DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Drie geheime bepalingen in het Chineesch-Russische pact? No. 204 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK, Dinsdag 31 Augustus 1937 139e Jaargang De algemeene toestand. De beschieting van de „President Hoover' Een interview met Tsjang Kai Sjek. Nieuws in 't kort. Koninginnedag met Oranjezon. De feesten in de residentie. COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTEEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 31 Augustus. „Ernstig zijn de vooruitzichten voor China; misschien nog ernstiger zijn ze voor de Britsche en andere kooplieden en beleggers; de vroegere „open deur" welke naar de optimisten verzekerden, door Japan gehandhaafd zou worden, is slechts gebleken een invalspoort te zijn voor Japan en het zal waarschijnlijk een scha delijke uitgang zijn voor de andere landen. Na Moekden Tientsin, na Tientsin Peiping, na Peiping Sjanghai,- na Sjanghai Zoo luidt een zin uit het hoofdartikel in „The Economist", waaruit de bezorgdheid blijkt, welke Engelsche financiëele kringen koesteren aangaande de gebeurtenissen in het Verre Oosten. De Britsche en andere optimisten, zoo zegt het weekblad, die in de afgeloopen zes jaar telkens weer zei den, dat Japan Noord-China slechts zou „zuiveren" en dan langen tijd uitrusten, hebben het gevaarlijk mis gehad. Zoowel in Engeland, Frankrijk, Amerika als in Rusland houdt men zich thans met dit probleem bezig, doch voor geen land is het zoo ernstig als voor Groot-Britannië. Het vertrek der Britten uit Sjanghai, de ver nieling van Britsche eigendommen en han delsbelangen daar, het verminderde voor uitricht op toekomstigen handel en de botte Japansche waarschuwing, dat Enge land zijn neus niet in Japansche zaken moet steken, al deze ernstige gebeurtenis sen zijn van betrekkelijk weinig belang, vergeleken met de mogelijkheid, die steeds scherper aan den horizon van het Verre Oosten opdoemt. Die mogelijkheid is, dat de Engelschen zich moeten terugtrekken uit de voorposten van het Britsche rijk. De strijd in China breidt zich langzaam maar zeker uit over het Aziatisch conti nent. De Japanners hebben een blokkade afgekondigd langs 1600 k.m. van de Chi- neesche kust tot aan Hongkong toe. Japansche bombardementsvliegtuigen uit Formosa hebben Kanton reeds aangeval len. Wat zal de Britsche regeering te Hongkong doen, als de Japanners met Kanton, Swatau, Kauloen handelen, zoo als zij me'. Sjanghai en Tientsin hebben gedaan, als de Japanners de Chineesche verbindingswegen met het groote achter land willen verlammen? Dan zal de Brit sche handel te Hongkong wellicht ge dwongen worden door dezelfde „open deur" te vertrekken, waardoor hij thans uit Sjanghai gedrongen wordt. Op die manier kunnen we langen tijd vrede hou den, zij het ook tegen den hoogen prijs van den Britschen handel, het Britsche prestige, en de Britsche rijksvoorposten. Misschien is de vrede dien prijs waard. Maar als dat zoo is, gaat de „Economist" verder, zullen we snel worden terugge worpen op onze voornaamste imperieele verdedigingslinies. Zoowel in het belang van Engeland, als in dat van de Franschen en Nederlanders, moeten we te Singapore standhouden voor Indo-China en Neder- landsch-Indië. Als de landen een wereld willen, die vrij is van agressie, dan kunnen zij die krijgen; maar dan moeten de landen, die de vrede lievende leiding van de geheele gemeen schap begeeren, doeltreffender en met meer inzicht optreden dan zij sedert 1931 hebben gedaan. De Duitsche handels- en industriebelan- gen in het Verre Oosten maken, dat Duitschland zich liefst zoo neutraal moge lijk zou houden, maar aan den anderen kant zou het