DAGBLAD VOOR
ALKMAAR
EN OMSTREKEN.
ERNSTIG INCIDENT BIJ SJANGHAI.
No. 186 Dit nummer bestaat uit twee bladen.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Japansche soldaten trachtten zich toegang te
verschaffen tot een vliegveld.
Nieuwe onrust.
De Nankau pas.
DE NANKAU PAS
BINNEN
MONGOLI
Ned. student in Frankrijk
zwaar gewond.
Scheepsontploffing nabij
Soerabaja.
Incident aan boord van de
„Marachal Lyautey".
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur; c. KRAK. Dinsdag 10 Augustus 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 10 Augustus.
Ware niet het incident in Sjanghai geko
men, over het Chineesch-Japansche conflict
zou niet veel te schrijven zijn geweest. Men
weet, dat de Chineesche troepenleiders in
conferentie zijn geweest en besloten hebben,
geheel China te verdedigen. En dan is er de
Japansche ambassadeur te Sjanghai, de heer
Kawagoe, die met de Chineesche regeering
zou onderhandelen.
In de Chineesche houding tegenover de
komst van Kawagoe, die oorspronkelijk af
wijzend was, is in den loop van de week de
ommekeer gekomen: afwachten, wat Kawa
goe zou aanbieden. De Chineezen hebben dit
kunnen afwachten, want ook meneer Kawa
goe wachtte op Chineesche voorstellen. Dit
gebrek aan haast is begrijpelijk, omdat als
Kawagoe naar Nanking was getrokken (hij
zit nog steeds in Sjanghai!) zijn bespre
kingen met vertegenwoordigers van de re
geering te Nanking te zeer het karakter van
officieele onderhandelingen aangenomen
zouden hebben, welke al te zeer in tegen
spraak zouden zijn met het nog steeds aan
Japansche zijde bestaande verlangen naar
een „plaatselijke regeling".
Kawagoe te Sjanghai en de Chineesche
regeering te Nanking wachten dus weder
zijds op niet al te officieel in te dienen voor
stellen.
Intusschen gaan de militaire voorbereidin
gen voort en worden de militaire leiders
meer en meer ongeduldig.
Op dat ongeduld is dan het incident te
Sjanghai gevolgd, waarover men hiernaast
de bijzonderheden kan lezen. Een aantal Ja
pansche militairen wenschte plotseling een
Chineesch vliegveld te inspecteeren, wat de
Chineesche bezetting niet prettig vond. Het
is een gevecht geworden, waarbij twee Ja
panners zijn gesneuveld.
Natuurlijk zijn er direct weer eischen ge
steld, o.a. de instelling van een Japansche
commissie van onderzoek en de uittocht van
de Chineesche bewoners van de industrie
wijk Tsjapei en andere buitenwijken van
Sjanghai, welke eerst op een niet zeer ge
gronde paniekstemming leek te berusten,
lijkt thans weer gegronder dan ooit. De Chi
neesche bewoners van deze wijken hebben
in den loop der jaren ook gelegenheid ge
noeg gehad om te weten wanneer met in
boedel en al de wijk te nemen, indien er
van Japansche zijde op vriendschap tusschen
China en Japan wordt aangedrongen In
Noord-China is gisteren weer gevochten.
