DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Italië weigert deel te nemen, tenzij QmeJCoiottiën Woensdag 15 September 1937 139e Jaargang De algemeene toestand. Volledige gelijkheid geëischt. Om een vreedzame scheepvaart. Na het overlijden van Masaryk. Nieuws in 't kort. Weerspannige Chineezen. De „Van heutsz" in een typhoon. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE AD VERTE NTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330. 217 nu®mer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 15 September. Het schijnt, dat de beide oorlogvoerende partyen in China op een dood punt zijn ge komen, want de laatste dagen wordt er door geen der legers overwinningen van beteeke- nis gemeld. Weliswaar doen de Japanners voortdurend hardnekkige pogingen, om doorslaande suc cessen te behalen, maar de Chineezen pro- fiteeren volledig van het terrein en vechten overal in klein groepsverband door, zoodat de opmarsch van Japan ten zeerste belem merd wordt. Het heeft er veel van weg, dat China dus een guerilla-oorlog prefereert, en ieder die weet wat zoo'n oorlog beteekent, weet ook, dat het zeer moeilijk is, om dan zegevierend uit den strijd te treden. Toch geeft Japan den moed niet op. He denmorgen hebben de troepen een nieuw algemeen offensief ingezet, waardoor een groote veldslag is ontstaan in de vlakte van Honan. Een Havas-bericht uit Tokio meldt hier over het volgende: Volgens berichten uit Tsjangsingtien aan het front van Peiping, hebben de Japansche troepen vanmorgen om 6 uur 30 een offen sief ontketend in het gebied ten westen van Liangsang aan den spoorweg Peiping-Han- kau, het belangrijke concentratiepunt van Chineesche troepen. Langs de rivier Lioeli zouden zich over een front van 80 K.M. 300.000 Chineezen hebben ontplooid. Tevens wordt van het noordelijke front en uit Sjansi gemeld, dat het Chineesche leger het gebied van Tatoeng heeft ontruimd en zijn stellingen heeft hersteld in de omgeving van Yenmenkwang, den strategischen door gang in de groote muur ten zuiden van Ta toeng. Het Japansche detachement van zijn kant verstevigt zijn stellingen rondom Ta toeng. Men gelooft dat het naderende koude tijd perk den gang der krijgsverrichtingen zal verzwakken. Wat Spanje betreft, beleven we ongeveer eenzelfden toestand als in China. Ook daar meldt geen der partijen bijzondere overwin ningen, zoodat ook hier de strijdkracht op het oogenblik eenigszins in evenwicht zijn. Dat is al herhaalde keeren zoo geweest en steeds is na een periode van betrekkelijke stilte een nieuwe actie ontketend. In den regel geschiedde dit door de Fran co-legers, zooals ook thans weer het geval is. Na een lange serie schermutselingen zijn de troepen van Franco gisteren weer tot den aanval overgegaan. Deze aanvallen, welke gericht zyn op de verschillende hoogten, gelegen aan den weg van Polagordon naar San Pedro de Los Bur- ros, zyn eergisteren begonnen en duurden heden voort. De tegenstanders hadden op de berg Los Selleos verscheidene loopgraaf linies aangelegd, welke de troepen van Franco geleidelijk bezetten. Gisteravond om 7 uur moesten zij nog twee stellingen ver overen. De opmarsch van Franco s troepen werd gehinderd door geschut in den flank afkomstig van op de naburige hoogten gele gen tegenstanders. Het hardnekkig verzet van den vijand wordt verklaard door de moeilijke positie waarin hij zich zou bevinden, indien de pas van Pajares voor hem verloren ging. Indien dit geschiedde, zouden de troepen van Fran co nog slechts de pas van Los Fierros moe ten doortrekken, welke aanzienlijk gemak kelijker toegang geeft en terstond voor hen de vlakte zou