DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Een witboek der Spaansche regeering.
r-
No. 121
Woensdag 26 Mei 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
De Spaanuche revolutie
het voorstel voor de terugtrekking der
vrijwilligers.
ALMERIA GEBOMBARDEERD.
De Amerikaansche
bewapening.
De Parijsche wereld
tentoonstelling.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt EL KEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
m—
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
en
Alkmaar, 26 Mei.
Nederland is vandaag naar de stembus
geweest en heeft gestemd. De kiezers had
den een ruime keuze en hebben ongetwij
feld hun eigen man kunnen stemmen
moeten nu maar afwachten, of de man
hunner keuze tot Kamerlid gebombar
deerd zal worden.
'tls eigenlijk geen faire strijd geweest,
die het Nederlandsche volk gestreden
heeft. Het veel genoemde kiesrecht met
evenredige vertegenwoordiging heeft na
tuur lijk zijn groote voordeelen, daartegen
over staat als een der voornaamste na
deelen, dat men niet een persoon, maar
een partij stemt.
De heeren, die naar de Kamer worden
afgevaardigd, zijn reeds aangewezen door
partijbesturen e. d. en de kiezers moeten
daar maar genoegen mee nemen.
Een ander bezwaar is dit, dat men fei
telijk lang niet altijd weet, of wel de goede
menschen op de goede plaatsen zitten
Zou elk Kamerlid zijn zetel kunnen ver
dedigen in een openbare vergadering
zou hij elk debat met andersdenkenden
aandurven; zou hij welbespraakt zijn en
door zijn persoon stemmen kunnen ver
overen, stemmen die den doorslag zouden
hebben kunnen geven?
Wij betwijfelen dat. De kopstukken van
elke partij zijn er toe in staat en de rest?
De rest staat als nummer zooveel op de
lijst en zal gekozen zijn, als nummer één
maar genoeg stemmen heeft veroverd. En
hij zal voor en tegen stemmen, als zijn
partij voor of tegen wil stemmen. En zijn
stem zal slechts by uitzondering klinken
in het parlement.
We zouden de evenredige vertegen
woordiging niet gaarne willen missen; we
gelooven echter, dat door die evenredige
vertegenwoordiging het stemmen op lijs
ten het algemeene peil in de Tweede Ka
mer eerder daalt dan stijgt.
En nu afwachten!
Morgen weten we alles; morgen kun
nen de politieke partijen haar rekeningen
opmaken en uitrekenen, hoeveel elk lid
gekost heeft aan reclame in den vorm van
advertenties, strooibiljetten, aanplakbil
jetten, revue-vertooningen, zaalhuren,
auto's, enz. enz. 't Zal een aardig bedrag
zijn!
We gaan ons hier echter liever niet be
zig houden met Nederland, maar met wat
er buiten onze grenzen gebeurt. En dan
gaan we (in gedachten) naar Parijs, waar
de wereldtentoonstelling zoo juist met
groote plechtigheid officieel geopend is.
We willen hier niet vertellen, wat die
tentoonstelling allemaal wel biedt, we
halen erde politiek bij!
Want nauwelijks zijn de eerste feeste
lijkheden achter den rug, of het getwist
begint. In dit geval tusschen Duitschland
en Frankrijk.
