DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
De Alkmaarsche kermis begonnen.
Weinig verandering in den toestand in China
No. 197 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Een betrekkelijk kalm week-einde.
BRANDEN TE SJANGHAI.
Nieuws in 't kort.
Het publiek kan te kust en te keur gaan.
EEN OVERZICHT.
ALKMAARSCHE
URANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur; C. KRAK. Maandag 23 Augustus 1937
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 23 Augustus.
Uit Japan komt een bericht, dat sterk
herinnert aan den burgeroorlog in Spanje.
Men weet, dat op het Iberische schiereiland
beide partijen hulp gekregen hebben van
andere landen, al is die hulp dan ook min
of meer officieus geweest.
Mogen we het bedoelde Japansche bericht
gelooven, dan kan China in den strijd tegen
Japan ook op buitenlandsche hulp rekenen,
t.w. van Rusland!
De (Japansche) Ibotsji Sjinboem meldt
n.1., dat "Sovjet-Rusland, „dat op tactvolle
wijze sedert het uitbreken van het Ja-
panschChineesche incident in Noord-
China het zwijgen heeft bewaard", in het
geheim den Chineeschen generalissimus
Tsjang Kai Sjek aanmoedigt door bemidde
ling van den Russischen ambassadeur in
China, Bogomoloff, om vijandelijkheden op
langen termijn tegen Japan voor te berei
den in afwachting van een mogelijke inter
ventie der mogendheden. Het blad baseert
dit op uit Tsoeroega ontvangen inlichtin
gen. De Sovjet maakt plannen voor het
verleenen van militairen steun aan China
door het leveren van munities, militaire
piloten e.d. Het blad meldt verder, dat de
Russische commandant in het Verre Oos
ten, generaal Blucher, in het geheim een
bezoek heeft gebracht aan de hoofdstad
van BuitenMongolië en daar generaal Mao
Tse Toeng, den vertegenwoordiger van de
Chineesche Sovjet-regeering, beloofd heeft
China militaire steun te verleenen door be
middeling van de Chineesche communisten.
Meer dan tien Russische vliegtuigen zijn
kortgeleden naar Nanking gezonden met
vliegofficieren, die reeds hebben deelgeno
men aan den strijd aan het Chineesche
front.
Een bericht in de bladen meldt voorts
nog, dat de Nanking-regeering op 21 Aug.
besloten heeft Tsjen Teh Sjoen, den leider
van de communistische partij in Kiansoe, in
vrijheid te stellen. Hij was 30 Juni 1933
veroordeeld tot acht jaar dwangarbeid.
In het telegram wordt er op gewezen, dat
dit besluit beschouwd wordt als een tactvol
gebaar van de Nanking-regeering ten be
hoeve van samenwerking met de Chinee
sche communisten en als uitnoodiging aan
den Sovjet-militairen steun te verleenen.
In Japansche militaire kringen, aldus Ha-
vas, is men er van overtuigd, dat een
nieuwe burgeroorlog in China zal uitbre
ken. De anti-Japanners zouden dan steun
krijgen van de sovjets, de gematigden zou
den steun bij Japan zoeken. Men wijst op
de toenemende overeenkomst tusschen het
Chineesche conflict en den oorlog in Spanje
en vreest, dat Japan door de toenemende
verwikkelingen er toe gebracht zal wor
den, niet alleen de Chineesch-Japansche
betrekkingen grondig te regelen, maar ook
het probleem van het Verre Oosten in zijn
geheel, door het verkrijgen van een defini
tieven vrede in dat deel der wereld.
Volgens de „Asahi" zullen de ministeries
"van Oorlog en Marine in totaal twee mil-
liard yen voor de buitengewone oorlogsuit-
gaven vragen, in plaats van de 500 tot 600
millioen, die verleden week tot het einde
van het jaar noodig werden geacht. Daar
hien het bijeenroepen van een nieuwe
speciale zitting van het parlement wil ver
mijden, staan de ministeries er op, dat zij
voldoende credieten krijgen tot Januari, in
welke maand het parlement opnieuw bij
eenkomt.
Tot nu toe werd voor de operaties in
China 526 millioen yen uitgetrokken. Alle
uitgaven zullen door staatsleeningen wor
den gedekt.