De Japanners trachten thans de Nankau-
pas, welke van groote strategische beteeke-
nis is, in handen te krijgen wat een verdere
doordringing van de Japansche troepen in
de provincies Tsjahar en Soeijoean zij
hebben zich intusschen van den steun van
prins Teh van Binnen-Mongolië verzekerd
schjjnt te voorspellen. Dus in westelijke
richting. Dit doet weer de vraag rijzen of de
Japanners niet zullen probeeren het geheele
gebied ten Noorden van de Gele rivier on
der hun controle te krijgen. Daar is op het
oogenblik nog geen kijk op, omdat zij daar
voor te weinig talrijk zijn. Doch zijn zij een
maal in Westelijke richting doorgedrongen
ten koste van veel menschenmateriaal aan
bezettingstroepen militair zal dit vermoe
delijk in verband met de slechte uitrusting
van de daar verblijvende Chineesche troepen
niet al te moeilijk vallen dan zal Tokio
wel over de brug moeten komen met meer
soldaten. Opvallend is een bericht volgens
hetwelk de gemechaniseerde eenheden van
het Chineesche leger, dus vermoedelijk de
best uitgeruste en geoefende troepen van
Tsjang Kai Sjek, in Noordelijke richting ge
trokken zijn, de provincie Sjangtoeng door
uitstekende troepen die langs de spoorlijn
van Hankou in de richting van Peking ge
trokken zijn achterna, doch wel de provincie
in de richting van de kust.
Mogelijk zullen deze troepen dan zorg moe
ten dragen voor de verdediging van het
door Sjantoeng stroomende deel van de Gele
rivier en van den mond van deze rivier. Een
manoeuvre die Japan zou noodzaken om be
zettingstroepen af te zetten o.a. te Tsingtau,
wat Japan onmiddellijk tevens zou dwingen
op veel grooter schaal troepen naar Noord-
China te zenden en op een enorm uitgestrekt
front te gaan opereeren. Dit is ook zonder
twijfel de voor China aangewezen tactiek.
De hoeveelheid menschenmateriaal welke
van Japansche zijde valt onder te brengen
in Noord-China zal dan een zoo geweldig
apparaat in het leven moeten roepen en aan
den gang moeten houden, dat „uitputtings
oorlog" een woord wordt dat in zeer korten
tijd werkelijkheid kan zijn. Ongetwijfeld
voert China een tactiek om Japan het gevaar
van een verdrinking in de onmetelijke ruim
ten van China zoo doeltreffend mogelijk dui
delijk te maken.
Op een vliegveld te Sjanghai heeft
gisteren een nieuw Chineesch-Japansch
incident plaats gevonden. Oorspronke
lijk werden hieromtrent alleen ge
ruchten bekend, welke een bevestiging
konden vinden, aangezien dagbladcor
respondenten niet op het betrokken
vliegveld werden toegelaten.
Naderhand werd echter een officieus be
richt verspreid, waarin werd medegedeeld,
dat twee Japansche officieren en een Ja-
pansch onderofficier gistermiddag het vlieg
veld betraden en trachtten de wachten te
passeeren, naar men vermoedde om zich op
de hoogte te stellen van de Chineesche acti
viteit op het vliegveld. Een Chineesche
soldaat, die de Japanners in een automobiel
zag naderen gelastte hun te stoppen. De
Japanners schoten toen op hem, waarna er
een uitgebreide schietpartij ontstond tus
schen de Japanners en Chineesche soldaten.
Een van de Japanners werd gedood en een
ander overleed eenigen tijd later aan beko
men verwondingen. Verder werd een Chi
neesch soldaat gedood en eenige andere
Chineezen liepen verwondingen op. Van
Japansche zijde zou men zoo weinig moge
lijk ruchtbaarheid aan het incident willen
geven om de spanning te Sjanghai niet te
doen toenemen. Wel is het incident van offi
cieele Japansche zijde bevestigd met de
mededeeling, dat bij een incident op het
vliegveld een Japansch marineofficier om
het leven gekomen is. Een marinier wordt
volgens dit Japansche bericht vermist. Ver
moedelijk zal hij dus, gezien de Chineesche
lezing van het gebeurde, naderhand over
leden zijn.
