DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN*
HET RAADSEL VAN PEIPING.
Ho. 170 Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Donderdag 22 Juli 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
r]
Franco ontvangt Git Robles.
Nieuwe politieke étappe in
rechtsch Spanje?
Hei conflict in het Verre Oosten
Trekken de Chineezen terug, trekken zij niet terug?
WEINIG POSITIEFS.
Auto en tram in volle vaart
op elkaar gebotst.
ALKMAARSCHE COURANT.
■if.s
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VER TENTTEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 22 Juli.
Laten wjj het vandaag maar eens eerlijk
en onomwonden zeggen, de kenteekenen
van den in de journalistiek zoo bekenden
„komkommertijd" zijn duidelijk merkbaar.
Ook de groote staatslieden hebben weieens
behoefte aan rust en kalmte en voor wat
Europa betreft, is er van het politieke
front dan ook weinig te melden.
Hitier heeft den nieuwen ambassadeur
van de Sovjet-Unie ontvangen en allerbe-
minlijkste woorden geuit (vooralsnog zien
we liever daden!); Franco heeft bezoek
ontvangen van Gil Robles en al evenzeer
geruststellende woorden uitgesproken, maar
wij kunnen gevoeglijk aannemen, dat een
en ander slechts schijn is en bestemd om
de buitenwereld niet al te zeer te veront
rusten.
Dan zitten er in Londen nog vele heeren
te beraadslagen over. de niet-inmenging,
maar veel verder dan praten komt men
niet.
Immers, de zaak is vastgeloopen op een
procedure-kwestie: in welke volgorde de
verschillende problemen aan de orde zijn
gekomen. Men moet zich echter door die
betrekkelijk oppervlakkige procedure-aan
gelegenheid niet om den tuin laten leiden:
het werkelijke geschil zit veel en veel die
per. Het gaat om twee vraagstukken: de
erkenning van de rechten van oorlogvoe
rende aan Franco, en het terugtrekken van
alle buitenlandsche vrijwilligers van de
beide fronten in Spanje. En als men de
zaak nog scherper wil stellen: het gaat
eigenlijk alleen om het terugtrekken der
buitenlandsche vrijwilligers. Want als deze
uit Spanje heengaan, zullen Frankrijk en
Engeland ten slotte over alle bezwaren
heenstappen om Franco als belligerent te
erkennen. En dan moeten we Londen en
Parijs toegeven, dat ze inderdaad niet al te
veel moeilijkheden voor de toekenning be
hoeven te maken, als er geen vrijwilligers
meer zijn. Maar Franco als oorlogvoerende
erkennen, zoolang een aanmerkelijk deel
van zijn troepenmacht uit Italianen bestaat,
is een hachelijke onderneming, waarvan de
consekwenties in geen weken en maanden
te overzien vallen.
De Spaansche burgeroorlog is nu een
maal en dit is het centrale punt, dat
men nooit uit het oog mag verliezen, als
men iets van den op het oogenblik zoo ver
wikkelden Europeeschen toestand wil be
grijpen door den onder de gegeven om
standigheden practisch onvermij delij ken
gang van zaken een Europeesche oorlog op
Spaansch grondgebied geworden. Of het in
den eersten aanvang mogelijk geweest
ware dit groote gevaar te omzeilen, is
uiterst moeilijk uit te maken.
Er zijn van alle kanten, in en buiten
Spanje, aanvankelijk groote, bijna onbegrij
pelijke misrekeningen en fouten gemaakt.
Waarvan wel de ergste was, dat men in het
Spaansche verzet tegen de regeering
en overheersching een der normale pronun-
ciamiento's der militairen wilde zien; en op
een na de ergste, dat, toen tegen de ver-
Wachting van velen in een burgeroorlog los
barstte, men er op rekende, dat deze spoe
dig met een overwinning van een der par
tijen zou eindigen. We hebben tegen deze
twee „meeningen" van den eersten dag af
nadrukkelijk gewaarschuwd. De Spaansche
burgeroorlog, welke den 17den of ldden
Juli 1936 „verklaard" werd, was slechts een
fase naar men hopen wil een beslissende
fase in een langdurige ontwikkeling in
Spanje, en niet minder in geheel Europa.
Hij was geen opwelling van het oogenblik,
Waarop hij uitbrak; maar een zorgvuldig
door de beide partijen voorbereide onder
neming, welke misschien ietwat te vroeg
hioest beginnen, maar welke in die dagen
niet meer te vermijden was.
