DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De situatie in de Middellandsche Zee. £ucPituacut No. 219 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 17 September 1937 139e Jaargang De algemeerte toestand. Volgens Negrin onhoudbare toestand. Veiligheid ter zee moet worden hersteld. het Japansche offensief in het Noorden. Hardnekkige tegenstand van de Chineezen. Frankrijk en Engeland schaffen controle af. De Spaansche kusten vrijgegeven. Oud-president Masaryk herdacht. In den Tsjechischen ministerraad. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 17 September. Geheel onverwacht heeft de Oostenrijk- sche staatssecretaris van buitenlandsche za ken, Guide Schmidt, de vorige week een be zoek gebracht aan Berlijn. Hij heeft daar o.a. met Göring een onderhoud gehad en hoewel over dit onderhoud tot nog toe niets is gepubliceerd, meent de Berlijnsche corres pondent van de „Daily Tel.", dat men in Duitsche regeeringskringen zeer groote be- teekenis hecht aan dit onverwachte bezoek, dat trouwens niet alleen Göring betrof, maar ook den Duitschen staatssecretaris van buitenlandsche zaken, von Mackensen. En welke groote beteekenis zou men dan aan dit bezoek hechten? Men gelooft, dat het doel was, nadere besprekingen te voeren in zake het plan, dat beoogt de spil Rome Berlijn uit te breiden tot Oostenrijk, Honga rije en Zuid-Slavië. Oostenrijk en Hongarije zijn reeds nauw met Italië verbonden door de protocollen van Rome, terwijl Joegoslavië in Maart j.1. een politieke overeenkomst met Italië heeft gesloten. Het plan heeft derhalve ten doel de consolideering van hetgeen reeds een los verbonden blok is. De Duitsche minister van buitenlandsche zaken, baron von Neurath, zou het voorstel reeds tijdens de bezoeken, die hij in Juni aan Boedapest en Belgrado heeft gebracht, met de regeeringen van Hongarije en Joe goslavië hebben besproken. Genoemde correspondent weet bovendien te weten, dat de Duitsche en Italiaansche re geering de ministers van buitenlandsche za ken der betrokken landen zullen uitnoodi- gen voor een in den herfst in Duitschland te houden conferentie. Economische overwegingen spelen een be langrijke rol in het plan, en men denkt dat bij het onderhoud tusschen Göring en Schmidt hoofdzakelijk over dezen kant van het vraagstuk is gesproken. Aangenomen kan worden, dat de houding van Joegoslavië de beslissende factor zal zijn voor het al of niet slagen van het plan. Krachtige protesten kunnen verwacht wor den van Tsjechoslowakije, dat, afgezien van zijn grenzen met Polen en Roemenië, ge heel door de landen van het blok zou zijn ingesloten. Wij hebben gisteren het een en ander ver teld over den Volkenbond en in dit verband is het niet onaardig te weten, hoe Caballero, de Spaansche minister van buitenlandsche zaken en gedelegeerde bij den Volkenbonds raad, over dit instituut denkt. De journalist Leo Gerville Reache vertelt n.L in de Parijsche „Matin", dat Caballero hern in een onderhoud het volgende heeft verklaard: De Volkenbond heeft niet tot doel zijn besluiten alleen toe te passen op zijn leden, de bond kan ze ook van toepassing brengen op de anderen. Wanneer eenmaal een besluit is gevallen, is de Volkenbond aan zich zelf verpücht het met alle middelen van overtuiging en desnoods met dwang te doen eerbiedigen. In antwoord op een vraag van den inter viewer, zeide Caballero vervolgens: Indien de Volkenbond weigert en onmachtig blijkt te zijn, zullen wij streven naar een nieuwe samenwerking der beide internationales, en zullen wij de ondqrafdeelingen verzoeken in de respectieve landen maatregelen te tref fen voor een directe actie, teneinde de de mocratische regeeringen te dwingen den strijd op te nemen tegen het fascisme, dai men Spanje niet mag laten uitmoorden. Dit laatste klinkt niet bijzonder prettig, want als het tot een directe actie zou komen, dan was de ellende nog niet te overzien. Echter, ook in de beide Internationales houdt men van diplomatie en dus behoeven we ons nog niet al te veel aan te trekken van Ca- ballero's meening. TRIBUNE IN DUITSCHLAND INGESTORT. Honderdtal personen gewond. Tijdens een gisteren gehouden