In Frankrijk had men gehoopt, dat
Duitschland zoodanige maatregelen zou
treffen, dat Duitschers in grooten getale
de Parijsche tentoonstelling zouden bezoe
ken. De getroffen regeling heeft in Frank
rijk echter allerminst goeden indruk ge
maakt. Het is waarschijnlijk mede uit
reactie op de te Berlijn uitgevaardigde
maatregelen dat Georges Blum uit Berlijn
het volgende aan zijn blad „Le Journal"
meldt:
Tegenover de geringe inschikkelijkheid
en de ontoelaatbare eischen van Duitsch
land behooren de Fransche autoriteiten
rekening te houden met een verbreking
van de oeconomische betrekkingen. Men
verwyt den Duitschers,, die dachten dat
wij een zoodanige behoefte aan toeristen
zouden hebben voor onze tentoonstelling,
dat het hun gemakkelijk zou vallen ons
voorwaarden op te leggen, teneinde tot
ons nadeel het onlangs geparafeerde
accoord over het toerisme te kunnen ge
bruiken. Behalve dat de Duitschers zich
verzetten tegen onze verlangens betref
fende den invoer van manufacturen, wij
nen, luxe-artikelen enz. in Duitschland,
wenscht Berlijn, dat wy nog vermindering
van de schulden, voortvloeiend uit de
leeningen Dawes en Young, toestaan.
Dr. Schacht, die gisteren te Parijs aan
kwam, schijnt geen voorstellen mee te
brengen, die een schikking zouden teweeg
brengen. Zijn taak zou het zijn handels-
credieten te krijgen en bovendien het
recht voor Duitschlands handel en in
dustrie zich in onze koloniën te vestigen.
Onze minister van koloniën moet tegen
dergelijke concessies zijn. Wij voegen hier
aan toe, dat de Duitschers gewaarschuwd
zijn, dat wanneer de handelsbesprekingen
zouden worden afgebroken, dit natuurlijk
beteekent dat de leverantie van mineralen,
die op het oogenblik 620,000 ton per
maand bedraagt, onmiddellijk wordt ge
staakt.
Het Witboek, dat Alvarez Del Vayo,
de vertegenwoordiger van Spanje in den
Volkenbondsraad uit Valcncia heeft
medegenomen, zal pas worden gepu
bliceerd op den dag, dat Dol Vayo in
den Volkenbondsraad h„t verzoek zij
ner regeering zal ter sprake brengen,
dat wil zeggen, waarschijnlijk midden
der volgende week.
Het is een lijvig document met tal van
foto's en origineele teksten, welke beoogen
het bewijs te leveren voor vreemde in
mengingen in Spanje. Het Witboek zou
refereeren aan de zending naar Spanje van
Italiaansche vliegtuigen. Officieren en
vliegers van 15 Juli 1936 af tot in de laatste
weken.
Het bevestigd, dat, ondanks de officeele
verzekering, welke regeeringsautoriteiten
hebben gegeven, dat Rome den generaals
der opstandelingen wapens, munitie, vlie
gers en troepen heeft gezonden, van het be
gin van den opstand af en sindsdien zonder
ophouden.
Het document behandelt vervolgens de
kwestie der „vrijwilligers". Het geeft een
lyst van deze vrijwillige Italiaansche troe
pen met hun bestemming. Deze lyst is door
de Spaansche regeering nauwgezet bestu
deerd. Zij is allesbehalve volledig.
Het Witboek zet in een apart hoofdstuk
uiteen hoe Italië zich meester heeft ge
maakt van Majorca en Ibiza. Het schryft
den val van Malaga toe aan de inmenging
van de Italiaansche vloot.
Ten slotte bevat het Witboek verschei
den documenten over den burgeroorlog in
Biscaye, met name over de verwoesting van
Guernica.
DE TERUGTREKKING DER
VRIJWILLIGERS.
Italië en het Engelsche voorstel.
In gezaghebbenden kringen wordt ver
klaard, dat de kwestie van een wapenstil
stand in Spanje uitsluitend onder de be
voegdheid valt'van het niet-inmengings-
comité. Waarom, zoo schryft de „Stampa"
de kwestie buiten het comité te willen
brengen dat alle bevoegdheid heeft om
aangaande de Spaansche problemen op te
treden. Waarom vandaag beslissingen te
willen overijlen nadat de huidige initiatief
nemers van het ontwerp zoozeer zyn terug-
gekrabbels? Heeft men geen vertrouwen
in het comité van Londen?