Het is ongetwijfeld een belangrijke vraag
te weten of een buitenlandsche mogend
heid een rol in de voorbereiding van dezen
strijd gespeeld heeft en zoo ja, welke
Precies. Dat nu is men mede aan het on
derzoeken en of men daar ooit uit zal ko
men is vooralsnog een open vraag.
We zullen echter in deze kolom nog
weieens gelegenheid krijgen een duidelijk
entwoord hier op te geven, de tijd zal lee-
ren, hoe deze politieke steel in de puntige
vork zal steken.
Strydt men in Europa over betrekkelijke
Weinigheden, om achter dien strijd eigen
lijk de ideologische tegenstelling uit te
vechten, in het Verre Oosten is de toestand
zoo mogelijk nog ernstiger. Een naar uit
breiding verlangende staat grijpt een klei
nigheid een inmiddels weer terugge
keerde verdwenen soldaat aan om op
den weg naar expansie voort te gaan. Ook
de spanning tusschen China en Japan heeft
haar up en downs gekend. Maar de span
ning van dit oogenblik ligt wel zoo hoog,
dat de kans, dat zij weer verminderen zal,
gering moet worden genoemd. Er komen
nu eenmaal momenten dat men een opge-
De Spaansche bargeroorfoi!
De groote slag ten Westen van
Madrid.
Men verneemt uit St. Jean de Luz, dat
generaal Franco te Salamanca een onder
houd heeft gehad met den leider der
„Accion Popular", Gil Roles, waaraan veel
beteekenis wordt toegekend.
Gil Robles kwam uit Lissabon, waar hij
sedert het begin van den burgeroorlog
vertoefde.
De politieke vrienden van Robles ver
zekeren, dat het onderhoud een nieuwe
étappe in. de politiek van het rechtsche
Spanje inluidt en dat Robles geroepen is,
om een belangrijke rol te spelen in de
organisatie van den nieuwen staat.
Men voegt hieraan toe, dat Franco Gil
Robles heeft belast met een geheime zen
ding bij de regeering te Londen door be
middeling van Oliviera Salazar, een groo-
ten vriend van den Spaanschen politicus.
Na zijn onderhoud met Franco is Gil Ro
bles weer naar Lissabon vertrokken.
Van de Spaansch-Fransche grens mei
den de opstandelingen, dat hun grootsch
opgezet offensief in den Brunete-sector ten
Westen van Madrid, voortdurend voort
gang maakt.
Reeds vier dagen duurt nu onafgebroken
de geweldige veldslag. Veertigduizend man
heeft de Valencia-regeering er in den
strijd staan en het gevaar is niet denkbeel
dig, dat ze weldra door de gestadig links
en rechts opdringende troepen van Franco
omsingeld, tot overgave of een overhaasten
aftocht gedwongen zullen worden.
Nog nimmer is in dezen, burgeroorlog
een veldslag geleverd met zooveel groot
oorlogsmateriaal. De verliezen der rooden
sinds het begin van deze gevechten moeten
ontzettend zijn.
Het avance der nationalisten op beide
flanken, van de Valencia-troepen wordt op
4 a 5 K. M. geschat. Zij hebben o. a. be
langrijke stellingen aan den Guadarrama-
oever veroverd, waar de rooden honder
den dooden hadden achtergelaten.
Van de vlakte rondom Sevilla la Nueva
en Villa Viciosa drongen de rechtschen in
de richting van de Guadarama vooruit.
Hier werd den geheelen nacht verwoed
gevochten. Hevig was ook de strijd in den
Quijorna-sector, waar de Madrileensche
militie, volgens verklaringen van deser
teurs, de helft harer manschappen moet
verloren hebben.
Mededeelingen der Spaansche
regeering.
De generale staf van het leger der regee
ring heeft den militairen toestand ontleed.
De staf is van oordeel, dat het offensief van
de regeeringstroepen aan het front te Madrid
den opmarsch van de rechtschen in het
noorden tot staan heeft gebracht. Verder
wordt medegdeeld, dat de Duce ontevreden
over het optreden van generaal Mancin in
Spanje, hem heeft vervangen door generaal
Bastico, die tot nu toe een divisie in Abes-
sinië commandeerde. Deze heeft van Franco
volmacht geëischt om de Italiaansche strijd
krachten te hervormen. Bastico heeft een
dagorder gepubliceerd, waarin hij zeide, dat
Santander onmiddellijk genomen moet wor
den en dat dan naar Madrid zal worden ge
marcheerd, waarbij alle hinderpalen uit den
weg zullen worden geruimd.
