DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DEOPMARSCH NAAR BILBAO
Ho. 109
Dinsdag II Mei 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
De Spaansche revolutie
Prinses en Prins
eeregasten.
als
De anarchistische opstand in Barcelona.
De insluiting van Bilbao.
De evacuatie van Bilbao.
Het bombardeeren van
open steden.
De Eerste Kamerverkiezingen.
Drie dooden bij auto
ongeluk.
Met een vaart van 100 K.M. op een
stilstaande vrachtauto ingereden.
Gemeente-secretaris
steelt f 415.—.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt EL KEN AVOND, behalve Zon*
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 11 MeL
Italië is een keizerrijk, een imperium. Nog
niet zoo heel lang, maar net lang genoeg,
om feest te vieren. Want het was Zondag
net een jaar geleden, dat de Italiaansche
troepen Addis Abeba binnentrokken, waar
mee de verovering van Abessinië practisch
een feit was geworden.
Met die verovering was de laatste hand
gelegd aan de stichting van het Italiaan
sche koloniale rijk, dat van toen af bestond
Uit Abessinië, Eritrea, Libyë en Somaliland
en dat met Italië zelf het imperium Italië
vormt, aan welks hoofd staat de keizer
koning (die dus als zoodanig het Engelsche
koningshuis is terzijde gestreefd!), en dat
geregeerd wordt door den Duce, Mussolini-
him-self.
Er is Zondag feest gevierd in geheel
Italië en Mussolini heeft op het historische
balcon van het Palazzo Venezia te Rome,
waar hy tientallen redevoeringen heeft uit
gesproken, de menigte begroet met een
daverende speech, die geweldig insloeg en
waarin hij vertelde van de grootheid van
het nieuwe oude Rome, dat de Middelland-
sche Zee zal beheerschen.
En waarin hy de volgende merkwaardige
woorden sprak:
„By de viering van dezen dag komt een
rechtmatige trots tot uiting, en zy staat in
het drievoudig teeken van roem, macht en
vrede. Vrede voor ons, vrede voor allen,
die hem willen en die luisteren naar de
waarschuwing, welke uit het geweten en de
ziel van het volk opwelt. Wy willen op
Afrikaanschen grond de Italiaansche be
schavingszending voltooien, geleid door den
lictoren bundel en, zoo noodig, met omver
werping van de tegenwoordige en toekom
stige hinderpalen. Wy zyn ons bewust van
onzen wil tot voleinding van deze taak".
De menigte op de Piazza Venezia hield
eerst op met den Duce toe te juichen, toen
hy, na voor den elfden keer op het balcon
te 2yn verschenen, vroeg: „Waarom ver
zoekt gy my nog om woorden!" Een stem
antwoordde: „Omdat uw woorden onze gids
zyn".
„Zijn de feiten u niet sprekend genoeg?"
vroeg de Duce. „Ja", antwoordde de me
nigte. „Die in de toekomst zullen nog op
zienbarender zyn", besloot Mussolini.
Hierna verspreidde zich de menigte lang
zamerhand.
„Vrede voor ons, vrede voor allen, die
hem willen en die luisteren naar de waar
schuwing, welke uit het geweten en de
ziel van het volk opwelt".
Tot wie zyn deze woorden gericht? Tot
Engeland? Waarschijnlijk weL want Enge
land heeft tot nu toe nog nooit de verove
ring van Abessinië door Italië erkend en
Engeland behandelt Hailé Selassi nog
steeds als het officieele staatshoofd van
Abessinië. En Engeland erkent den koning
van Italië niet als keizer van het Italiaan
sche imperium.
Vandaan, dat Mussolini boos is op Enge
land. Hy wil erkenning van het imperium
en daarom zal Italië o.a. niet by de Engel
sche kroningsfeesten tegenwoordig zijn en
daarom zyn de Italiaansche correspondenten
uit Engeland teruggeroepen.
Al is dit niet het eenige, wat Mussolini
hindert. Want daar is nog altijd Spanje
met Mussolini's vriend Franco!
