DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Gemeenschappelijk optreden van
Frankrijk en Engeland.
Dinsdag 12 October 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Londen beschouwt het Italiaansche antwoord als
„niet-constructief".
VerschiUende persstemmen.
Nieuwe strijd bij Sjanghai.
Gevechten in de lucht.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VER TENTTEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voor dam C 0,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
No 239 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 12 October.
Men meent te Genéve te weten, dat de
Consultatieve commissie van den Volken
bond, welke belast is met de bestudeering
der zaken in het Verre Oosten, in beginsel
is bijeengeroepen tegen 10 November.
Deze bijeenkomst zal te Brussel worden
gehouden.
In afwachting van deze conferentie wijdt
de Times een beschouwing aan het ant
woord, door de Japansche regeering gege
ven op de veroordeeling door de Ameri-
kaansche regeering en door den Volkenbond
inzake Japans optreden in China. In dat
antwoord van Japan was China voorge
steld als de aanvaller in het Noorden, ter
wijl China, aldus de Japanners, nadat in
het Noorden vijandelijkheden waren uitge
broken, die tot Sjanghai had uitgebreid
door een dreigende troepenconcentratie.
Ook heeft Japan geantwoord, dat het geen
gebied in China wenscht, doch aanstuurt
op vriendschappelijke (en natuurlijk „op
rechte") samenwerking met China. Japan
was tot zijn optreden gedwongen door de
vijandige houding van de Chineesche re
geering, die zich had laten vinden tot
communistische intriges.
De Times verwerpt al deze Japansche be
weringen. Het blad wijst erop, dat de regee
ring te Nanking al tien jaar lang een
onverzwakten en in het eind met succes
bekroonden oorlog tegen de communisten
heeft gevoerd, zoodat het wel vreemd is
van de Chineesche regeering te beweren,
dat deze zich tot de communistische intri
ges had geleend. Ook wijst de Times erop,
dat Japan in China een politiek gevoerd
heeft, gericht op het ondermijnen van de
souvereiniteit van het gezag der regeering
te Nanking in de Noordelijke provincies. En
uit die ondermijningspolitiek zijn deChi
neesche aanvallen voorgekomen. Ongetwij
feld, aldus de Times, was het Japan er niet
om te doen om koeltjes de vijf Noordelijke
provincies van China in te pikken, maar
bijna iedere stap van hun militaire verte
genwoordigers in China gedurende de laat
ste twee jaar kwam neer op een aantasting
van de souvereiniteit en de administratieve
onschendbaarheid van China, welke Japan
op zich genomen had te verdedigen als
onderteekenaar van het negen-mogendhe-
denverdrag.
De bewering van de uitbreiding door
China van het conflict tot Sjanghai kan ook
al niet door den beugel. De Chineezen
hebben eenvoudig gebruik gemaakt van
hun recht om troepenbewegingen uit te
voeren in de gedemilitariseerde zone van
1932 en daarvan heeft Japan zich bediend
als voorwendsel tot militaire operaties, die
tot dusver veel hebben gekost en weinig
succes hebben gehad. De algemeene bewe
ring dat China verantwoordelijk en dat
Japan dientengevolge niet schuldig zou Z1Jn
aan tractaatschending, doch enkel een de
fensieve campagne voert, zal de acht ^n-
dere onderteekenaars van het negenm
gendhedenverdrag zeker "let overtuigen.
De Japansche bewering is onhoudbaar.
De Times bevat verder nog een interes-
santen brief van den Chineeschen diplomaat
Vwo Tai- tsji In verband met de beweringen
STjIp.», d„ dit land zich fo China slechu
zou verdedigen tegen aantasting van zijn
rechten en tegen schending van Chineesch-
Japansche verdragen door China hem»ert
Kwo Tai-tsji eraan, dat hij zelf
men aan de onderhandelingen over de
wapenstilstandsovereenkomst te Sjanghai in
1932. Bij die gelegenheid had hijuit
van China de verklaring afgelegd,
niets in deze overeenkomst kan beteekenen,
dat er welke permanente beperking mag
aangenomen, wat betreft de rechten
van Chineesche troepen om zich te
wegen door Chineesch gebied". Deze v
klaring is in de notulen der besprekingen
opgenomen. Niet enkel de bemiddelende
vertegenwoordigers der mogendheden.