gaarne de zijde van Japan willen kiezen. Het is echter onwaarschijn lijk, dat de Duitsche pers den vrijen teu gel wordt gelaten, zoolang er nog iets van de Duitsche belangen in China te redden valt. Elk jaar komen Duitsche schepen met een gezamenlijke tonnage van twee mil- liard ton Sjanghai binnen. De Duitsche handel met China nam steeds toe. Dit jaar rekende men op een export van 50 millioen mark, wat 25 millioen meer zou zijn dan in 1936. De Duitsche invoer uit China, meest grondstoffen, bedraagt ongeveer 80 millioen mark per jaar. Er zijn 50 Duit sche firma's in Sjanghai gevestigd en er wonen daar meer dan 1400 Duitschers, van wie er thans 650 zijn geëvacueerd. Er zijn in het openbaar nog geer ver- wiiten aan het adres va* Japan gericht over het gevaar, welke de Duitsche be langen in China loopen, maar in officieele kringen, waar men zoo ijverig en kunstig den Duitschen handel met China aanmoe digde, voelt men zich allesbehalve ver heugd over de heerschende situatie. De Duitsche regeering heeft te Tokio uiting gegeven aan haar bezorgdheid. Men koestert echter weinig illusie over de vrijheid van handelen voor buitenlan ders in China, als Japan het daar voor het zeggen heeft. De nieuwe mogelijkheid, dat Rusland gebruik zal maken van de situatie, zoodra Japan zich diep in de Chineesche aangelegenheden heeft ver wikkeld, baart ook vrees. Zooals bekend, hebben vier vliegtui gen het Amerikaansche passagiersschip „President Hoover" gebombardeerd en getroffen. De commandant van het schip vroeg om medische hulp en daarop is het Britsche oorlogsschip „Cumberland" te hulp gesneld. Hiermee is de zooveelste vergissing begaan in het Chineesch-Japansche conflict, een vergissing, die al weer een aantal gewonden heeft geëischt. Het onderzoek heeft uitgemaakt, dat het stoomschip bestookt werd door Chineesche vliegtuigen. Deze hadden opdracht gekre gen de Japansche convooi-schepen aan te vallen, maar de „President Hoover" lag zoo dicht bij de Japansche vrachtbooten, dat een der bommen op dit schip terecht is gekomen. Een voltreffer dus en het mag een won der heeten, dat de ramp geen grootere gevolgen heeft gehad. Van de 257 passa giers en 302 leden der bemanning werden er slechts zeven gewond, van wie twee ernstig. Het schip werd boven de water linie beschadigd en kon op eigen kracht zich in veiligheid stellen. Het spreekt vanzelf, dat Amerika een protest heeft ingediend bij de Chineesche regeering en evenzeer is het begrijpelijk, dat voorloopig de Amerikaansche schepen niet meer in de gevaarlijke zóne zullen komen. Een interview met Tsjiang Kai-sjek. In een interview met Reuter heeft Tsjiang Kai-Sjek de noodzakelijkheid bepleit van internationale interventie in den niet-ver- klaarden oorlog tusschen Japan en China, niet alleen terwille van de veiligheid van China, maar van die van de geheele we reld. De eenvoudige waarheid is, zoo zeide hij, dat Japan zijn actie onderneemt met het doel een continentaal rijk te stichten. Hij voegde er aan toe, dat het conflict reeds tot resultaat gehad had, dat het Chi neesche volk zich aaneengesloten en ver- eenigd heeft tegen den onbarmhartigen vijand, die alle regels van de internationale wet en allen zin voor menschelijk fatsoen veracht. Schijnbaar aanvaarden de mogend heden de ontwrichting van de internatio nale wet en de vervanging daarvan door een stelsel van gefabriceerde incidenten, waarvan gebruik gemaakt wordt ter recht vaardiging van een annexatiepolitiek. Japan schijnt van plan om de belangrijke havens van China systematisch te vernielen, maar al is Japan misschien sterker dan China, het is niet van plan zich langer aan de be handeling te onderwerpen, welke