DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Wijziginaen in de Belgische regeering.
Ho. 220 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Jirecteur: C. KRAK.
Zaterdag 18 September 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
11
Besprekingen tusschen katholieken en
Vlaamsch-nationalisten.
Tegen linksche invloeden.
De Potunde te Weenen
een puinhoop.
Het groote gebouw tot op de
fundamenten afgebrand.
Het aanvullend accoord
van Nyon.
Verbod van lucht-aanvalien.
Weer nieuwe successen
van Japan.
50.000 Chineezen omsingeld.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, radactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 18 September.
Zeer plotseling hebben Frankrijk en
Engeland een besluit genomen, dat de
geheele wereld heeft verrast: zij zullen
geen controle meer uitoefenen rond de
Spaansche kusten! Beide regeeringen zijn
fot dit onverwachte besluit gekomen, om
dat men gevoelt, dat de schepen, welke in
dienst der non-interventie-patrouilledienst
verrichtten, beter gebruikt zouden kunnen
worden voor de dringender en belangrijker
taak om op te treden tegen de zeerooverij
in de Middellandsche Zee.
Het besluit is genomen zonder dat een
bijeenkomst der non-interventiecommissie
was belegd. Dat is niet zoo heel wonder
lijk, daar per slot van rekening de con-
tróle toch alleen maar door Engeland en
Frankrijk uitgevoerd werd. En beide re
geeringen staan op het standpunt, dat zij
met haar schepen kunnen doen, wat zij
Willen.
Een standpunt, dat natuurlijk geheel
zuiver is.
Het terugtrekken van de marine-pa
trouilles, die toezicht houden op de ge
beurtenissen aan. de Spaansche kusten,
beteekent naar men in officieele Brit-
SGhe kringen doet uitkomen geenerlei
wijziging betreffende de non-interventie-
politiek. Het stelsen van waarneming is
nog steeds van kracht en blijft ook van
kracht, evenals de controle te land.
Men herinnert zich overigens, dat
admiraal van Duim onlangs zijn verslag
heeft ingediend over de functionneering
van het controle-stelsel in het algemeen.
Dit document zal binnenkort door de
non-interventie-commissie worden be
handeld. Men meent nu te weten, dat het
rapport concludeert tot de nutteloosheid
der vlootpatrouilles en hoewel dit argu
ment in officieele kringer niet wordt ge
bezigd (omdat het rapport nog niet is ge
publiceerd!) is dit waarschijnlijk een der
redenen, waarom Engeland en Frankrijk
zonder bezwaar meenden een einde te
kunnen maken aan het stelsel der
patrouilles.
Het eigenlijke en nuttige doel van dit
gebaar is echter, om een zoo groot moge
lijk aantal torpedobooten ter beschikking
te stellen van de Middellandsche Zeevlo-
ten, omdat deze eenheden belast zullen
worden met het politietoezicht ter zee.
Deze taak (en daarop legt men in Lon
den en Parijs den nadruk) moet thans den
voorrang hebben boven, andere en zij is
urgenter en belangrijker dan het uitoefe
nen van toezicht aan de Spaansche kust.
Het besluit van Engeland en Frankrijk
is in Berlijn zeer slecht ontvangen, d.w.z.
door de Duitsche openbare meening.
Politieke kringen wenden onverschil
ligheid voor en zeggen, dat Duitschland
nooit geloof geslagen heeft aan de doel
treffendheid van de controle ter zee.
Daarentegen drukken de dagbladen zich
duidelijker uit. Zij beweren, dat Frankrijk
en Engeland zich willen verzekeren van
de hegomonie ter zee zonder rekening te
houden met de belangen en het prestige
van de andere groote mogendheden, o.m.
Italië. De „Nachtausgabe" is van meening,
dat het Fransch-Engelsche besluit een
betreurenswaardige verplaatsing vormt
van de Fransche en Britsche zeestrijd
krachten binnen een kader van een inter
nationale missie van vreedzamen aard en
besluit: „Niet alleen Italië, ook Duitschland
heeft er bijzonder belang bij van de Brit
sche en Fransche regeeringen een loyale
en openlijke verklaring te verkrijgen om
trent de werkelijke doeleinden- van haar
politiek in de Middellandsche zee en jegens
Spanje."
