DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. ZAL BILBAO HEDEN VALLEN? £uchtmact mamm No. 141 Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25. groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Vrijdag 18 Juni 1937 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De algemeene toestand. 139e Jaargang Spaanache revohtfie BASKISCHE REGEERING VERLAAT HAAR HOOFDSTAD. Minister Cot over Frankrijk's luchtmacht. ONTPLOFFING AAN BOORD VAN DE JAIME I. Massavergiftiging op Java. ALKMAARSCHE COURANT. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK. Alkmaar, 18 Juni. Gistermiddag heeft de Fransche minister van financiën, Vincent Auriol, in de finan ciëele commissie van dei Senaat een uit eenzetting gegeven van het financiëele wetsontwerp van de regeering, na afloop waarvan een communiqué werd uitge geven, dat vrijwel niets zeggend is. Maar officieus is er van de besprekingen in de commissie wel iets bekend geworden. Zoo moet Auriol gezegd hebben, dat het ge vaarlijk zou kunnen zyn, indien men den speculanten den tijd liet om te ontsnappen aan de maatregelen, die ten doel hadden hen te treffen. Verder is bekend geworden, dat Pierre Laval in de commissie ernstige kritiek heeft uitgeoefend op de r?geering en met name op haar buitenlandsche politiek, die, zooals Laval zeide, bepaalde vrienden van Frankrijk had vervreemd, waardoor het noodzakelijk was geworden de kosten voor de defensie zooveel hooger te maken. Ook andere commissieleden oefenden critiek uit op de financieele wetsvoorstellen en Abel Gardey verklaarde, bijgevallen door de meerderheid van de commissie, dat hij niet wenschte, dat de regeering de volmachten zou gebruiken voor zekere natinalisaties en evenmin voor het nemen van maatregelen, die binnen de bevoegd heid van het parlement vallen. De bovenbedoelde vergadering werd in de wandelgangen van den Senaat druk be sproken. Het meest maakte men zich onge rust over de houding van de regeering, die op het oogenblik in. een zeer lastig parket is gekomen. Lastig, omdat zij reeds in de Kamer genoegen moest nemen met het accepteeren van eenige amendementen, waardoor de plannen der regeering reeds sterk gekortwiekt zyn. Nog steeds blyft men zich bezig houden met de houding der communisten; waarom zijn zij er toe gekomen, om zoo plotseling vóór de wetsontwerpen te stemmen, terwijl zij er eerst tegen waren en hoogstens met blanco stemmen de regeering zouden wil len „steunen"? De ietwat simpele lezing van enkele rechtsche organen is, dat zij htm houding gewijzigd hebben „op een telefoontje van Moskou". In werkelijkheid is het waar schijnlijk, dat overwegingen van algemee ne en vooral buitenlandsche politiek het centrale partijbestuur aanvankelijk op dracht tot onthouding hebben doen geven, maar dat de leden der Kamergroep er ten siotte in geslaagd zijn dit voorschrift ge wyzigd te kry'gen door te betoogen, dat het niet in het belang der communisten is, thans het Volksfront uit elkaar te doen vallen, omdat hun invloed veel grooter is als het blyft voortbestaan. Vaillant-Couturier, die de moeilijke taak heeft den ommezwaai van Maandagnacht te verdedigen voor de lezers van de „Huma nité", die Dinsdagochtend nog de stelling voorgezet kregen dat het ontwerp op de „pleins pouvoirs" onaannemelijk was, schreef gisteren, dat de partij zich niet vereenigen wan met de tariefsverhoogin gen, die de regeering beoogt, en dat die dan ook ongedaan gemaakt moeten wor den. Het is met die mentale restrictie dat de communisten ten slotte vóór gestemd hebben, maar de belastingverhoogingen vormen een essentieel onderdeel van de voorstellen en de regeering kan dus niet toegeven aan den drang der communisten in deze richting, zonde haar geheele sa- neeringsplan zijn evenwicht te doen ver liezen. Dit doet