DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De situatie in de Middellandsche Zee.
£ucPituacut
No. 219 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 17 September 1937
139e Jaargang
De algemeerte toestand.
Volgens Negrin onhoudbare toestand.
Veiligheid ter zee moet worden
hersteld.
het Japansche offensief in
het Noorden.
Hardnekkige tegenstand van de
Chineezen.
Frankrijk en Engeland
schaffen controle af.
De Spaansche kusten
vrijgegeven.
Oud-president Masaryk
herdacht.
In den Tsjechischen ministerraad.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 17 September.
Geheel onverwacht heeft de Oostenrijk-
sche staatssecretaris van buitenlandsche za
ken, Guide Schmidt, de vorige week een be
zoek gebracht aan Berlijn. Hij heeft daar
o.a. met Göring een onderhoud gehad en
hoewel over dit onderhoud tot nog toe niets
is gepubliceerd, meent de Berlijnsche corres
pondent van de „Daily Tel.", dat men in
Duitsche regeeringskringen zeer groote be-
teekenis hecht aan dit onverwachte bezoek,
dat trouwens niet alleen Göring betrof,
maar ook den Duitschen staatssecretaris van
buitenlandsche zaken, von Mackensen.
En welke groote beteekenis zou men dan
aan dit bezoek hechten? Men gelooft, dat het
doel was, nadere besprekingen te voeren in
zake het plan, dat beoogt de spil Rome
Berlijn uit te breiden tot Oostenrijk, Honga
rije en Zuid-Slavië.
Oostenrijk en Hongarije zijn reeds nauw
met Italië verbonden door de protocollen
van Rome, terwijl Joegoslavië in Maart j.1.
een politieke overeenkomst met Italië heeft
gesloten. Het plan heeft derhalve ten doel
de consolideering van hetgeen reeds een los
verbonden blok is.
De Duitsche minister van buitenlandsche
zaken, baron von Neurath, zou het voorstel
reeds tijdens de bezoeken, die hij in Juni
aan Boedapest en Belgrado heeft gebracht,
met de regeeringen van Hongarije en Joe
goslavië hebben besproken.
Genoemde correspondent weet bovendien
te weten, dat de Duitsche en Italiaansche re
geering de ministers van buitenlandsche za
ken der betrokken landen zullen uitnoodi-
gen voor een in den herfst in Duitschland te
houden conferentie.
Economische overwegingen spelen een be
langrijke rol in het plan, en men denkt dat
bij het onderhoud tusschen Göring en
Schmidt hoofdzakelijk over dezen kant van
het vraagstuk is gesproken.
Aangenomen kan worden, dat de houding
van Joegoslavië de beslissende factor zal
zijn voor het al of niet slagen van het plan.
Krachtige protesten kunnen verwacht wor
den van Tsjechoslowakije, dat, afgezien van
zijn grenzen met Polen en Roemenië, ge
heel door de landen van het blok zou zijn
ingesloten.
Wij hebben gisteren het een en ander ver
teld over den Volkenbond en in dit verband
is het niet onaardig te weten, hoe Caballero,
de Spaansche minister van buitenlandsche
zaken en gedelegeerde bij den Volkenbonds
raad, over dit instituut denkt.
De journalist Leo Gerville Reache vertelt
n.L in de Parijsche „Matin", dat Caballero
hern in een onderhoud het volgende heeft
verklaard: De Volkenbond heeft niet tot doel
zijn besluiten alleen toe te passen op zijn
leden, de bond kan ze ook van toepassing
brengen op de anderen.
Wanneer eenmaal een besluit is gevallen,
is de Volkenbond aan zich zelf verpücht
het met alle middelen van overtuiging en
desnoods met dwang te doen eerbiedigen.
In antwoord op een vraag van den inter
viewer, zeide Caballero vervolgens: Indien
de Volkenbond weigert en onmachtig blijkt
te zijn, zullen wij streven naar een nieuwe
samenwerking der beide internationales, en
zullen wij de ondqrafdeelingen verzoeken in
de respectieve landen maatregelen te tref
fen voor een directe actie, teneinde de de
mocratische regeeringen te dwingen den
strijd op te nemen tegen het fascisme, dai
men Spanje niet mag laten uitmoorden.