Dat alles brengt ons er toe met scepti
cisme en een zeker wantrouwen de kronke
lige manoeuvre te bekijken, die men van
Londen naar Brussel en vervolgens Parijs
zou trachten naar Geneve te doen glijden,
terwijl het initiatief niet zonder verband
lijkt met de beschuldigingen, die de regee-
ring-Negrin zich voorbereidt tegen het fas
cisme in den Volkenbond in te brengen.
Het Portugeesche antwoord.
In het antwoord van Portugal op den
Britsche stap aangaande de terugroeping
van vrijwilligers uit Spanje spreekt de
Portugeesche regeering niet direct haar
meening uit. Het antwoord behandelt
slechts indirect de kwestie der terugroe
ping door de opsomming van de moeilyk-
heden.
Een gedeelte van het antwoord is ge
baseerd op de verkeerde opvatting, waar
het recht der Britsche regeering deze kwes
tie aan de orde te stellen, in twijfel trekt
en betoogt, dat deze kwestie door de niet-
inmenginscommissie zou moeten worden
behandeld.
In dit verband merkt men op, dat het
slechts de bedoeling der Britsche regeering
was het terrein te effenen voor de aan
vaarding van om het even welk plan, dat
door de commissie zou worden voorgesteld.
De Britsche regeering heeft geenszins den
opzet de verplichting van de commissie een
plan uit te werken voorbij te gaan.
De kwestie der humaniseering.
Ten aanzien van het beroep humanitaire
overwegingen in acht te nemen, doen zich
moeilijkheden voor. Tot nu toe aanvaardt
Sovjet-Rusland het beroep ten opzichte van
het bombardement van open steden, maar
van verscheiden zijden is de wensch uitge
sproken, het beroep uit te breiden tot alle
bombardementen en andere onmenschelyke
oorlogsmiddelen. Men hoopt nu, dat Sovjet-
Ruslayd in deze uitbreiding zal toestemmen.
DE SPAANSCHE
VERTEGENWOORDIGING BIJ DEN
VOLKENBOND.
Generaal Franco
wettigheid.
betwist haar
Generaal Franco heeft een breedvoerig
protest doen toekomen aan den Volken
bond, omdat de volgende zitting zal worden
bijgewoond door een vertegenwoordiger der
regeering van Valencia, die zich „vertegen
woordiger van Spanje noemt.
Wel verre van het Spaansche volk te ver
tegenwoordigen, aldus Franco, verschijnt
deze gedelegeerde als ambassadeur van de
anarchie en misdaad van het roode Spanje,
dat alle juridische grondslagen, welke het
door de grondwet gewijd noemde en waarop
de regeering van Valencia haar wettigheid
grondt, heeft doen verdwynen.
De generaal beschuldigt het „roode"
Spanje er o.m. van, inbreuk te hebben ge
maakt op den integralen staat, de regelen
voor het internationale recht te hebben
prjjs gegeven, de geestelijkheid te hebben
weggevaagd, de individueele waarborgen en
de eerbiediging van den particulieren eigen
dom te hebben geschonden en moorden en
verwoesting van kerkgebouwen te hebben
toegestaan.
Zyn protest brengt generaal Franco tot
uitdrukking, dat zyn regeering meester is
van twee derden van het grondgebied in
Europa en van alle protectoraten en kolo
niën. Zyn leger en vloot leven de buiten-
landsche coden stipt na, de consuls, die hun
functies uitoefenen op het rechtsche grond
gebied genieten alle rechten en de inter
nationale overeenkomsten worden er na
geleefd.
Het document besluit: de regeering van
Franco noemt de regeering van Valencia
onwettig en zou zich beschouwd wenschen
te zien als de eenige vertegenwoordigster
der Spaansche natie.
ALMERIA GEBOMBARDEERD.
Engelsch schip beschadigd.