Mussolini heeft in Spanje meer last van
Engeland, dan hy verwacht had. Engeland
was het, die zyn zin kon doordrijven in de
„vrywilligers-kwestie", waardoor het ver
boden werd, om vrijwilligers te zenden
naar Spanje. Engeland's kranten waren het,
die nog steeds meedeelde, dat Italië toch
doorging met het zenden van vrijwilligers.
Engeland zit Mussolini al te vaak dwars in
Spanje, niet direct, maar indirect. En dat
kan Mussolini niet best verkroppen.
Want Spanje is voor hem van zeer groot
De strijd aan het Baskische front
wordt voortgezet. Terwijl de Basken
trachten verloren terrein te heroveren
in het bergmassief van de Solluve, heb
ben de rechtschen hevige gevechten ont
ketend ten westen van Guernica, door
welke streek zy den weg Bilbao-Bermeo
trachten te bereiken. Tanks zyn hen hier
tot een krachtig strijdmiddeL De recht-
sche luchtmacht heeft een groote activi
teit vertoont.
Hier volgt nog een strydbericht uit het
rechtsche kamp:
Zondagochtend vroeg zyn de troepen van
generaal Mola tot den aanval overgegaan in
de richting van het massief Vizcargi. De ope
ratie werd gesteund door een krachtige
voorbereiding der artillerie. De tegenstand
der regeeringstroepen welke bijwijlen zeer
krachtig was, werd gefnuikt. Toen de eerste
stellingen bezet waren, konden de recht
sche troepen gemakkelijker opdringen. De
regeeringstroepen op hun beurt hebben ten
noorden van Guernica hun actie ingezet. Er
deed zich daar een kort, doch zeer hevig ge
vecht voor van man tegen man, de rechtsche
troepen hebben daarop hun reserves in het
vuur gezonden, welke de bedreigde stellin
gen ontzetten en den vijand tot den terug
tocht dwongen.
De militietroepen, welke door de recht
sche troepen onder een vernietigend mitrail-
leurvuur werden genomen, werden ingeslo
ten.
Krachtens een gisteren gepubliceerd de
creet is José Antonio Aquirre, president der
Baskische regeering en raadsheer voor de
verdediging, belast met het onmiddellijke
legercommando. Een ander decreet hervormt
het kader van den generalen staf en benoemt
Ernesti Lafuente tot chef van den staf, te
vens zal deze de leiding der krijgsverrich
tingen op zich nemen.
Rechtsche mededeelingen.
In de officieele mededeelingen van het
groote hoofdkwartier der opstandelingen
wordt gezegd, dat aan het front in Biskaje
de rechtsche opmarsch ten zuiden van den
berg Sollube wordt voortgezet. Santa Cruz
de Rigoitia, de hoogten ten zuid-westen en
ten noord-westen van dit dorp en die ten
noorden van Biscarriz werden opgenomen
Het dorp Rigoitia is door de linkschen in
brand gestoken. De vijand leed zware verlie
zen en liet meer dan 200 dooden op het
slagveld achter, terwijl veel oorlogstuig door
de troepen van Mola werd buitgemaakt. Er
werden 147 gevangenen gemaakt
De linkschen verloren vele dooden bij een
mislukten aanval bij Amorebieta. Noorde
lijk van den berg Sollube zijn de troepen
van Mola tot voorbij Basigo de Baquio op
gerukt. Een linksche aanval bij Cilleruelo de
Bricia werd afgeslagen met zware verliezen.