Ook Italië heeft het besluit van Enge
land en Frankrijk bestudeerd en ook hier
is de openbare meening er zeer tegen ge
kant. Vooral de Tribuna maakte zich zeer
boos en in zeer scherp' bewoordingen
vraagt zij, wie ooit het recht heeft gehad,
de Middellandsche Zee uit te leveren aan
de Fransche en Engelsche zeestrijd
krachten.
Want zoo wordt het besluit beschouwd:
een versterking van de Engelsche en
Fransche zeestrijdkrachten in de Middel
landsche Zee.
Enzoo is het eigenlijk ook! .„üiu
(Van onzen correspondent).
Nauwelijks is de agitatie in verband
met de Nationale Bank van België ach
ter den rug of de geruchten nopens de
reeds lang in het vooruitzicht gestelde
wijzigingen in de regeering van den
heer van Zeeland krijgen vorm. De heer
De Schrijver, minister van Binnenland-
sche Zaken, zal de regeering verlaten
om zich aan familiebelangen te wijden.
Men spreekt ook over een mogelijk ver
trek van den heer Ph. van Isacker,
minister van Economische Zaken.
Men had eigenlijk voorzien, dat de heer
Van Zeeland zelf duidelijk zou tekennen
geven dat hij aan het bewind wou verzaken,
maar het debat over de Nationale Bank
schijnt hem in de meening versterkt te
hebben dat dit voornemen, moest het wor
den uitgevoerd, voor het oogenblik niet in
het belang is van het land. Overigens is het
zeer merkwaardig op te merken, dat de
bladen die, zonder tot de oppositie te be-
hooren, niettemin den heer van Zeeland in
verband met de zaken van de Nationale
Bank geen harde woorden hebben gespaard,
thans de eersten zijn, na aan zijn onbaat
zuchtigheid steeds hulde te hebben ge
bracht, om de hoop uit te spreken dat hy
geen ontslag nemen zal.
Doch de wijzigingen in de personen zijn
tenslotte van minder belang dan de wijzi
gingen in het programma. Wij zouden op de
aan de orde zijnde politieke gebeurtenissen
in Belgi^^niet de aandacht vestigen, ware
het niet de omstandigheden van bij-
zonderen aard zijn. Immers, onder invloed
van de gebeurtenissen in Frankrijk wordt
hier te lande verwacht of... gevreesd, als
men wil dat de linksche krachten opnieuw
agitatie zullen voeren en hervormingen
zullen willen bekomen. Daar is b.v. reeds
de kwestie van de toepassing van de 40-
urige arbeidsweek aan de Antwerpsche
haven. Alhoewel de werkgevers er met alle
kracht tegen zijn, wijzende op de concur
rentie van Rotterdam, willen de syndikaten
den maatregel toch doordrijven. Men voor
ziet dat voor andere groote bedrijven een
dergelijke politiek zou kunnen worden ge
volgd. Daarom is men er in de andere par
tijen op uit, te komen tot wat genoemd
wordt het herstel van de politiek van Na
tionale Unie.
Indien ministers moeten, worden ver
vangen dan is het om krachtiger persona
liteiten te hebben die beter den invloed
zouden neutraliseeren van de socialisten de
Man en Spaak, of die alsdan toch minder
welgevallig zouden staan te hunnen op
zichte. Men neemt het den heer van Zee
land bijzonder kwalijk dat hij de finan-
cieele kaderwet heeft laten goedkeuren,
waardoor de regeering volmacht krijgt om
bij besluiten de organisatie van half-offi-
cieele credietinstellingen te wijzigen, dus
zonder tusschen komst van het parlement.