Dit laatste klinkt niet bijzonder prettig,
want als het tot een directe actie zou komen,
dan was de ellende nog niet te overzien.
Echter, ook in de beide Internationales houdt
men van diplomatie en dus behoeven we ons
nog niet al te veel aan te trekken van Ca-
ballero's meening.
TRIBUNE IN DUITSCHLAND INGESTORT.
Honderdtal personen gewond.
Tijdens een gisteren gehouden parade,
welke de manoeuvres van de 26ste divisie
te Lommersum bij Euskirchen in het Rijn-
landb esloot, is een oogenluk gebeurd, waar
bij ongeveer honderd personen verwondin
gen hebben opgeloopen.
De honderd meter lange eeretribune is
n.1. ingestort, juist toen de troepen het defile
langs de ofifeieren openden. Op deze tri
bune hadden plaats genomen staatssecretaris
Grohe, dr. Reeder, de regeeringspresident
van het district Keulen en talrijke persoon
lijkheden uit het economische leven van het
Rijnland, alsmede eenige duizenden toe
schouwers.
De „Kölnische Zeitung", welke heden
morgen van het ongeluk melding maakt,
publiceert tevens een officieus communiqué,
volgens hetwelk de verwondingen met van
ernstigen aard zijn. Slechts twee personen
zouden ernstiger gekwetst zijn. Na eenigen
tijd te zijn onderbroken, werd de parade
voortgezet.
De Volkenbondsraad is gisteren om
5 uur in openbare zitting bijeengeko
men onder voorzitterschap van Negrin.
Nadat de kwestie van Palestina was
behandeld, kwam het beroep der Spaan
sche regeering aan de orde, zoodat Ne
grin, die het Spaansche standpunt zou
uiteenzetten, het voorzitterschap over
droeg aan Quevedo, vertegenwoordiger
van Ecuador.
Negrin verklaarde, dat hij dezen dag
slechts zou spreken over de onveiligheid in
de Middellandsche Zee en later zich zou
bezig houden met de buitenlandsche inmen
ging in den Spaanschen strijd. De Spaansche
minister-president wees erop, dat de torpe
deeringen in de Middellandsche Zee een
gevaar voor den algemeenen vrede betee-
kenen. Hij herinnerde aan het bombarde
ment van Almeria bij wijze van represaille
wegens het incident met de „Deutschland"
De Spaansche vliegtuigen, aldus Negrin,
waren gedwongen het Duitsche vuur te be
antwoorden, zooals de gezagvoerder van het
schip heeft erkend. Duitschland heeft ieder
onpartijdig onderzoek onmogelijk gemaakt,
het gaf er de voorkeur aan een open stad te
verwoesten en vreedzame bewoners te
vermoorden. Negrin wenschte den Raad
deze vraag te stellen: Moeten de besluite
loosheid en de passiviteit van officieele
zijde, waaronder een dergelijke monster
achtige misdaad kon worden bedreven, wor
den uitgelegd als een aanwijzing, dat in
het vervolg deze daden, welke tot dusverre
door het geweten van de wereld werden
beschouwd als ware aanslagen op het inter
nationale recht, geoorloofd en regelmatig
zullen worden geacht?