vrijmaken welke zich uitstrekt voor Oviedo en Gijon. En dan moeten wij nog even de Duitsche koloniale vraagstukken behandelen. Men herinnert zich, dat Hitier dezer da gen in een officieuze persbijeenkomst spraK over de noodzakelijkheid van het bezit van koloniën: een levenskwestie en een eere kwestie voor Duitschland. Het is wel merkwaardig, dat direct daar op uit Zuid-Afrika een stem komt, die Duitschland aangenaam in de ooren zar klinken. j De hooge commissaris van Zuid-Afrika, de heer Te Water, heeft n.L in een interview verklaard te gelooven, dat Zuid-Afrika zou deelnemen aan een algemeen accoord tot te ruggaaf van Duitschlands kolomen. By het huidige snelle tempo der herbewapening waardoor wy dichter bij de definitieve crisis worden gebracht, aldus Te Water, moesten wy den moed hebben met Duitschland aan de conferentie-tafel te gaan zitten om deze kwestie te bespreken. Zuid-Afrika zou be reid zyn dit te doen en ik ben er zeker van dat het resultaat een oplossing zou zyn, die zoowel Duitschland als den mandaatmo- gendheden welgevallig zou zijn. Deze woorden van Te Water mogen dan zijn zeer persoonlijke meening zijn, verras send moge ze in elk geval wel genoemd worden. Wie weet, wat er nog gaat gebeuren met de vroegere Duitsche koloniën. Het antwoord der Italiaansche regee ring op de uitnoodiging tot deelneming aan de maatregelen tegen de zeeroovery is gisteravond te Rome den diplomatie- ken vertegenwoordigers van Frankrijk en Engeland overhandigd. Italië weigert zich bij de overeenkomst van Nyon aan te sluiten, tenzij het een taak in den pa- trouilledienst op voet van volledige ge lijkheid toegewezen krijgt. Het Italiaansche antwoord op het voorstel tot aansluiting bij het accoord van Nyon luidt letterlijk: „De fascistische regeering heeft de rege ling bestudeerd, die aanvaard is door de ver tegenwoordigers der mogendheden, welke deelgenomen hebben aan de conferentie te Nyon, evenals het memorandum, gedateerd op 13 dezer en overhandigd door de zaakge lastigden van Frankrijk en Groot-Britannië. Uit deze documenten blijkt, dat ingeval van een toetreden van Italië, alleen de Tyr- rheensche Zee aan Italië zou worden toever trouwd om daar de controlemaatregelen, vastgesteld ter conferentie, uit te voeren, terwijl practisch dezelfde maatregelen in de gehegle Middellandsche Zee zouden blijven toevertrouwd aan de Fransche en Engelsche vloot. De toestand, die hieruit voor Italië zou voortvloeien, is onaanvaardbaar. Zijn vitale belangen in de Middellandsche Zee en het feit, dat langs zijn verbindingslijnen het meesste verkeer vaart, bepalen den eisch, dat Italië voorwaarden van absolute pariteit krijgt met onverschillig welke andere mo gendheid in onverschillig welke zone der Middellandsche Zee". De officieele tekst van het verdrag. De officieele tekst van het accoord van Nyon is thans gepubliceerd. Hierin wordt o.a. gezegd, dat de deelnemers aan de conferen tie te Nyon aan hun vlootstrijdkrachten in structie zullen geven, handelend op te tre den ter bescherming van ieder koopvaardij schip, dat niet tot een der beide in Spanje strijdende partijen behoort. Iedere duikboot, die een dergelijk schip zou aanvallen op een wijze, die in strijd is met de regels van het internationale recht, zal op haar beurt aan gevallen en zoo mogelijk vernietigd worden. Dit voorschrift zal van toepassing zijn op iedere aanvallende duikboot, die ontmoet wordt, in de nabijheid van een punt, waar zoo juist op het niet tot de in Spanje strij dende partijen behoorende schip een aanval is gepleegd, ingeval de omstandigheden waaronder deze duikboot wordt ontmoet, de meening wettigen, dat