regeering
ontmoet steeds meer verzet.
Mr. van Vessem contra
Eerste Kamer-voorzitter.
De staking in de filmindustrie.
ALKMAARSCHE COURANT.
Alkmaar, 5 Mei.
De besprekingen te Rome zyn gisteren
minder officiëel geweest dan den vorigen
dag, want Dinsdag werd er gesproken aan
een banket, dat Ciano, de Italiaansche mi
nister van buitenlandsche zaken, zyn Duit-
schep collega had aangeboden. Minder offi
ciéél, maar in dit geval ook minder belang
rijk. In den regel kunnen tafelredevoerin
gen juist van zeer groot belang zijn, zooals
de geschiednis in Engeland herhaaldelijk
heeft geleerd.
Aan het banket in Rome is ook gespro
ken, zoowel door Ciano als door von Neu-
rath. Maar de tafelspeeches waren zeer
vormelijk en zeer oppervlakkig. Er
werden van beide kanten vriendelijkheden
gezegd en slechts enkele punten van eenig
belang werden aangesneden.
Minister Ciano sprak over de nauwe ban
den tusschen Italië en Duitschland en over
de goede betrekkingen, welke er tusschen
de beide landen bestaan. Natuurlijk maakte
hy propaganda voor het fascisme en herin
nerde er aan, dat de revolutie der zwart-
hemden (Mussolini c.s.) en die der bruin-
hemden (Hitier c.s.) van groote historische
beteeken is is geweest en dat beide bewe
gingen zich ten doel stellen de verdediging
Van de Europeesche beschaving.
Ook von Neurath sprak over de samen
werking tusschen de beide landen en wees
er op, dat die samenwerking in nog grooter
verband noodig was voor den algemeenen
Europeeschen vrede.
Men ziet, veel nieuws zat er niet in deze
tafelspeeches.
Iets belangrijker zyn de commentaren
welke Rome geeft op de besprekingen. Men
blijft daar den nadruk leggen op het vrede
lievende karakter van de besprekingen.
Niet alleen, dat er geen sprake is van de
voorbereiding van een militair bondgenoot
schap, zegt men, maar het is zelfs zeer
waarschijnlijk, dat het communiqué, dat na
afloop van de besprekingen bekend zal
worden gemaakt, een formeele tegenspraak
van de geruchten, die met betrekking tot
een dergelijk bondgenootschap in omloop
zijn, zal bevatten.
Het is mogelijk, dat het bezoek van von
Blomberg plaats zal hebben ongeveer direct
na het vertrek van von Neurath uit de
Italiaansche hoofdstad. Von Blomberg, die
de kroningsfeesten in Engeland by zal wo
nen zal slechts zeer korten tyd in Rome
kunnen blijven en het doel van zijn bezoek
zou volgens officieele kringen slechts zyn,
Duitschland by de feesten ter gelegenheid
van het éénjarig bestaan van het Imperium
te vertegenwoordigen.
Men blijft te Rome de aandacht vestigen
op het feit, dat de as RomeBerlijn een
Europeesche organisatie vertegenwoordigt
waaraan andere staten kunnen deelnemen.
Op eenige uitzonderingen na toont de Itali
aansche pers zich gematigd. Alleen de
Stampa schenkt uitzonderlijk veel aandacht
aan het bezoek van von Blomberg. Het
blad is van meening dat, aangezien het er
om gaat de belangen van twee bevriende
naties te bespreken, het natuurlijk is dat
de gedachtenwisselingen betrekking hebben
op ieder onderdeel van beter beleid. Men
mag niets aan het toeval overlaten.
Belangrijker nieuws komt er uit Spanje.
Belangrijker, omdat de positie der regeering
er plotseling niet beter op geworden is, of
schoon Franco c.s. daar niet het minste aan
deel in hebben gehad.
De Spaansche regeering heeft n.1. groote
moeilijkheden in eigen omgeving. Het boter
de al lang niet tusschen de officiëele regee
ring en de anarchisten in Catalonië, dieo.m.
een verschil van meening hadden over de
legerleiding. Tenslotte is het tot een open
lijk conflict gekomen tusschen beide par
tijen en dat conflict heeft zeer ernstige vor
men aangenomen.