In het Japansche antwoord zou er op
worden gewezen, dat de Japansche militai
ren geen enkel Britsch gebouw hebben be
zet en dat Japan geen enkele verantwoor
delijkheid op zich kan nemen voor de
vijandelijkheden. Het blad spreekt van een
„ongepaste démarche" van Groot-Brittannië.
Zoo buitengewoon belangrijk is het nieuws
uit het Verre Oosten vandaag niet. Het
jongste weekeinde is betrekkelijk kalm ver-
loopen en groote strategische of militaire
gebeurtenissen zijn achterwege gebleven.
Wel kunnen we ook vandaag weer mel
ding maken van een verkeerd terecht ge
komen bom. Er is Zondag n.1. in de inter
nationale nederzetting van Sjanghai een
granaat ontploft. Dit is dus het zooveelste
incident, of liever: dat kan het zooveelste
incident worden.
Betrekkelijk kalmte dus. Maar dat wil
natuurlijk niet zeggen, dat er heelemaal
niet gevochten is. Verre van dat!
Groote afdeelingen Chineesche troepen, al
dus meldt Domei, die geconcentreerd waren
bij Tsjapei en het Noorderstation, hebben
de Japanners van Zaterdagavond 10 uur
tot middernacht driemaal aangevallen. Zij
rukten op over de Pausjing-, Joekong- en
Oost-Joekongwegen, doch werden terugge
slagen door Japansche troepen. Deze wer
den in den loop van den nacht versterkt
met een afdeeling, die over twee pantser
auto's beschikte en om 10 uur moesten de
Chineezen wijken met achterlating van 300
dooden. De verliezen der Japanners waren
uiterst gering.
De correspondenten van Havas en United
Press, die een bezoek aan de omgeving van
Broadway hebben kunnen brengen, deelen
mede, dat de geheele wijk ten Zuiden van
den Wardweg thans in handen der Japan
ners is en dat alleen in de omgeving van ge
noemden weg nog wordt geschoten.
Groot is echter de ravage, die daar
door den strijd is aangericht. Nog altijd
laaien de vlammen op uit de huizen
blokken aan Broadway, die in brand
zijn gevlogen. Tusschen Broadway, de
Tsjaufoeng-straat en de Dentstraat is
geen enkel huis meer bewoonbaar.
Volgens een bericht, dat United Press van
Chineesche zijde heeft ontvangen, zou er in
dat deel van Sjanghai aan de Gardenbrug
die over de Soetsjau-kreek loopt, een inci
dent tusschen Britsche en Jap. troepen
zijn voorgekomen. Een Japansche afdeeling
die door Chineezen werd achtervolgd, zou
getracht hebben over de brug te komen,
doch toen door de Britten ontwapend zijn.
Van Britsche zijde wordt dit bericht echter
niet bevestigd.
Chineesch geschut in actie.
Aan den oever van de Wangpoe richt de
Chineesche artillerie haar vuur vooral op
de omgeving van het Japansche consulaat
en de landingsplaatsen. Een granaat is te
recht gekomen op de dokken van de Brit
sche Kamer van Koophandel en ook elders
in de internationale concessie is een granaat
ontploft, waarvan men echter de herkomst
niet weet. Toch zijn de Japanners er in ge
slaagd, bij Woesoeng, aan de monding van
de Wangpoe, een divisie aan land te zetten,
terwijl twee divisies zich nog aan boord van
transportschepen bevinden, die onder be
scherming van oorlogsschepen naar een ge
schikte landingsplaats zoeken. Volgens be
richten van Chineesche zijde zouden infan
terie en artillerie er in geslaagd zijn, alle
landingen te beletten en zou admiraal Hase-
gawa opdracht hebben gekregen het front
in te korten en versterkingen af te wachten.
De Chineesche troepen, die in Poetoeng
liggen, hebben, naar Domei meldt, gister
avond het Japansche vlaggeschip beschoten
dat op de Wangpoe ligt en dat antwoordde
met dertig schoten, die groote verliezen
hebben aangericht. Na een kalmen ochtend
begonnen de Japansche kanonnen gister
middag opnieuw Poetoeng te bestoken en
lieten tientallen granaten op de Chineesche
stellingen neerdalen. Toen de kanonnen
zwegen, stegen de vliegtuigen op, die be
halve Poetoeng, ook de Nantau-wijk,
Loenghoeja en Noengjau bombardeeren.