zy aan den aanval schuldig is. Voor de practische uitvoering dezer be sluiten is o.a. het volgende bepaald: In het westelijk deel van de Middelland sche Zee en het kanaal van Malta, uitgezon derd het gebied der Thyrreensche zee, waar voor de bewaking een speciale regeling zal kunnen worden getroffen, is de uitvoering er van in volle zee en in de territoriale wa teren van de deelnemende landen toever trouwd aan de Britsche en de Fransche vloot In het oostelijk deel van de Middel landsche zee is de uitvoering er van, voor wat betreft de territoriale wateren der be trokken regeeringen, toevertrouwd aan elk dezer voor zoover het hun betreft. In volle zee, uitgezonderd de Adriatische zee, is zij tot aan den ingang van de Dardanellen toe vertrouwd aan de Britsche en de Fransche vloot. De andere deelnemende landen, die aan de Middellandsche zee liggen, verplich ten zich, aan deze vloten de hulp te verlee- nen, die van hen verlangd wordt. Vervolgens bepaalt het accoord, dat ter vergemakkelijking van de uitvoering der bovengenoemde bepalingen, geen duikboo- ten der deelnemende landen in zee zullen steken dan na kennisgevig aan elk der an dere deelnemende landen en alleen aan de oppervlakte zullen varen en in gezelschap van een boven-water-vaartuig. De deelnemende landen zullen geen en kele buitenlandsche duikboot in hun territo riale wateren toelaten, en zy zullen hun koopvaardijschepen kunnen aanbevelen, in de Middellandsche Zee bepaalde onderling overeengekomen hoofdroutes te volgen. Bij uittreding moet een opzeggingstermijn van dertig dagen in acht worden genomen. Slot redevoeringen. Nadat het accoord betreffende de Middel landsche Zee geteekend was, nam Delbos het woord. Hij zeide onder meer: „Dank zij den goeden wil en den geest van samenwerking en beslistheid is het accoord in eenige dagen tot stand gekomen met een snelheid, welker moreele uitwerking een eerste waarborg voor het welslagen is. Wij hebben besloten tot practische en doelmatige maatregelen, die zonder verwijl ten uitvoer gelegd zullen worden, wij behouden ons het recht voor, strenge maatregelen te overwe gen, doch ik ben er van overtuigd, dat de besluiten een einde zullen maken aan de zeeroovery en de vrijheid en veiligheid der scheepvaart in de Middellandsche Zee volle dig zullen herstellen. Op het kruispunt der scheepvaartwegen ontmoeten elkaar schepen van iedere vlag. Als men de vreedzame scheepvaart in deze zee belemmert, bedreigt men den wereld handel. Ons besluit zal hen geruststellen, die bezorgd waren, doordat een practyk onge straft bleef, die ons terug scheen te brengen tot den tijd, waarin de eenige wet die van den sterkste was. De ongeloovigen en ont moedigden zullen constateeren, dat het niet onmogelijk is de behoeften der menschen, de prachtige belangen en de legitieme rech ten der landen te vereenigen. De overeen komst, die wij hebben onderteekend, strekt tot ons voordeel, maar ook tot het voordeel van allen. In dezen geest ook hebben Frank rijk en Engeland als uitnoodigende naties en in overeenstemming met den wensch van de Balkan-entente en Bulgarije Italië als groote Middellandsche Zee-mogendheid uitgenoo- digd aan den arbeid deel te nemen. De nut tige hulp van Italië zou den arbeid van pa cificatie op gelukkige wijze voltooien. Ik meen hieraan te mogen toevoegen, dat de snelheid der gevolgde procedure de doelma tigheid der collectieve veiligheidsmaatrege len aantoont. Vergunt mij er een typisch voorbeeld van de internationale solidariteit, zooals wy die opvatten, in te zien". Litwinof verklaarde zich er over te ver heugen, dat de Sovjet-Unie het accoord heeft