Groot-Brittannië, de Ver. Staten, Frankrijk
en Italië, o.w. graaf Ciano, hebben deze ver
klaring aanvaard, maar dat deden ook de
Japansche gedelegeerden, generaal Oejeda,
die thans opperbevelhebber is van het Ja
pansche Kwantoeng-leger, en Sjigemitsoe,
die thans Japansch ambassadeur is te Mos
kou. Zij stelden geen enkele vraag. En niet
temin waren er binnen 48 uur na het inci
dent bij het vliegveld te Hoengjao (Sjang
hai) dertig Japansche oorlogsschepen voor
Sjanghai verschenen en was men bezig met
de ontscheping van nog 4000 Japansche ma
riniers ter versterking van de 5000, die er al
waren. In verband hiermee zou de Chinee
sche regeering te kort zijn geschoten in
haar plicht, indien zij niet het bevel had
gegeven aan Chineesche troepen tot ver
plaatsingen ter verdediging van dat Chinee
sche gebied.
Behalve de gebeurtenissen in China, houdt
ook de burgeroorlog in Spanje de regee
ringen in Europa voortdurend bezig. Elders
kan men nog verschillende beschouwingen
Wij hebben gisteren in de rubriek
„Buitenland" vrij uitvoerig het Italiaan
sche antwoord op de nota van Engeland
en Frankrijk weergegeven en daarnaast
in „De algemeene toestand" het een en
ander gezegd over dit antwoord, waar
bij we terloops gewezen hebben op de
persstemmen.
Vandaag moeten wij vooral wat
betreft de verschillende meeningen in
de groote dagbladen der betrokken
landen op een en ander nog eens
terugkomen.
Zooals men weet, wordt het Italiaansche
antwoord thans te Londen bestudeerd, doch
men acht het daar niet waarschijnlijk, dat
vóór Woensdag of Donderdag bekend zal
worden, welk gevolg er aan zal worden ge
geven.
In officieele kringen te Londen is men
van meening, dat de nota volkomen oncon
structief is en niets bevat, dat den ernstigen
toestand in de Middellandsche Zee zou
kunnen verbeteren. De volgende, ten aan
zien van het vraagstuk der Middellandsche
Zee, te nemen maatregel zal afhangen van
de gegrondheid der jongste geruchten, dat
opnieuw Italiaansche versterkingen naar
Franco zouden zijn gezonden.
De eerste minister, Neville Chamberlain,
is Zondagavond te Londen teruggekeerd,
doch Eden wordt niet voor Dinsdagochtend
verwacht.
Zoodra het Fransche kabinet zijn stand
punt zal hebben bepaald tegenover de Ita
liaansche nota zal tusschen de regeeringen
van Frankrijk en Groot-Brittannië overleg
worden gepleegd over den volgenden ge-
meenschappelijken stap.
Men is in Britsche kringen van meening,
dat een zoo ernstige stap als opening van
de grens der Pyreneeën pas zal worden
ondernomen, nadat alle andere manieren
om tot een compromis te geraken, zullen
zijn overwogen.
De Britsche politiek zal, zooals tot nu toe,
er op gericht zijn, al het mogelijke te doen
om den oorlog tot Spanje te beperken en
inmenging uit te sluiten.
lezen over het Italiaansche antwoord op de
Britsch-Fransche nota, hier mogen we nog
wel op iets anders wijzen. De Spaansche
regeering heeft n.L Engeland er officieel
mee in kennis gesteld, dat zij bereid is mede
te werken aan de evacuatie van alle buiten-
landsche vrijwilligers uit Spanje. De Spaan
sche regeering is met het oog daarop in be
ginsel genegen, een internationale organisa
tie te aanvaarden, welke ten doel heeft, alle
buitenlandsche vrijwilligers te doen terug
trekken.