voorzien, dat ook de moeilijkheden tusscher. regeering en com munisten nog in het geheel niet uit de wereld zyn. In een interview met Havas heeft de heer Blum met verontwaardiging de be schuldiging afgewezen dat hij den com munisten geheime concessie zou hebben gedaan. De reden van den ommekeer in hun houding is door Jacques Duclos zelf in de Kamer genoemd: de wensch het Volksfront te handhaven. PIERRE COT. vendien was de administratieve organisatie van de luchtvloot zoodanig, dat de mobili satie van de reserve niet was geregeld, dat het programma voor nieuwe vliegtuigtypen niet was uitgewerkt en dat geen reglemen ten bestonden voor manoeuvres, waarop reeds lang werd gewacht. Derhalve moest de methode gewyzigd worden. „Wij zyn aan het werk gegaan", zoo zeide minister Cot verder, „en ziehier wat vol bracht is; Ten eerste is het in dienst zynde materieel vermeerderd met 110 procent. Aan het einde van 1937 zal het moderne materieel vermeer derd zyn met 180 procent, terwijl de reser- veluchtvloot met tachtig procent zal zyn vergroot. De bombardements-mogelykheid is met vierhonderd procent gestegen. Geen militaire luchtmacht heeft in een jaar ty'd iets dergelijks volbracht. De Fransche luchtvloot is een der sterkste ter wereld, zij neemt de tweede plaats in onmiddellyk na de Sowj et-Unie. In de tweede plaats is de luchtvaartindus trie genormaliseerd en genationaliseerd. In plaats van den starren naam van „Arse naal" gaf de regeering den voorkeur aan den meer soepelen vorm van naamlooze ven nootschap, waarin de staat de meeste aan- deelen bezit. Hierdoor is het beginsel van persoonlijk belang en concurrentie blijven bestaan, terwijl de staat toch zijn rechten heeft. De productiemogelykheid werd in een jaar met byna dertig procent opgevoerd en in 1938 zal deze honderd procent meer zyn dan in 1936. In de derde plaats is de luchtmacht geheel gereorganiseerd. Ten einde het leger krach tiger leiders te geven, werd de leeftijdsgrens voor officieren verlaagd, en het officiers corps werd met 25 procent vergroot. Boven dien werd de opleiding verbeterd. Verder is de reserve voor de luchtmacht geregeld en zijn de noozakelijke reglementen opge steld". Vervolgens behandelde de minister de vraagstukken van de burgerluchtvaart. Hij deelde o.a. mede, dat voor jonge lieden de mogelijkheid is geopend om tot de lucht vaart toe te treden, 153 centra in het ge heele land worden opgericht, voorzien van instructeurs en vliegend materiaal, waar op het oogenblik 9800 leerlingen worden opge leid. Ook de particuliere luchtvaart wordt zoo veel mogelijk aangemoedigd. Behalve de toestellen die hiervoor door de lucht vaartclubs zyn aangekocht, heeft de regee ring ruim 200 toestellen ter beschikking ge steld over het geheele land. Er zullen in het begin van het jaar 840 toestellen gebruikt worden voor de particuliere luchtvaart. Tenslotte bracht minister Cot hulde aan de Fransche luchthelden, die zijn omgeko men na het land onschatbare diensten te hebben bewezen. De militaire luchtvloot is in het afgeloopen jaar zeer uitgebreid. By de opening van het nieuwe vliegveld Bordeaux heeft de Fransche minister van luchtvaart, Pierre Cot, een rede gehouden, waarin hy wees op hetgeen in het afgeloo pen jaar op luchtvaartgebied is volbracht. Hij bracht in de eerste plaats hulde aan zijn voorgangers, doch verklaarde verder, dat in Juni 1936 de luchtvloot nog werkte aan het Plan, dat in 1933 was opgesteld voor het bouwen van 1023 vliegtuigen in eerste linie. Ongeveer zestig procent van dit plan was gereed. De industrie leed onder de stakingen en het bezetten van de fabrieken, terwijl zij nog slechts beschikte over een crediet van "5 millioen voor nieuwe opdrachten. Bo- De troepen van Franco, die ten Noor den van de stad opereeren, hebben hun taak zoo