In den sector Toledo aan het Madrileen-
sche front zyn de linksche troepen tot een
krachtigen aanval tegen de door de recht
schen bezette stellingen overgegaan. Onge
twijfeld aldus het legerbericht om hun
onjuiste mededeelingen der laatste dagen te
rechtvaardigen. De vijand werd met zware
verliezen teruggeslagen, hoewel hij veel
oorlogstuig en troepen had bijeengebracht
en zijn artillerie een groote bedrijvigheid
aan den dag had gelegd. Krijgsgevangenen
verklaarden, dat de regeeringstroepen in de
wanorde meer dan 2000 man verloren had
den. In den middag trokken de ilnksche
belang. En Franco is er een van zijn groot- troepen in wanorde terug, achtervolgd door
ste vrienden, die hem het volgende tele
gram toezond by de gelegenheid van het
één-jarig bestaan van het Italiaansche im
perium:
„Bij den verjaardag van de stichting van
het fascistische keizerrijk zend ik Uwe
Excellentie uit naam van het eeuwige ware
Spanje, dat overwinnend strijdt tegen het
communisme, de uitdrukking van myn be
wondering en toegenegenheid voor het
edele, roemrijke Italiaansche volk, dat on
der geniale leiding leiding van Uwe Excel
lentie de grootheid van het onsterfelijke
Rome weerziet".
Mussolini heeft hierop geantwoord:
„Hartelijk Uwe Excellentie dank zeggen
de uit naam van de fascistische regeering
en uit myn eigen naam wil ik de vurigste
wenschen voor den triomf van de nationale
Spaansche zaak hernieuwen".
Wat buitengewoon vriendelijk en harte
lijk, deze telegrammen-wisseling.
't Is alleen maar jammer, dat de politiek
d« hoofdrol speelt in dezen één-acterl
de troepen van Franco. Ook bij het Escoriaal
is een aanval afgeslagen: hier werd een
links vliegtuig neergeschoten.
De onderdrukking der anarchisten in
Barcelona.
Het „Journal" publiceert een telegram
van zijn correspondent te Perpignan, waar
in bijzonderheden over de onderdrukking
van den anarchistischen opstand te Barce
lona worden gegeven, volgens mededeelin
gen van een uit Barcelona komend reiziger.
Dit telegram zegt o.m., dat generaal Po-
zas van volledige volmachten is voorzien en
beschikken kan over verscheidene duizen
den man militietroepen alsmede over uit
Valencia gezonden oorlogschepen, die m de
haven van Barcelona voor anker liggen. On
middellijk na zijn aankomst trachtte gene
raal Pozas de orde in het centrum van Bar
celona te herstellen en hij is daar tamelijk in
geslaagd. In de voorsteden en omliggende
plaatsjes behield de anarchistische federatie
daarentegen geheel en al de macht.
De reiziger deelde enkele bijzonderheden
mede over de hevigheid waarmede de onder
drukking te Barcelona werd uitgevoerd. De
kern der anarchisten was in het Fransche
station gevlucht. De gardes, die gesteund
werden door gevechtswagens, bestormden
letterlijk het gebouw. Alle anarchisten, die
er zich in hadden teruggetrokken, werden
afgemaakt. Velen hunner wierpen zich uit
de ramen van de eerste verdieping en von
den op deze wijze den dood. Volgens den
reiziger schijnt het, dat ieder die in Barcelo
na in het bezit werd gevonden van een kaart
der vrijheidsjeugd onmiddellijk met een re
volverschot in den nek werd neergeveld. Op
bevel van Pozas wordt op deze wyze een
ware militaire dictatuur in Barcelona geor
ganiseerd. Gen. Pozas deinst voor geen en
kel middel om de a ïarchisten uit te roeien
terug en men zag dan ook de uit Valencia
gezonden oorlogschepen de wijken van Bar
celona en de naburige nederzettingen waar
de jeugdige anarchisten zich handhaven,
bombardeeren. De militante anarchisten zou
den van hun kant in alle voorsteden van
Barcelona loopgraven hebben aangelegd en
hopen op die manier de troepen der genera
liteit te beletten de buitenwijken te zuive
ren.
Tenslotte kan hier nog aan worden toege
voegd, dat men generaal Pozas het voorne
men toeschrijft een expeditie te organisee-
ren tegen dé anarchistische strijdkrachten
van Puigcerda en Spynsch Derdagne.