Men neemt het ook kwalijk, in niet-socia-
listische kringen, dat hy de wet op de de
valuatiewinsten heeft laten aannemen,
waardoor fiscale inquisitie wordt ingevoerd
en de kapitalen worden gehinderd in hun
bewegingsvrijheid.
Men verzet zich ook tegen de wijziging
van de wet op de ouderdomspensioenen,
waaromtrent niet eens duidelijk is gezegd
welke de gevolgen zullen zijn voor de be
grooting. Anderzijds wordt aangevoerd dat
de heer van Zeeland buitengewoon welwil
lend is geweest ook nog op een andere
manier ten opzichte van de socialisten, n.1.
door hervormingen, waarvan zij niet moe
ten hebben, voorloopig, uit te stellen, zoo
als de fiscale vereenvoudiging, de bestuur
lijke hervorming, de oprichting van een
Staatsraad,enz. Zal de heer van Zeeland
tenslotte op dit gebied de moeilijkheden
ontmoeten, waarover wij reeds spraken?
„La Libre Belgique", het katholieke or
gaan der Brusselsche conservatieven, heeft
onthuld, en het bericht is bevestigd, dat te
Loppem, bij Brugge, besprekingen zullen
worden gevoerd, tusschen katholieken en
Vlaamsche nationalisten. Dit kan niet an
ders geschieden dan met het oog op de
huidige politieke constellatie. Het is dui
delijk dat men alles wil doen om den link
sche invloed te verminderen. De socialis
ten vormen de grootste groep in de Kamer.
Zij zullen maar weinig water in hun wijn
willen doen. Maar zooals elders teekent de
strijd in de politiek, zij het dan ook met
vreedzame middelen, zich meer en meer af
van links tegen rechts.
Door onbekende oorzaak is gisteren
brand uitgebroken in de Rotunde, het
enorme gebouw, waarin de Weensche
Jaarbeurs steeds gehouden wordt.
Het vuur, dat met alle brandweermid
delen bestreden werd, greep zoo hefig
om zich heen, dat er van het trotsche
gebouw niets meer te redden viel.
In nauwelijks een kwartier tijd brandde
het reusachtige gebouw aan alle vier hoe
ken. Reeds na 25 minuten stond vast, dat
niets gered kon worden. De vlammenzuilen,
die omhoog schoten, bereikten een lengte
van honderd meter en waren ver buiten
Weenen, tot op het platteland van Neder-
Oostenrijk te zien. Aangezien op het oogen
blik, waarop de brand uitbrak, de in de
Rotunde werkende arbeiders schafttijd had
den, zijn geen persoonlijke ongelukken ge
beurd. Talrijke brandweermannen echter
bekwamen rookvergiftigingen.
De oorzaak.
Gisteravond deelde de directeur van de
stedelijke brandweer, ir. Wagner, door de
radio mede, dat er geen sprake kan zijn van
een kortsluiting, zooals men eerst gedacht
had. Alle electrische leidingen waren op het
moment, waarop de brand uitbrak, uitge
schakeld. Slechts aan twee dingen kan ge
dacht worden: onvoorzichtigheid of brand
stichting.
Volgens berichten in de bladen zouden
reeds verscheiden verdachte personen in
arrest zijn gesteld. De politie heeft alle
manschappen, die vrij van dienst waren,
opgeroepen en ze voor alarm gereed gehou
den. De president van de Wiener Messe
A.G., de vroegere minister van handel Heinl,
heeft tegenover vertegenwoordigers van de
pers medegedeeld, dat den laatsten ty'd
reeds driemaal in de Rotunde brand is uit
gebroken. Steeds echter had het personeel
van het huis de vlammen kunnen blusschen.
Verdachten verhoord.
Omstreeks middernacht woedde nog steeds
het vuur in de puinhoopen van de Rotunde.
De brandweer bepaalde zich ertoe de om
geving te beschermen. Het politie-onderzoek
naar de oorzaak van den brand wordt riog
voortgezet. Reeds heeft eerste verhoor der
verdachte personen plaats gevonden. Over
het resultaat daarvan werd tot nu toe niets
medegedeeld.