Maandagavond werd Almeria diverse
malen door vliegtuigen der rechtsche troe
pen gebombardeerd. De toestellen lieten 25
bommen van groote kracht vallen. Eén bom
ontplofte in de nabijheid van een Engelsch
schip, „Greated" genaamd, en scheurde den
romp van dit schip open. Dank zij de krach
tige pompen is het schip niet gezonken. De
bemanning van het Engelsche schip bleef
ongedeerd.
In vrijheid gesteld en vrijwilligers.
Op bevel van generaal Franco zyn 48
gevangenen van de internationale bataillons
in vrijheid gesteld.
Een officier van het rechtsche leger heeft
verklaard, dat dit ie geschied, omdat gene
raal Franco in hen slechts in verleiding ge
brachte werkloozen zag. De in vryheid
gestelden zullen zoo spoedig mogelyk naar
de Fransche grens worden getransporteerd.
De strijd in het Baskenland.
Maandagavond verdreven de troepen van
Franco nabij Dima de regeeringstroepen uit
hun stellingen, doch later werden zy weer
met aanzienlijke verliezen teruggedreven.
De regeeringstroepen maakten hierbij een
monarchistisch vaandel buit.
De troepen van generaal Miaja hebben
aan het Soriafront een groote activiteit ont
plooid. In den sector las Inviernas werden
twee aanvallen van de regeeringstroepen
afgeslagen.
Gistermiddag is boven de zee naby San
Sebastian een gevecht geleverd tusschen
vliegtuigen. De jachtvliegtuigen van Franco
zagen vyf toestellen van de regeering nade
ren en vielen aan. Eén der regeeringstoe-
stellen werd omlaag geschoten. De vier
overige toestellen poogden Bilbao te be
reiken, doch ter hoogte van Lasarenas werd
nog één van de vliegtuigen omlaag ge
schoten, terwyl de drie anderen sterk be
schadigd moesten dalen.
De jachtvliegtuigen keerden vervolgens
naar hun basis terug.
Het doodvonnis tegen Wandel.
De Duitsche vlieger Wandel, die door
het Volksgerecht ter dood is veroordeeld,
heeft by zyn verhoor verklaard dat hy
naar Spanje is gekomen om het communis
me te bestrijden. Hy bevestigde, dat hy op
2 April per vliegtuig van Berlijn over Rome
naar Sevilla is vertrokken. Hy werd van
het wachtwoord op de hoogte gesteld door
iemand, die hem te Munchen in dienst
nam, en door een ander geheimzinnige per
sonage van het recruteeringsbureau te
Berlyn. Wandel ontkende te hebben deel
genomen aan het bombardement van
Guernica. Toen de rechter hem vroeg, of
hy nog iets te zeggen had, antwoordde hy
„Ik meen voor de goede zaak te hebben
gestreden".
EEN FRANSCH VLIEGTUIG OMLAAG
GESCHOTEN.
Een Fransch vliegtuig van de lucht
vaartmaatschappij Pyreneeën, dat den
dienst onderhoudt tusschen Bayonne en
Bilbao werd vanochtend om elf uur ter
hoogte van Sopelana door nachtvliegtuigen
der opstandelingen op het oogenblik, dat
deze toestellen boven Bifbao en omstreken
opereerden, naar omlaag geschoten.
De bestuurder van het Fransche vlieg
tuig werd ernstig, een passagier licht ge
wond. Het toestel is gedeeltelijk vernield
Norman Davis adviseert vloot
uitbreiding als tegenhang van
de dictatoriaal geregeerde landen.
De „Daily Telegraph" meldt uit
Washington dat welingelichte kringen
aldaar verklaren, dat Norman Davis,
de ambassadeur der Ver Staten in al
gemeene dienst, die juist uit Londen is
teruggekeerd, in particuliere gesprek
ken op de noodzakelijkheid wyst voor
de Ver. Staten al het mogelijke te doen
om met Groot-Brittannië gelijken tred
te houden by den bouw van slagsche
pen.
