DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Nanking door luchtbombardement
zwaar getroffen.
De krijgsverrichtingen in Noord-China.
No. 223 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 22 September 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Kans op internationale verwikkelingen.
VERSCHILLENDE GEVECHTEN.
HET NOORD FRONT IN CHINA
VAN DE FRONTEN.
De incidenten te Tunis.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
Alkmaar, 22 September.
De Fransche en Ëngelsche regeering heb
ben te Rome voorgesteld, dat de vlootdes-
kundigen der 3 groote mogendheden weldra
te Parijs zullen bijeenkomen, teneinde wij
zigingen van het patrouille-stelsel in de Mid-
dellandsche Zee te overwegen, zoodanig, dat
ook de Itahaansche vloot kan deelnemen.
De Italiaansche regeering heeft haar deelne
ming aan deze bijeenkomst toegezegd.
Een ontspanning komt hierdoor in den in
ternationalen toestand, zooals de ontwikke
ling van de laatste dagen reeds had doen
verwachten.
Het werd meer en meer duidelijk, dat Ita
lië wegens zijn aardrijkskundige ligging
niet afzijdig kon blijven van een internatio
nale samenwerking om de koopvaardijsche
pen van alle landen in de Middellandsche
Zee op afdoende wijze te beveiligen. Maan
dag had Eden in zijn groote rede voor de
Volkenbondsvergadering er nog eens zijn
leedwezen over uitgesproken, dat niet alle
Middellandsche Zee-mogendheden aan de
conferentie van Nyon hadden kunnen mee
doen. Tevens legde de minister er den na
druk op, dat de genomen beschikkingen te
allen tijde voor wijziging vatbaar bleven,
opdat ook andere landen zouden kunnen toe
treden. Tevoren had Ciano den Engelschen
en den Franschen zaakgelastigde reeds ont
boden en hen het Italiaansche standpunt
nader uiteengezet, bij welk onderhoud de
wensch van Italië om deel te nemen aan het
patrouille-stelsel was gebleken. Nadat nog
een later te Rome gepubliceerd communiqué
zekere ophelderingen had gegeven omtrent
het Italiaansche voorbehoud ten aanzien van
het accoord van Nyon, hebben de Ëngelsche
en Fransche regeering aanleiding gevonden
tot de bovengemelde voorstellen.
Op zijn terugreis uit Geneve heeft Eden
gisteren te Parijs een onderhoud met Chau-
temps gehad, waarover hij aan een corres
pondent van Reuter verklaarde, dat het een
zeer bevredigend verloop had gehari.
De Spaansche burgeroorlog geeft aanlei
ding tot vreemde tafreelen. Zoo vertelt Reu-
ter's correspondent te Santander het verhaal
van een gjkeren Alfred Alday, een 50-jari-
gen ex-industrieel uit Barcelona, die partij
gekozen heeft voor Franco en het rechtsche
Spanje op de volgende wijze schijnt te hel
pen: „Ik ga de diverse fronten langs en praat
met den vijand in hun loopgraven. Dat doe
ik op de volgende wijze. Ik loop naar een
plaats, waar de regeeringstroepen mijn stem
goed kunnen hooren. Een megafoon gebruik
ik niet, want dat zou een gekken indruk ma
ken. Ik ga den vijand dan vertellen, hoe
dwaas het is door te vechten, vooral nu ze
ongetwijfeld het onderspit zullen delven.
Dan schreeuwen zij aan den anderen kant
natuurlijk terug, maar ik heb altijd een goed
antwoord klaar. Eerst schelden zij me dan
uit voor alles wat leelijk is, maar na een
tijdje beginnen ze gewoonlijk te luisteren.
Dit werkje doe ik nu al 13 maanden, en in
dien tijd is het me gelukt meer dan 2000
man naar Franco te laten overloopen. Wa
pens heb ik niet, alleen een wandelstokje.
Drie keer ben ik in al die maanden ge
wond, maar nooit ernstig
Alfred Alday is nu in Santander aangeko
men, om bij de Asturische mijnwerkers zijn
merkwaardige taak voort te zetten.
Uit China komt het bericht van een enor
me luchtbombardement op Nanking. Hoewel
de berichten nog zeer sober zijn, mogen we
aannemen, dat de verwoestingen zeer groot
zijn.
Japan heeft het dus niet bij een dreige
ment gelaten, maar nog voor de vastgestelde
tijd verstreken was, binnen welke de vreem
delingen nog ongehinderd Nanking konden
verlaten, het dreigement laten volgen door
een oorlogsdaad van groote afmetingen.