De regeering van Barcelona had geëischt,
dat de F. A. I. (Herisch Anarchistische
Federatie) de wapens zou neerleggen, maar
dat gebeurde natuurlijk niet. Toen zond de
regeering te Barcelona troepen naar de
plaatsen, die in handen der anarchisten
waren en het directe gevolg was: gevech
ten tusschen beide partijen.
Het conflict heeft zich snel voortgeplant
en gisteren is Barcelona het tooneel van
den strijd geworden. Er werd hevig gevoch
ten, er vielen dooden en gewonden en hoe
wel de regeering zegt, dat zij den toestand
meester is, moet toch geconstateerd wor
den, dat de buitenwijken van Barcelona
nog steeds in handen der anarchisten zijn.
Ongetwijfeld zal Franco met groote be
langstelling het verloop van dat conflict
volgen en probeeren, daarvan profijt te
trekken.
Of hem dat gelukken zal?
Volgens uit Catalonië ontvangen be
richten was de spanning tusschen de
overheid en de F.A.I. (Iberische Anar
chistische Federatie) den laatsten tijd
kritiek geworden o.m. te Barcelona. De
incidenten van den laatsten tyd hadden
de regeering van Valencia er toe ge
bracht de generaliteit van Catalonië te
verzoeken op te treden. Er werd toen
een termijn gelaten aan de F.A.I. om de
wapens neer te leggen. Toen deze ter
mijn verstreken was werden versterkin
gen Guardia's de Asalto en Carabineros
gezonden naar de plaatsen, waar de
anarchististen het heft in handen had
den. In Barcelona kregen de Guardias
bevel zich meester te maken van de te
lefooncentrale, die door de anarchisten
bezet gehouden werd. Na een korten
strijd werden de Guardias teruggesla
gen. Zij maakten echter eenige gevan
genen. De anarchisten trachtten toen
een overval uit te voeren waarbij zij on
der bedreiging met revolvers agenten
van politie arresteerden. De regeering
der generaliteit moest de gevangen ge
nomen anarchisten toen weer op vrije
voeten stellen. Na deze gebeurtenissen
braken te Barcelona relletjes uit, waar
bij dooden en gewonden vielen.
Volgens deze berichten zou Companys een
beroep gedaan hebben op fronttroepen uit
Aragon. De grens is gesloten in den berg
pas van P^rthus. De anarchisten weigerden
hier hun posten te verlaten en af te staan
aan de Guardia de Asalto.
Gistermiddag hebben de officieele radio
stations van de generaliteit van Catalonië
een dringenden oproep der Catalaansche re
geering voorgelezen, waarin alle burgers
worden opgewekt zich aan de zijde der loya
le strijdkrachten te scharen ter bestrijding
van de „gewapende benden, die de openbare
orde dreigen te verstoren". I
Garcia Oliver, vertegenwoordiger van de
C.N.T. in de regeering te Valencia, heeft
gisteren een oproep gericht tot de Catalaan
sche bevolking om de eenheid te bewaren.
Na hem sprak Companys, die eveneens op
eenheid aandrong.
Volgens latere berichten, welke Perpignan
uit Barcelona bereikten, hadden de anarchis
ten zich meester gemaakt van een groot
deel van Barcelona na in de buurt van de
telefooncentrale gevechten geleverd te heb
ben met de politie. Hierop werd uit Parijs
gemeld, dat de anarchistische beweging in
Barcelona onderdrukt was en dat Companys
meester was van de situatie.
Tenslotte komt er uit Perpignan nog de
volgende beschrijving van de situatie in
Barcelona. De regeering te Valencia had de
benoeming van een generaal voorgesteld
om het bevel te voeren over de Catalaansche
regeeringsstrydkrachten. De anarchisten
weigerden de benoeming van een militair te
aanvaarden. De regeering te Valencia legde
zich daarbij niet neer. Tanks en mitrailleurs
werden opgesteld op verschillende plaatsen
in de stad. Het schijnt dat de generaliteit wel
meester is in het centrum van de stad, maar
de F.A.I. beheerscht nog de buitenwijken.