Gisteravond zijn de Carimare en Chateau
Palmer met vluchtelingen uit Bilbao in de
haven Paaillac aangekomen. Volgens de
passagiers is de toestand te Bilbao normaal.
De trams rijden en de bioscopen zyn
geopend, doch steeds vliegen toestellen van
de rechtschen over de stad. De Baskische
regeering kan geen vliegtuigen meer hier
tegenoverstellen. Sedert de aankomst van
de Britsche schepen is de levensmiddelen
voorziening verbeterd.
Toen de Carimare zich tien mijl uit de
kust bevond, stoomde een gewapende traw
ler van Franco op het schip af, doch toen
dit schip de Fransche oorlogsschepen zag,
maakte het rechtsomkeert. Ook de Almi-
rante Cervera, die het schip wilde tegen
houden, zag hiervan af, toen het de Fran
sche en Britsche oorlogsbodems zag.
België bereid om deel te nemen.
In een officiëel communiqué, dat na af
loop van den Belgischen ministerraad van
gisteren is uitgegeven, wordt gezegd, dat de
raad den minister van buitenlandsche za
ken, Spaak, heeft gemachtigd de Fransche
en de Engelsche regeering te laten weten,
dat de Belgische regeering bereid is, voor
zoover haar dat mogelijk is, deel te nemen
aan de humanitaire maatregelen, die men
voor de burgerlijke bevolking van Biscaje
wenscht te nemen.
Een merkwaardige beschouwing
van het Duitsche militaire weekblad.
Het Militaire weekblad, het oudste Duit
sche militaire tijdschrift, behandelt in zijn
laatste aflevering de kwestie van het bom
bardeeren van open steden naar aanlei
ding van het beweerde bombardement van
Guernica. „Geen enkele staat", aldus het
orgaan, „is op het oogenblik in staat af te
zien van een bombardement van open ste
den, hetwelk tot nog toe in strijd was met
het volkenrecht. Immers, indien men daar
van afstand zou doen, dan zou men het doel
van den oorlog daarmede benadeelen. Tot
nog toe spaarde men het vijandelijk gebied
voor zoover dit achter de frontlijn lag en
men kon dit zonder bezwaar doen, omdat
dit gebied practisch niet aan te vallen was.
Maar de techniek heeft den volke het wa
pen der luchtvaart gegeven, waarmede men
in oorlogstijd de volkshuishouding van den
vijand achter het front kan aanvallen". En
dan zoekt het tijdschrift een rechtvaardi
ging van de noodzakelijkheid van een bom
bardement van open steden in den aard van
den totalen oorlog. „Deze wordt gevoerd
tusschen volken en omvat niet alleen de
militaire strijdkrachten".
„De oorlog van volken neemt den vorm aan
van een economischen strijd; hy beperkt er
zich niet toe den tegenstander wapens te
Onze kroonprinses op de eereplaats
naast Koning George VI.
Sedert de aankomst van het prinse
lijk paar in Londen behooren prinses
Juliana en prins Bernhard tot de
meest gevierde eeregasten, die telkens
wanneer zy in het publiek verschijnen
sympathiebetuigingen in ontvangst
moeten nemen, zoodra zy herkend
worden.
Zooals reeds gemeld werd, hebben
de prinses en de prins gistermorgen
bezoek gebracht aan koningin Mary in
Marlboroughhouse, waar de prinses
haar gemaal aan de koningin en aan
koning Maud van Noorwegen heeft
voorgesteld.
In den namiddag hebben de prinses en
de prins bezoek ontvangen van de ver
schillende vorstelijke gasten, die in
Buckingham-Palace verblijf houden en ook
zelf eenige bezoeken afgelegd, o.a. bij het
kroonprinselijk paar van Noorwegen.
Aan het groote banket, dat gister
avond in Buckingham-Palace werd ge
houden, en dat een der luisterrijkste
feesten is geworden, hetwelk men zich
hier herinnert, zat prinses Juliana, die
gekleed was in een avondjapon van
zilverbrokaat, op de voornaamste eere
plaats aan de hoofdtafel, n.L aan de
rechterhand van koning George VI,
Prins Bernhard was gekleed in ma
rine-uniform, in het groote-tenue var
luitenant ter zee eerste klasse.