De Spaansche minister-president ver
klaarde verder, dat de verantwoordelijkheid
van de internationale gemeenschap bij deze
aangelegenheid is betrokken. De toestand
in de Middellandsche Zee is door het torpe-
deeren van Spaansche en buitenlandsche
schepen ondragelijk geworden. Andere mo
gendheden, die er eveneens belang bij had
den, dat aan dezen toestand een einde zou
worden gemaakt, meenden de voorkeur te
moeten geven aan een conferentie buiten
het kader van den Volkenbond. De Spaan
sche regeering begreep als ieder ander de
motieven welke aan dat initiatief ten
grondslag lagen en de reden, waarom deze
conferentie in het kleine plaatsje Nyon
moest worden gehouden. De Spaansche re
geering moet er echter oprecht haar ver
wondering over uitspreken, en er zoo krach
tig mogelijk tegen protesteeren, dat men de
Middellandsche Zee-kwesties wilde onder
zoeken en besluiten daaromtrent wilde
nemen in een conferentie, waarop Spanje
niet was vertegenwoordigd. De tegenwoor
digheid van Spanje zou een dubbele recht
vaardiging hebben: in de eerste plaats om
dat Spanje een Middellandsche Zeemogend
heid is, en verder, omdat Spaansche vaar
tuigen en eerste slachtoffers van den toe
stand van onveiligheid geweest zijn.
Afgezien van deze bezwaren, aldus Ne
grin, erkent de Spaansche regeering, dat de
conferentie van Nyon een aanzienlijken
vooruitgang beteekent, vergeleken bij den
arbeid van de non-interventiecommissie,
door de beslistheid en de snelheid waar
mede de besluiten tot stand kwamen.
De Spaansche vertegenwoordiger zeide
met bitterheid te moeten constateeren, dat
de Spaansche schepen, ook na de conferen
tie van Nyon, zonder speciale bescherming
blijven. Een vraagstuk van zoo groot poli
tiek belang als de veiligheid in de Middel
landsche Zee zal nooit geregeld worden
door oplossingen van deze soort.
Negrin noodigde den Raad uit de
waarheid onder de oogen te zien en
zeide, dat men in de eerste plaats de
fictie van de zoogenaamde geheimzin
nige aanvallen van onbekende zijde
moet terzijde schuiven. Aanvallen in de
Middellandsche Zee zijn het werk van
oorlogsschepen, welke tot een bepaal
den staat behooren en hun aanvallen
slechts kunnen volbrengen onder de
onmiddellijke verantwoordelijkheid der
regeering van dien staat.
Ik herhaal het aldus vervolgde Negrin
laat ons toch niet langer de oogen ge
sloten houden voor wat duidelijk is. De
anonieme staat, welks oorlogsschepen door
middel van voortdurende aanvallen een
waren toestand van terreur in de Middel
landsche Zee trachten te scheppen, is Italië.
Dit feit is bewezen door vele en duide
lijke getuigenissen over de aanvallen op
Spaansche schepen; op deze getuigenissen
steunt het exposé der feiten, vervat in de
nota, welke de Spaansche regeering op 21
Augustus den secretaris-generaal deed toe
komen. Zoolang men ons niet aantoont, dat
onze uitlegging onjuist is, zal niemand van
ons kunnen verlangen, dat wij maatregelen
als bevredigend aanvaarden, welke daar
mede geen rekening houden.
De Spaansche regeering, aldus besloot
Negrin zijn rede, is er van overtuigd, dat de
Raad te Genève zijn oogen niet voor de
werkelijkheid zal sluiten. De wereld heeft
er alle belang bij, dat in de Middellandsche
Zee de veiligheid zonder beperking wordt
hersteld.
Ook Delbos spreekt.
Na de rede van Negrin verklaarde Delbos,
dat hij als voorzitter van de conferentie
van Nyon eenige opmerkingen wilde maken
naar aanleiding van de critiek, welke de
Spaansche vertegenwoordiger op deze con
ferentie had geoefend. Hij zeide te begrij
pen, dat Negrin, verruiming van de over
eenkomst wensqhte en beloofde dezen
wensch aan de deelnemende mogendheden
te zullen overbrengen. Al heeft de confe
rentie niet geheel de gewenschte strekking,
men mag het verkregen resultaat niet on
derschatten.
De gedelegeerde van Nieuw-Zeeland
Jordan zeide, zich af te vragen, wie na
Abessinië, Spanje en China het volgende be
roep op den Volkenbond zal doen. Hij
stelde voor, dat Spanje zelf over zijn lot zal
beslissen en gedurende zekeren tijd onder
worpen zal zijn aan een mandaatsregime
onder toezicht van een groote niet-belang-
hebbende mogendheid. Hij vroeg den
Spaanschen minister-president of men deze
voorstellen niet ter kennis van de strijdende
partijen zou kunnen brengen.