Niet officieele berichten spreken over een
detachement Japansche soldaten dat trachtte
op het vliegveld te komen, welk trachten
aanleiding werd tot een vuurgevecht. L
Later is van de zijde van een Japansch
landingscorps te Sjanghai nog een commu
niqué uitgegeven over het incident op het
vliegveld Hoengjao. Dit luidt als volgt: De
officier Tsjiama, commandant van de eerste
compagnie van het landingscorps te Sjang
hai werd des middgs om vijf uur gedood
door Chineesche soldaten, toen hij in zijn
automobiel in de buurt van het vliegveld
reed. De marinier Saito, die de auto be
stuurde, is verdwenen, doch men heeft
bloedvlekken op zijn bank gevonden. Het
Japansche landingscorps zal trachten een
bevredigende regeling tot stand te brengen,
doch zij zullen van de Chineesche autori
teiten eischen dat zij de verantwoordelijk
heid voor deze illegale handeling op zich
zullen nemen. Verder spreekt het communi
qué over Chineesche verdedigingswerken
om de stad waarbij de Chineezen gebruik
maken van floddermijnen. Verder hebben
manschappen van de Chineesche gendar
merie op straat voorbijgangers gevisiteerd.
Volgens het communiqué beteekent dit een
schending van de overeenkomst van Sjang
hai en een onwettige provoceerende daad
gericht tegen de Japanners. Uit het com
muniqué moet verder blijken, dat het lan
dingscorps en de militaire autoriteiten met
nadruk ten uitvoerlegging van hun verlan
gens wat betreft demilitarisatie van de om
streken van Sjanghai eischen. Ten slotte
eischen de Japanners, dat een Japansche
commissie een onderzoek zal instellen naar
de oorzaak van het incident.
De lijken geborgen.
Bij het aanbreken van den dag hebben de
Chineezen de lijken binnengebracht van den
Japanschen luitenant en den Japanschen
matroos, die gisteren bij het incident bij het
vliegveld zijn gedood. De officier lag bij
zijn automobiel aan den kant van den weg
en het lijk van den matroos werd een mijl
verder in het veld gevonden.
De Chineezen hebben in de omgeving van
het vliegveld loopgraven aangelegd en
zandzakbarricaden opgericht.
in verband met het incident, dat naar
men gelooft tot nieuwe Japansche eischen
zal leiden, is de massa-uittocht uit de inter
nationale concessie opnieuw begonnen.
Japansche kabinet zal het incident
bespreken.
De Asahi meldt, dat het Japansche kabi
net zich vandaag zal bezig houden met de
behandeling van een rapport van den mi
nister van marine, admiraal Yonia, inzake
den moord op de Japansche zeelieden te
Sjanghai. Bij het nemen van een beslissing
zal de regeering, naar het blad voorts meldt,
in aanmerking nemen, dat dit nieuwe inci
dent niet te scheiden is van het geheel der
anti-Japansche bewegingen in China, welke
als gevolg van de Noord-Chineesche kwestie
in scherpte zijn toegenomen.
De marinestaf bereidt „voorzichtige doch
doeltreffende" maatregelen voor om vol
ledige genoegdoening te verkrijgen.
Hidaka, raadsheer der ambassade, zal
vanmorgen een onderhoud hebben met
Kawagoe, den Japanschen ambassadeur in
China, die op het oogenblik te Sjanghai
vertoeft. Vanmiddag zal hij naar Nanking
terugkeeren, waar hij een protest in zal
dienen.
Onderhandelingen over het incident.
Tusschen het stadsbestuur van Groot-
janghai en het Japansche consulaat wor
den besprekingen gevoerd tot belegging
van het incident van Hoengjao. De commis
sie van onderzoek is hedenmorgen met haar
werkzaamheden begonnen.
Onder de Chineesche burgerbevolking
heeft het incident opnieuw groote onrust
verwekt. De bij den aanvang der week ver
minderde uittocht uit Tsjapei en Hongkioe
is weder toegenomen en heeft zich zelfs uit
gebreid tot nieuwe deelen van Noord-
Sjanghai.