parade, welke de manoeuvres van de 26ste divisie te Lommersum bij Euskirchen in het Rijn- landb esloot, is een oogenluk gebeurd, waar bij ongeveer honderd personen verwondin gen hebben opgeloopen. De honderd meter lange eeretribune is n.1. ingestort, juist toen de troepen het defile langs de ofifeieren openden. Op deze tri bune hadden plaats genomen staatssecretaris Grohe, dr. Reeder, de regeeringspresident van het district Keulen en talrijke persoon lijkheden uit het economische leven van het Rijnland, alsmede eenige duizenden toe schouwers. De „Kölnische Zeitung", welke heden morgen van het ongeluk melding maakt, publiceert tevens een officieus communiqué, volgens hetwelk de verwondingen met van ernstigen aard zijn. Slechts twee personen zouden ernstiger gekwetst zijn. Na eenigen tijd te zijn onderbroken, werd de parade voortgezet. De Volkenbondsraad is gisteren om 5 uur in openbare zitting bijeengeko men onder voorzitterschap van Negrin. Nadat de kwestie van Palestina was behandeld, kwam het beroep der Spaan sche regeering aan de orde, zoodat Ne grin, die het Spaansche standpunt zou uiteenzetten, het voorzitterschap over droeg aan Quevedo, vertegenwoordiger van Ecuador. Negrin verklaarde, dat hij dezen dag slechts zou spreken over de onveiligheid in de Middellandsche Zee en later zich zou bezig houden met de buitenlandsche inmen ging in den Spaanschen strijd. De Spaansche minister-president wees erop, dat de torpe deeringen in de Middellandsche Zee een gevaar voor den algemeenen vrede betee- kenen. Hij herinnerde aan het bombarde ment van Almeria bij wijze van represaille wegens het incident met de „Deutschland" De Spaansche vliegtuigen, aldus Negrin, waren gedwongen het Duitsche vuur te be antwoorden, zooals de gezagvoerder van het schip heeft erkend. Duitschland heeft ieder onpartijdig onderzoek onmogelijk gemaakt, het gaf er de voorkeur aan een open stad te verwoesten en vreedzame bewoners te vermoorden. Negrin wenschte den Raad deze vraag te stellen: Moeten de besluite loosheid en de passiviteit van officieele zijde, waaronder een dergelijke monster achtige misdaad kon worden bedreven, wor den uitgelegd als een aanwijzing, dat in het vervolg deze daden, welke tot dusverre door het geweten van de wereld werden beschouwd als ware aanslagen op het inter nationale recht, geoorloofd en regelmatig zullen worden geacht? De Spaansche minister-president ver klaarde verder, dat de verantwoordelijkheid van de internationale gemeenschap bij deze aangelegenheid is betrokken. De toestand in de Middellandsche Zee is door het torpe- deeren van Spaansche en buitenlandsche schepen ondragelijk geworden. Andere mo gendheden, die er eveneens belang bij had den, dat aan dezen toestand een einde zou worden gemaakt, meenden de voorkeur te moeten geven aan een conferentie buiten het kader van den Volkenbond. De Spaan sche regeering begreep als ieder ander de motieven welke aan dat initiatief ten grondslag lagen en de reden, waarom deze conferentie in het kleine plaatsje Nyon moest worden gehouden. De Spaansche re geering moet er echter oprecht haar ver wondering over uitspreken, en er zoo krach tig mogelijk tegen protesteeren, dat men de Middellandsche Zee-kwesties wilde onder zoeken en besluiten daaromtrent wilde nemen in een conferentie, waarop Spanje niet was vertegenwoordigd. De tegenwoor digheid van Spanje zou een dubbele recht vaardiging hebben: in de eerste plaats om dat Spanje een Middellandsche Zeemogend heid is, en verder, omdat Spaansche vaar tuigen en eerste slachtoffers van den toe stand van onveiligheid geweest zijn. Afgezien van deze bezwaren, aldus Ne grin, erkent de Spaansche regeering, dat de conferentie van Nyon een aanzienlijken vooruitgang beteekent, vergeleken bij den arbeid van de non-interventiecommissie, door de beslistheid en de snelheid waar mede de besluiten tot stand kwamen. De Spaansche vertegenwoordiger zeide met bitterheid te moeten constateeren, dat de Spaansche schepen, ook na de conferen tie van Nyon, zonder speciale bescherming blijven. Een vraagstuk van zoo groot poli tiek belang als de veiligheid in de Middel landsche Zee zal nooit