Litwinov kreeg daarna het woord en
zeide:
„Ik behoef niet te zeggen, wat ik van de
Spaansche aanklacht denk. De verklarin
gen, welke ik te Nyon heb gedaan bestrij
ken hetzelfde terrein. De conferentie te
Nyon heeft iets gedaan, maar ook de Vol
kenbond moet spreken. Ik denk, dat zij zal
luisteren naar het beroep van een zijner
leden, dat tevens lid van den Raad is".
Op voorstel van den voorzitter werd ver
volgens besloten, de discussie tot de volgen
de bijeenkomst te verdagen.
Chineesch beroep naar de Com
missie van 23 verwezen.
In besloten bijeenkomst heeft de Vol
kenbondsraad besloten, de mededeelin-
gen der Chineesche regeering en de
door Wellington Koo in de Volken
bondsvergadering uitgesproken rede te
verwijzen naar de in 1933 ingestelde
Consultatieve Commissie van 23. Wel
lington Koo verklaarde deze procedure
te aanvaarden, daar hij met de moge
lijkheden rekening wilde houden.
De Chineesche troepen hebben Don
derdagmorgen aan het front in de om
geving van Sjanghai hevige tegenaan
vallen gedaan. Zij hebben daarbij het
dorp Lot jen op de Japanners heroverd.
By de stad Sjanghai is de toestand vrij
wel ongewijzigd. Volgens Reuter hebben de
Chineezen hedenmorgen vroeg een poging
gedaan om een wig te drijven tusschen de
Japansche stellingen in Honkioe teneinde
nieuwe Japansche landingspogingen te kun
nen beletten. Het gelukte den Japanners
dezen aanval, welke onder bescherming van
de duisternis was ingezet, af te slaan.
Volgens latere berichten uit Sjanghai zijn
de Japanners er in geslaagd troepen te lan
den in Poetoeng, de Chineesche wijk, welke
op de rechteroever van de Wangpoe ligt.
Dicht bij de plaats, waar de Wangpoe in de
Jangtse uitmondt, leggen de Japanners een
nieuw vliegveld aan, waarmede het aantal
Japansche vliegvelden in de omgeving van
Sjanghai op drie wordt gebracht.
In Noord-China rukken de Japansche troe
pen volgens berichten uit Japansche bron
verder op. Japansche militaire vliegtuigen
hebben boven ongeregelde Chineesche troe
pen strooibiljetten uitgeworpen waarin ge
zegd wordt, dat de Japanners alleen tegen
de troepen der Centrale regeering strijden
en niet tegen deze ongeregelde troepen die
verzocht worden terug te trekken.
In dit gebied (ten zuiden van Peiping)
staan de Japanners overigens tegenover
100.000 Chineezen. Dezen bieden hardnek
kig weerstand, doch zij zijn niet opgewassen
tegen de Japansche tanks, artillerie en
vliegtuigen. Geheele compagnieën blijken
een algeheele vernietiging te verkiezen
boven den terugtocht, zoodat de Chineezen
zware verliezen lijden. In dit verband wordt
van Japansche zijde nog medegedeeld, dat
in één smallen sector duizend gesneuvelde
Chineezen werden geteld.
Landing op de kust tegenover
Formosa.
Naar het D. N. B. uit Tokio verneemt,
maakt het hoofdkwartier van het Japan
sche garnizoen op Formosa melding van
een geslaagde landing van Japansche
troepen uit Formosa op de tegenover
dit eiland gelegen kust van China.
Bij de landing boden de Chineezen welis
waar tegenstand, doch deze werd na een
kort gevecht gebroken.
Deze mededeeling van het garnizoen op
Formosa is te Tokio met groote belangstel
ling ontvangen, hoewel men algemeen van
meening is, dat slechts een plaatselijke actie
van het garnizoen van Formosa wordt be
oogd.