Gevechten bij Peiping,
Uit Peiping wordt gemeld, dat aan de
grens tusschen Tsjahar en Jehol, ongeveer
80 K.M. tpn Noorden van Peiping, hevige
gevechten zijn geleverd tusschen Japansche
en Chineesche troepen. De Japanners zou
den de Chineezen op de vlucht hebben ge
dreven.
Volgens Reuter zijn Zondagmiddag 3000
man Japansche troepen onder commando
van generaal-majoor Kawabe Peiping bin
nengerukt. Het waren twee regimenten in
fanterie, cavallerie, artillerie en een ge
mechaniseerde colonne. Na een marsch door
de voornaamste straten, waarbij de soldaten
door de Japansche ingezetenen van Peiping
luide werden toegejuicht de Chineesche
bevolking liet zich niet op straat zien
hebben de Japanners in het Zuid-Westen
van de stad hun bivak opgeslagen.
De leden van de „commissie voor hand
having van den vrede", en van de Chinee
sche kamer van koophandel waren ter be
groeting van de troepen aanwezig.
Japansche vliegtuigen hebben later boven
de stad pamfletten uitgeworpen, waarin de
Chineesche bevolking werd medegedeeld,
dat de Japanners Peiping waren binnen
gerukt om de rust en orde te handhaven,
den vrede te waarborgen en de Chineezen
en vreemdelingen te beschermen. Generaal-
majoor Kawabe heeft bekend gemaakt, dat
ordeverstoorders zeer streng gestraft zul
len worden.
De politie heeft huiszoeking gehouden in
het radio-zendstation van de regeering. De
belangrijkste onderdeelen der zend- en ont-
vang-apparaten zijn meegenomen, zoodat
zelfs de commercieele berichten niet meer
uitgezonden kunnen worden.
Te Takoe komen nog voortdurend Japan
sche troepenversterkingen aan.
De toestand zeer ernstig.
Uit Tokio wordt gemeld, dat de mi
nister van Oorlog, Soegijama verklaard
heeft, dat de toestand in China een zeer
ernstige wending heeft genomen. Nu
China, aldus Soegijama, door den op-
marsch zijner troepen zijn verdrags
verplichtingen heeft geschonden, is het
geduld van Japan ten einde. Als deze
schendingen zich opnieuw voordoen,
zal Japan zich gedwongen zien ernstige
maatregelen te nemen. De tijd der
diplomatieke onderhandelingen is voor
bij, tenzij China op het laatste oogen
blik tot bezinning mocht komen.
Volgens berichten uit Nanking hebben de
Japanners in de buurt van Nankau, tus
schen Peiping en Soegijoean, ongeveer
25.000 man troepen geconcentreerd. Nieuwe
transporten zijn onderweg, in totaal 50.000
man sterk.
Van Chineesche zijde verklaart men, dat
deze troepenconcentraties verband houden
met de voorbereidingen, welke worden
getroffen voor een inval in de provincie
Tsjahar.
Nader wordt gemeld, dat de Japanners,
gesteund door artillerie, het offensief bij
Nankau geopend hebben. Zij zouden echter
na verbitterde gevechten teruggeslagen
zijn.
Uit Tientsin wordt gemeld, dat de Japan
sche autoriteiten hebben aangedrongen op
het instellen van censuur in de post- en tele
graafkantoren der Britsche en Fransche
concessies. Het consulaire corps heeft dit
verzoek echter afgewezen, daar censuur zou
De Japansche vliegers toonen groote ac
tiviteit op verschillende punten rondom de
Hankau pas, welke gelegen is aan de Chinee
sche muur ten Noorden van Peiping; hier
heeft de Nankingregeering sinds eenige da
gen troepen geconcentreerd, voornamelijk
uit de provincies Tsjahar en Soeijoean. De
Japanners probeeren het spoorweggedeelte
van Kalgan naar Nankau door bommen te
vernielen om te verhinderen, dat deze troe
pen contact zouden krijgen met de opruk
kende Chineezen vanuit Paotingfoe. Volgens
de laatste berichten worden er thans aan
beide zijden hevige gevechten geleverd om
het bezit van den Nankau pas.