De bedoeling van dit luchtbombardement
is duidelijk: de bevolking moet door een
panischen schrik bevangen worden en een
actie voeren tegen de Chineesche regeering,
om de vijandelijkheden te staken. In hoever
re deze hoop van Japan bevredigd zal wor
den, is natuurlijk niet te voorspellen. Wel is
de paniek onder de bevolking zeer groot ge
weest, maar waarschijnlijk is tegelijkertijd
de verbitterdheid jegens Japan ten zeerste
toegenomen.
Japan heeft reeds laten weten, dat nog
meerdere steden door Japansche bommen
werpers bezocht zullen worden. Het zoekt
hier niet bepaald steden uit, die uit strate
gisch belang de groote kosten van een bom
bardement waard zijn; het zoekt slechts ste
den en dat is voldoende.
Mag men daaruit concludeeren, dat in het
vervolg bij een oorlog elke stad gevaar
loopt? En dat de burgerbevolking van elke
groote plaats bedacht moet zijn op luchtaan
vallen?
Het zijn een paar belangrijke vragen, die
thans wel zeer actueel zijn. Men weet, dat
in ons land druk gewerkt wordt aan den
luchtbeschermingsdienst en dat alle gemeen
ten reeds in z.g. gevarenklassen zijn inge-
Het schijnt ernst te worden met
Japan. Nauwelijks heeft het bekend ge
maakt, dat Nanking gebombardeerd zou
worden (en het gaf de vreemdelingen
tot gisteren tijd om de stad te verla
ten!), of het bombardement kwam.
Gistermorgen om half elf verschenen
de Japansche vliegtuigen boven de stad
en hebben deze aan een verschrikke
lijk bombardement onderworpen, dat
meer dan een uur duurde.
Een door de Chineesche luchtafweer-
batterijen afgeschoten granaat is bij het
verblijf van den ambassadeur der Ver.
Staten tot ontploffing gekomen.
Loeiende sirenes kondigder om 10 uur 10
gistermorgen het begin van den Japanschen
luchtaanval aan. De bevolking snelde over
haast naar do schuilplaatsen. Zij maakte
daarbij nog gebruik van alle beschikbare
vervoermiddelen. De straten waren overvol,
zoodat het verkeer geheel in de war was.
Na het eerste signaal werd een tweede
alarmsein gegeven om 10 uur 35, toen der
tien Chineesche gevechtsvliegtuigen boven
de stad verschenen en er den Japanschen
toestellen slag leverden. 30 a 40 Japansche
vliegtuigen hebben een regen van bommen
neergelaten boven het zuidelijk deel van de
binnenstad, terwijl een tweede Japansche
escadrille Poekau heeft gebombardeerd, dat
op den anderen oever van de Yangtse is
gelegen.
De Chineezen beweren vier Japansche
vliegtuigen te hebben omlaaggeschoten.
De moeilijkheden met Nanking.
De luchtaanval, waarmee de Japanners
Nanking bedreigen (die bedreiging is in-
tusschen al een feit geworden. Red.) kan
tot ernstige internationale verwikkelingen
leiden. Howe, de Britsche zaakgelastigde,
heeft verklaard, dat de regeering te Tokio
verantwoordelijk zal worden gesteld, indien
de voorgenomen luchtaanvallen slachtoffers
zouden maken onder de Britsche bewoners
van de stad. Hij heeft daaraan toegevoegd,
dat hij voornemens is met zyn personeel te
Nanking te blijven. De zaakgelastigde heeft
tevens aan het Japansche gezantschap een
plattegrond ter hand gesteld, waarop de ge*
bouwen zijn aangegeven, die door Britsche
onderdanen worden bewoond.
De Amerikaansche ambassadeur en het
meerendeel van zijn personeel hebben zich
aan boord van de kanonneerboot Luzon
begeven. Alleen de tweede secretaris van
de ambassade is met zestien andere Ameri
kanen achtergebleven, die de eenige Ameri
kanen zijn, die zich thans nog in de stad
bevinden. Volgens de laatste berichten is de
Luzon de rivier opgestoomd, maar blijft de
Guam, de tweede Amerikaansche kanon
neerboot, voor Nanking liggen. Ook een
deel van het personeel van de Italiaansche
ambassade heeft zich aan boord van een
kanonneerboot begeven, doch de ambassade
zelf blijft geopend en het personeel gaat er
dagelijks werken.
In de kringen der Amerikaansche militai
ren, marine-officieren en burgers heerscht
volgens Reuter een gevoel van ernstige
verbittering over het besluit van den Ame-
rikaanschen ambassadeur de stad te verla
ten. Men is van meening, dat het Ameri
kaansche prestige en de Amerikaansche
waardigheid door dit besluit ernstig zijn
getroffen. Men verheelt niet, dat admiraal
Yarnell de evacuatie afkeurt.
