ALKMAAR
granaat getroffen.
D ANCING
„Centrum-Hotel".
No. 196 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
139e Jaargang
Vermoedelijk een Japansche granaat.
De Britsche voorstellen.
DeSpaansche burgeroorlog
De rede van Mussolini
te Palermo.
THE RACKET MAKERS.
,,'T CENTRUM VAN VERHAAK I"
Als van ouds
v.h. K. LEIEN van Winkel
Standplaats LAAT t.o. V. D.
Het Portugeesch-Tsjecho-
Slowaaksche geschil.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon*
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTEEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25. groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060- Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur; C. KRAK. Zaterdag 21 Augustus 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De algemeens toestand. Amerikaansch oorlogsschip door een
Alkmaar, 21 Augustus.
De oorlog in China moge zich dan bepalen
tot Japan en China, de gelegenheid is er te
over voor incidenten, waarbij andere
gendheden betrokken zijn. Dat komt natuur
lijk door de aanwezigheid van allerlei troe
lten van vreemde mogendheden in de bui-
tenlandsche concessies te Sjanghai en van de
aanwezigheid van oorlogsschepen van die
zelfde mogendheden.
Op zichzelf moge dit heel normaal zijn,
maar het gevechtsterrein ligt in of vlak bij
deze concessies en dus verdwaald er zoo nu
en dan wel eens een kogel of een granaat en
komt terecht in de neutrale zone.
Zooiets is ook gisteren weer gebeurd. De
Japanners trachten nieuwe troepen aan land
te zetten en werden daarbij natuurlijk gehol
pen door hun eigen vloot. Deze beschoot de
Chineesche stellingen en beschermde dus het
Japansche landingsleger. Maar wat ge
beurde?
Een der granaten van het Japansche vloot-
eskader is terecht gekomen op het Ameri-
kaansche admiraalschip Augusta en daarbij
is een matroos doodelijk getroffen.
Deze treffer heeft dus gelukkig weinig
effect gehad, en men mag verheugd zijn, dat
de gevolgen niet ernstiger geweest zijn.
Dit schijnt men te Washington ook in te
zien, want hoewel het feit dat de Augusta
getroffen is wel indruk heeft gemaakt, zegt
men daar, dat iets dergelijks makkelijk kan
gebeuren. Dergelijke incidnten zijn inhae-
rent aan politiediensten zooals de Ameri-
kaansche schepen dat doen. Dan toch po
litiediensten, waarbij de politie in alle
kalmte een slag opvangt, bestemd voor den
inbreker.
d
De landingsmanoeuvre van de troepen is
intusschen gelukt. Aanvankelijk alleen op
den linker-oever van de Wangpoe. Een po
ging om ook troepen aan land te zetten op
Poetoeng aan den rechteroever mislukte
eerst. Gisteravond laat heeft het Japansche
geschut echter een petroleumemplacement
op Poetoeng in brand geschoten en in de
hierdoor ontstaande verwarring schijnt het
gelukt te zijn ook hier Japansche troepen
te landen. Poetoeng is namelijk belangrijk,
omdat hier Chineesche artillerie staat opge
steld, in een gunstige positie om de Japan
ners langs de internationale concessie te be
stoken. Ook op Poetoeng zijn dus thans ge
vechten tusschen Chineesche en Japansche
afdeelingen te verwachten. Verder heeft de
strijd bij Sjanghai gisteren geen belangrijke
verschuivingen opgeleverd naar het schijnt.
De Japanners zullen er in geslaagd zijn hun
posities te behouden, mogelijk kunnen zij
die in de komende dagen, met de versterkin
gen, die zy verkregen hebben verbeteren,
hoewel het niet duidelijk is waar deze strijd
by Sjanghai op uit zal moeten loopen. De
berichten uit Tokio schynen steeds duide
lijker aanwijzingen te bevatten over een
concentratie van Japans krachten op het
Noorden en met name op het gebied ten
Noorden van de Gele rivier.