Dit is het antwoord op die zinsnede uit de
Italiaansche antwoord-nota, waarin ter mo
tiveering van de Italiaansche weigering een
beroep gedaan wordt op hetgeen de ver
tegenwoordiger van Valencia in den Vol
kenbond verklaard zou hebben. Deze toch
zou in zijn Geneefsche rede „iedere moge
lijkheid van evacuatie van vrijwilligers
strijdend aan de zijde van de regeerings-
strijdmacht" uitgesloten hebben.
Deze Italiaansche bewering is apert on
juist. Noch del Vayo in zijn rede in den
Volkenbondsraad uitgesproken op 28 Mei
dezes jaars, noch Azcarate in de Assemblée
op 2 October hebben een verklaring als
bovenbedoeld afgelegd.
De Spaansche nota aan Londen zegt hier
over: „Terwijl de Spaansche regeering na
drukkelijk in de Volken bondsvergadering
haar absolute autoriteit over de buiten
landsche vrijwilligers heeft verklaard, heeft
de regeering der republiek op duidelijke
wijze haar bedoeling te kennen gegeven om
loyaal en te goeder trouw bij te dragen aan
de uitvoering van een plan tot het terug
trekken van alle vrijwilligers uit Spanje.
Ter uitwerking van dit plan en ter controle
van de uitvoering is de regeering der Repu
bliek in beginsel bereid de werkzaamheid
van een organisatie te aanvaarden, mits
deze een internationaal karakater draagt. In
dit geval is zij bereid ter definitie van
„buitenlandsch" de toepassing van objectieve
maatstaven goed te vinden, zooals de moe
dertaal en niet het al of niet ontbreken van
een Spaansch paspoort",
De opvatting te Rome,
De Romeinsche correspondent van de
Times meldde gisteren:
Het is niet gemakkelijk uit te maken of
het Italiaansche antwoord aan Londen en
Parijs meer of minder verzoenend is dan
werd verwacht. Zyowel de nota als de pers
commentaren leggen den nadruk op den
Italiaanschen wensch tot samenwerking.
Italië herhaalt op ondubbelzinnige wijze,
dat het van plan is de politieke onafhanke
lijkheid en de territoriale integriteit van het
Spaansche vasteland, de eilanden en de ko
lonies te eerbiedigen. Italië is het ook met
Engeland en Frankrijk eens, dat het binnen-
landsche conflict in Spanje geen aanleiding
behoort te zijn tot een internationaal con
flict en het biedt aan met goeden wil alle
middelen te bestudeeren, welke de politiek
van non-interventie doeltreffend kunnen
maken.
Hierover zijn alle partijen het blijkbaar
eens. De vraag is maar hoever Italië bereid
is Engeland en Frankrijk tegemoet te ko
men buiten dat terrein. Van sommige zijden
wordt erop gewezen, dat Italië in de nieuwe
nota niet meer uiting geeft aan de opvat
ting, dat het Spaansche vraagstuk alleen
maar behandeld kan worden door de non
interventie commissie, maar dat thans ver
klaard wordt dat behandeling door deze
commissie volgens Italiaansche opvatting
de beste methode is. Daaraan wordt toege
voegd, dat Italië „in elk geval" niet wil
deelnemen aan conferenties zonder Duitsch-
land. Dit alles kan men aldus uitleggen:
Italië wenscht of behandeling door de Lon-
densche non interventie-commissie, óf be
handeling door de vier groote West-Euro-
peesche mogendheden.
Dit alles is practisch niet van veel waar
de, omdat men aanneemt, dat Frankrijk al
leen wil toestaan dat Duitschland aan con
ferenties deelneemt als Rusland ook toege
laten wordt. Italië en Duitschland zullen
van hun kant niet met Rusland willen sa
menwerken. Indien de voorkeur van Italië
voor de Londensche non-interventie-com
missie in het buitenland wordt beschouwd
als een middel om de besprekingen te rek
ken, totdat generaal Franco den oorlog
heeft gewonnen, zoo is de Italiaansche
commentaar, is daar een eenvoudige reme
die voor: Maak oppositie door Rusland
onmogelijk door het uit de commissie te
zetten. Zeker is dat Italië wantrouwend is
gestemd.