Nauwelijks waren zij teruggekeerd, of de
scheepskanonnen daverden weer over het
water.
De Japansche vliegtuigen hebben, vol
gens het Japansche ministerie van Marine,
o.a tien bommen laten vallen op het vlieg
veld ten Zuidwesten van Sjanghai, waar de
werkplaatsen van de Chineesche lucht
macht en de aangrenzende gebouwen in
brand zijn gevlogen.
Tegenstanders onderschat?
Omtrent de opvatting, die volgens Havas
in deskundige kringen omtrent den strijd
te Sjanghai bestaat, wordt gemeld, dat de
vijandelijkheden Japan in een zeer moeilij
ke positie plaatsen, ondanks het overwicht
van marine en luchtmacht. Het schijnt, dat
de Japanners de weerstandskracht der
Chineezen hebben onderschat, die door hun
geweldig numeriek overwicht hebben kun
nen beletten, dat er versterkingen aanko
men. Japan, aldus meent men, schijnt nog
te aarzelen, alvorens beslissend te hande
len. Een groot opgezette actie tegen Sjang
hai zou het Japansche economische leven
zwaar treffen en beslissende operaties in
Noord-China voor onbepaalden tijd ver
tragen.
Van Japansche zijde wordt er daarente
gen op gewezen, dat China enorme verlie
zen lijdt. De douane ontvangt niets meer,
daar sedert het begin van het incident geen
zaken meer zijn gedaan. Vóór het incident
werd per halfjaar 250 millioen joean ont
vangen, hetgeen de helft is van het na
tionale inkomen van China.
Bij Tientsin en Peiping.
In het Noorden hebben zoowel ten
Zuiden van Tientsin en Peiping als bij
Nankau en in Tsjahar operaties plaats,
waarbij ook de Japansche luchtmacht
weer een groote activiteit ontwikkelde.
Van Japansche zijde wordt medegedeeld,
dat begonnen is met de zuivering van het
district Tsjinghai, op dertig K. M. ten
Zuidwesten van Tientsin aan den spoorweg
naar Poekau, waar zich nog de overblijfse
len van de 37ste Chineesche devisie op
houden. Nadat Tsjiüpoe door de Japanners
was bezet, deden duizend Chineesche sol
daten een tegenaanval, die met zware
verliezen werd afgeslagen, terwijl de Ja
panners slechts drie man, van wie een
officier, verloren en twee hunner werden
gewond. De Japanners hervatten daarop,
ondanks den geweldigen regen, het offen
sief.
In Tientsin zelf moesten tot twee keer
toe groepen soldaten van het 29ste leger
worden verspreid, die van den oever van
de Peiho de Japansche wijken van Tientsin
beschoten.
Ten zuiden van Peiping, in de omgeving
van Lianghsiang, worden zeer hevige ge
vechten geleverd. Daar waren de Chinee
zen in het offensief, die den vorigen dag
verloren stellingen wilden heroveren, doch,
naar het D.N.B. verneemt, opnieuw werden
teruggeslagen. Het waren vooral de Japan
sche vliegtuigen, die de Chineesche troepen
hevig bestookten.
Omtrent de gevechten bij Nankau wordt
van Chineesche zijde aan Havas medege
deeld, dat na een krachtigen tegenaanval
de Chineesche troepen de heuvels ten wes
ten van genoemde stad hebben heroverd,
die zij den vorigen dag, na een hevige
artillerie-beschieting door de Japanners,
hadden ontruimd. De Japanners zouden
daarop in zuidelijke richting zijn afgetrok
ken.
Een ander Havas-bericht maakt daaren
tegen melding van een geleidelijken op-
marsch der Japanners in dat gebied, on
danks de moeilijke terreingesteldheid en
het Chineesche verzet.
In Tsjahar hebben de Japansche vliegtui
gen, naar de „Asahi Sjimboen" meldt, der
tig strategische punten gebombardeerd, w.
o. het hoofdkwartier der 145ste divisie en
het regeeringsgebouw.