In het Noorden heeft het den Japanners
de laatste dagen niet meegezeten. Dit mag
geen aanleiding geven tot gevolgtrekkingen,
dat de strijd hier een voor de Japanners on
gunstig beloop heeft. De strijd welke daar
den laatsten tijd gevoerd is, ging om het be
zit van den Nankau-pas. Ondanks de krach
tige en steeds krachtiger wordender pogin
gen van de Japanners om dezen pas in het
bezit te krijgen, is dat niet gelukt. De Chi
neesche verdedigers schynen een bijzonder
heldhaftigen zy het dan ook wanhopigen
stryd te voeren, een strijd, waarin zy
bet voordeel van het terrein hebben, doch
het nadeel van het ontbreken van vrije com
municatiewegen en dus van aanvoer van
versterkingen. Aangezien de verliezen, die
de verdedigers geleden hebben bijzonder
zwaar zijn, moeten hun gelederen wel zeer
zyn gedund, zoodat, gezien de omstandig
heid, dat de Japanners wel onbelemmerd
versterkingen aan kunnen voeren, de val van
de pas wel niet lang op zich zal kunnen
wachten. Weliswaar heeft de centrale regee
ring versterkingen gezonden, doch hierop
Gisteravond, omstreeks 7 uur (plaat
selijken tijd) is op den voorsteven van
het Amerikaansche oorlogsschip „Au
gusta" een granaat, afkomstig van een
luchtdoelkanon neergekomen en ont
ploft.
Een Amerikaansche matroos werd
gedood en achttien anderen gewond.
Het is niet bekend door wie van de strij
dende partijen de granaat is afgeschoten.
Verscheidene Britsche oorlogsschepen
lagen vlak achter den kruiser „Augusta"
gemeerd.
Uit Washington wordt in verband met het
gebeurde op de „Augusta" gemeld, dat het
ministerie van buitenlandsche zaken ver
wacht, dat de opperbevelhebber der Ameri
kaansche vlootstrijdkrachten in de Chinee
sche wateren, zoowel bij de Chineesche al3
de Japansche autoriteiten een krachtig
protest zal indienen.
Washington neemt het gebeurde
nogal kalm op.
Op het Amerikaansche departement van
marine werd gisteren medegedeeld, dat men
verwachtte dat de commandant van de
Amerikaansche vloot in de Chineesche wa
teren krachtig zal protesteeren, zoowel bij
China als by Japan inzake de ontploffing
van den granaat op de Augusta.
Het bericht van dit incident verspreidde
zich snel door Washington. Verscheidene
leden van het congres zyn van oordeel, dat
het thans tijd wordt dat president Roosevelt
de neutraliteitswet van kracht verklaart.
Op een persconferentie heeft Roosevelt
verklaard, dat de Amerikaansche autori
teiten ter plaatse alle noodzakelijke maat
regelen zullen nemen, daar zij het beste
over den toestand kunnen oordeelen. Der
gelijke incidenten zijn bij een toestand ge
lijk er op het oogenblik te Sjanghai heerscht
vrijwel onvermijdelijk. Hij voegde hieraan
toe, dat hij met het afkondigen* van de neu
traliteit wachtte op het afbreken van de
diplomatieke betrekkingen tusschen China
en Japan.
Het kabinet heeft gisteren'den toestand
te Sjanghai besproken. Overwogen werd
onder welke omstandigheden de Japansche
militairen, die eventueel naar de interna
tionale nederzetting zullen worden terug
gedreven, ontwapend zullen moeten wor
den. De regeering acht de huidige verdedi
ging van de internationale nederzetting te
zwak. Deze legermacht bestaat op het
oogenblik uit 6500 man.
In een commentaar op het incident met
de Augusta verklaarde minister Huil, dat
dit betreurenswaardig is, doch dat de Ame
rikaansche onderdanen te Sjanghai be
schermd moeten worden, zoolang zij daar
zijn, ofschoon hun aangeraden is, voorzoo
ver mogelijk de stad te verlaten. De voor
zitter van de commissie van buitenlandsche
zaken uit het Huis van Afgevaardigden
zeide, dat wel zal blijken, dat het bombar
dement niet met opzet is geschied. Senator
Pittman achtte het incident niet een reden
om de Amerikaansche politiek te wijzigen.