Dit zou een uitbreiding van het aantal
nieuwe slagschepen, dat door het Congres
is toegestaan binnenkort zullen twee
schepen op stapel worden gezet tot vyf
medebrengen.
Volgens „De New York Herald Tribune"
ii Davis van meening, dat deze uitbreiding
de doeltreffendheid zou vergrooten van
den Britschen vlootbouw als stabiliseeren-
de factor tegenoverf de herbewapening der
dictatoriaal geregeerde landen.
Deze politiek zou de volledige goedkeu
ring wegdragen der regeering. Algemeen
gelooft men, dat voorzieningen zullen wor
den getroffen voor den bouw van nog min'
stens twee slagschepen op de marine-be
grooting, welke in de volgende zitting van
't Congres aan de orde zal worden gesteld.
Strenge controle op Duitschers,
die de tentoonstelling willen bezoeken.
Omtrent het decreet van het Duitsche
ministerie van buitenlandsche zaken,
dat het reizen van Duitsche onder
danen naar Frankrijk tijdens de We
reldtentoonstelling regelt, meldt Havas,
dat het hier politie maatregelen betreft
Volgens verklaringen van officieuze zijde
zouden deze maatregelen uitgelokt zyn
door mededeelingen, volgens welke Duit
sche emigrantenkringen in Frankryk zich
zouden opmaken om onder de Duitsche tou-
risten, die de tentoonstelling bezoeken, een
uitgebreide anti-Hitleriaansche propagan-
da-actie te voeren, om aan deze actie het
hoofd te bieden, behoudt de Duitsche
regeering zich voor, zelf alle bezoekers van
de tentoonstellint te schiften. Joodsche
elementen en alle personen, waarvan de
nationaal-socialistische burgerzin niet boven
alle verdenking is verheven, zouden uitge
sloten worden.
Schacht te Parijs.
De Duitsche minister van economische
zaken en mevrouw Schacht zyn gistermid
dag op het vliegveld te Le Bourget aange
komen, waar zy o.a. werden ontvangen
door den Franschen 'minister van econo
mische zaken, Spinasse, en den Franschen
ambassadeur te Berlyn, Francoir Poncet.
Kort na zijn aankomst heeft dr. Schacht
in de Duitsche ambassade de vertegenwoor
digers van de Fransche en buitenlandsche
pers ontvangen, wien hy in het kort een
uiteenzetting gaf van de doelstellingen van
zyn reis naar Parys.
Allereerst ontkende hy de bedoeling te
hebben een plan te komen voorleggen tot
een FranschDuitsche toenadering of in
Frankryk een nieuwe leening te willen af
sluiten. Vervolgens verklaarde hy:
Ik ben naar Parys gekomen met het uit
sluitende doel het Duitsche paviljoen op
de tentoonstelling te openen en mijn la"d
te vertegenwoordigen by de openingsplech
tigheden. In de drie dagen, die ik in Parys
denk door te brengen, zal ik zeker eenige
leidende figuren ontmoeten. Uiteraard zul
len wij hesprekingen voeren, maar ik stel
er prys op te herhalen, dat ik met slechts
een vertegenwoordigende zending ben
gekomen".
In het vervolg zijner verklaringen zeide
Schacht o.m. nog: wy moeten geraken tot
een vrijere en meer internationale politiek
en wy willen dit allen in Duitschland....
.er moet een einde komen aan de ellende,
die nog uit den oorlog voortvloeit en alle
landen moeten een gemeenschappelijke in
spanning tot dit doel ondernemen. Wij zyn
volkomen bereid met Frankryk, evenals
met alle volkeren van goeden wil, samen
te werken en ik ben er zeker van, dat de
Fransche regeering ten aanzien hiervan de
zelfde gevoelens koestert als wy. Wy heb
ben de beste bedoelingen. Wy wenschen
een overeenstemming met Frankryk en ik
hoop, dat myn besprekingen zullen bijdra
gen tot verbetering der atmosfeer en tot
een volledige economische en politieke
overeenkomst en een overeenstemming
tusschen onze beschavingen.