Japan het gewend is te laten ondergaan. Japan vernietigt voortdurend zijn eigen nederzet tingen in China en zijn eigen handelsmo gelijkheden in een land, waar het door een verstandige en hoffelijke houding vrijwel het handelsmonopolie had kunnen verkrij gen. Voorts heeft Tsjiang Kai Sjek o.m. nog gezegd, op de vraag onder welke voor waarden China er in zou toestemmen de vijandelijkheden te staken: Hierop kan slechts geantwoord worden, wanneer Ja pan zal besluiten zich terug te trekken uit den onmogelijken toestand, waarin het zich ten opzichte van China en de wereld be vindt. In een ander deel van het interview zeide de maarschalk: het is niet moeilijk te voor spellen, wat geschieden zal met den handel van de vreemde landen wanneer Japan de overheersching van China tot stand brengt en er is geen bijzondere kennis voor noodig om na te gaan wat er in politiek opzicht gebeuren zal. Het Chineesch-Russische niet- aanvalsverdrag. Uit Sjanghai wordt aan de Jomioeri ge seind, dat het Chineesch-Russische non agressiepact drie geheime bepalingen bevat betreffende onderlingen bijstand en mili taire samenwerking ingeval van een inval in binnen- of buitenmongolië, het zenden door Rusland van militaire raadslieden en wapenen, munitie, levensmiddelen en olie en de officieele erkenning van de Chinee sche communistische partij door de regee ring van Nanking, zoodat deze partij het recht zou hebben deel te nemen aan de regeering. Bovendien zou China zich ver plichten nooit een anti-communistisch ver drag te sluiten met een derde mogendheid. De Japan Times daarentegen gelooft, dat het accoord de mislukking schijnt te bewij zen van de Chineesche politiek ten opzichte van de Sowjets, aangezien China er niet in geslaagd is de Sowjets over te halen een accoord tot militairen bijstand te ondertee kenen, zoodat het zich moest tevreden stellen met een niet-aanvalsverdrag, dat geen belangrijken steun brengt en dat China slechts van zeer weinig voordeel zai zijn. De Chineesche geestesgesteldheid, aldus het blad verder, is thans die van een drenkeling, die zich aan een stroohalm vastklemt" want de regeering Nanking zal steeds meer afhankelijk moeten worden van het Volksfront. De Sowjets kunnen China niet helpen zonder het gevaar te loopen van een oorlog met Japan. Zij zijn niet in staat dit te doen zonder voorafgaand overleg met Engeland en Frankrijk. Het pact, aldus besluit de Japan Times, zal dus niet den belangrijken invloed heb ben, dien men aanvankelijk geneigd is het toe te kennen. In politieke kringen te Tokio geeft men met dat al zijn levendige voldoening te ken nen over berichten uit Berlijnsche bron. volgens welke Duitschland op het verdrag tusschen de Sowjet-Unie en China zal ant woorden met een versterking van de as BerlijnTokio. De Duitsche pers blijft zich zeer gereser veerd over het verdrag uitlaten. Alle be schouwingen zijn er op uit, om het gevaar te schetsen, dat deze dekking in den rug voor China onthoudt. De Deutsche Allge- meine Zeitung trekt een uitvoerige parallel met de positie van Frankrijk, die zij eveneens door het verdrag met de Sowjet- Unie verzwakt acht. Te duidelijk, aldus dit blad, spreekt uit dit verdrag de bedoe ling van Moskou, om het conflict te rekken en Japan dieper in een kostbare, handen- bindende onderneming te trekken. Of het verdrag houvast biedt om in den strijd zelf in te grijpen, is op het oogenblik niet van belang. Een belemmering daarvoor zal het zeker niet zijn. De opwinding van de Fransche oppositiepers bewijst reeds, dat de Sowjet-Unie zich buiten de rij der op isolatie yan den brand bedachte mogend heden geplaatst heeft en dat de tot dusver slechts overwogen reacties