Na afloop van het banket bleven de gas
ten nog eenigen tijd in de zalen van het pa
leis bijeen, waarna het prinselijk paar, tus
schen elf uur en half twaalf zich naar het
House of Parlement begaven, naar de re
ceptie, die de Speaker van het Lagerhuis
daar aanbood. Hier waren meer dan twee
duizend gasten aanwezig, en bij den ingang
ontstond zulk een gedrang, dat de prinses
en de prins van elkaar gescheiden werden,
evenals de prinses Royal en haar echtge
noot de Earl van Harewood, doch in het
gebouw zelf vond men elkaar terug. Prin
ses Juliana keerde reeds vóór twaalf uur
naar Buckingham-Palace terug, terwijl
prins Bernhard nog korten tijd zich met
verschillende andere genoodigden bleef on
derhouden.
Hedenmiddag waren de prinses en de
prins de gasten van den hertog en de her
togin van Kent, die het prinselijk paar in
hun woning aan Belgrave Square te Lon
den een lunch aanboden.
Vanavond zullen de prinses en de prins
aanzitten aan een diner ten huize van den
hertog en de hertogin van Gloucester.
In de heden gehouden openbare zitting
van het centraal stembureau zyn alle voor
de Eerste Kamerverkiezingen ingediende
candidatenlijsten geldig verklaard.
Wegens het ontbreken van de bewilli-
gingsverklaring werden de namen van de
volgende candidaten geschrapt:
B. W. Th. van Slobbe van de r. k. lijst in
Noord-Brabant, waarop als eerste candi-
daat voorkomt W. M. van Lanschot.
D. Bartels van de in Groningen, Drenthe,
Overijssel en Gelderland ingediende lijst
der S. D. A. P., waarop als eerste candidaat
voorkomt P. Hiemstra.
J. L. Nijhingh van de in Groningen,
Drenthe, Overijssel en Gelderland inge
diende lijst van den Vrijheidsbond en
J. Rustige van de in Noordholland en
Friesland ingediende lijst der Chr. Hist.
Unie.
grond in het hooge niveau van onze be
schaving", eindigt het weekblad dan zijn
beschouwing.
Spionnage-organisatie van Franco in
de Ver. Staten?
Nye, voorzitter van da Amerikaansche
commissie, die voor eenigen tijd een onder
zoek heeft ingesteld inzake den handel in
wapens, heeft aangedrongen op een onder
zoek omtrent 't bestaan van een spionnage
organisatie, die naar hy zegt ten dienste
van Franco en zijn fascistischen staat zou
staan. Nye verklaarde, dat de vroegere
Spaansche ambassadeur te Washington,
Cardenas, en twee oud-leden van het per
soneel der ambassade, alsmede een New
Yorksche Scheepvaartmaatschappij zich
schuldig maken aan handelingen, die de
neutraliteit van Amerika bedreigen. Vol
gens Nye is da „Mar Cantabrico", die on-
tlangs in de Golf van Gascogne met een
onthouden, maar bedreigt eveneens door belangrijke lading munitie, bestemd voor de
honger en gebrek de burgerbevolking van Spaansche regeering, is opgebracn e-
Vannacht om twee uur is op den
grooten verkeersweg 's-Hertogenbosch
Tilburg onder Enschot een zeer tragisch
auto-ongeluk gebeurd, dat aan drie
personen het leven heeft gekost, terwijl
één inzittende is gewond.
In de bestelauto, een Chevrolet, waren
behalve de bestuurder, de 32-jarige heer A.
van Disseldorp uit Princenhage, van beroep
bakker, nog gezeten zijn echtgenoote, de
31-jarige Alberta Gerarda Esselink, hun 2%-
jarig dochtertje Hannie van Disseldorp, en
de vader van den bestuurder, Jan Cornelis
van Disseldorp.