Onze oorlogsschepen, zeide hij, loopen
onvermijdelijk risico's, zooals ook een poli-
tie-agent doet. Daarom hebben wij een ma
rine".
Een Japansche granaat.
Volgens een lid van de Amerikaansche
regeering, welker leden gisteravond te be
raadslaagd hebben over het gebeurde te
Sjanghai was de granaat welke de Augusta
getroffen heeft, afkomstig uit een Japansch
kanon. Hij zeide er niet bij van welke zyde
deze informatie verkregen was.
Japansch vlaggeschip gebombar
deerd.
De Chineesche artillerie heeft Vrijdag het
Japansche vlaggeschip „Izoemo" gebombar
deerd. De gebouwen aan den „Bund" tril
den op hun grondvesten. De granaten vlo-
Tokio wijst Britsche voorstellen
van de hand.
De raadsheer der Fransche ambassade te
Tokio heeft een bezoek gebracht aan Hori-
noetsji, den onder-minister van buitenland
sche zaken en dezen ervan in kennis gesteld
dat de Fransche regeering haar volledigen
steun geeft aan het Britsche voorstel, het ge
bied van Sjanghai te demilitariseeren door
de gelijktijdige terugtrekking van de Ja
pansche en Chineesche strijdkrachten, ter
Wijl de zorg voor de bescherming der Ja
pansche ingezetenen wordt overgelaten aan
de mogendheden, die in de internationale
concessie vertegenwoordigd zijn.
Horinoetsji antwoordde, dat alleen het Ja'
pansche landingskorps bevoegd is, de Japan
sche ingezetenen te beschermen, en hy her
innerde eraan, dat Japan het als conditio
sine qua non voor het vermijden van een
verscherping van den toestand heeft gesteld
dat de Chineesche strijdkrachten onvoor
waardelijk worden teruggetrokken, overeen
komstig den wapenstilstand van 1932. Hori
noetsji voegde hieraan toe, dat de Japansche
regeering verplicht is, het Britsch-Fransche
voorstel te verwerpen.
De meening van Japansche kringen
te Londen.
Japansche kringen te Londen verklaren,
dat het verzet der Japansche regeering te
gen het Britsche voorstel tot terugtrekking
der troepen een defiriitief karakter draagt,
Zy verzekeren dat, indien deze voorstellen
de vorige week zouden zijn geformuleerd, zi.
eenige kans van slagen zouden hebben ge
had, doch thans is het de regeering van To
kio onmogelijk, ermede in te stemmen.
2Ün de Japanners voorbereid geweest en gen over de buitenlandsche oorlogsschepen
ongeveer 50 kilometer ten Zuiden van Pe
king wordt op het oogenblik slag geleverd
tusschen de Chineesche versterkingen en
de Japanners, die er wel voor zullen zorgen
dat de eersten hun doel niet zullen berei
ken. Uit het feit, dat de Japanners op het
oogenblik zoowel ten Noorden als ten Zuiden
van Peking slag kunnen leveren blykt wel,
die by de Club van Sjanghai gemeerd lig
gen.
Naar verluidt, hebben de Japanners zich
onder den druk der krachtige Chineesche
aanvallen, op verschillende punten moeten
terugtrekken.
De Engelsche gérant van de „Broadway
Mansions" heeft nadrukkelijk tegengespro-
dat hun troepenmacht ondanks herhaalde ken, dat het gebouw door de Japanners als
beweringen uit Tokio dat nog steeds geen vluchtelingenkamp zou worden gebruikt,
groote contingenten van daar zyn vertrok- Uit Hongkong wordt gemeld, dat de mas-
ven. Noord-China reeds zeer uitge- sale uittocht der Chineezen uit Kanton
reid voortduurt.