De generale staf der regeering is van
meening dat generaal Bastico voorzichtiger
zou zijn geweest in zijn uitlatingen, als hij
gedacht zou hebben aan Brihuega.
Verder wordt gewezen op het mislukken
drongen oorlog moet aanvaarden, zelfs
wanneer men weet daarin slechte kansen
te hebben. China heeft er in moeten be
rusten, dat Mantsjoerije werd weggenomen
en een „autonome" staat werd gecreëerd.
Het kan er niet in berusten, zijn invloed
ook in de vijf Noordelijke provincies te
zien afnemen, omdat het er zich van be
wust zou zijn, dat zulks slechts een stap
zou vormen voor de geleidelijke algeheele
annexatie van het Chineesche rijk.
In den formeelen toestand is weinig ver
andering gekomen. Maar ten slotte zegt
dat niets. Niemand verwacht, dat Japan
aan de vijandelijkheden een oorlogsverkla
ring zal doen voorafgaan. Moet het tot een
oorlog komen, dan zal deze ontstaan uit de
uitbreiding en toeneming der plaatselijke
incidenten. Deze concessie aan den vorm
is gebruikelijk voor onzen tijd.
Houdt men dit in het oog, dan is er
waarlijk geen reden tot optimisme. Want
alle communiqué's ten spijt, communiqué's
die niet ongunstig zijn, vinden de feiten
voortgang. De Japanners hebben zij het
tevergeefs getracht Wang Ping te bezet
ten, de ring om Peiping wordt nauwer
aangehaald. Dat juist in deze dagen de
yen verder devalueert, kan ook al aller
minst als een hoopgevend feit worden be
schouwd.
van het tegenoffensief van de rechtschen
aan het front van Madrid. Hier wordt be
wezen dat de regeeringstroepen niet alleen
weten aan te vallen, doch ook het gewon
nen terrein weten te behouden. De goede
samenwerking van alle onderdeelen van het
leger der regeering belooft groote overwin
ningen voor de toekomst. Het leger heeft
groote moeilijkheden overwonnen, zoowel
in het loopgraafgevecht als in den strijd in
het open veld tegen krachtige stellingen,
verdedigd door een sterke infanterie, voor
zien van moderne middelen.
Ten aanzien van den strijd van Aragon deel
de de generale staf mede dat de druk op Sa-
ragossa toeneemt. Het schijnt, dat de troe
pen van Franco meer dan zesduizend Ita
lianen hebben geconcentreerd om een aan
val te doen op het front van Astramadura,
doch de verdediging is hier krachtig geor
ganiseerd. Hier is de aardrijkskundige ge
steldheid van het land niet in het voordeel
van de aanvallers, zooals in het Basken
land.
Tenslotte heeft de generale staf verklaard:
„Terwijl te Londen de westelijke democra-
tiën opnieuw, wijken voor de dreigende
fascisten strijden wij tegen drie staten en de
verraders die hen op ons gebied helpen".
Verslag uit het rechtsche kamp.
De verslaggever van Havas, die geaccre
diteerd is bij de rechtsche troepen voor Ma
drid, meldt, dat de krijgsbedrijven gister
ochtend met dezelfde hevigheid zijn her
vat als zij den dag tevoren hebben gewoed.
Een nieuwe sprong voorwaarts der recht
sche troepen ten noorden van Quijorna heeft
hen in staat gesteld voor het middaguur
twee stellingen te bezetten, die den weg
naar Escuriaal over een afstand van zes kilo
meter onder het vuur der kanonnen plaat
sen.
Regeeringstroepen ontwijken den
strijd.
De regeeringstroepen ontwijken den strijd
met de geregelde troepen der rechtschen.
Zjj verdedigen hun stellingen met automa
tische wapenen en geven liever een deel
van het terrein prijs dan over te gaan tot
een gevecht van man tegenover man; het
geschut speelt een steeds belangrijker roL
De artillerie is aan beide zijden zonder
onderbreking in actie.
De infanterie en de luchtmacht der recht
schen werken hecht samen.
De regeeringstroepen daarentegen maken
een druk gebruik van hun strijdwagens.
Gisterochtend hebben de afdeelingen
tanks aan de operaties deelgenomen. Het ma
teriaal is nieuw en het wordt met bekwaam
heid bediend. De hevige warmte, welke in
deze strijdwagens heerscht, verhindert den
manschappen evenwel er langen tijd in te
verblijven.
Voortdurend melden zich deserteurs aan
bij de rechtsche linies.
De laatste paar dagen laat het hoofdkwar
tier der regeeringstroepen de bruggen en
aangelegde werken tusschen Las Rosas en
Egcurial opblazen.