De Engelsch-Fransche uitnoodiging voor
driehoekbesprekingen wordt beschouwd als
een doorzichtige poging om de spil Rome
Berlijn te breken. De Italiaansche commen
taar is, dat Engeland en Frankrijk dat niet
eens behoeven te probeeren, omdat die po
ging toch zou mislukken.
Italië leest in de uitnoodiging ook eenige
versluierde dreigementen, dat de Fran-
sch-Spaansche grens heropend zou worden
en dat wordt sterk afgekeurd.
Gayda over schending van de niet-
inmenging door Frankrijk en Rus
land.
Gayda heeft gisteravond in zijn blad een
lange lijst gepubliceerd van beweerde
schendingen van de non-interventie poli
tiek door Frankrijk en Rusland. Het is dui
delijk dat de Italiaansche geheime inlich
tingendienst hem daarbij behulpzaam is
geweest. Dagelijks zouden 600 tot 700 ton
oorlogsmateriaal over de Fransche grens
gaan en in Juli en Augustus zouden zich
11.234 buitenlandsche vrijwilligers bij de
regeering te Valencia hebben aangemeld.
Meer dan 150 schepen zouden geregeld
heen en weer varen tusschen Frankrijk en
het roode deel van Spanje, waarvan 18 van
Britsche nationaliteit. Frankrijk zou ook
vliegtuigen leveren en piloten recruteeren
en opleiden. Pessimistische Italianen geven
daarom uiting aan de meening dat de situ
atie in Spanje steeds meer gecompliceerd
en gevaarlijk wordt. Zij zijn niet tevreden
met de rede van Chamberlain, omdat daar
uit zou blijken, dat de voorgestelde Engel-
sche-Italiaansche besprekingen uitgesteld
zouden kunnen worden totdat de Spaansche
kwesties is geregeld.
De traditioneele vrienden van
Italië in een moeilijk parket.
De N. R. C. correspondent te Parijs schreef
gister.
De Italiaansche nota is hier kalm ont
vangen. Zij is een aansporing te meer om
aan de samenwerking met Engeland vast
te houden. Van Delbos is de meest moge
lijke tegemoetkoming te verwachten. Uit
het parlement heeft hü daartegen geen
verzet van beteekenis te duchten, de uiter
ste linkerzijde toont een kwaad humeur,
maar zal het hem niet al te lastig maken.
De parfljen, die van ouds op vernauwing
der betrekkingen met Italië aandringen,
zitten in een leelijk parket. Zij waarschu
wen Italië met zijn onverzoenlijkheid de
actie van communisten cs. tot openstelling
van de grens met Spanje niet te versterken.
Deze partijen zijn het er inderdaad over
eens, dat Parijs niet kan toestemmen in een
verstoring van het evenwicht van vloten
en steunpunten in de Middellandsche Zee.
Het kan hier in geen enkel gezond hoofd
opkomen, te veronderstellen, dat Italië van
Duitschland kon worden weggetrokken
door een drie-mogendheden-conferentie
voor te stellen.
Sinds den oorlog heeft Duitschland in de
Middellandsche Zee niets meer te zoeken,
zegt men. Een vierde gast zou derhalve
naar het woord van Le Jour stellig mis-
plaats en ongewenscht zijn. Bovendien is
men hier overtuigd, dat het Duitsche con-
tigent in Spanje niet tegen het Italiaan
sche opweegt.
Men is dus te Parijs nogal zorgelijk ge
stemd, omdat men niet ziet hoe het over
leg tusschen drie in een tusschen vier
landen kan worden omgezet, maar troost
zich met de verzekering van Mussolini, dat
hij de politieke onafhankelijkheid en terri
toriale onschendbaarheid van Spanje en
bezittingen wil ontzien.