De rechtsche opmarsch naar
Santander is gisteren voortgezet.
Bij het aanbreken van den dag is de
opmarsch der rechtsche troepen aan het
front van Santander voortgezet. Een
rechtsche colonne, die gisteren letterlijk
geblokkeerd was, is Molledo reeds gepas
seerd en nadert Las Arenas, waar de weg
eindigt, die, komende van Ontameda, de
verbinding vormt tusschen de twee
hoofdwegen van Burgos en Pallencia
naar Santander.
Een andere afdeeling heeft Arriela be
zet, waar zich de stuwdam bevindt voor
het drinkwater voor de voorziening van
Santander. Van dezen kant zijn de recht
schen niet meer dan 18 K.M. van Torre-
lavega verwijderd.
Op den linkervleugel van het aanvals
front hebben de legionnaires het dal van
de rivier de pas bereikt, en het belang
rijke dorp Vega de Pas omsingeld. Fran
co's mannen staan daar op 35 K.M. van
Santander.
Volgens de eerste inlichtingen, afkom
stig van de luchtmacht der rechtschen
heerscht in het Noorden der provincie
Santander een ware paniek en zijn de re-
PUblikeinen overal op de vlucht.
By Madrid.
In den sector van Carabanchel hebben
de republikeinen, naar hun zeggen, een
aanval van de opstandelingen afgesla
gen, die ten doel had stellingen, welke zij
de laatste dagen verloren hadden, te
hernemen.
Naar Havas uit Parijs meldt, verzekert
men daar in officieele kringen, dat de
vergunning voor vluchtelingen uit San
tander om zich over Fransch gebied naar
Catalonië te begeven, alleen geldt voor
hen, die niet in staat zijn wapens te dra
gen en mits zij zich onderwerpen aan een
controle, welke, wegens het vertrek van
den Franschen Consul uit Santander, zal
worden uitgeoefend bij aankomst van de
transporten vluchtelingen op Franschen
bodem.
Het torpedeeren van Spaansche
schepen in de Turksche wateren.
Naar Havas uit Stamboel meldt, heeft
de Spaansche gezant aldaar verklaard,
dat hy, zoodra de ministers terug zijn
van de manoeuvres, stappen zal doen be
treffende het torpedeeren van de Armu-
ro, wat in territoriale Turksche wateren
moet zyn geschied. Hij zal de Turksche
regeering vragen de noodige maatregelen
te nemen. De gezant voegde hieraan toe,
dat volgens zijn inlichtingen de aanval
lende duikboot bij haar aanval de vlag
van Franco gevoerd heeft. De Spaansche
zaakgelastigde is voornemens de Spaan
sche schepen uit de Zwarte Zee, die naar
de Aegeische Zee varen, tegen te houden
totdat de toestand zal zijn opgehelderd.
Het blad Koeroen meldt, dat Donder
dagavond een duikboot van onbekende
nationaliteit opgemerkt is in de Zee van
Marmora, waar zij waarschijnlijk het oog
hield op Spaansche regeeringsschepen.
Toen een Turksch oorlogsschip echter
signalen gaf, dook de duikboot.
Kemal Ataturk, de overige ministers en
het hoofd van den generalen staf zijn on
verwacht van de legermanoeuvres te
Stamboel teruggekeerd, waar gister
avond een kabinetsraad is gehouden,
welke, naar men aanneemt heeft geloo-
pen over de herhaalde aanvallen van de
geheimzinnige duikboot in de wateren
der Dardanellen.
De Duce hield gisteravond te Palermo
op Sicilië zijn aangekondigde groote
politieke rede, staande op een groote
tribune, opgericht op de boulevard
langs de zee. Verder waren overal in
de stad, evenals in alle steden van
Italië, luidsprekers opgesteld, waar zij,
die niet rond de tribune een plaats
konden vinden, de rede konden hooren.