geregeld worden door oplossingen van deze soort. Negrin noodigde den Raad uit de waarheid onder de oogen te zien en zeide, dat men in de eerste plaats de fictie van de zoogenaamde geheimzin nige aanvallen van onbekende zijde moet terzijde schuiven. Aanvallen in de Middellandsche Zee zijn het werk van oorlogsschepen, welke tot een bepaal den staat behooren en hun aanvallen slechts kunnen volbrengen onder de onmiddellijke verantwoordelijkheid der regeering van dien staat. Ik herhaal het aldus vervolgde Negrin laat ons toch niet langer de oogen ge sloten houden voor wat duidelijk is. De anonieme staat, welks oorlogsschepen door middel van voortdurende aanvallen een waren toestand van terreur in de Middel landsche Zee trachten te scheppen, is Italië. Dit feit is bewezen door vele en duide lijke getuigenissen over de aanvallen op Spaansche schepen; op deze getuigenissen steunt het exposé der feiten, vervat in de nota, welke de Spaansche regeering op 21 Augustus den secretaris-generaal deed toe komen. Zoolang men ons niet aantoont, dat onze uitlegging onjuist is, zal niemand van ons kunnen verlangen, dat wij maatregelen als bevredigend aanvaarden, welke daar mede geen rekening houden. De Spaansche regeering, aldus besloot Negrin zijn rede, is er van overtuigd, dat de Raad te Genève zijn oogen niet voor de werkelijkheid zal sluiten. De wereld heeft er alle belang bij, dat in de Middellandsche Zee de veiligheid zonder beperking wordt hersteld. Ook Delbos spreekt. Na de rede van Negrin verklaarde Delbos, dat hij als voorzitter van de conferentie van Nyon eenige opmerkingen wilde maken naar aanleiding van de critiek, welke de Spaansche vertegenwoordiger op deze con ferentie had geoefend. Hij zeide te begrij pen, dat Negrin, verruiming van de over eenkomst wensqhte en beloofde dezen wensch aan de deelnemende mogendheden te zullen overbrengen. Al heeft de confe rentie niet geheel de gewenschte strekking, men mag het verkregen resultaat niet on derschatten. De gedelegeerde van Nieuw-Zeeland Jordan zeide, zich af te vragen, wie na Abessinië, Spanje en China het volgende be roep op den Volkenbond zal doen. Hij stelde voor, dat Spanje zelf over zijn lot zal beslissen en gedurende zekeren tijd onder worpen zal zijn aan een mandaatsregime onder toezicht van een groote niet-belang- hebbende mogendheid. Hij vroeg den Spaanschen minister-president of men deze voorstellen niet ter kennis van de strijdende partijen zou kunnen brengen. Litwinov kreeg daarna het woord en zeide: „Ik behoef niet te zeggen, wat ik van de Spaansche aanklacht denk. De verklarin gen, welke ik te Nyon heb gedaan bestrij ken hetzelfde terrein. De conferentie te Nyon heeft iets gedaan, maar ook de Vol kenbond moet spreken. Ik denk, dat zij zal luisteren naar het beroep van een zijner leden, dat tevens lid van den Raad is". Op voorstel van den voorzitter werd ver volgens besloten, de discussie tot de volgen de bijeenkomst te verdagen. Chineesch beroep naar de Com missie van 23 verwezen. In besloten bijeenkomst heeft de Vol kenbondsraad besloten, de mededeelin- gen der Chineesche regeering en de door Wellington Koo in de Volken bondsvergadering uitgesproken rede te verwijzen naar de in 1933 ingestelde Consultatieve Commissie van 23. Wel lington Koo verklaarde deze procedure te aanvaarden, daar hij met de moge lijkheden rekening wilde houden. De Chineesche troepen hebben Don derdagmorgen aan het front in de om geving van Sjanghai hevige tegenaan vallen gedaan. Zij hebben daarbij het dorp Lot jen op de Japanners heroverd. By de stad Sjanghai is de toestand vrij wel ongewijzigd. Volgens Reuter hebben de Chineezen hedenmorgen vroeg een poging gedaan om een wig te drijven tusschen de Japansche stellingen in Honkioe teneinde nieuwe Japansche landingspogingen te kun nen beletten. Het gelukte den Japanners dezen aanval, welke onder bescherming van de duisternis was ingezet, af te slaan. Volgens latere berichten uit Sjanghai zijn de Japanners er in geslaagd troepen te lan den in Poetoeng, de Chineesche wijk, welke op de rechteroever van de Wangpoe ligt. Dicht bij de plaats, waar de Wangpoe in de Jangtse uitmondt, leggen