geteekend. De bezwaren, die Rusland in de eerste dagen heeft gemaakt, werden uit den weg geruimd, toen Engeland en Frankrijk besloten de controle alleen op zich te ne men. Litwinof betreurde het, dat de Spaan- sche koopvaardijschepen van de bescher ming waren uitgesloten. Litwinof besloot met te zeggen, dat het accoord een verwezen lijking van de gedachte der gemeenschap pelijke veiligheid en van de regionale over eenkomsten is. „Zy, die hebben deelgenomen aan de conferenties van Montreux en Nyon maken deel uit van het front van den vrede" Nadat Poeritsj namens de Balkan-entenle het woord gevoerd had, zeide Eden onder meer te hopen, dat het accoord de goedkeu ring der wereld zal wegdragen en dat alle belanghebbende landen aan de tenuitvoer legging zullen medewerken. Nadat de zitting was opgeheven, vertrok ken de gedelegeerden onverwijld naar Ge neve. Eden over de overeenkomst van Nyon. In een radiorede van slechts tien minuten heeft Eden gisteravond uit Geneve een kort overzicht gegeven van de te Nyon bereikte resultaten. De minister zeide, dat het con flict in Spane afmetingen had aangenomen, die zeer gevaarlijk voor de scheepvaart wa ren. Duikbooten van onbekende nationaliteit hebben koopvaardijschepen doen zinken en beide partijen in Spanje ontkenden, dat die duikbooten hun eigendom waren. Het was dus een duidelijk geval van zeerooverij. On georganiseerde pogingen om hieraan een einde te maken konden natuurlijk geen ef fect sorteeren en alleen gezamenlijke actie kon dit euvel stuiten, dat tot gevaarlijke in ternationale verwikkelingen had kunnen lei den. Spr. betreurde, dat Italië en Duitsch land niet van de partij hadden kunnen zijn maar de resultaten en besluiten waren aan die regeeringen meegedeeld. Wij hebben het konvooi-systeem als on practisch laten varen en hebben teruggegre pen tot de bepalingen van het maritiem ver drag van Londen van 1930 aangaande het gebruik van duikbooten. We hebben het recht van geen van beide Spaansche par tijen erkend om zich met vreemde koopvaar dijschepen te bemoeien, maar iedere duik boot zal thans door patrouillevaartuigen wor den aangevallen en zoo mogelijk tot zinken gebracht en wij gelooven dat wy door de zen maatregel spoedig een einde aan deze barbaarsche methode van zeerooverij zullen hebben gemaakt. Er is nu als het ware een politiemacht die spoedig zal zorgen dat de zeeroovers hun verdiende straf niet zullen ontgaan. Op alle huizen te Praag is de vlag half stok geheschen. De straatlantaarns bleven den geheelen dag branden. De aartsbis schop van Praag heeft order gegeven, dat alle kerkklokken gedurende een uur geluid moesten worden. De beurs was gister ge sloten zooals ook het geval zal zijn op den dag van de uitvaart. De troepen zullen tot 26 October rouw dragen. Bij ontstentenis van den nuntius heeft de Oostenrijksche gezant namens het diplomatieke corps uiting gegeven aan zijn deelneming. Begrafenis ajs. Dinsdag. Het Tsjechoslowaaksche Nieuwsagent schap Ceteka meldt, dat de begrafenis van Masaryk op 21 September zal plaats vin den. De rouwstoet zal van het Praagsche slot vertrekken en door de voornaamste straten der hoofdstad trekken. Het stoffe lijk overschot zal voorloopig ter aarde wor den besteld op het kleine kerkhof van Lany. Naast dat van de vrouw van den overleden president. Later zal een beslis sing genomen worden omtrent de defini tieve bijzetting. Zaterdag, Zondag en Maandag zal het pu bliek worden toegelaten tot het Praagsche slot, waar het lijk is opgebaard. De regeering zal de nagedachtenis van den president-bevrijder eeren in een bij eenkomst, die waarschijnlijk hedenmiddag zal worden