MET
OMGEVING
TSJ4*
soeijoean
KWEIHWATIN&
(SOEtJOEAU) g J^ALGtM
FENGTSJEHHSIEU
worden beschouwd als een inbreuk op de
rechten der concessies.
Overigens is de rust te Tientsin terugge
keerd. Het verkeer is weer normaal hervat.
De autonome regeering van Oost-Hopei
heeft zich voorloopig te Tangsjan, aan de
spoorlijn Tientsin-Sjanghaikwan gevestigd.
Het incident te Hoeng Jau.
De eerste burgemeeser van Sjanghai,
Yoei, heeft gisteravond meer dan een uur
geconfereerd met den consul-generaal van
Japan en den Japanschen marine-attaché
over het incident te Hoeng Jau, waarbij een
Japansch officier en diens chauffeur door
Chineesche wachtposten werden doorge
schoten.
Naar van Chineesche zijde verluidt, kwa
men beide partijen overeen het incident
langs diplomatieken weg bij te leggen en
den toestand niet te verscherpen.
Yoei zegde toe het incident nauwkeurig
te zullen bestudeeren.
Het is rustig te Nanking.
Ondanks het vertrek van een groot aan
tal vrouwen en kinderen blijft het rustig
in de stad.
De geruchten over een staatsgreep wor
den met verontwaardiigng tegengesproken.
De politieke en militaire leiders zijn het
eens.
De algemeene opvatting in Chineesche
kringen is, dat een minnelijke schikking
onwaarschijnlijk is. Men heeft de overtui
ging, dat Japansche troepen zullen voort
gaan met Tsjahar en Soei Yoean en zoo
mogelijk ook Noord-Sjansi te overweldigen
en op die wijze in feite de bezetting van
het Chineesche gebied ten Noorden van de
Gele rivier zullen voltooien aleer Tokio
over een regeling zal praten.
Staatsgreep tegengesproken.
Te Nanking worden formeelde, naar men
gelooft, door een Japansch blad in de wereld
gezonden geruchten tegengesproken, vol
gens welke extremistische elementen en
jonge officieren een staatsgreep zouden heb
ben uitgevoerd en den voorzitter van poli-
tieken raad, Wang Tsjing Wei hebben ver
moord.
Volgens het gewraakte berichten zouden
zij verder den minister van oorlog Ho-Jing-
Tsjing hebben gevangen genomen.
In Noord-China wordt weer
gevochten.
Uit Paoting wordt aan de Takoeng Pao
gemeld, dat de Chineesche troepen gisteren
een duizendtal Japansche soldaten hebben
teruggedrongen, die, gesteund door ge
schutvuur, een aanval ondernamen in het
gebied van Nankau, in Noord-Tsjahar.
Japansche vliegtuigen gaan door met den
spoorweg van Peiping naar Soegijoean te
bombardeeren. Naar voorts gemeld wordt,
worden voortdurend voorpostengevechten
geleverd aan den spoorweg ten Zuidwesten
van Peiping. Chineesche troepen hebben de
Japansche elementen, die Sjinghai aanvie
len, teruggedreven. Acht Japansche vlieg
tuigen zijn over Paoting gevlogen en hebben
met hun mitrailleurs het vuur op de stad
geopend, zonder evenwel slachtoffers te
maken.
Uit Nanking wordt vernomen, dat het
ministerie van buitenlandsche zaken aan
zijn ambassadeur te Tokio instructie heeft
gegeven, de Chineesche ingezetenen in ver
band met eventueele repatrieering in de
Japansche havens te concentreeren.
Het incident van Hoeng Jao.