Er zijn vele dooden en de ziekenhuizen zijn
overvuld met gewonden, maar omtrent de
cijfers kan men geen nauwkeurige opgaven
krijgen omdat de telefonische verbindingen
met Barcelona zijn verbroken. Morgen hoopt
de generaliteit den toestand geheel meester
te zijn.
De directeur van het blad „§olidaridad
Obrera" heeft ontkend, dat zijn blad zou
zijn aangevallen door een groep anarchisten
engeplunderd zou zijn. De omroeper van
Radio Associacion heeft ontkend, dat het ra
diostation zou zijn aangevallen. De zender
heeft slechts kleine schade opgeloopen, wel
ke onmiddellijk werd hersteld.
De regeering te Valencia heeft een com
muniqué uitgegeven, waarin wordt gezegd,
dat de regeering den geheelen dag den ab-
normalen toestand te Barcelona heeft be
sproken.
Op het oogenblik is de rust weergekeerd,
de vakvereenigingen en politieke partijen
hebben opdracht ontvangen, dat vandaag
ieder weer aan den arbeid moet ,gaan. In
den ochtend zal een groep Katalaansche af
gevaardigden naar Valencia komen om ver-
salg uit te brengen van de gebeurtenissen.
De regeering heeft alle maatregelen geno
men om zoo spoedig mogelijk den toestand
in Catalonië te regelen. Men verwacht even
wel dat geen krachtige maatregelen noodig
zullen zijn en dat ieder zijn werk zal hervat
ten. Vanochtend elf uur zal de regeering
opnieuw bijeenkomen.
„Le Journal" bericht uit Perpignan dat de
opstand in Katalonië is ontstaan door een
ultimatum van het anarchistisch comité te
Barcelona aan de regeering-Companvs. De
anarchisten eischten, dat de generaliteit
alle macht af zou staan aan hen, omdat zij,
naar zij zeiden den oorlog leidden, zoodat
zy ook de geheele macht in Katalonië moes
ten hebben.
De generaliteit weigerde en eischte, dat
de comité's hun actie zouden staken en dat
alle burgers ontwapend zouden worden, zij
riepen de Katalaansche troepen aan het
front van Aragon terug om de wettige re
geering te steunen.
De F.A.I. beantwoordde dit weer met het
isoleeren van de generaliteit. Troepen gewa
pende anarchisten trokken door de straten
en arresteerden alle soldaten en politieman
nen, die zich voor de generaliteit verklaar
den. Onder bedwang van geweren en hémd-
granaten werden deze lieden naar ver ver
wijderde buitenwijken gebracht, waar zy
onder bewaking van de arbeiders-comité's
werden geplaatst Na de generaliteit zoo van
de meeste harer aanhangers te hebben be
roofd, eischten de anarchisten dat hun ka
meraden, die de laatste dagen waren gear
resteerd, vrijgelaten zouden worden. De ge
neraliteit trachtte zich nog te verzetten en
zond een afdeeling Guardia de Asalto naar
het telefoongebouw in het centrum der stad,
dat in handen van de F.A.I. was, doch deze
afdeeling werd met zware verliezen terug
geslagen. Vervolgens trok een groep anar
chisten naar het paleis van de generaliteit,
de wacht poogde hen te verdrijven doch
slaagde hierin niet. Er ontwikkelde zich een
vuurgevecht waarbij verscheidene dooden en
gewonden vielen.
Companys vertoonde zich op het balkon
doch hij werd uitgescholden en moest zich
terugtrekken.
„Le Journal" voegt hieraan toe, dat de te
lefoonverbindingen met Barcelona verbro
ken zijn. De prefect van het departement
van de oostelijke Pyreneeën heeft vergeefs
getracht met den Franschen consul te spre
ken. Men heeft evenwel vernomen, dat het
consulaat wordt bewaakt door matrozen
van de oorlogsschepen, welke in de haven
liggen.