De berichten, welke uit Noord-China
binnenkomen, blijven een verwarden
indruk maken en zijn herhaaldelijk
lijnrecht met elkander in tegenspraak.
Meldde aanvankelijk een Domei-te
legram uit Tokio vol optimisme, dat de
troepen van het Chineesche 29ste leger
vrijwillig terugtrokken, even later be
richtte hetzelfde persagentschap, dat
zijn eerste mededeeling voorbarig was
geweest en dat volgens de jongste be
richten Peiping opnieuw door het 29ste
leger was bezet.
Wel is de Chineesche 37ste divisie uit
Jamen Koe teruggetrokken deze plaats
was gistermiddag omstreeks één uur ont
ruimd doch de Chineesche troepen aan
den linkeroever van de Joeng Ting-rivier,
te Pau Sjan en Loekoetsjan aan den rech
teroever van de Joeng Ting weigerden te
rug te trekken. Zij verklaarden geen last
hiertoe te hebben ontvangen.
Men vreest, dat hierdoor de toestand nog
meer gespannen zal worden.
De commandant van de Japansche mili
taire missie, kolonel Matsoei. heeft krach
tig bij generaal Soeng Tse Yoean gepro
testeerd.
Een Reuter-telegram uit Peiping meldde
tenslotte nog, dat de troepen van de Chi
neesche 37ste divisie, die zich uit de om
geving van Wan Ping hadden teruggtrok-
ken, gistermiddag hun oude stellingen
weder bezetten en begonnen met het aan
leggen van loopgraven.
Naar schatting bevonden zich tegen den
avond vijfduizend Chineesche soldaten op
een front van vijftien kilometer, dat zijn
centrum te Pau Sjan heeft.
De poorten van Peiping wordeD volgens
hetzelfde telegram nog steeds bewaakt door
eenheden van de 37ste divisie.
Uit betrouwbare bron wordt gemeld, dat
maarschalk Tsjang Kai Sjek zes van zijn
divisies naar Hopei heeft gezonden.
De voortdurende Japansche troepenzen
dingen uit Mandsjoekwo en het optrekken
der Chineesche troepen naar Hopei toonen
aan, dat het conflict nog lang niet is opge
lost.
De onrust en vrees in Shanghai zijn intus-
schen nog toegenomen bij het vernemen
van het bericht, dat te Peiping verscheide
ne persoonlijkheden vermoord zijn, die
gunstig stonden ten aanzien van een „vre
de tot iederen prijs".
Verder verluidt, dat het Japansche gar
nizoen te Shanghai heeft afgezien van het
houden van manoeuvres in den nacht van
22 op 23 Juli en dat de Japansche ambas
sade een bericht uit Tokio, volgens het
welk de gezinnen der Japansche diploma
tieke vertegenwoordigers en consuls in
China op 23 Juli naar Japan zouden ver
trekken, heeft tegengesproken.
Duitschland neutraal.
De Duitsche ambassadeur, Dieckhoff,
heeft een onderhoud met den Amerikaan-
schen staatssecretaris Cordell Huil gehad,
waarbij hij, naar uit betrouwbare bron
verluidt, Huil de verzekering heeft gege
ven, dat Duitschland besloten is, zich niet in
den strijd in het Verre Oosten te mengen
en een politiek van de strengste neutraliteit
te voeren.
De houding der Britsche regeering.
Eden heeft in het Engelsche Lagerhuis
verklaard, dat het, zoolang de bestaande
toestand in Noord-China zou voortduren,
niet wenschelijk zou zijn, met de Japansche
regeering besprekingen aan te knoopen, die
de Britsche regeering gaarne had willen
houden.
Eden zeide, dat hij het Japansche kabi
net tot zijn leedwezen moet mededeelen,
dat dit het standpunt der Britsche regee
ring is.
DE VALERA HERKOZEN.
Als president van den lerschen
uitvoerenden raad.
De Dail heeft De Valera herkozen als
president van den uitvoerenden raad van
den lerschen vrijstaat met 82 tegen 52
stemmen.
De Valera
De Valera is aldus voor de derde maal
tot het bekleeden van het hoogste ambt in
den vrijstaat geroepen.
Cosgrave had zich krachtig tegen de
herkiezing van De Valera verzet, omdat
naar zijn meening de president den vrij
staat schade had toegebracht, wijl het hem
niet gelukt was een overeenkomst met
Engeland te sluiten.
Autobestuurder op slag gedood.