De Duce begon zijn rede met te zeggen,
dat hij in het eerste gedeelte van zijn toe-
wordt genoemd. Men kan in het vervolg
niet naar Rome komen, en Berlijn over het
hoofd zien of tegen Berlijn zijn, evenmin
als men naar Berlijn kan komen en Rome
over het hoofd zien of tegen Rome zijn.
Tusschen beide regimes bestaat een doel
treffende solidariteit.
Verder verklaarde spreker, dat Italië
nooit zal toestaan, dat het bolsjewisme of
iets dergelijks zich aan de Middellandsche
Zee nestelt.
De Duce besloot zijn rede met een beroep
te doen op alle landen, die bespoeld wor
den door de Middellandsche Zee, waar drie
werelddeelen hun beschaving hebben doen
samenvloeien, den vrede te bewaren. Hü
verklaarde te hopen, dat dit beroep weer
klank zal vinden, doch indien dit niet het
geval zou zijn, dan nog is Italië gerust,
want het fascistische Italië bezit zulk een
kracht, zoowel geestelijk als materieel, dat
het het hoofd kan bieden aan elk gevaar en
dit af kan wenden.
gerookte Paliog
spraak over Sicilië zou spreken en in het
tweede gedeelte de internationale betrek
kingen zou behandelen.
Ten aanzien van Sicilië zeide hij, dat de
problemen van dit eiland de problemen
van Italië zijn. Zich richtende tot de kame
raden in de overige 85 provincies en tot de
anti-fascisten, die door de wereld trekken,
verklaarde de Duce, dat Sicilië in merg en
been fascistisch is. Sicilië en de zwarthem-
den zijn een en hetzelfde. De problemen
van dit eiland vatte spreker samen in een
woord: „water". Hij noemde het eiland het
aardrijkskundige centrum van het Italiaan-
sche imperium en geen vijand zal een voet
hierop zetten.
Nopens de internationale betrekkingen
van Italië zeide de Duce o.a. dat Italië voor
alles de betrekkingen tot zijn buren wil
verbeteren. Zonder twijfel zijn de betrek
kingen tot Zuid-Slavië verbeterd door het
verdrag van Maart j.L De betrekkingen met
Oostenrijk en Hongarije zyn onveranderd
gegrond op de protocollen van Rome, wel
ke zich van veel nut hebben betoond. De
betrekkingen met Zwitserland zijn meer
dan vriendschappelijk.
Wat Frankrijk betreft, zoo zeide de Duce
verder, de betrekkingen tot dit land geven
geen aanleiding tot een drama. Deze be
trekkingen zouden zeker beter zijn, wan
neer in Frankrijk niet eenige toonaange
vende kringen de afgoden van Genève aan
baden en indien hier niet andere stroomin
gen waren, die sedert 15 jaar, met de hard
nekkigheid een betere zaak waardig,
wachtten op den val van het fascistische
bewind.
„Overgaande van de landgrenzen tot de
zee- en koloniale grenzen", zeide de Duce,
ontmoeten wij Groot-Brittannië. Ik zeg ont
moeten en ik verzoek hun, die mijn rede
vertalen of verdraaien willen, onderscheid
te maken tusschen ontmoeten en botsen.
Wanneer ik mij de betrekkingen met Enge
land gedurende de laatste jaren herinner,
dan kom ik tot de slotsom dat eigenlijk een
gebrek aan begrip bestaat. De Britsche
openbare meening is blijven hangen aan
het begrip van het schilderachtige Italië,
dat ik haat. Men kent nog niet het jonge,
sterke en vastberaden Italië. Met de over
eenkomst van Januari j.1. kwam eenige op
heldering. Daarna kwamen nieuwe betreu
renswaardige episoden, waaraan het nutte
loos is te herinneren en thans moet de hori
zon opnieuw opgehelderd worden". Spre
ker geloofde, dat deze opheldering met be
trekking tot de gemeenschappelijke kolo
niale grenzen mogelijk is.