Fransche persstemmen.
Het Italiaansche antwoord is in de Fran
sche pers slecht ontvangen:
De „Petit Parisien" schrijft, dat de Ita
liaansche nota zoowel te Londen als te Pa
rijs teleurstelling gewekt heeft. Men schijnt
te Rome niet te willen begrijpen, dat het
er voor Frankrijk en Engeland niet om
gaat, een zekere partij in Spanje te zien
zegevieren, maar hun veiligheid en door de
inmenging ernstig bedreigde verbindings
wegen te beschermen. De regeeringen van
Engeland en Frankrijk zijn zich te zeer be
wust van de kracht harer solidariteit, dan
dat zij die op dit oogenblik zouden laten
verslappen.
Volgens de Echo de Paris kiest Italië
met zijn verwijzing naar de Londensche
commissie welbewust de mehode van uit
stel. Het hoopt, dat tijdens onvruchtbare
diplomatieke besprekingen zijn troepen in
Spanje de overwinning zullen kunnen be
halen. Het strategische evenwicht in het
westelijk deel der Middellandsche Zee is
verbroken, Frankrijk en Engeland zullen
verzoend blijven, doch kunnen niet toela
ten, dat hun grootste belangen bedreigd
worden.
Negrin bestrijdt het Italiaansche
antwoord.
Negrin heeft Zondagavond ontkend, dat
de Spaansche regeering zooals het Italiaan
sche antwoord op de Fransch-Britsche nota
beweert, weigert de terugtrekking te over
wegen van buitenlandsche vrijwilligers,
die dienst doen bij de regeeringstroepen
Negrin legde er den nadruk op, dat „de
republikeinsche regeering zich geen oogen
blik verzet tegen de terugtrekking van
werkelijke vrijwilligers, die in haar rijen
strijden".
Voortdurend overleg
Londen en Parijs.
tusschen
Gister is voortdurend met Frankrijk over
leg gepleegd naar aanleiding van het Ita
liaansche antwoord. Ook Eden is seeds op
de hoogte gehouden. Men verklaart te Lon
den, dat Frankrijk in verband met zijn
aardrijkskundige ligging meer geneigd is
tot het nemen van besliste tegenmaatrege
len, terwijl Engeland eerder de voorzich-
igheid betracht. Wat echter ook de eerst
volgende stap zal zijn, het is vrijwel zeker,
dat hij gemeenschappelijk door beide lan
den zal worden genomen.
Uit Parijs meldt Havas, dat Delbos en
Chautemps des avonds den toestand hebben
besproken. Deladier en Pierre Cot zijn niet
te Parijs in verband met de kantonale ver
kiezingen. Onder deze omstandigheden zal
het iets langer duren, voor de beslissingen
der regeering bekend zullen zijn. In welin-
gelichten kringen gelooft men niettemin
dat een beslissing op zijn laatst in het mid
den van deze week zal worden genomen.
Direct na zijn onderhoud met Chautemps,
heeft Delbos gedurende drie kwartier ge
confereerd met den Britschen ambassadeur,
sir Eric Philips.
Het Fransche standpunt ten aanzien van
de Italiaansche nota zal, naar men verze
kert, pas worden vastgesteld in volledige
overeenstemming met Groot-Brittannië.
Waarschijnlijk zal het noodige overleg
worden gepleegd met de ministers van
landsverdediging. De beoogde besluiten zul
len definitief worden genomen tijdens een
ministerraad, welke Donderdag zal kunnen
worden gehouden, daar de Britsche minis
ters Woensdag hun wekelijksche vergade
ring zullen houden.
Het is waarschijnlijk, dat het voor dien
ty'd niet mogelijk zal zijn nauwkeurige
aanwijzingen te krijgen over de beraamde
maatregelen.
Fransche ideeën.
Tegen de onverzettelijkheid van
Italië moet men, aldus wordt verklaard,
maatregelen overwegen, welke het ge
broken evenwicht van krachten door
de massieve inmenging met menschen
en materiaal vanwege de regeering van
Rome ten voordeele van Franco op het
schiereiland en zijn onderhoorigheden
'runnen herstellen.