Intusschen doet zich het merkwaardige
geval voor, dat admiraal Yarnell te Sjang
hai meegedeeld heeft, dat de Luzon zich
nog evenals de Guam bij Nanking bevindt
en dat de kanonneerbooten zich alleen zul
len verplaatsen als zij onder rechtstreekse!)
vuur van artillerie of vliegtuigen komen.
deeld. Daarbij heeft men rekening gehouden
met de strategische beteekenis van elke ge
meente.
Theoretisch is dat natuurlijk volkomen in
orde. Maar wat heeft men aan theorie, als
de praktijk anders is? Als in een toekomsti-
gen oorlog de vijand zich slechts ten doel
stelt, de bevolking te demoraliseeren, dan
zal hij misschien in de eerste plaats de niet-
bezette steden opzoeken! M.a.w. onze klasse-
indeeling zou in de praktijk dan heelemaal
niet deugen en wy zouden moeten zeggen:
elke stad van een bepaalde grootte staat
bloot aan een luchtbombardement.
Dat zou de strategie van Japan ons moeten
leeren
De Duitsche ambassade zal voorloopig te
Nanking blijven. De Duitsche vrouwen en
kinderen hebben reeds vroeger de stad ver
laten en gisteravond zijn nog 15 Duitschers
vertrokken. Er zijn nu nog ongeveer 80
Duitschers te Nanking, die daar voor hun
werk moeten blyven. De ambassade neemt
veiligheidsmaatregelen voor hen.
Japan wil Nanking verwoesten.
Als wy de inlichtingen van Havas uit
Tokio mogen gelooven, zouden de Japan
ners niet meer of minder van plan zijn dan
de volledige verwoesting van de hoofdstad.
De aanvallen zullen zorgvuldig worden
voorbereid en ondernomen worden dooreen
honderdtal vliegtuigen van nieuw type
voorafgegaan door een voldoend aantal'
jachtvliegtuigen. De honderd bombarde
mentsvliegtuigen zullen Nanking met
brandbommen bezaaien. Na de verwoesting
van Nanking zou die van Hangtsjou op het
program staan. De bedoeling is om met de
verwoesting van de beide steden zoowel
schrik en onsteltenis onder de Chineezen te
vei spreiden, opdat zij den strijd zouden
opgeven, als het onbruikbaar maken van
de beide spoorwegen, welke Sjanghai van
het noodige voorzien.
De Chineezen verklaren hiertegen, dat
het bombardement van Nanking, wel
verre van het moreel der Chineesche bevol-
king aan te tasten, haar wil tegenstand te
bieden zal versterken. De Chineesche stede
lijke autoriteiten te Shanghai voegen hier-
aan toe, dat de regeering en het volk van
China zelfs niet zullen capituleeren inge
val Nanking volkomen in puin zal zijn ge
schoten.
Nog een aanval
De stad Kanton heeft gistermiddag op
nieuw twee Japansche luchtaanvallen moe
ten doorstaan, welke met een uur tus-
schenruimte werden ten uitvoer gelegd.
De correspondent van Reuter heeft ne
gen groote Japansche bommenwerpers ge
teld.
Het schijnt, dat de Japanneezen b(j hun
pogingen het moreel der Chineezen te on
dermijnen, het verkeer langs den spoorweg
Kanton—Hankau zouden willen onmogelijk
maken.
De angstige bevolking.
De Japansche bommenwerpers naderden
van verre. Aan den hemel stond een stra
lende zon. Na eenige minuten van ontzet
tende angst zag de bevolking, dat het vlieg
tuig van den escadrille-commandant een
rookwolk uitliet. Dit was voor alle vliegers
een teeken hun bommen te laten vallen c>p
het zuidelijk deel van de stad. De afweer-
batterijen waren onafgebroken in actie.
Een groot aantal dezer Japansche vlieg
tuigen was 's ochtends van de basiste
Sjanghai vertrokken. Chineesche jachtfee
st ellen hadden het hun den geheelen weg
tot Nanking moeilijk gemaakt. Er zijn veel
bommen neergekomen op de bewoonde ge
bieden.
De stappen der ambassadeurs.