De krijgsverrichtingen in het
Noorden.
Een speciale correspondent meldt: De
rechtsche troepen hebben Maandag de uit
voering van eenige verbeteringen in hun
posities voortgezet en verscheidene punten
bezet, die hun manoeuvres in de richting van
Bilbao moeten vergemakkelijken. De noor
delijke zoowel als de zuidelijke colonnes
echter hebben haar voornaamste inspan
ning gericht op de zuivering. In het Noor
den hebben de troepen der vlootbrigade het
bergmassie van Sollube geheel gezuiverd.
Dit massief loopt tot aan den oceaan en de
uitloopers komen uit bij Bermeo, Mundaca
en Pedernales. Uit deze positie beheerschen
de opstandelingen de geheele streek, die ligt
tusschen den bocht van Guernica en den
Rio Bilbao.
Met hun artillerie kunnen zy den regee-
ringstroepen iedere beweging onmogelijk
maken. In de richting van Durango hebben
de rechtschen een streek ten noorden van
de wegen naar Bilbao gezuiverd, o.m. den
weg, die op 4 K.M. ten westen van Durango
begint en uitkomt op den weg van Amore-
bieta naar Guernica. Tijdens deze krijgs
verrichtingen zijn talrijke gevangenen ge
maakt.
De regeeringstroepen hebben Maandag
wederom getracht een aanval door te zet
ten in den sector van Santander tegenover
Espinoza Triera, dat ligt aan het einde van
drie belangrijke dalen. Een hevig geschut
vuur ging vooraf aan den stormloop der
achtereenvolgens aanvallende afdeelingen
militiesoldaten. Aangezien de afstand tus
schen de stellingen der tegenstanders vrij
groot was, wachten de opstandelingen tot
de militietroepen aangekomen waren op een
door de rechtsche bevelvoering gekozen
punt, waarop geschutspervuur en mitrail-
leurvuur geopend werd, terwijl eenige af
deelingen uit haar verschansingen te voor
schijn kwamen als om een tegenaanval in
te zetten. De regeeringstroepen, die reeds
ernstige verliezen hadden geleden trokken
terug en weigerden slag te leveren op open
terrein. Laat in den avond bombardeerden
de loyalen nog de stellingen en de streek
achter de frontlinie der rechtschen in dezen
sector.
Na de Japansche verkiezingen
Een actie van de Seyoekai-partij.
Naar de Kokoemin Sjimboen bericht,
heeft de verklaring van minister-pres!
dent Hajasji, dat hij aan de regeering
zal blyven zoowel in het land, als in
het Hoogerhuis ontevredenheid gewekt,
Zelfs de Geheime Raad rou niet te
vreden zijn me' deze houding, hoewel
dat lichaam zich tot nu toe buiten de
crisis heeft gehouden.
Uit een onderhoud dat een vertegenwoor
diger van het blad heeft gehad met Hasjasji,
blijkt, dat deze vast besloten is aan de regee-
■ring te blijven. De regeering kan volgens
hem in deze moeilijke oogenblikken niet
voor de partijen wijken. Of de regeering af
zal treden tijdens de buitengewone zitting
van het parlement zal geheel van de om
standigheden afhangen. Tenslotte deelde hij
mede, omstreeks vijftien Mei drie ministers
te zullen benoemen voor de portefeuilles
van onderwijs, spoorwegen en overzeesche
zaken, doch zij zullen zich moeten onthou
den van elke partijpolitiek.
De verkiezingscommissie van de Seijoekai
partij heeft gistermiddag voor het afsluiten
van haar werkzaamheden een laatste verga
dering gehouden, waarin besloten werd de
eerste vergadering der parlementaire party
leden te doen bijeenkomen ongeveer 11 Mei
a.s. Deze vergadering zal dan vermoedelijk
een tegen de regeering gerichte resolutie
aannemen. Deze beslissing is genomen na de
verklaring van Hajasji, waarin hij zeide, dat
hy het voornemen heeft aan het bewind te
blijven. De Seijoekai beschouwt dit bes'uit
als in strijd met de grondwet, gezien den
uitslag der verkiezingen.