van het conflict op Europa actueel geworden zijn. Als het den bolsjewiki gelukt het begrensde con flict in het onbegrensde te drijven en er 'n roode lawine van te maken, dan moet de heele Angelsaksische vredespolitiek eron der begraven worden. Ook te Rome legt men zich groote terughouding op. Men kent aan het ver drag echter groote beteekenis toe, omdat het als een dreigement van het bolsjewisme wordt beschouwd. De strijd in het noorden. Volgens een bericht van het Japansche oppercommando rukken de Japansche troe pen langs den spoorweg TientsinPoekau langzaam in Zuid-westelijke richting op. Na een verbitterden strijd hebben de Ja panners Ljoekwantoen ingenomen, gelegen op ongeveer veertig kilometer ten Zuid- Westen van Tientsin. Voorts wordt melding gemaakt van ge vechten in het gebied op ongeveer vier kilo meter ten Westen van Peiping, waar de Japanners in het geheel kale berglandschap met aanzienlijke terreinmoeilijkheden te kampen hebben. Uit de elkaar gedeeltelijk tegensprekende berichten uit Mongolië schijnt opgemaakt te moeten worden, dat de verbinding tot stand gebracht is tusschen het Japansche Kwantoenleger en het in Noord-China ope- reerende Japansche leger. Dat beteekent. dat de spoorweg van Peiping naar Kalgan zich geheel in handen der Japanners be vindt, zij het dan dat de Chineezen bij den Nankau-pas hardnekkigen tegenstand blij ven bieden. Japansche vliegtuigen hebben het aan den spoorweg TientsinPoekau, op 100 K.M. ten Zuiden van Tientsin gelegen Thangtsjau gebombardeerd, waardoor aan zienlijke schade werd aangericht en talrijke personen gedood werden. Andere vliegtui gen bombardeerden Sontsjau, het kruis punt der spoorlijnen van Tientsin naar Poekau en Longhai, waarbij twintig perso nen werden gedood. De Japansche overheersching in Noord-China. Den strijd tegen het „anti-Japannisme" in Noord-China voortzettende, heeft het „Ge nootschap voor de handhaving van den vrede" in Peiping zich verzekerd van de algeheele controle over vier universiteiten, vier lycea, zeven middelbare scholen en zeven lagere scholen. Ongeregelde Chineesche troepen plunderen een Fransch seminarium. Een duizend man ongeregelde Chineesche troepen hebben het Fransche katholieke seminarium te Heisjankau, ten Noordwes ten van Peiping, geplunderd en twaalf priesters en twaalf Chineesche bekeerlingen ontvoerd. De directeur van het seminarium is ernstig gewond. Vijfduizend Chineesche vluchtelingen, die op het terrein van het seminarium een toe vlucht hadden gevonden, werden uitge schud. Cholera te Sjanghai? Onder de Chineesche vluchtelingen in de Fransche nederzetting te Sjanghai is, vol gens berichten uit Sjanghai, cholera uit gebroken. Kardinaal Bisleti overleden. - Gister avond is Z.Em. Gaetano kardinaal Bisleti in zijn villa te Grotta Ferrata overleden. Z.H. de Paus had den stervenden kerkvorst nog zijn specialen zegen doen toekomen. Beroep van ter dood veroordeelden verworpen. - Het Hof te Leizig heeft het beroep van Erich Krieger, Paul Greecch en Walter Carnaf, die op 17 April j.L door de juryrechtbank te Berlijn ter dood waren veroordeeld verworpen. De veroordeelden zouden in Mei 1932 hebben deelgenomen aan een vechtpartij, waarbij een nationaal-socialist werd ge dood en vijf andere ernstig werden gewond. Typhusepidemie in Hongaarsche stad. - In de Hongaarsche stad Kiskunhalas heeft een typhus-epidemie dertig dooden ge ëischt. „Trotzkistische spionnen" ter dood veroordeeld. - Het blad „De Arbeider van Minsk" heeft gisteren gemeld, dat de mili taire rechtbank in Wit-Rusland acht Trotz kistische spionnen wegens vergiftiging van soldaten en brandstichting in kazernes en militaire depots ter dood veroordeeld