de Japanners een nieuw vliegveld aan, waarmede het aantal Japansche vliegvelden in de omgeving van Sjanghai op drie wordt gebracht. In Noord-China rukken de Japansche troe pen volgens berichten uit Japansche bron verder op. Japansche militaire vliegtuigen hebben boven ongeregelde Chineesche troe pen strooibiljetten uitgeworpen waarin ge zegd wordt, dat de Japanners alleen tegen de troepen der Centrale regeering strijden en niet tegen deze ongeregelde troepen die verzocht worden terug te trekken. In dit gebied (ten zuiden van Peiping) staan de Japanners overigens tegenover 100.000 Chineezen. Dezen bieden hardnek kig weerstand, doch zij zijn niet opgewassen tegen de Japansche tanks, artillerie en vliegtuigen. Geheele compagnieën blijken een algeheele vernietiging te verkiezen boven den terugtocht, zoodat de Chineezen zware verliezen lijden. In dit verband wordt van Japansche zijde nog medegedeeld, dat in één smallen sector duizend gesneuvelde Chineezen werden geteld. Landing op de kust tegenover Formosa. Naar het D. N. B. uit Tokio verneemt, maakt het hoofdkwartier van het Japan sche garnizoen op Formosa melding van een geslaagde landing van Japansche troepen uit Formosa op de tegenover dit eiland gelegen kust van China. Bij de landing boden de Chineezen welis waar tegenstand, doch deze werd na een kort gevecht gebroken. Deze mededeeling van het garnizoen op Formosa is te Tokio met groote belangstel ling ontvangen, hoewel men algemeen van meening is, dat slechts een plaatselijke actie van het garnizoen van Formosa wordt be oogd. Japansche successen duren voort. Bij het Japansche opperbevel komen van uur tot uur berichten over nieuwe overwin ningen uit alle sectoren binnen, aldus het D.N.B. De opmarsch wordt vooral in Zuidweste lijke richting snel voortgezet. Het Japan sche opperbevel heeft gister verder voor de eerste maal cijfers bekend gemaakt omtrent oorlogsbuit. Zoo hebben de Japanneezen in het depot van Tatoeng een half millioen patronen vijfduizend handgranaten en vijf honderd mijnen voor mijnenwerpers buit gemaakt. De nieuwe Japansche opperbevel hebber stelt blijkbaar alles in het werk om zoo spoedig mogelijk tot de Gele rivier op te rukken. Aangezien de regentijd voorbij is, kunnen in grootere mate gemotoriseerde eenheden in het veld worden gebracht. De Chineesche provinciale troepen trekken overal terug. Het leidende Chineesche dagblad Toe- koengpau in Nanking richtte gister felle aanvallen op de leiding van het negen en twintigste leger, dat Kalgan zonder strijd aan de Japanneezen heeft uitgeleverd en den gemakkelijk te verdedigen Nankaupas zonder motief heeft opgegeven. Toch slaagden de Japanners ge deeltelijk. Hoewel de Japanneezen nieuwe succes sen behaald te hebben bij hun offensief ten Zuiden van Peiping, is het echter duidelijk, dat hun groote omvattende beweging slechts gedeeltelijk geslaagd is. De kern der Japan sche troepen heeft de rivier Tsjoema over gestoken. Deze stroom voert hoog water en zij rukken thans op naar Tsjotsjau, terwijl de Japansche rechtervleugel in de zone van de spoorlijn Peiping-Hankau opgerukt is tot vijf kilometer van Ljoeliho, welks val men ieder oogenblik verwacht. De Chineesche troepen, die hardnekkig blijven strijden, hebben eenige hoogten kun nen behouden ten Westen van Liangsjan en dorpen achter Fangsjan. Meer in het Zuiden oefent de Japansche linkervleugel, die zijn waaiervormige beweging heeft laten varen, van nabij druk uit op den kern der Chinee sche troepen in de richting van Pautingfoe. Hevige gevechten in SjansL Het Chineesche agentschap „Cen^al News" verneemt uit Taijoen, dat zich giste ren in het Noord-Oosten van de provincie Sjansi aan de grens van Tsjahar hevige ge vechten hebben ontwikkeld. In het gebied van Koeangling en Lingsjiau is de op marsch der Japansche troepen gestuit, maar de verliezen aan beide zijde zijn zeer groot. Strijd tusschen de Chineezen onderling? Volgens een uit Japansche bron komend bericht uit Sjanghai heeft de Chineesche artillerie, welke zich genesteld had in het Noorden van de wijk Sjapei vanmorgen een hevig kanonvuur geopend. Het merkwaar dige feit deed zich