Alvorens een motie van wantrouwen in
het Lagerhuis in te dienen wil de Seijoekai,
naar verluidt, gezamenlijk met de Minseito
party een campagne openen tegen de regee
ring, waarbij de eisch zal worden gesteld tot
onmiddellijk aftreden van het kabinet
Hajasji.
De commentaren in de pers zyn ongunstig
voor Hajasji's verklaring. De Jomioeri Sjim
boen noemt de interpretatie, die de premier
geeft van een constitutioneele regeering, die
aan den eigen aard van Japan is aangepast"
duidelijk. Het Lagerhuis, welks bevoegd
heden door de grondwe tzyn vastgelegd kan
niet een zuiver adviseerend orgaan voor den
premier worden. Het blad vreest, dat het
kabinet, dat reeds losgeraakt was van het
Lagerhuis, thans voor het gevaar staat los
te raken van het volk.
De Asahi Sjimboen stelt de verklaring van
Hajasji aan de kaak als zelfzuchtig en dringt
er bij de regeering op aan, ernstiger aan
dacht te wijden aan haar eigen toestand.
De Nitsji Nitsji Sjimboen vreest, dat de
leiding der staatszaken ernstig belemmerd
zal worden, wanneer het nieuwe Lagerhuis
niet bijeen geroepen zal worden en raadt de
regeering aan het Lagerhuis spoedig bijeen
te roepen teneinde den politieken toestand
op te helderen, die anders onvast en somber
zal blijven.
Een verklaring van Sato.
Sato heeft aan de journalisten meege
deeld, wat z.i. de invloed zal zijn van den
uitslag der verkiezingen voor de buitenland
sche politiek van Japan. Onder de huidige
omstandigheden aldus de minister kan
de regeering niet overgaan tot wat anders
haar normale handelwijze zou zijn geweest,
n.1. een keus te doen tusschen het opnieuw
ontbinden van het Huis van Afgevaardig
den, of af te treden. Wat betreft het diploma
tiek beleid van Japan zeide Sato, dat het
thans niet het oogenblik is om te treden in
onderhandelingen tot vermindering van de
vlootsterkte. Japan wenscht een afwachten
de houding aan te nemen. Wat aangaat de
Chineesch-Japansche betrekkingen, moet
ernaar wbrden getracht te voldoen aan den
wensch van China, dat verlangt, dat Japan
het initiatief zal nemen tot een betere poli
tieke verstandhouding, welke zal moeten
zyn gebaseerd op wederzijdsche concessies.
DE STAKING VAN HET
AUTOBUSPERSONEEL TE LONDEN.
Nog meer stakers.
De afgevaardigden van het personeel van
de Trooley-bussen te Londen, zullen heden
een bespreking hebben met het bestuur van
den Bond van Transportarbeiders. Het per
soneel verlangt vrijheid van handelen om
een sympathiestaking met het personeel van
de autobussen uit te kunnen roepen. Het
schijnt dat het bestuur van den bond geen
voorstander is van een sympathiestaking en
Geen vervolging ingesteld.
Inzake de klacht wegens beleediging,
ingesteld door het Eerste Kamerlid mr.
A. J. van Vessem (N. S. B.) tegen den
voorzitter der Eerste Kamer, mr. W. L.
baron de Vos van Steenwyk, zal, naar
wy vernemen, door den officier van
justitie te 's-Gravenhage geen vervol
ging worden ingesteld.
vreest, dat hierdoor de positie van de stakers
benadeeld kan worden. De werklieden zijn
evenwel van meening, dat door aan het werk
te blyven de kas van het transportbureau
wordt verrijkt. Men vreest derhalve, dat zij
toch zullen staken. Het aantal stakers zou
hierdoor met 12.000 worden vermeerderd.
Werkwilligen aangevallen.