Kwaadwilligheid in het spel?
Het onderzoek naar de oorzaken van den
brand, welke de Rotunde te Weenen heeft
verwoest, duurt voort. Drie dagen geleden
werd reeds een begin van brand geconsta
teerd en men vraagt zich af of het vuur niet
eenige dagen heeft gebroeid.
Toch schijnt het volgens een verklaring
van den vroegeren minister Heinl, welke is
gepubliceerd in een extra-editie van het
„Neue Wiener Tageblatt" niet aan twijfel
onderhevig dat de brand is aangestoken. De
politie, van haar kant, verklaart, dat op het
oogenblik niets een dergelijke bewering
staaft.
Men wacht thans op de publicatie van het
rapport van den commandant der Weensche
brandweer.
Het Vrijdag tot stand gekomen accoord
bepaalt, dat ieder vliegtuig, dat een koop
vaardijschip aanvalt zonder te waarschu
wen of te zorgen voor de veiligheid der
opvarenden in den vervolge behandeld zal
worden als een zeeschuimer. In feite komt
dit neer op een verbod van luchtaanvallen
op koopvaardijschepen. De voorstellen tot
uitbreiding van het accoord van Nyon tot
aan de oppervlakte varende schepen wek
te bezwaren bij den Griekschen gedele
geerde en bijgevolg voegde men hieraan
een zinsnede toe met de strekking, dat in
haar territoriale wateren de mogendheden
zullen kunnen optreden naar eigen wensch
volgens de omstandigheden. Het heden tot
stand gekomen accoord, gaat begeleid van
twee bijlagen betreffende de te volgen
routes en de zónes, die gereserveerd wor
den voor duikbootoefeningen. Het accoord
is door de vertegenwoordigers der negen
staten zonder voorbehoud onderteekend.
Gayda over de conferentie te Nyon.
In de „Giornale d'Italia" soms Gayda de
redenen op, die volgens hem de onderhan
delingen en dé resultaten van Nyon bedor
ven hebben. Die redenen zijn:
1. men heeft bij de bijeenroeping der
conferentie de positie van Italië, die met
de Middellandsche zee samenhangt, ver
geten;
2. de Italiaansche nota was geen wei
gering, omdat zij naar de commissie voor
de niet-inmenging verwees. Alleen de bei
de sovjet-nota's hebben Italië doen han
delen zooals het gedaan heeft. De geest
van samenwerking van Engeland en
Frankrijk had met dit motief rekening
moeten houden;
3. Londen en Parijs hebben verklaard
Italië van den loop der onderhandelingen
op de hoogte te zullen houden. Rome is
echter slechts ingelicht over de resultaten;
4. volgens het eerste Fransch-Britsche
plan zou Rusland medewerken aan een
controle, waarvan Italië uitgesloten zou
zijn. Dit plan getuigde zoo weinig van
„samenwerking", dat de kleine mogend
heden het onmiddellijk vernietigden;
5. Londen en Parijs schijnen thans de
belangen van Italië, die niet alleen betrek
king hebben op de Thyrreensche zee en
de Adriatische zee, maar ook op Libye en
de Dodekanesos, te erkennen, maar niet
temin blijven zij Italië als oeverstaat be
schouwen;
6. het Italiaansche antwoord preciseert
de voorwaarden, waarop Italië zou kun
nen onderhandelen over deelneming aan
de bewaking. Gayda zegt niet te begrijpen,
hoe men thans nog van Italië kan ver
wachten, dat het iets te zeggen heeft.
Hoewel de zware regens de activiteit
aan de fronten van Sjanghai, de krijgs
verrichtingen ten zeerste hebben belem
merd, is de strijd zelve ook gisteren zeer
hevig geweest. Zoo zou Tsjotsjau, dat
op 64 K.M. ten Zuiden van Peiping ligt,
in handen der Japanners gevallen zijn,
terwijl bovendien 50.000 er werd eerst
over 100.000 gesproken! Chineezen
omsingeld zouden zijn.