goed als volbracht. Vermoe delijk zal gisternacht de insluiting vol tooid zyn van het Zuiden bij Desierto tot de noordelke toegang van Bilbao langs den weg van Las Arenas. Mis schien bestaan dan nog enkele versprei de nesten van tegenstand der Basken in de hoogten van oud Bilbao, waar de verdedigers zich blijkbaar op hun post willen laten dooden. Ten Zuiden van de stad zijn byna alle hoogten in handen van de rechtschen, die naar het westen voortdringen, methodisch alle punten van tegenstand innemend. Uit de stad zelf weet men weinig, behalve, dat sommigen hebben gezien, dat barricaden zyn opgeworpen in de voornaamste straten In de hoogten van oud Bilbao wordt ver woed gestreden, onafgebroken weerklinkt het geratel van de mitrailleurs. Ook hoort men het gedreun van de rechtsche artille rie uit de richting van den weg naar San tander. Men weet nog niet of de troepen van Franco ook de laatste stellingen der Basken bij Begona en Deusto hebben aan gevallen. De rechtschen zijn in het Zuiden Bilbao binnengedrongen langs den weg, die naar San sebastian leidt. Zij bezetten tevens den weg naar San Domingo en den nauwen weg naar Eibar, die langs den spoorweg tunnel loopt. Zy bevinden zich op zeven honderd meter van de eerste huizen der stad. Na de Nervion overgetrokken te zyn hebben zy hun linie opgesteld achter een bosch, teneinde zich te kunnen dekken ach ter den spoorwegdijk van de lijn naar San Sebastian. Van hier loopt de linie naar de hoogten, waarop een groep huizen staat, die boven Bilbao liggen. De rechtschen zijn Las Aerenas binnenge rukt gistermiddag om half vijf. De Baskische mitrailleurs van Potugalette op den anderen over van de Vervion vuur den zonder ophouden. De opstandelingen hebben de oevers van de Nervion geheel be zet. De Baskische artillerie vuurde zonder onderbreking op de aanvallende troepen. Korten tijd later echter werd het geweer- en geschutvuur minder, doordat de artillerie der opstandelingen de weerstandsnesten in Portugalette had vernield. Men kon toen vrij door de stad gaan. Den geheelen middag heeft het geschut der opstandeingen een vernielingsvuur ge richt op de hoogten ten Zuiden van Ar- chanda. Vervolgens legde de luchtmacht een bombardement ten uitvoer om de mili tietroepen, die wanhopig stand hielden op de hellingen van den berggroep, te verdrij ven. Laat in den middag konden gisteren zeer zware ontploffingen in Biblao worden ge hoord. De correspondent van Havas bericht, dat talrijke vluchtelingen uit alle lagen der be volking van Bilbao bij de linies van de troe pen van Franco aankomen. Het schijnt, dat de stad thans in handen is van extremisten, die aangezien zy zien, dat Bibao niet lang meer stand zul kunnen houden, alles wat waarde heeft op vracht auto's laden en naar Santander vervoeren. Sedert 48 uur kunnen geen schepen meer de haven binnenloopen, zoodat een ernstig gebrek aan levensmiddelen is ontstaan, te meer, daar de weg naar Santander gereser veerd blijft voor de troepenvervoer. In de stad zelf wordt het gevaarlijk, door dat verdwaalde kogels van het front tot in de straten der stad doordringen. De „Voz de Espana" bericht, dat zes Spaansche schepen, die op weg waren naar Santander ter hoogte van Kaap Villano door oorlogsbodems van de rechtschen zijn aan gehouden en naar Pasajes zyn gebracht. Aan boord van deze schepen bevonden zich drie duizend passagiers, meest vrouwen en kinderen uit Bilbao. Het persbureau der Baskische regeering deelt mede: In den afgeloopen nacht heeft een rechtsch vliegtuig een groot aantal in woners van Bilbao, die de stad naar San tander ontruimden, gedood en nog een groo ter aantal gewond. Vanmorgen is Bilbao zeer hevig uit de lucht gebombardeerd. De projectielen kwa men neer op ziekenhuizen vol zieken en ge wonden. De militaire toestand