Vier personen, die in de bureaux van de
„Internationaal Alliance of Theatrical and
stage employees" te Hollywood wachtten
om te werk te worden gesteld, zyn aange
vallen en ernstig mishandeld door een der
tigtal stakers, die de kantoren binnendron
gen na de deuren te hebben geforceerd.
Naar verluidt, zyn de aanvallers geen lid
van de „Federaticn Motion Picture Grafts",
de bond_, welke op het oogenblik in sta
king is. J'
Pat Case, die belast is met het onderhou
den van de verbindingen tusschen de direc
ties en de stakende bonden, hoopt, dat de
staking binnenkort een einde zal vinden.
CAILLAUX OVER FRANKRUK'S
TOEKOMST.
Oud-minister Caillaux, heeft volgens de
„Daily Telegraph" bij de opening sprekende
van den bestuursraad van het departement
Sarthe een somber beeld gegeven van
Frankryk's toekomst. Hy sprak o.a. het
volgende:
Hetgeen my in den tegenwoordigen toe
stand het meest verontrust, is dat er een
zorgeloos kunstmatig bedrijfsleven wordt
opgebouwd. Blindelings is besloten dat vry
heid voor het sluiten van en eerbied voor
contracten verouderd zijn. Om kwalen van
voorbijgaanden aard te genezen, loopt men
het risico permanente kwalen in het leven
te roepen, waaronder zy het eerste zouden
lyden, voor wier hulp zy bedoeld zyn.
Subsidies en roekelooze vermeerderingen
van de uitgaven en uitkeeringen worden
toegezegd, zonder te vragen waar het geld
vandaan moet komen.
Men laat toe dat de arbeidsproductiviteit
aanzienlijk vermindert, zonder een onder
zoek in te stellen of hierdoor niet een bui
tensporige stijging der productiekosten zal
ontstaan.
Men verwacht een snelle stijging van de
kosten van levensonderhoud, zonder op te
merken dat de arbeiders en ambtenaren
zelfs na een stijging van hun loonen hier
niets beter van worden, dat fabrikanten niet
langer het hoofd kunnen bieden aan de bui
tenlandsche concurrentie en dat de midden
stand met vernietiging wordt bedreigd door
de hun opgelegde nieuwe lasten. Een over
eenkomst tusschen de groote mogendheden
schijnt de eenige gezonde oplossing, doch dit
kan niet verwezenlijkt worden indien er
geen wegen worden gevonden om uit de
menigvuldige tegenstellingen te geraken,
waarin de volkshuishouding en de levens
kracht van Frankrijk dreigen ten onder te
gaan. Het systeem van Lawines moet wor
den vervangen door een systeem van gelei
delijkheid. De koortsachtige verovering
moet niet langer beschouwd worden als een
bewijs van lichaamskracht.
HOE MEN ABESSIJNEN TE GENEVE
WEREN WIL.
De „Daily Herald" deelt bijzonderheden
mede van een plan, dat het netelige vraag
stuk moet oplossen, hoe ten aanzien van de
Abessijnen gehandeld moet worden, wan
neer de volkenbondsvergadering eerstdaags
bijeen komt.
De Zwitsersche regeering zou den Abes-
synschen gedelegeerden den toegang tot
Zwitserland weigeren, zoodat deze Geneve
niet kunnen bereiken.
Het juridische voorwendsel is eenvoudig:
Zwitserland heeft de annexatie van Abes-
sinië door Italië erkend. Volgens de Zwit
sersche wet zijn de Abessynsche gedelegeer
den derhalve Italianen.
Zij zijn evenwel niet in het bezit van
Italiaansche paspoorten. De passen, die zij
bezitten, worden niet geldig verklaard. De
toegang tot het land kan hun dus geweigerd
worden, op grond van het feit, dat hun pa
pieren niet in orde zijn.
Den negus zal aangeraden worden, zyn
vertegenwoordigers niet bloot te stellen aan
de schande, dat zij te Bellegarde uit den
trein worden gezet, doch er van af te zien,
hen af te vaardigen.