De strijdwijze der Chineezen.
Een buitenlandsch militair deskundige
heeft tegenover een vertegenwoordiger van
Havas een verklaring afgelegd, waarin hij
o.m. zeide: „De veldslag rondom Sjanghai
bevestigt de superioriteit van het Japansche
oorlogstuig, maar heeft de opmerkelijke
waarde van den Chineeschen soldaat in het
licht gesteld. De Chineesche troepen hebben
zeer zware verliezen geleden tengevolge van
de bombardementen, de tegenstand der Chi
neesche infanteristen heeft echter den op-
marsch der Japanneezen, die eveneens zware
verliezen hebben geleden, zeer moeilijk
maakt".
„De Chineesche troepen hebben de volgen
de tactiek gekozen: om het intensieve ge
schutvuur der Japansche oorlogsschepen te
ontwijken, welk vuur de aanvallen voorbe
reidt, verlaat de Chineesche infanterist haar
eerste linies en gaat tot den tegenaanval
over, wanneer de Japansche troepen het nog
niet georganiseerde terrein bezetten. Er ont
staan dan gevechten van man tegen man,
waarbij de Chineezen zich bedienen van
bajonetten en groote sabels en waardoor de
opofferingsgeest van de Chineesche solda
ten hun een overwicht geeft".
De genoemde buitenlandsche militaire des
kundige is van meening, dat de Chineesche
strijdkrachten langen tijd stand zullen hou
den, zoo niet in de tegenwoordige linie, dan
toch ten minste op de linie Kiating-Nantsi-
no. In ieder geval zyn volgens hem de
80.000 Japansche soldaten, die zich thans
voor Sjanghai bevinden, noodig om de om
de streek Sjanghai-Soetsjoe bezet te hou
den.
De omsingelde Chineesche soldaten.
We schreven hierboven reeds, dat een
50.000 Chineezen omsingeld zouden zijn.
De Japansche Nijptang schijnt zich on-
verbiddellijk te sluiten op deze Chineesche
troepen die geisoleerd zitten tusschen
Lianghsiang en Tsjetjau.
De Japanneezen hadden een nieuwen op-
marsch met tanks en infanterie naar
Lianghsiang verricht en waren daarna in
noordelijke richting gekeerd om de terug
trekkende Chineezen te achtervolgen. Het
Chineesche opperbevel had zich klaarblij
kelijk rekenschap gegeven van de gevaar
lijke situatie, waarin de 50.000 Chineesche
soldaten zich bevonden, want Japansche
vliegers melden, dat een sterke Chineesche
hulpcolonne in allerijl in noordelijke rich
ting optrok van de Chineesche basis te
Pautingfoe en zich thans op een afstand
van slechts een dertigtal kilometers be
vindt. De Japansche troepen trachten deze
colonne op te vangen, maar zy worden
daarbij belemmerd door den dikken laag
modder, die zich tengevolge van nieuwe
regens gevormd heeft.
Meer zuidelijker leverden de Chineezen
een hardnekkig achterhoede-gevecht, dat
den opmarsch van den Japanschen lin
kervleugel stuitte en het succes in gevaar
bracht van de andere Japansche omsinge-
lings-beweging en waardoor de kern van
de Chineesche troepen in staat gesteld
wordt ongedeerd te ontwijken en Pauting
foe te bereiken.
Een kleine afdeeling Japanneezen heeft
Haioean genomen, op tachtig kilometer ten
Noordwesten van Pautingfoe, na een om
weg van bijna 500 kilometer door de ber
gen.
Ontploffing te Algiers. - Te Algiers
is in een banketbakkerij in de Rue Isly een
koelapparaat ontploft. De banketbakkerij
werd vernield en de aangrenzende win
kels ernstig beschadigd. Vijftien voorbij
gangers werden gewond, waarvan twee
ernstig.