heeft. Het vonnis is reeds voltrokken. Hetzelfde blad deelt mede, dat eenige dagen tevoren ook reeds zes executies zijn geschied we gens vergiftiging van soldaten. Toenemende onrust in Palestina. - Na dat gistermorgen reeds een Arabier op straat was gedood en Zondagavond een aanval was gepleegd op een joodsche auto bus, zijn gisteren weer berichten ontvangen omtrent den gewelddadigen dood van twee joodsche farmers van Karkoer in de vlakte van Sjaron. Een der beide lijken is gevon den op den bodem van een put het tweede lag doorschoten in het veld. Deze nieuwe teekenen van geweld en onrust hebben in het geheele land ongerustheid gewekt Schip in nood. - Het Amerikaansche s.s. Manhattan begeeft zich in allerijl naar het Deensche s.s. Sonja Maersk, dat meldt in nood te zijn op 500 mijl ten oosten van de zeestraat van Belle Isle. Wegens hoogverraad ter dood veroor deeld. - De Leningradskaja Prawda van 29 Augustus meldt, dat zeven ambtenaren uit Leningrad wegens hoogverraad veroordeeld zijn tot den kogel door het gerechtshof, dat zetelt te Orstrov nabij de Estlandsche en Letlandsche grens. De veroordeelden zijn hoofdzakelijk gewezen directeuren van landbouworganisaties. Voorts wordt nog gemeld, dat elf boeren- contrarevolutionnairen op het oogenblik te recht staan. Na de Poolsche boerenstaking. - Onder teekend door minister president Sklad- kowski wordt thans een officieel Poolsch communiqué gepubliceerd over de boeren staking, waarin geconstateerd wordt, dat het mislukt is de staking over het geheele land te doen uitbreken en dat een reeks misdadige delicten is gepleegd, waartegen door de politie is opgetreden, daar deze or de en rust moet beschermen. Daarbij zÜn 41 dooden en 34 gewonden gevallen, welk cijfer echter niet definitief is. De verantwoordelijken zijn de bosschen in gevlucht. Het communiqué besluit als volgt: dergelijke ondernemingen, die nadeel toebrengen aan de eenheid en homogeni teit van de natie, en slachtoffers eischen kunnen geen invloed uitoefenen op de maatregelen, die door de regeejjng geno men moeten worden, maatregelen, die strekken tot het geleidelijk verbeteren van den materieelen toestand der boerenmassa en tot het verzekeren van rust en orde in den staat". De tachtigste verjaardag van Pius XI. - De Osservatore Romano meldt, dat Desio, het geboortedorp van Paus Pius XI zich voorbereidt om 2, 3 en 4 October den tachtigsten verjaardag van den Paus te vie ren. O.m. zal men een „kruistocht van ge beden" voor de Paus houden, een „sociale week" organiseeren en een tentoonstelling inrichten van de geschenken, die door Pius XI aan Desio zijn gegeven, ten slotte zal een pelgrimstocht naar Rome georganiseerd worden. Trein ontspoord bij Saventhem. De trein OstendeKeulen is bij Saventhem ontspoord. Een persoon is om het leven ge komen, terwijl vijftien personen verwon dingen opliepen. De vijfling van Dionne. - Volgens een mededeeling van dr. Allan Roy Dafoe, den arts die de vijfling van Dionne behandelt, heeft men, uit bezorgdheid voor de gezond heid van de babies, een aanbod van de hand gewezen, om de vijf meisjes te „vertoonen" op de wereldtentoonstelling van New York in 1939. De verjaardag van onze vorstin is in de Residentie wonderschoon begonnen. De stad ontwaakte, terwijl een strak blauwe hemel de straten en de huizenrijen overkoepelde. De dag had niet mooier kunnen beginnen. Het beeld van de stad was gelijk aan dat van vorige jaren. De straten feestelijk versierd met vlaggen, de oude, historische binnenstad gepavoiseerd en voorzien van de illuminatie, welke vanavond zal branden en aan welker uitvoering dit jaar een bijzondere zorg was besteed. De klokken van de Haagschen