Italië is bereid mede te werken aan de
oplossing van alle problemen, welke het le
ven van Europa bemoeilijken, doch hierbij
moet rekening worden gehouden met de
werkelijkheid, in de eerste plaats het im
perium. Men heeft gezegd, dat Italië erken
ning hiervan door den Volkenbond ver
langt. Dit is absoluut onjuist. Wij vragen
niet, dat een ambtenaar van den burger
lijken stand van Genève een geboorte regis
treert. We verwachten alleen, dat het
oogenblik zal komen, waarop deze een
overlijden in zijn boeken zal aanteekenen.
Sedert zestien maanden is er een doode.
Indien men hem niet wil begraven om poli
tieke redenen, laat men hem dan tenminste
uit naam van de openbare gezondheid be
graven. Spreker wees verder op de schei
ding, welke in den Bond bestaat tusschen
degenen, die het imperium hebben erkend
en zy, die dit niet hebben gedaan.
Een andere werkelijkheid, waarmede
rekening moet worden gehouden is de as
RomeBerlijn, zooals deze thans algemeen
Een officieel communiqué.
Naar Havas uit Praag meldt, is daar gis
termiddag een officieele verklaring ver
schenen, welke erkent, dat de positie van de
Tsjechoslowaaksche regeering nopens de le
vering van wapens aan Portugal werd in
gegeven door overwegingen nopens den
burgeroorlog in Spanje, de niet-inmenging
en de verplichtingen, welke daaruit voor
Tsjechoslowakije voortvloeien, doch zulks
alleen na 24 Juli, toen de Portugeesche ge
zant voor het eerst den Tsjechoslowaak-
schen minister van buitenlandsche zaken
zijn goedkeuring vroeg.
Reeds op 3 Augustus heeft het ministerie
van buitenlandsche zaken den Portugee-
schen gezant echter officieel medegedeeld,
dat het genoegen zou nemen met een ver
klaring van de Portugeesche regeering, dat
de bestelde wapens niet naar een der vech
tende partijen in Spanje zouden worden
doorgezonden. Sedertdien liep de zaak uit
sluitend over den technischen kant van de
levering.
Het is volgens het communiqué niet juist
dat de levering der wapens tot in alle by-
zonderheden, o.a. wat dx levertijd betreft,
was overeengekomen.
De besprekingen hadden een bevredigend
verloop, toen het ministerie van buitenland
sche zaken op 1 Augustus vernam, dat de
Portugeesche regeering een decreet had ge
publiceerd, waarbij de Tsjechoslowaaksche
firma's van de lijst der leveranciers waren
geschrapt. Desondanks heeft het ministerie
van buitenlandsche zaken niet geaarzeld,
alsnog.zijn goeden wil te toonen door te ver
klaren, dat de Tsjechoslowaaksche regeering
haar toestemming zou verleenen tot de le
vering van wapens voor de in het begin be
stelde hoeveelheden binnen den door Por
tugeesche regeering gestelden termyn, als
mede voor de levering van de later bestelde
hoeveelheden binnen een termyn, die in
overeenstemming was met het wapenings
programma van de Tsjechoslowaaksche re
geering.
Toen de Portugeesche regeering verklaar
de, dat zij met geen enkele wijziging van
den leveringstermijn accoord kon gaan,
werd voorgesteld binnen den gestelden ter
mijn wapens te leveren, loch van een ander
type.
Alleen de handelswijze van de Portugee
sche regeering, zoo besluit het communiqué,
is oorzaak geweest, dat de levering niet is
doorgegaan.
De Portugeesche Kamer van Koophandel
heeft gisteren in een buitengewone verga
dering besloten de houding dr regeering te
steunen en ook harerzijds de betrekkingen
met Tsjechoslowakije af te breken.
HET VERMOGEN DER PANEUROPA
UNIE IN BESLAG GENOMEN.
De „Neue Zuericher Zeitung" meldt uit
Weenen, dat graaf Coudenhove Kalergi me-
dedeeling heeft ontvangen, dat de Duitsche
geheime staatspolitie het geheele vermogen
van de Pan-Europa Unie in Duitschland in
beslag genomen heeft.