echter voor, dat alle granaten in de Chineesche linies terecht kwamen. Japansche waarnemers meen en daarom, dat de Chineesche troepen onderling stryd voeren. Men meldt hedenmiddag uit Londen: Engeland en Frankrijk hebben besloten, niet langer de controle ter zee langs de Spaansche kusten uit te oefenen. De eerste kabinetszitting te Praag is ge wijd geweest aan de nagedachtenis van den stichter van den Staat Tsjecho-Slowakije. Minister-president Hodza sprak een rouwrede uit, welke door de radio werd verspreid. Hij herinnerde aan den strijd, welken Masaryk heeft moeten voeren als mensch en als staatshoofd. Masaryk was tegelijkertijd geleerde en strijder. De Yoego Slaven noch de Russen, wien hy in hun eigen intellectueele wereld zoovele perspec tieven heeft geopend, zullen dat nooit ver geten. Engeland en Frankrijk weten en ge voelen, dat Masaryk de pijler was, waarop de brug rust, welke de Westersche met de Oostersche beschaving verbindt. Hoe be langrijk en welk een eereplicht is het voor den Tsjechoslowaak een zoo hooge missie in de Europeesche beschaving te vervullen. Masaryk was ook de intellectueele bemid delaar tusschen de beide culturen, die thans naast elkander in midden-Europa groeien: de Duitsche cultuur en de Slavische cultuur. Hoewel de basis van de vorming van Masa ryk Angel-Saksisch was, werd hij een der zekerste factoren voor een scheppende samenwerking tusschen de Duitsche en de Slavische intellectueele wereld. Masaryk kon de gedachte piet verdragen, dat Tsje choslowakije èen Resident van 85 jaren had wiens gezondheid zwak is en hij stelde zijn functies ter beschikking. Wij allen, moesten toonen in staat te zijn de nationale discipline te handhaven in een tijdvak, dat voor langen tijd en juist in de meest critieke jaren, moest beslissen of Tsjechoslowakije geschikt en sterk genoeg is voor een permanente politieke entente, d.w.z. of het den oogst van den Staat Tsje choslowakije zelf zou binnenhalen. Met eere hebben wij deze proef door staan. Onze tegenstanders hebben toen wel is waar naïve voorspellingen gedaan. Bij het stoffelijk overschot van den meest glorieuzen strijder, die gestreden heeft voor de idealen der Tsjechoslowaken, van een det erkende intellectueele leiders en moreele autoriteit der werelddemocratie, gaan wij een verplichting aan voor het eigen geweten en voor de geschiedenis. Dat allen zich hechter aaneensluiten en dat wij steeds meedoogenloos alle pogingen, welke beoogen tweedracht onder ons te brengen, zullen onderdrukken. Wij zullen al onze maatschappelijke en moreele krach- ren vereenigen, opdat de Tsjechoslowaaksche democratie innerlijk even sterk blijft als de sterkste democratieën ter wereld. Laten wij de verplichting op ons nemen de zen ding van het volk en den staat Tsjecho slowakije te vervullen, opdat in de repu bliek Tsjechoslowakije de democratie een organisme van nationale en sociale recht vaardigheid zij, opdat onze moreele en poli tieke waarden overvloedige bijdragen zul len vormen tot de eeuwige goederen der menschheid en dat wij daardoor voortdurend een onmisbaren keten zullen vormen en ge acht zullen zijn in de familie der naties van goeden wille. POSTVLUCHTEN OP INDIE. Gisternamiddag 17 u. 33 is de „Specht" uit Indië op Schiphol aangekomen. Morgen zal de „Nandoe" van Amsterdam naar Ba tavia vertrekken. De bemanning van het vliegtuig zal be staan uit de heeren: E. E. Hulsebos, gezag voerder; A. van Oorschot, tweede bestuur der; M. Veenendaal, werktuigkundige en H. E. Moulijn, radiotelegrafist. VERKEERSVLIEGTUIG NABIJ LIMA NEERGESTORT. Acht dooden. Volgens berichten uit Lima is gisternacht in de nabijheid der Peruaansche hoofdstad een verkeersvliegtuig neergestort. Acht personen zijn daarbij om het leven geko men. DE DUITSCHE OCEAANVLUCHTEN. Het postvliegtuig „Nordwind" van de Duitsche Lufthansa, dat Woensdag van het voor Horta (Azoren) liggende basischip „Friesenland" was opgestegen met bestem ming New York, is na de 3.850 K. M. in 14 uur 35 minuten te hebben afgelegd, te Port Washington aangekomen. De gemiddelde snelheid bedroeg 275 K. M. per uur.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1