Ter zake van de stappen der ambassa
deurs van Groot-Brittannië en de Ver
Staten naar aanleiding van het bombarde
ment op Nanking heeft de woordvoerder
van het Japansche ministerie van buiten -
landsche. zaken verklaard, dat de minister
van buitenlandsche zaken gisteren de am
bassadeurs er van in kennis heeft gesteld,
dat de politiek der Japansche regeering
met gewijzigd is, d.w.z., dat de Japansche
strijdkrachten niet de niet-strijdenden
aanvallen en niet voornemens zijn te raken
aan de rechten der onderdanen van een
derde mogendheid.
De waarschuwing van Hasegawa, dat de
buitenlanders zich uit Nanking moeten te
rugtrekken is gegeven in de belangen van
de veiligheid dezer buitenlanders. De Ja
pansche regeering heeft zich tegenover dé
ambassadeurs niet uitgelaten over eenige
schadevergoeding, aldus de woordvoerder.
De Kwo Min Tang gebombardeerd.
De Japanneezen deelen mede, dat zh van
daag te Nanking het hoofdkwartier van de
Kwo Min Tang en dat van de commissie
voor militaire luchtvaart, alsmede drie
Chineesche oorlogsschepen hebben gebom
bardeerd.
Uit Nanking wordt gemeld, dat acht Chi
neesche toestellen na het alarm en nadat
het luchtafweergeschut in actie was ee
weest een kwartier lang slag hebben gele-
vert met de aanvallers. Om twee uur 20
einde dat de
chineesche stellingen
•jap fronten en kwartieren
.geconsolideerd, be zei)
'gebied door japan)
Bovenstaande kaart geeft een goed
overzicht van de jongste operaties in
Noord-China. Het oorspronkelijke front
der Japanners liep evenwijdig met de
spoorlijn PeipingTientsin, maar op het
oogenblik zijn de Japansche legers verder
naar voren opgerukt. Deze spoorlijn is
thans van Peiping tot Tsjotsjau bezet.
In de omgeving van Paotingfoe, waar
de Chineezen sterke stellingen hebben ge
bouwd, wordt een groote veldslag ver
wacht.
Wat de Japansche operaties betreft, de
Japanners marcheeren in twee colonnes in
westelijke richting van Kalgan uit naar de
provincie Sjansi; een colonne bezette de
belangrijke plaats Tatong (waardoor zy
gedeeltelijk meester werden van den
spoorweg Kalgan-Paotoe) en de andere
colonne is in zuid-westelijke richting ge
gaan, blijkbaar om de Chineezen, die zich
tusschen den Chineeschen Muur bevinden,
te omsingelen.
De situatie der" Chineezen was hier
uiterst gevaarlijk. Om aan de Japanners
te ontkomen moesten zij hun stellingen
prijs geven bij Mentaukau en Tsjautsjau
(zie het inzetkaartje). De Japanners heb
ben het Kalgan-gebied- en Boven-Peiping-
gebied van alle Chineesche troepen gezui
verd en deze gebieden geconsolideerd.
Eenige honderden slachtoffers.
Reuter meldt uit Kanton, dat hoewel het
juist een aantal slachtoffers van den Japan
schen aanval nog niet bekend is, naar
schatting verscheidene honderden bewoners
der stad om het leven zijn gekomen.
Het hoofdkwartier van het Japansche
leger heeft medegedeeld, dat de naar het
zuiden oprukkende troepen, langs de spoor
lijn PeipingHankau, de ommuurde stad
Hsoes-Hoei, 122 K.M. ten zuiden van Pei
ping, zijn binnengetrokken. In de mededee-
ling wordt voorts gezegd, dat de Japansche
luchtmacht gisteren Paoting heeft aange
vallen en den Chineeschen troepen groote
schade heeft berokkend.
Aan het front van Sjanghai heeft een
Chineesch legercorps gisteren eenige tegen
aanvallen ondernomen op de Japanneezen.
De Chineezen werden afgeslagen en lieten
een groot aantal dooden achter, terwijl
aan Japansche zijde veertien manschappen
sneuvelden. Aangezien Nantao, de Chinee
sche wijk, tot basis gemaakt is van de mili
taire operaties der Chineezen, hebben de
autoriteiten der Fransche en der inter
nationale concessif order gegeven de grens-
afscheiding met Nantao krachtig te verster
ken, om te verhinderen, dat de vijandelijk
heden op deze concessies overslaan. De aan
het oostelijk front van Sjanghai terugtrek
kende Chineesche troepen begeven zich
zonder wapenen naar de buitenlandsche
concessies.
Na den aanval van gistermorgen hebben
de Japansche vliegtuigen gistermiddag op
nieuw Canton gebombardeerd en wat nog
was overgebleven van de militaire inrich
tingen en Chineesche versterkingen ver
nield. Geschokt door de herhaalde lucht
bombardementen, verlaat de bevolking
thans in grooten getale de stad.