toren luid den reeds vroeg den blijden dag in. Vroolij- ke klanken galmden om half negen over de stad, die baadde in het heldere zonlicht en die reeds vroeg een levendigen aanblik gaf. Wandelende menschen, die hun schreden richtten naar den binnenstad, vaders, moe ders en kinderen op weg naar de groote zanghulde op het statige Binnenhof, welke om 9 uur begon en op dezen uitgezochten zomermorgen indrukwekkender was dan ooit. Opgewekte menschen, die zich verzamel den om het wijde Malieveld, de groote vlak te, aan den rand van het Haagsche bosch, waar om half elf de groote militaire parade begon. Ten Paleize lagen als gewoonlijk de felici- tatieregisters, welke reeds in den vroegen morgen druk werden geteekend. Koninginnedagviering in de hoofdstad. Een blauwe hemel, waaraan een warme zon te pronken stond, koepelde zich in den vroegen morgen boven de hoofdstad en ver hoogde den aanblik van straten en grachten, waar op vele punten huis aan huis de vlag gen waren uitgestoken ter eere van den 57sten verjaardag van H.M. de koningin. Later op den ochtend trokken lichte sluiers over het uitspansel en leek het of de natuur zich van een voor deze uren minder aange- namen kant zou doen kennen, hetgeen ech ter aan den algemeenen f eestelij ken indruk, welke de stad bood, geen afbreuk vermocht te doen, want vóór elven was trouwens de zon weer op 't appèl. Aan de beugels der trams wapperden weder de vaantjes temid den der vlaggen aan de gevels en ook de ha ven had van het vlaggenfeest haar deel op- geëischt. In vele winkeletalages was de eere plaats ingeruimd aan met oranje-linten ver sierde portretten van de landsvrouwe te'wijl in verscheidene ook de beeltenissen van het prinselijk paar, zoo nauw in de vreugde van dezen dag betrokken, niet ontbraken. Venters met oranje deden goede zaken, want de binnenstad, welke door het meeren- deel van deze gelegenheidskooplieden tot handelsterrein was verklaard, begon zich na tienen met een vrij talrijk publiek, waarvan de jeugd het hoofdelement vormde, te vul len. Rembrandtplein, Kalverstraat, Nieuwen- dijk, Dam en het Damrak met zijn zoom van met allerlei attracties beladen karren, waren als gewoonlijk weer uitverkoren voor de wandelparade. De bezoekers der café-ter rassen werden voortdurend vergast op het optreden van in de bontste kleedij gestoken eendagsartisten en artistjes, met verf en krijt besmeurde vertegenwoordigers van het centenbakje; een onderdeel van de hoofdste delijke koninginnedagviering, dat, hoewel men het zien kon in het milde licht van het moeizaam verdienen van een extra daggeld- je, te meer waardeering deed leven voor het programma der feestelijkheden, georgani seerd door de vereeniging tot veredeling van het volksvermaak, een programma, dat, rijk aan inhoud en variatie, ingesteld was op de belangstelling van jong en oud. Was er in den vroegen ochtend van 89.15 uur de wijding der koraalmuziek op den Dam en op het Peristylium van den Stadsschouw burg, van 10 uur af was het geschetter van het koper de hoofdtoon in de muzikale prestaties. Het concert in de muziektent op den Dam gaf aan dit historisch plekje grond het aanzien van de hoogtijdagen van het ko ninklijk bezoek, muzikale marschen en een door de grachten trekkende motorboot met een druk in de weer zijnd muziekcorps droe gen bij tot verhooging der algemeene feeste lijke stemming en zoo bood, toen na den mid dag de feestgangers „versterking" kregen van het personeel van warenhuizen en groo te magazijnen, welke hun deuren gesloten hadden, de binnenstad het tooneel van geest drift en gezonde jolijt. Duizenden kinderen werden in de vreug-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1