In de Oranjeboomstraat te Rotter
dam is vannacht een ernstige botsing
ontstaan tusschen een personenauto
van dr. Romeyn uit Slikkerveer en
een motorwagen van de Rotterdam-
sche Electrische Tram.
De beide voertuigen die elkaar met
flinke snelheid tegemoet reden, zijn
met een on'zettenden slag op elkaar
gebotst, zoodat de omwonenden uit
hun slaap werden gewekt. De be
stuurder van de auto moet op slag
dood zijn geweest, de drie andere in
zittenden van den wagen hebben min
of meer ernstige hersenschuddingen
opgeloopen. Zij zijn naar het zieken
huis aan den Coolsingel vervoerd.
De bestuurder, de conducteur en
enkele inzittenden van de tram zijn
ongedeerd 'ebleven. De auto is finaal
in elkaar gedrukt. De voorzijde van
den tramwagen is ernstig beschadigd.
Hoe het ongeluk geschiedde.
Omstreeks kwart voor een reed de auto,
bestuurd door den dertigjarigen arts J. A.
Romeyi^in de Oranjeboomstraat in de
richting van den Kreekweg. De wagen
had een flinke vaart en reed op het rech-
sche deel van de trambaan. Even voor de
gasfabriek haalde dr. Romeyn, die verge
zeld was van drie Amsterdamsche studen
ten, een in dezelfde richting rijdende tram
in, om daarna weer op de rechter tram
baan te gaan rijden. Uit tegenovergestel
de richting naderde motorwagen 435 van
lijn 9, bestuurd door den 36-jarigen J. M.
Rawie. Aan het einde van den Kreekweg
zag de trambestuuurder den kaarsrech
ten weg van de Oranjeboomstraat voor
zich liggen, er was niets in den weg en
daarom reed de tram op volle snelheid.
Wel had de bestuurder opgemerkt, dat
uit de richting stad een auto naderde,
maar deze bevond zich op het andere
spoor en het zag er naar uit, dat deze den
tramwagen gewoon zou passeeren. Men
heeft de oorzaak van het daarop volgende
nog niet kunnen vaststellen, maar toen
tram en auto vrij dicht bij elkaar waren
gekomen, zwenkte de auto ineens naar
links en kwam dus terecht op dezelfde
baan als de tram. De bestuurder van de
auto moet nog gemerkt hebben, dat een
ongeluk op deze manier niet meer te ver
mijden was, want hij wierp nog snel het
stur om, ten einde weer aan de rechterzijde
van den weg te komen. Auto en tram
hadden evenwel beide zulk een vaart,
doch noch sterk remmen van den trambe-
sturder, noch het omgooien van het stuq|
door den autobestuurder, kon het ongeluk
meer afwenden. Met een hevigen slag
reden beide voertuigen op elkaar. De
groote vierpersoons Nash werd ter hoogte
van den motor gegrepen en volkomen in
elkaar gedrukt. De voorzijde van den
tramwagen werd zwaar beschadigd, het
voorbalcon is geheel vernield en de ruiten
braken.
De slag was zoo hevig, dat omwonenden
uit hun slaap werden gewekt. Zij snelden
onmiddellijk te hulp. De gemeentelijke ge
neeskundige dienst en de politie werden
direct gealarmeerd en weldra kon het
reddingswerk een aanvang nemen.
Eerst moest men de auto achteruit
trekken, ten einde de passagiers, die nog
in den totaal vernielden wagen zaten, te
kunnen bevrijden.
De slachtoffers.
Het bleek, dat dr. Romeyn, de bestuur
der van den wagen, reeds geen teekenen
van leven meer gaf. Hij moet op slag
dood zijn geweest.
Naast den bestuurder zat de 24-jarige
Amsterdamsche student, H. A. R. Haven-
berg, die er ook zeer ernstig aan toe was.
Deze had een zware hersenschudding en
een gebroken dijbeen opgeloopen. De twee
eveneens uit Amsterdam afkomstige stu
denten, die achterin de auto hadden plaats
genomen, waren er beter afgekomen.
Hoewel ook zij vrij ernstig letsel kregen.
De 28-jarige H. M. Zwicht bekwam een
hersenschudding en een wond aan den kin,
de 25-jarige S. Rijs een hersenschudding
en schaafwonden. Per auto van den ge
neeskundigen dienst zijn de slachtoffers
naar het ziekenhuis aan den Coolsingel
overgebracht, waar de gewonden ter ver
pleging zijn opgenomen.
De politie zet het onderzoek naar de
oorzaak van dit tragisch ongeluk voort.
De auto is tot dit doel in beslag genomen,