Aan het front bij Lo-tien woedt een
slag. Bijzonderheden zijn nog niet ont
vangen. Men weet wel, dat de Chineezen
zich in hun stellingen staande houden on
danks de hevige verliezen, welke hun wor
den toegebracht.
Vreemd gerucht over Tsjang Kal Sjek.
Volgens een door het Japansche dagblad
„Asahi" uit Sjanghai ontvangen telegram
zou het gerucht ir omloop zijn, dat Tsjang
Kai Sjek op 20 September geprobeerd zou
hebben zich met een dolk dood te steken.
Generaal Tsjien ta Tsjoen, die tijdig den
arm van den maarschalk kon grijpen, zou
diens opzet hebben kunnen te niet doen.
Deze poging tot zelfmoord zou zich heb
ben afgespeeld te Loyang.
Er worden thans de volgende bijzon
derheden medegedeeld over de inciden
ten, welke zich te Tunis hebben voor
gedaan ter gelegenheid van het ver
blijf te Tunis van de Italiaansche zeil
schepen Americo Vespucci en Colom
bo in den middag van Maandag 20 Sep
tember.
Tegen half zes kwamen ongeveer zestig
Italiaansche zeelieden in kleine groepjes
aan, die werden aangevoerd door cadetten
van de Koninklijke Marine, die hen aan
spoorden met den kreet „Avanti". Zy dron
gen de lokalen binnen van de Italiaansche
Liga voor menschenrechten, van de Ita
liaansche volksvereeniging en van de gari
baldi-club, waar zich, zooals gewoonlijk op
dat uur, anti-fascisten uit Tunis bevonden.
De penningmeester dezer vereenigingen,
Miceli, was eveneens aanwezig. De zeelie
den vernielden den inventaris en doodden
Miceli met een schot in het hart. Drie Ita
liaansche zeelieden werden gewond, van
wie twee door kogels. Door het dolle heen
vluchtten de aanvallers. Verscheidene
hunner liepen verwondingen op, toen zij
van het balkon sprongen. De politie arri
veerde onmiddellijk ter plaatse, doch de
mariniers vluchtten naar hun schepen, waar
zij een schuilplaats vonden.
Volgens door den correspondent van Ha
vas ingewonnen inlichtingen was de aanval
beraamd tegen de anti-fascistische elemen
ten. Om te trachten den aanval te recht
vaardigen vertelde men, dat de Italiaan
sche cadetten en zeelieden sinds hun aan
komst te Tunis hadden bloot gestaan aan de
uitdagingen van anti-fascistische elemen
ten, die pamfletten hadden uitgedeeld,
waarin het Italiaansche regiem gesmaad
werd. Tijdens het onderzoek werd evenwel
geen enkel vlugschrift van dezen aard aan
getroffen en de Italianen hebben ter zake
geen enkel protest laten hooren voor het
oogenblik, dat zich het drama heeft afge
speeld. Men heeft voorts vastgesteld, dat de
anti-fascistische vereenigingen geen enkel
vlugschrift van dezen aard hebben doen
verspreiden. Men beweerde voorts, dat de
Italiaansche zeelieden en cadetten in een
hinderlaag waren gelokt. Het onderzoek
heeft de onjuistheid dezer beweringen uit
gewezen. Er werd slechts één revolver aan
getroffen bij het lijk van het slachtoffer,
dat geen enkel spoor van een worsteling
vertoont. Twee door kogels gewonde zee
lieden en een derde persoon, die op de vlucht
werd gewond, worden beschuldigd van
moord en medeplichtigheid aan moord.
De Italiaansche marine-autoriteiten heb
ben eveneens den geheelen nacht de mari
niers en cadetten aan een verhoor onder
worpen.
Een Italiaansche lezing.
Van de incidenten geeft het Italiaansche
Nieuwsbureau de volgende lezing:
Nadat duistere elementen getracht hadden
onder de Italiaansche cadetten en zeelie
den anti-fascistische pamfletten te ver
spreiden, ontstond een vechtpartij, in den
loop waarvan de uitgeweken Italiaansehe
communist Giuseppe Bresciani op een groep
ongewapende zeelieden schoot en een drie
tal hunner verwondde. De zeelieden weer
den zich en bij de verwarring, die toen ont
stond, werd Bresciani, die voortdurend met
zijn revolver vuurde, gedood door een kogel
uit zijn eigen wapen. Drie gewonde zee
lieden werden in het ziekenhuis te Tunis
opgenomen. Hun toestand is bevredigend.