De nalatenschap van sir James Bar-
rie. - De eenige weken geleden gestorven
Engelsche roman- en tooneelschrijver, sir
James Barrie, heeft een der grootste ver
mogens nagelaten, ooit door een Engelsch
schrijver bijeen gebracht. Uit zijn open
baar gemaakt testament blijkt, dat hij
173.467 pond sterling bezat. De staat heft
hierop aan successierechten een bedrag
van 40475 pond sterling.
Van de in de laatste jaren overleden
schrijvers heeft slechts Hall Caine een
grooter vermogen achtergelaten, n.1.
250.000 pond sterling. De nalatenschap van
sir Rudyard Kipling bedroeg 155.000
pond sterling, van Hardy 91.000 pond
sterling en die van Galsworthy 88.000
pond sterling.
Aardbeving te Parma. Gistermiddag
werd te Parma een hevige aardbeving
gevoeld. Er vielen geen slachtoffers, doch
verscheidene gebouwen scheurden.
Nieuwe vijanden des volks. - De
(Russische) „Izwestija" meldt, dat Tagy-
rof, oud-president van het centrale uit
voerende comité van Bachkirie, ontmas
kerd is als verrader van het vaderland en
als agent der nationalistische bourgeois.
Volgens het blad schijnt het lot Boelachof,
president van den raad van commissaris
sen, en andere personen in Bachkirie te
wachten.
Overstroomingen bij Grenoble. -
Door den zwaren regenval van verschei
dene dagen is ernstige schade aangericht
in de nabijheid van Grenoble en aan
weerszijden van de Rhone. Op verschil
lende plaatsen is het treinverkeer onmo
gelijk geworden. Te Tain is gisteravond
een goederentrein ontspoord, terwijl de
sneltrein ParijsMarseille bij Beauchatel
gederailleerd is. De telefoonverbindingen
zijn op vele plaatsen verbroken. Beken
zijn buiten haar oevers getreden, waardoor
bruggen zijn weggesleurd en wegen ver
sperd zijn. Te Bougechamnulad zijn ver
scheidene huizen ingestort, een jong
meisje wordt vermist.
Grieksch vrachtschip op Rio Plata ge
zonken. - De kapitein van het Grieksche
vrachtschip „Kairis", dat op de Rio Plata
is gezonken, heeft geweigerd zijn schip te
verlaten. Een officier en een matroos wei
gerden dit eveneens, doch de overige leden
der bemanning begaven zich snel aan waL
Noodweer boven Londen. - Een zeer
heftig onweder, gepaard gaande met een
hevigen regenval, heeft zich gisteren ont
last boven de streek van Londen en de
aangrenzende graafschappen. Vier kabel
ballons werden op de militaire terreinen
van Cardingtcn door den bliksem vernield.
De verkiezing van New York's burge
meester. - In de eerste verkiezingsronde
zyn, blijkens de tot nu toe bekende uitsla
gen, La Guardia en Jeremiah Mahoney
candidaat gesteld voor het ambt van burge
meester der stad New York en valt de
derde candidaat, senator Copeland, uit.
Arabieren ontstemd over Palestijnsche
kwestie. - Het te Jaffa verschijnende blad
„Falastin" bevat thans de eerste aanwij
zing, dat de Arabieren de nieuwe Britsche
commissie, die naar Palestina zal worden
gezonden, wellicht zullen boycotten en zul
len weigeren te onderhandelen op basis van
een verdeeling van Palestina. Het blad
schrijft o.m. dat de rede, die Eden op 14
dezer voor den Volkenbondsraad heeft ge
houden, heeft aangetoond, dat Engeland
den voorkeur geeft aan de Joden, zoodat
medewerking der Arabieren onmogelijk is.
Enorme brand te Topotz. - Te Topotz
in Tsjecho-Slowakije is gisteren een brand
uitgebroken, welke door den krachtigen
wind met razende snelheid om zich heen
greep. Om 10 uur 's morgens waren reeds
120 woonhuizen in de asch gelegd, en nog
had men het vuur niet kunnen bedwingen.
Niet minder dan dertig brandweren namen
aan het blusschingswerk deel, alsmede mili
tairen.