Japansche successen duren voort.
Bij het Japansche opperbevel komen van
uur tot uur berichten over nieuwe overwin
ningen uit alle sectoren binnen, aldus het
D.N.B.
De opmarsch wordt vooral in Zuidweste
lijke richting snel voortgezet. Het Japan
sche opperbevel heeft gister verder voor de
eerste maal cijfers bekend gemaakt omtrent
oorlogsbuit. Zoo hebben de Japanneezen in
het depot van Tatoeng een half millioen
patronen vijfduizend handgranaten en vijf
honderd mijnen voor mijnenwerpers buit
gemaakt. De nieuwe Japansche opperbevel
hebber stelt blijkbaar alles in het werk om
zoo spoedig mogelijk tot de Gele rivier op
te rukken. Aangezien de regentijd voorbij
is, kunnen in grootere mate gemotoriseerde
eenheden in het veld worden gebracht. De
Chineesche provinciale troepen trekken
overal terug.
Het leidende Chineesche dagblad Toe-
koengpau in Nanking richtte gister felle
aanvallen op de leiding van het negen en
twintigste leger, dat Kalgan zonder strijd
aan de Japanneezen heeft uitgeleverd en
den gemakkelijk te verdedigen Nankaupas
zonder motief heeft opgegeven.
Toch slaagden de Japanners ge
deeltelijk.
Hoewel de Japanneezen nieuwe succes
sen behaald te hebben bij hun offensief ten
Zuiden van Peiping, is het echter duidelijk,
dat hun groote omvattende beweging slechts
gedeeltelijk geslaagd is. De kern der Japan
sche troepen heeft de rivier Tsjoema over
gestoken. Deze stroom voert hoog water en
zij rukken thans op naar Tsjotsjau, terwijl
de Japansche rechtervleugel in de zone van
de spoorlijn Peiping-Hankau opgerukt is
tot vijf kilometer van Ljoeliho, welks val
men ieder oogenblik verwacht.
De Chineesche troepen, die hardnekkig
blijven strijden, hebben eenige hoogten kun
nen behouden ten Westen van Liangsjan en
dorpen achter Fangsjan. Meer in het Zuiden
oefent de Japansche linkervleugel, die zijn
waaiervormige beweging heeft laten varen,
van nabij druk uit op den kern der Chinee
sche troepen in de richting van Pautingfoe.
Hevige gevechten in SjansL
Het Chineesche agentschap „Cen^al
News" verneemt uit Taijoen, dat zich giste
ren in het Noord-Oosten van de provincie
Sjansi aan de grens van Tsjahar hevige ge
vechten hebben ontwikkeld. In het gebied
van Koeangling en Lingsjiau is de op
marsch der Japansche troepen gestuit, maar
de verliezen aan beide zijde zijn zeer groot.
Strijd tusschen de Chineezen
onderling?
Volgens een uit Japansche bron komend
bericht uit Sjanghai heeft de Chineesche
artillerie, welke zich genesteld had in het
Noorden van de wijk Sjapei vanmorgen een
hevig kanonvuur geopend. Het merkwaar
dige feit deed zich echter voor, dat alle
granaten in de Chineesche linies terecht
kwamen.
Japansche waarnemers meen en daarom,
dat de Chineesche troepen onderling stryd
voeren.
Men meldt hedenmiddag uit Londen:
Engeland en Frankrijk hebben besloten,
niet langer de controle ter zee langs de
Spaansche kusten uit te oefenen.
De eerste kabinetszitting te Praag is ge
wijd geweest aan de nagedachtenis van den
stichter van den Staat Tsjecho-Slowakije.