In geheel Noord-China zouden de Japan
ners thans reeds over 100.000 man beschik
ken.
Uit Tsjingtau meldt Domei, dat het Chi
neesche leger, dat naar die stad oprukt,
zich op slechts 3 K.M. afstand van de
Japansche spinnerijen bevindt, zoodat deze
gesloten moesten worden. Reeds hebben
9000 Japansche vrouwen en kinderen
Tsingtau en Tsinan verlaten.
Groot gevecht gaande bij Liangh
Siang.
Bij Liangh Siang wordt thans slag gele
verd tusschen een geheele Japansche divi
sie en minstens 30.000 man Chineesche troe
pen.
De Japansche militaire autoriteiten ver
klaren, dat alle Chineesche aanvallen tot
nu toe onder zware verliezen voor de
Chineezen zijn afgeslagen.
De Chineesche troepen, die een flankbe
weging uitvoeren, hebben nu de buurt van
Tsangh Sin Tin bereikt, op zeven mijlen
ten noorden van Liangh Siang, maar zjj
werden, naar met meldt, teruggeslagen.
Bommen ontploft te Sjanghai.
Men vreest, dat een aantal personen om
het leven is gekomen, toen bij een wolken
krabber op den Nanking-weg in Sjanghai
twee granaten ontploften.
Uit alle deelen der stad begeven zich
ijlings ziekenauto's naar de plaats van het
ongeluk.
Het aantal slachtoffers 250 a 350.
Er zijn naar schatting 250350 personen
gedood bij de ontploffing van de twee
granaten, welke op het Britsche torenhuis
op den hoek van den Nanking-weg en den
Tsjekiang-weg zijn neergekomen.
Een granaat heeft het gebouw doorboord,
terwijl de andere in het gebouw tot ont
ploffing is gekomen. De ontploffing deed
de geheele stad trillen. Tot een mijl in den
omtrek zijn alle ruiten vernield.
De plaats der ontploffing biedt een af
grijselijken aanblik.
Deerlijk verminkte lijken baden in plas
sen bloed en overal liggen stukken puin.
De Duitsche Godsdienststrijd. -
Zondag werd in de Duitsche Evangelische
kerken gebeden voor de predikanten die
gevangen genomen zijn. Medegedeeld
werd, dat zich 103 predikanten in hechte
nis bevinden, 31 is verboden te preeken
en 42 zijn uit hun parochies verdreven.
Superintendant-generaal Vits heeft in
de kerk van ds. Niemoeller gepreekt, Hij
zeide o. a., dat zonder twijfel een goed
land moet gelooven in zijn leider en in
zijn toekomst. Een land, dat niet meer in
zijn toekomst gelooft, geeft zichzelf op.
Dit is evenwel een menschelijk en geen
christelijk geloof. Zij, die denken dat het
Christendom iets weeks is, kennen hun
bijbel niet.
De stakende Poolsche boeren. - Bij
onlusten in verband met de staking der
boeren in Polen, welke Maandag jl. is
begonnen en welke moet duren tot 25
Augustus, zijn tot nu toe twintig personen
gedood. De agitatie in het gebied Mala-
polska blijft voortduren, het dorp Charta,
in het district Brzozof, is door de politie
geheel ontruimd, niemand mocht in de
plaats blijven.
Te Glazowa nabij Rzeszof, waar tien
duizend boeren waren samengeschoold,
vreesden de autoriteiten moeilijkheden.
Zij lieten derhalve den leider van de
volkspartij, die den vorigen dag gear
resteerd was, vrij, om zijn aanhangers te
kalmeeren.
Boschbrand in Wyoming. - In de
nabijheid van Cody (Am.), woedt een
hevige boschbrand, welke reeds 200 H.A.
heeft aangetast. Reeds zijn zes personen
in de vlammen omgekomen en zijn veer
tig personen gewond, terwijl nog één
wordt vermist. Men vreest, dat h"t aantal
slachtoffers nog grooter zal worden.