gehouden. In deze bijeenkomst zal minister-president Hodza een rede hou den die door de radio zal worden uitgezon den. Bij de begrafenis op Dinsdag zal presi dent Benesj aan de groeve het woord voe ren. Masaryk in den Volkenbondszitting herdacht. Het overlijden van oud-president Masa ryk is in de Volkenbondskringen met ont roering vernomen. In de openbare zitting der Assemblee heeft de voorzitter, de Aga Khan, woorden van hulde aan den Staats man gewijd. De Volkenbondsvergadering, aldus zeide hy, groet in Masaryk een vriend van den Volkenbond en een der schoonste geesten, waarop de menschheid trotsch kan zyn. De vergadering nam ver volgens een minuut stilte in acht. Krofta dankte namens de Tsjechoslowaaksche re geering. Nader wordt gemeld, dat Krofta besloten heeft gisteravond naar Praag te vertrekken. Na de uitvaart van den oud-president te hebben bijgewoond, zal hy naar Genève terug keeren. Poolsch-Dantzigsche wrijvingen. - De politieke politie te Dantzig heeft zeven Poolsche brievenbestellers gearresteerd en hun exemplaren van twee Poolsche dag bladen ontnomen. Bovendien zijn zeven Poolsche dagbladen in beslag genomen, om dat zy berichten hadden gepubliceerd betref fende de laatste gebeurtenissen te Dantzig. Ook zijn weer twee gevallen voorgekomen, waarin Poolsche kinderen met geweld naar een Duitsche school werden gebracht. De Poolsche commissaris-generaal Cho- dacki heeft in verband hiermede stappen gedaan bij den Dantzigschen senaat, waar de vice-president Hut, die Greiser vervangt, verklaarde, dat het in deze gevallen gaat om willekeurige dadeh gepleegd door subal terne organen tijdens de afwezigheid van de hoogste autoriteiten van Dantzig. Op bevel van den vice-president van den senaat zul len dergelijke incidenten niet meer plaats hebben. Oud-rechter wederom gearresteerd. - De politie te Dantzig heeft wederom den vroegeren Dantzigschen rechter Weber, oud 70 jaar, gearresteerd. Hij woonde in Zoppot en had indertijd een brochure gepubliceerd, waarin hij critiek uitoefende op de natio- naal-socialistische politiek. De verdeeling van Palestina. - In den Volkenbondsraad heeft de Britsche minister van buitenlandsche zaken, Eden, tijdens de gedachtenwisseling over het rapport van de mandatencommissie betreffende Palestina, o.m. verklaard: „Alles wat ik in het huidige stadium viaag is machtiging voor de Britsche regee ring over te gaan tot uitwerking van de details van het deelingsplan, zoo mogelijk in samenwerking met de vertegenwoordi gers der joden en Arabieren, en wel aldus, dat geen enkel plan zal worden toegepast zonder te zijn voorgelegd aan den volken bondsraad en zonder hem te zijn goedge keurd. De procedure, die de Britsche regee ring zich voorstelt, te volgen wanneer de raad de politiek, die ik geschetst heb, goed keurt, is een tweede speciaal organisme te benoemen, dat een bezoek zal brengen aan Palestina en onderhandelingen zal voe ren met Arabieren en joden en dat aan de Britsche regeering voorstellen zal moeten voorleggen voor een gedetailleerd deelings plan. Later zou ook een commissie tot af bakening der grenzen benoemd moeten worden. De vermindering van de joodsche immigratie tot een totaal van 8000 geduren de de acht eerstvolgende maanden is een tijdelijke maatregel, die bestemd is het hoofd te bieden aan tijdelijke, uitzonder lijke toestanden. Gele banken voor de joden. - Het ge meentebestuur voor de wijk Wilmersdorf in het Westen van Berlijn, waar talrijke joden wonen, heeft besloten geel geschilderde banken te reserveeren voor de joden op de pleinen. De eerste gele banken zijn reeds opgesteld op een plein in de onmiddellijke