De woordvoerders van de Jap. ministeries
van marine en buitenlandsche zaken hebben
beide de meening te kennen gegeven, dat
De 20-jarige student in de medicijnen
van der Velde uit Rotterdam, die op
het oogenblik een cursus volgt aan de
Handelsschool te Grenoble (Frankrijk)
is, toen hij een jeugdige landgenoote,
die een kleinen val had gemaakt op den
Pic Domenon Corneille, te hulp wilde
komen, in een honderd meter diepen
afgrond gestort, waar hij in het berg-
puin terecht kwam.
Met zware verwondingen is hij naar
de kliniek te Grenoble vervoerd.
Twee Chineesche vermisten, ver
scheidene gewonden.
Aneta seint heden uit Soerabaja:
Hedenochtend te circa 5 uur had in
het Westervaarwater, even voo:rbij het
loodschip, een ontploffing plaats aan
boord van het onder Nederlandsche
vlag varende tankschip „Manvantara",
van de stoomvaartmaatschappij La Co
rona. De „Manvantara" is 8.237 tons
groot en hoort thuis te 's-Gravenhage.
•Naar verluidt zijn door de ontplof
fing verscheidene Chineesche leden der
bemanning gewond, terwijl andere,
eveneens Chineesche, bemanningsleden
worden vermist.
De ontploffing, wélke in tank 2
plaats had, vaagde de geheele achter
mast van het schip weg, waarbij een
ravage aan dek werd aangericht. De
materieele schade is zeer groot.
De sleepboot „de Jong" van de Ne-
derlandsch-Ind. steenkolenhandel Mij.
is om half negen uitgevaren van Soera
baja naar de voor anker liggende
„Manvantara", om assistentie te ver-
leenen.
Aan boord van den Franschen mailstoo-
mer „Marechal Lyautey" heeft zich een in
cident voorgedaan, terwijl het schip aan
legde in de haven van Las Palmas in Spanje.
Het schip, dat van Dakar kwam, had drie
Spaansche passagiers aan boord, die vol
gens de Spaansche autoriteiten overeen
komstig de huidige wetten militairen dienst
moesten doen. De bemanning van het Fran
sche schip weigerde de Spanjaarden aan
land te doen gaan, niettegenstaande de
gezagvoerder van het schip en de Fransche
consul den raad geven, hen te laten gaan.
Hierop werd het schip omsingeld door een
aantal kanonneerbooten, die hun mitrail
leurs op het Fransche schip richtten en
eenige honderden soldaten begaven zich
met de wapens in de vuist aan boord. Met
kolfstooten en vuistslagen werd de be
manning op het achterschip bijeengedreven,
waarna de soldaten het schip doorzochten
naar de drie passagiers.
Vervolgens kreeg de kapitein van de
Marechal Lyautey opdracht het anker te
lichten en hij werd gewaarschuwd, dat bij
de minste demonstratie van de bemanning
de kustbatterijen het vaartuig tot zinken
zouden doen brengen.
In verband met dit incident zullen de
Fransche schepen Las Palmas niet meer
aandoen.
de kwestie van den moord op de beide Ja
panners te Sjanghai afzonderlijk en voor
zichtig moet worden geregeld, teneinde
den algemeenen toestand niet te verer
geren.
De woordvoerder van het ministerie van
marine verklaarde aan de pers, dat de Ja
pansche marine tot dusver geen speciale
maatregelen had genomen en dat het
nemen van maatregelen pas zal worden
overwogen na kennisneming van de resul
taten van het onderzoek naar de omstan
digheden waaronder de moord is geschied.
Het incident zal den toestand in Noord-
China waarschijnlijk niet noemenswaardig
verergeren. In de kringen van het ministerie
van buitenlandsche zaken verklaart men,
dat de aanslag een van die talrijke inci
denten is, die in een periode van span
ning onvermijdelijk zijn, en dat hjj van
geen beslissenden invloed zal zyn op de
eventueele besprekingen tot regeling van de
Chineesch-Japansche betrekkingen.