Komende ter hoogte van de villa Langen-
akker onder Enschot moest de auto een
langs den weg staande groote vrachtauto
passeeren. Deze vrachtauto, afkomstig uit
Denemarken en geladen met visch, was ge
heel wit geschilderd. Het is daarom onver
klaarbaar, dat de bestuurder deze vracht
auto niet heeft gezien. Met een vaart van
100 K.M. moet de bestelauto den wagen van
achter hebben aangereden.
De bestelauto werd geheel in elkaar
gedrukt, de carrosserie drong een meter
diep in de vrachtauto. Het bleek,
dat drie van de vier in
zittenden op slag waren
gedood. Alleen de bestuurder bleek
niet ernstig gewond te zijn. Hij had
slechts een hoofdwonde. De man werd
overgebracht naar het ziekenhuis te
Tilburg.
Het staat zoo goed als zeker vast, dat
de bestuurder in slaap was gevallen,
toen de botsing geschiedde.
In den loop van de morgen hebben de
officier van justitie te Breda, mr. Deelen,
en de expert Fick een justitioneel onder
zoek ingesteld. Een ooggetuige, een in den
nabijheid wonende landbouwer, had ge
zien, dat een vrouw achterover uit het por
tierraam hing. Zij stamelde nog enkele on
verstaanbare woorden, doch moet direct
daarop zijn overleden.
In den wagen vond de ooggetuige den
grootvader en het kind liggen. Zy gaven
geen teeken van leven meer. Daar zy on
der een reisdeken lagen, mag verondersteld
worden, dat de drie slachtoffers geslapen
hebben. De bestelauto was om één uur uit
Utrecht, waar het gezelschap een feest had
bijgewoond, vertrokken, en had dus den
afstand van circa 75 K.M. van Utrecht naar
Enschot in een goed uur afgelegd. De be
stuurder heeft dus met een zeer groote
snelheid gereden.
De vrachtauto, die een bandenlekkage in
den Bosch had gekregen, stond op de
plaats van het ongeluk, waar de bestuur
der met twee andere inzittenden, allen
Denen, onder den auto waren gekropen,
om de reparatie te controleeren. Juist toen
zij onder de auto vandaan waren en in de
cabine stapten, gebeurde de botsing.
De chauffeur van de vrachtauto heeft
een kleine wonde opgeloopen.
Van de verongelukte auto is de motor
onder de carroserie geschoven.
Bestuurder blijft in leven.
Dat de bestuurder van de Chevrolet er
nog zoo gunstig afgekomen is, is onbegrij
pelijk, Alleen was hy wat versuft. Zelfs
het stuur van den wagen was afgebroken.
De burgemeester van Berkel, de heer Panis
en de veldwachterstelden in samenwerking
met de marechaussee uit Tilburg een uitge
breid onderzoek in.
Dokter Schrader uit Oisterwijk, was spoe
dig ter plaatse, terwijl pastoor van der
Vent uit Enschot geestelijken bijstand ver
leende.
den vijand zonder rekening te houden met
leeftijd of kunne". „Deze oorlog vindt zyn
spionneerd door agenten, die
verslag hebben uitgebracht.
aan Franco
Gemeenteraad van Huissen schorst
hem voorloopig 3 maanden.
De gemeente-secretaris van Huissen
(bij Arnhem), de heer J. K., is gisteren
wegens fraude in zijn hoedanigheid van
secretaris van het crisis-comité gearres
teerd. De burgemeester van Huissen
ontdekte heden, dat uit de kas van het
crisis-comité een bedrag van 415 was
verdwenen. De secretaris is hierop op
last van den officier vna justitie gear
resteerd. Hij heeft een bekentenis af
gelegd en is in het huis van bewaring
te Arnhem ingesloten. Het uit de kas
vermiste bedrag is inmiddels geheel
teruggestort. De gemeenteraad van
Huissen heeft, in een spoed-eischende
vergadering besloten den gemeente
secretaris voor den tijd van drie maan
den te schorsen.