nabijheid van den Kurfürstendam en in het Preussenpark. Poolsche waarnemer van Duitsch schip verdwenen. - De kapitein van het Duitsche s.s. „Girgenti" heeft aan de niet-inmengings- commissie gerapporteerd, dat de zich aan boord bevindende Poolsche waarnemer Li- pinski op den Hen September des middags tusschen zes uur en half zeven ter hoogte van kaap Quessant spoorloos verdwenen is. Zijn afwezigheid werd geconstateerd, toen om half zeven het diner was opgediend. Een half uur eerder was de vermiste nog gezien. Het schip wendde onmiddellijk den steven, waarna tot het invallen van de duis ternis vergeefs gezocht werd. De Poolsche en de Duitsche regeering zijn van het ge beurde in kennis gesteld. Verbod van politieke optochten ver nieuwd. - Het verbod van politieke optoch ten in bepaalde gedeelten van Londen, dat te middernacht had zullen eindien, is voor den tijd van drie maanden verlengd. De Britsche organisatie van fascisten had, zooals men weet, om vergunning verzocht om op 3 October een optocht door de straten van het Londenschen East End te mogen houden, ter viering van het vyfjarig be staan van de organisatie. Deze heeft thans bericht ontvangen van de vernieuwing van het verbod. Kamp van den ontdekkingsreiziger Toll ontdekt. - De deelnemers aan een Sovjet- Russische wetenschappelijke expeditie, die op het eiland Bennett (Long-archipel) ge land zijn, hebben daar het kamp gevonden van den bekenden Russischen ontdekkings reiziger E. Toll, die in 1902 op Het eiland gestorven is. Op het eiland worden geo logische onderzoekingen verricht. Zij weigerden naar Japan te varen. De Chineesche bemanning van de „Tjileboet", van de JavaChinaJapan Lijn, heeft geweigerd met dit schip naar Japan te gaan. Onder politie- geleide is de bemanning van boord ge haald en geïnterneerd in de gevangenis, daar op het politiebureau in Soerabaja geen ruimte is. De directie van de K. P. M. bood hulp aan de J. C. J. L., waardoor de Tjileboet" met een Javaansche beman ning kan vertrekken, hetgeen vermoede lijk nog vandaag is geschied. De JavaChinaJapan Lyn deelde Aneta mede, dat slechts een gedeelte der Chineesche bemanning weigerde met dit schip mee te gaan. De gemelde interneering geschiedde in verband met het feit, dat bedoelde personen niet in het bezit waren van toelatingskaarten. Uitvoerig relaas van de stranding. De gezagvoerder van de „Van Heutsz", de heer D. J. Huyer, die hiermee tevens zyn laatste reis maakte, heeft bij de directie van de K. P. M. te Batavia aldus Aneta een uitvoerig rapport ingediend over de stranding tijdens den typhoon: In den nacht van 1 op 2 September had de typhoon een phenomenale windkracht, welke door het observatorium te Hongkong werd geschat op 164 mijl. Het vrij zwaar beladen schip arriveerde 1 September des ochtends te Hongkong, van Swatow ko mende. Men meerde op den typhoonboei en trof de noodige maatregelen. Op 2 Septem ber te 1.40 nam de windkracht toe bij val lenden barometer. De machines stonden stil. De beide ankerkettingen hielden zich goed. Te 3.25 uur kreeg de wind de kracht van een orkaan. De machines draaiden langzaam vooruit, om den trek op de ket tingen te verminderen, doch te 3.40 brak de ketting, zoodat het schip op drift kwam. Te 3.52 uur volgde een aanvaring met een ander schip (dat later bleek te zijn de „Gertrude Maersk"), waarvan de boeg dwars aan stuurboordzijde van de „Van Heutsz" indrong. Er werd echter geen schade aangericht onder het hoofddek. In den vreeselijken storm werden de reddingsbooten in gereedheid gebracht, alle passagiers werden nogmaals gewekt en ont-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1