der stad blijft sterk. De loyalen verdedigen heldhaftig iederen duim gronds. Na vyf opvolgende aanvallen slaagde de vyand er niet in den heuvel Archanda te nemen, ofschoon hy op dit strategische punt meer dan honderd duizend projectielen heeft doen neerkomen. De linkervleugel der opstandelingen is lichtelijk opgerukt en heeft Las Arenas be zet, van waar getracht wordt langs den rechteroever den rivier op te rukken. Baskische regeering verlaat de stad In overeenstemming met de regee ring te Valencia is de Baskische regee' ring uit Bilbao vertrokken naar een dorp achter het gebied der krijgsver richtingen, Een delegatie der Baskische regeering is in Bilbao gebleven. Zij vormt een verdedi- gingsraad en is samengesteld uit vier geeringsleden Leizaola, Baskisch natio nalist, Arnar, socialist, Astigarrabia, munist en generaal Ulibarri De president en de overige leden der regeering zijn bij eengekomen om den toestand te bespreken in het dorp, waar zij den nacht hebben doorgebracht. De regeeringsleden vertrok ken vervolgens naar verschillende Baski sche plaatsjes. Ook de president heeft het dorp verlaten. Vandaag zou hy de vertegenwoordigers van de buitenlandsche pers ontvangen. Het lid der Baskische regeering Commetce is naar Santander gereisd om er het probleem der voedselvoorziening der geëvacueerden uit Biskaye, die naar Santander uitgeweken zijn, ter hand te nemen. De regeering van Baskenland heeft zich naar het kleine dorpje Trucions begeven De spoorweg tusschen Portugalete en Las Arenas, die door de artillerie der opstande lingen onder vuur werd genomen, is door de Basken opgeblazen. De regeeringstroe- pen bieden aan de Nervion wanhopigen tegenstand. Steeds worden nieuwe verster kingen aangelegd en gisteren zyn 6000 man schappen onder de wapenen gekomen. In de provincie Santander zyn 70.000 vluchtelingen aangekomen, zoodat een ern stig voedsel- en huisvestingsprobleem gere zen is. Vrouwen en kinderen, die zich met ossenkarren langs de wegen bevonden, zou den door bommen en machinegeweren uit vliegtuigen bestookt zijn. ONTPLOFFING EN BRAND AAN BOORD VAN JAIME PRIMERO. Achttien dooden, ruim honderd gewonden. Het ministerie van landsverdediging deelt mede: Gistermiddag om vijf minuten voor half vier heeft aan boord van den kruiser Jaime Primero" een ontploffing plaats gehad, welke door een brand werd ge volgd. De kruiser was in reparatie in de haven van Cartagena. Tot dusverre zijn achttien dooden en ruim honderd gewonden onder de be manning geteld. Omtrent de oorzaken is nog niets bekend. De commandant der Carabineros van Car tagena heeft Prieto een foto laten zien, die genomen was door een der controleurs van het niet-inmengingscomité. die zich aan boord bevond van een buitenlandsch schip, dat op het oogenblik van de ramp by de „Jaime Primero" voor anker lag. De contro leur nam verschillende foto's van de opvol gende phases van de brand en zelfs van de ligging op het oogenblik van de ramp der andere eenheden van de in de haven voor anker liggende regeeringsvloot, Italiaansch schip gebombardeerd. De agent van Lloyds te Gibraltar bericht, dat het Italiaansche schip „Madda" op weg van Port Soedannaar de Clyde, ter hoogte van Oran door een vliegtuig van de Spaan sche regeering is gebombardeerd. Geen en kel lid van de bemanning werd getroffen, doch het schip is beschadigd en het voor- ruim staat onder water. De pompen van het schip zijn evenwel voldoende om het drij vende te houden. De Madad is, naar nader wordt gemeld, gebombardeerd door twee van Kaap Palos komende regeeringsvliegtuigen, die toen het schip zich ter hoogte van Oran bevond, een dertigtal bommen lieten vallen. Weliswaar is geen enkel lid der bemanning gewond, doch de materieele schade, die de bommen hebben aangericht, is aanzienlijk De Madda, die