KARL KRAMARSCH.
Een der grondleggers der Tjecho-
Slowaaksche republiek.
Hedenmorgen is te Praag overleden
de Tsjecho-Slowaaksche staatsman en
leider der party der Nationale Vereeni-
ging dr. Karl Kramarsch. Hy bereikte
den leeftijd van 76 jaar.
Met dr. Kramarsch verdwijnt een der
groote strijders voor de Slavische cultuur
tegen de Germaansche invloeden en tevens
een der ondermyners van de Donau-monar-
chie. Hy was het die het eerst op 14 Nov.
1918, onder de toejuichingen van de Slavi
sche afgevaardigden, de monarchie der
Habsburgers voor altijd vervallen verklaar
de van alle rechten op den troon van
Bohemen. Bijna twee jaar tevoren had
deze monarchie hem ter dood doen veroor-
deelen wegens hoogverraad. Van het begin
van den oorlog af had Kramarsch gewerkt
in de Tsjechische „Maffia", waarvan het
doel was het oude keizerrijk inwendig te
ondermijnen, terwyl het van buiten door de
legermachten bestreden werd.
Keizer Karei, de opvolger van Frans
Josef, veranderde de doodstraf van Kra
marsch in twintig jaar gevangenisstraf.
Kramarsch werd de eerste minister
president van de Tsjechoslowaaksche repu
bliek. Hy wist zich echter niet aan te pas
sen aan de na-oorlogsche toestanden. De
toelating van het nieuwe Rusland tot den
kring der beschaafde landen leek hem een
verraad.
Hy nam de leiding der oppositie van de
Tscjechische bourgeoisie tegen Benesj en
Masaryk. Desondanks, had hy in het land
een groot gezag behouden.
DE BELGISCHE KOLONIALE
BEWAPENING.
Tenpo van bewapening der
koloniale strijdkrachten wordt
versneld.
By de behandeling van de Belgische be
grootingen voor den Congo, Roeanda en
Oeroendi verklaarde de minister van kolo
niën Rubbens met betrekking tot de bewa
pening der koloniën, dat in den loop van
het begrootingsjaar 1936 de dringende
noodzakelykheid was gebleken, de vervan
ging van de individuëele bewapening der
koloniale troepen in versneld tempo te
doen geschieden.
De minister deelde mede, dat een wel
omlijnd bewapeningsprogram in studie is,
waarbij rekening is gehouden met de finan-
ciëele mogelijkheden en den nieuwen toe
stand, die ontstaan is door de wijzigingen
in de internationale politiek, o.a. door de
uitbreiding die aan de bewapening te land,
ter zee en in de lucht van de meeste landen
is gegeven. Ons doel, aldus minister Rub
bens, is in vredestijd een weermacht te
vormen, die in tijd van mobilisatie, met
toevoeging van troepen uit het moederland,
veranderd kan worden in een krachtig
leger, dat in staat is iedere opgedragen
verdedigingstaak te vervullen.
NA DE ALBANEESCHE REVOLUTIE.
Etem Toto gesneuveld.
Het Albaneesche persbureau deelt mede,
dat een gendarmeriepatrouille gisteravond
bij Colemas den leider van den opstand in
het Zuiden, Etem Toto, by verrassing heeft
aangevallen en gedood.
VREES VOOR STAATSGREEP IN
JAPAN?
Politie-officieren worden aangespoord
tot waakzaamheid.
In een conferentie van provinciale
politieofficieren heeft de minister van bin-
nenlandsche zaken, Kawarada de aandacht
gevestigd op het mogelyk toenemen van de
tegenstelling tusschen hen, die een her
vorming willen doorvoeren en zij, die den
bestaanden toestand willen handhaven. De
politieofficieren werden aangespoord bij
zonder zorg te dragen voor het handhaven
van de orde.