Minister-president Hodza sprak een
rouwrede uit, welke door de radio werd
verspreid. Hij herinnerde aan den strijd,
welken Masaryk heeft moeten voeren als
mensch en als staatshoofd. Masaryk was
tegelijkertijd geleerde en strijder. De Yoego
Slaven noch de Russen, wien hy in hun
eigen intellectueele wereld zoovele perspec
tieven heeft geopend, zullen dat nooit ver
geten. Engeland en Frankrijk weten en ge
voelen, dat Masaryk de pijler was, waarop
de brug rust, welke de Westersche met de
Oostersche beschaving verbindt. Hoe be
langrijk en welk een eereplicht is het voor
den Tsjechoslowaak een zoo hooge missie
in de Europeesche beschaving te vervullen.
Masaryk was ook de intellectueele bemid
delaar tusschen de beide culturen, die thans
naast elkander in midden-Europa groeien:
de Duitsche cultuur en de Slavische cultuur.
Hoewel de basis van de vorming van Masa
ryk Angel-Saksisch was, werd hij een der
zekerste factoren voor een scheppende
samenwerking tusschen de Duitsche en de
Slavische intellectueele wereld. Masaryk
kon de gedachte piet verdragen, dat Tsje
choslowakije èen Resident van 85 jaren
had wiens gezondheid zwak is en hij stelde
zijn functies ter beschikking.
Wij allen, moesten toonen in staat te zijn
de nationale discipline te handhaven in een
tijdvak, dat voor langen tijd en juist in de
meest critieke jaren, moest beslissen of
Tsjechoslowakije geschikt en sterk genoeg
is voor een permanente politieke entente,
d.w.z. of het den oogst van den Staat Tsje
choslowakije zelf zou binnenhalen.
Met eere hebben wij deze proef door
staan. Onze tegenstanders hebben toen wel
is waar naïve voorspellingen gedaan.
Bij het stoffelijk overschot van den meest
glorieuzen strijder, die gestreden heeft voor
de idealen der Tsjechoslowaken, van een
det erkende intellectueele leiders en
moreele autoriteit der werelddemocratie,
gaan wij een verplichting aan voor het
eigen geweten en voor de geschiedenis.
Dat allen zich hechter aaneensluiten en
dat wij steeds meedoogenloos alle pogingen,
welke beoogen tweedracht onder ons te
brengen, zullen onderdrukken. Wij zullen
al onze maatschappelijke en moreele krach-
ren vereenigen, opdat de Tsjechoslowaaksche
democratie innerlijk even sterk blijft als de
sterkste democratieën ter wereld. Laten
wij de verplichting op ons nemen de zen
ding van het volk en den staat Tsjecho
slowakije te vervullen, opdat in de repu
bliek Tsjechoslowakije de democratie een
organisme van nationale en sociale recht
vaardigheid zij, opdat onze moreele en poli
tieke waarden overvloedige bijdragen zul
len vormen tot de eeuwige goederen der
menschheid en dat wij daardoor voortdurend
een onmisbaren keten zullen vormen en ge
acht zullen zijn in de familie der naties van
goeden wille.
POSTVLUCHTEN OP INDIE.
Gisternamiddag 17 u. 33 is de „Specht"
uit Indië op Schiphol aangekomen. Morgen
zal de „Nandoe" van Amsterdam naar Ba
tavia vertrekken.
De bemanning van het vliegtuig zal be
staan uit de heeren: E. E. Hulsebos, gezag
voerder; A. van Oorschot, tweede bestuur
der; M. Veenendaal, werktuigkundige en
H. E. Moulijn, radiotelegrafist.
VERKEERSVLIEGTUIG NABIJ LIMA
NEERGESTORT.
Acht dooden.
Volgens berichten uit Lima is gisternacht
in de nabijheid der Peruaansche hoofdstad
een verkeersvliegtuig neergestort. Acht
personen zijn daarbij om het leven geko
men.
DE DUITSCHE OCEAANVLUCHTEN.
Het postvliegtuig „Nordwind" van de
Duitsche Lufthansa, dat Woensdag van het
voor Horta (Azoren) liggende basischip
„Friesenland" was opgestegen met bestem
ming New York, is na de 3.850 K. M. in 14
uur 35 minuten te hebben afgelegd, te Port
Washington aangekomen. De gemiddelde
snelheid bedroeg 275 K. M. per uur.