gister de haven is binnen- geloopen, zal waarschijnlijk voor reparatie in het droogdok moeten worden opgenomen. Iersche vrijwilligers verlaten Spanje. Een contingent Iersche vrijwilligers, be staande uit 633 officieren en manschappen onder bevel van O'Duffy, is hier per trein uit Caceres in Noord-Spanje aangekomen. Aan boord van het Portugeesche schip „Mocambique zullen zij naar Dublin terug- keeren. De vrijwilligers schenen vermoeid, hun kleeding zag er versleten uit. Hoewel zy eigenlijk niet met journalisten mochten spreken, deelden vele strijders den cor respondent van R;uter rif Je dat zij zich ZIJ, DIE ZICH MET 1 JULI VOOR MINSTENS 3 MAANDEN OP DIT BLAD ABONNEEREN, ONTVANGEN DE TOT DIEN DATUM VERSCHIJNENDE NUM MERS FRANCO EN GRATIS. DE DIRECTIE. Aneta meldde hedenmorgen uit Sema- rang: In vier desa's te Naggoelan, in de af- deeling Noord Koeion Progo, nabij Djocjakarta, heeft zich een massaver giftiging voorgedaan, waardoor twin tig personen werden ge dood en nog vier personen thans zeer zwaar ziek zijn. Bij lijkschouwing werden sporen van weefselvernietiging door blauw zuur aangetroffen. Omtrent de oorzaak is nog niets bekend. OUD-PRESIDENT DOUMERGUE OVERLEDEN. Gaston Doumergue, oud-president van de Fransche republiek, is overleden. Gaston Doumergue is op 1 Augustus 1863 te Aigues-Vives geboren en heeft dus den ouderdom van 73 jaar bereikt. Zyn voorop leiding genoot hij op het lyceum te Nimes, waarna hij rechten studeerde en advocaat werd. Hy bracht eenigen tyd in Cochin- China en Algiers door en werd in 1893 tot afgevaardigde voor Nimes gekozen. Van 1902 tot 1905 beheerde hy de portefeuille van koloniën in de regeerings-Combes. In de door Sariren en Clemenceau gevormde- ka- kabinetten was hy minister van handel; Doumergue toen Clemenceau zijn ministerie hervormde, kreeg hy de portefeuille van onderwijs, die hij behield onder Briand (1909/10). In 1910 werd Doumergue senator voor het departe ment Gard: hy -was toen een energiek voor stander van het wetsontwerp tot invoering van driejarigen militairen dienstplicht. Na den val van het kabinet-Barthou, in 1913, vormde Doumergue zelf een regeering, waarin hij zich met de portefeuille van bui tenlandsche zaken belastte. Na de verkie zingen van Mei 1914 moest hy aftreden, doordat de meerderheid der Kamer tegen den driejarigen dienstplicht was. By het uit breken van den wereldoorlog werd hij mi nister van koloniën in het ministerie van natonale verdediging van Viviani. In 1917 trad hy af om benoemd te worden in een commissie van onderzoek naar de omstan digheden in Rusland. Na zyn terugkeer nam hy weer zitting in den senaat, van welk col lege hy in 1923 president werd. Doumergue steunde de politiek van Poincaré ten aan zien van Duitschland en de bezetting van het Ruhrgebied. Oj 13 Juni 1924 werd hy tot president der Fransche republiek gekozen: hij behaalde 515 stemmen tegen Painlevé 300. Als neutrale candidaat had hy de over winning behaald. Na zijn ambtsperiode van zeven jaar trok hij zich, in 1931 dus, in het particuliere leven terug. DE „NANDOE" NAAR INDIE. Zaterdagmorgen, 19 Juni, zal het K.L.M.- vliegtuig „Nandoe" van Amsterdam naar Batavia vertrekken. De bemanning van dit vliegtuig zal be staan uit de heeren J. J. Hondong (gezag voerder), C. Chr. Steenstra (tweede be stuurder), F. H. A. Naber (werktuigkundige) en W. H. van der Smagt (radiotelegrafist). De post van dit toestel moet uiterlijk van avond te Amsterdam zijn. over het vertrek uit Spanje verheugden. DE POSTVLUCHTEN OP INDIE. De positie der postvliegtuigen was heden: Ibis (uitreis) te Basra, Specht (thuisreis) te Rangoon. Het K.L.M.-vliegtuig Kwak landde gister middag om 16.39 uur op Schiphol. De Reiger (uitr.) bereikte Bandoeng.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1