Vuurtoren in Bretagne afgebrand. -
De vuurtoren van Surville op het Ile de
Croix voor de kust van Bretagne, ten
zuiden van Lorient, is een prooi der vlam
men geworden. Het vuur ontstond door
de ontploffing van een gascylinder, wel
ke voor de verlichting van den toren ge
bruikt wordt. De vuurtorenwachter kreeg
ernstige brandwonden, maar wist zich in
veiligheid te brengen.
Vrachtauto in botsing met locomo
tief. - Bij Wreschen, in het Woswoden-
schap Posen (Polen), is een vrachtauto,
waarin 18 landarbeidsters en -arbeiders
gezeten waren, door gesloten spoorboo-
men gereden en in botsing gekomen met
een rangeerende locomotief. Vijf inzit
tenden waren op slag dood. Zeven werden
zwaar gewond. Drie hunner zijn in le
vensgevaar.
Wisselmakelaar verduistert acht
millioen francs. - Het blad Le Soir meldt,
dat de wisselmakelaar Walter Bodson uit
Brussel is gearresteerd wegens verduiste
ring van acht millioen francs. Bodson
heeft bekend, gespeculeerd te hebben
met de fondsen, die hij onder zijn berus
ting had en fictieve bordereaux te heb
ben opgesteld.
Brand in het Casino van Boulogne
sur Mer. Gisternacht is brand uitgebro
ken in het Casino van Boulogne sur Mer.
Het vuur vond zijn oorsprong in de dans
zaal en greep snel om zich heen, zoodat in
korten tijd de hall en het hoofdgebouw
in vlammen stonden.
De kapelmeester verbrak onmiddellijk
het orkest en spoorde de aanwezigen aan
snel en kalm het gebouw te verlaten.
Deze raad werd opgevolgd en in groote
orde verlieten de aanwezigen het gebouw.
Niettegenstaande het krachtig optreden
van de brandweer laaide het vuur voort
en pas vanmorgen om tien uur was men
het vuur meester. De schouwburgzaal, het
restaurant, de vestiaire en de groote ten
toonstellingszaal, waar bijna vierhonderd
doeken en beeldhouwwerken opgesteld
waren, werden vernield. De schade wordt
geraamd op verscheidenen millioen francs.
Volgens een ingesteld onderzoek zou de
oorzaak in kortsluiting gezocht moeten
worden.
De draaimolen op de Laat had het direct al druk!
De kermis brengt 'n haile schoar
Van jongs en wichter bie meloar;
De wichter vroagen jonges moar,
Al is 't ook hail gain schrikkeljoar!
Wanneer wij vandaag een aanvang maken
met onze kermisverslagen, dan komt ons
plotseling bovenstaand liedje in gedachten.
Het moge dan een Groningsch liedje zijn,
tenslotte wordt er precies in gezegd, wat
pp elke kermis van toepassing is. Inderdaad,
de kermis, ook de Alkmaarsche kermis!,
brengt de jongens en meisjes bij elkaar en
de meisjes vragen ook hier de jongens,
zelfs dan, wanneer het toevallig eens geen
schrikkeljaar is. Het is, of de kermis, het
echte ouderwetsche volksfeest, den mensch
losser maakt; het is, of de kermis plotseling
vrijheden geeft; men springt vroolijk uit den
band, men host en springt, men danst en
zingt en men vermaakt zich, elk op zijn
eigene wijze.
Daar is geen plaats voor den Nurks op de
kermis; daar is geen plaats voor den stug-
gen stoicijn; daar is slechts plaats voor
vroolijke, uitgelaten menschen van eiken
rang en stand. En zooals op 't ijs die rang en
stand plotseling verdwijnen, zoo verdwijnen
deze ook dikwijls op de kermis. Het zijn de
kermisgangers, die tijdelijk een groote fami
lie vormen en die zich gezamenlijk dol amu
seeren, hetzij in de meest-moderne kermis-
inrichtingen, hetzij in de dansgelegenheden,
hetzij in schouwburg of cabaretzaaL
De kermis is gekomen, ook in Alkmaar.
Tot en met Zondag a.s. zal Alkmaar het
centrum van vermaak zijn, niet alleen voor
de stadgenooten, maar ook voor de bewo
ners der omliggende dorpen. De eersten