Aldus doet zich de vraag voor of de
grens der Pyreneën zal worden
geopend.
Deze beslissing zou de onderstelling van
eventueele Fransche troepenzendingen naar
Spanje volkomen uitsluiten. Zij zouden
zich bepalen tot de afschaffing van het
speciale visum, dat is ingevoerd door de
niet-toepassing der niet-inmengingsover-
eenkomst, d.w.z. een herstel van het nor
male stelsel ter zake van de afgifte van
paspoorten.
Ten aanzien van de vrijwilligers betwij
felt men of htm werving anders dan een
zuiver individueel karakter kan dragen.
Voorts zou deze maatregel de vrijheid
van transitoverkeer in Frankrijk herstellen
van materiaal, dat uit het buitenland naar
Spanje wordt gezonden.
Wat Frankrijk betreft zouden dan par
ticuliere ondernemingen vrij kunnen leve
ren, terwijl de genationaliseerde bedrijven
slechts ten behoeve van het Fransche leger
zullen werken.
De Britsche regeering zou dit initiatief
van Franrijk goedkeuren, doch een derge
lijk besluit zou verschillende modaliteiten
voor zijn toepassing medebrengen, welke
Parijs slechts in overeenstemming met
Londen zal kunnen vaststellen.
De Japanners hebben hun offensief
bij Sjanghai gisteren hervat.
Bij het Noorderstation hebben de Ja
panners tijdelijk terrein verloren tegen
de heftig aanvallende Chineezen, doch
zij konden dit later op den dag herove
ren. In den sector van Lioehang en Lo-
tjen werden de Chineesche stellingen te
ruggedrongen. Japansche vliegtuigen
bombardeeren de wegen, waarlangs de
Chineesche troepen naar het front trek
ken.
De Japansche artillerie heeft vanmiddag
tusschen vier en zes uur de wijk Sjapei he
vig gebombardeerd. Een twintigtal granaten
kwam in de internationale nederzetting te
recht.
Gisterochtend heeft de Japansche lucht
macht Lotsjong, 200 kilometer ten noorden
van Kanton gebombardeerd.
Reuter meldt uit Nanking, dat de stad
Sjisjiasjwang, het knooppunt van de spoor-
weglijnen PeipingHankau en Peiping
Taijoean, nog steeds in bezit der Chinee
zen is.
In de studiecommissie van de privy coun-
cil is gisteren het voorstel van minister-pre
sident Konoje om een „Braintrust" te vor
men goedgekeurd. Deze „Braintrust" zal als
raadgever van het Japansche kabinet optre
den, zoolang het Chineesch-Japansche con
flict duurt. Naar verluidt zullen generaal
Oegaki, generaal Araki, admiraal Abo en
admiraal Suetsoegoe leger en vloot vertegen
woordigen. Baron Ikeda, oud-gouverneur
van de Bank van Japan alsmede de leiders
van Minseito en Seijoekai zullen deel uitma
ken van de „Braintrust".
Hevige aanval der Japanneezen.
Vanmorgen om half zeven heeft het Ja
pansche land- en scheepsgeschut de Chinee
sche stellingen te Sjanghai hevig gebombar
deerd.
De Chineesche artillerie beantwoordde het
vuur.
De geheele stad was een uur eerder ont
waakt dan gewoonlijk.
Het Japansche bombardement duurde drie
kwartier. Vervolgens namen de Japansche
vliegtuigeskaders de taak over te trachten de
Chineesche verdedigingslinies te vernielen.
In het bijzonder wordt aandacht gewijd aan
Tsjapei. De Chineezen hebben opdracht ge
kregen deze wjjk tot iederen prijs te behou
den.
Intusschen wordt van Chineesche zijde ge
meld, dat de Chineesche artillerie te Poe-
toeng vier Japansche transporten heeft ge
troffen, terwijl men bezig was voorraden
aan land te zetten in het oostelijke district
van de Settlement.
J