DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Gemeenschappelijk optreden van Frankrijk en Engeland. Dinsdag 12 October 1937 139e Jaargang De algemeene toestand. Londen beschouwt het Italiaansche antwoord als „niet-constructief". VerschiUende persstemmen. Nieuwe strijd bij Sjanghai. Gevechten in de lucht. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE AD VER TENTTEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voor dam C 0, postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330. No 239 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 12 October. Men meent te Genéve te weten, dat de Consultatieve commissie van den Volken bond, welke belast is met de bestudeering der zaken in het Verre Oosten, in beginsel is bijeengeroepen tegen 10 November. Deze bijeenkomst zal te Brussel worden gehouden. In afwachting van deze conferentie wijdt de Times een beschouwing aan het ant woord, door de Japansche regeering gege ven op de veroordeeling door de Ameri- kaansche regeering en door den Volkenbond inzake Japans optreden in China. In dat antwoord van Japan was China voorge steld als de aanvaller in het Noorden, ter wijl China, aldus de Japanners, nadat in het Noorden vijandelijkheden waren uitge broken, die tot Sjanghai had uitgebreid door een dreigende troepenconcentratie. Ook heeft Japan geantwoord, dat het geen gebied in China wenscht, doch aanstuurt op vriendschappelijke (en natuurlijk „op rechte") samenwerking met China. Japan was tot zijn optreden gedwongen door de vijandige houding van de Chineesche re geering, die zich had laten vinden tot communistische intriges. De Times verwerpt al deze Japansche be weringen. Het blad wijst erop, dat de regee ring te Nanking al tien jaar lang een onverzwakten en in het eind met succes bekroonden oorlog tegen de communisten heeft gevoerd, zoodat het wel vreemd is van de Chineesche regeering te beweren, dat deze zich tot de communistische intri ges had geleend. Ook wijst de Times erop, dat Japan in China een politiek gevoerd heeft, gericht op het ondermijnen van de souvereiniteit van het gezag der regeering te Nanking in de Noordelijke provincies. En uit die ondermijningspolitiek zijn deChi neesche aanvallen voorgekomen. Ongetwij feld, aldus de Times, was het Japan er niet om te doen om koeltjes de vijf Noordelijke provincies van China in te pikken, maar bijna iedere stap van hun militaire verte genwoordigers in China gedurende de laat ste twee jaar kwam neer op een aantasting van de souvereiniteit en de administratieve onschendbaarheid van China, welke Japan op zich genomen had te verdedigen als onderteekenaar van het negen-mogendhe- denverdrag. De bewering van de uitbreiding door China van het conflict tot Sjanghai kan ook al niet door den beugel. De Chineezen hebben eenvoudig gebruik gemaakt van hun recht om troepenbewegingen uit te voeren in de gedemilitariseerde zone van 1932 en daarvan heeft Japan zich bediend als voorwendsel tot militaire operaties, die tot dusver veel hebben gekost en weinig succes hebben gehad. De algemeene bewe ring dat China verantwoordelijk en dat Japan dientengevolge niet schuldig zou Z1Jn aan tractaatschending, doch enkel een de fensieve campagne voert, zal de acht ^n- dere onderteekenaars van het negenm gendhedenverdrag zeker "let overtuigen. De Japansche bewering is onhoudbaar. De Times bevat verder nog een interes- santen brief van den Chineeschen diplomaat Vwo Tai- tsji In verband met de beweringen STjIp.», d„ dit land zich fo China slechu zou verdedigen tegen aantasting van zijn rechten en tegen schending van Chineesch- Japansche verdragen door China hem»ert Kwo Tai-tsji eraan, dat hij zelf men aan de onderhandelingen over de wapenstilstandsovereenkomst te Sjanghai in 1932. Bij die gelegenheid had hijuit van China de verklaring afgelegd, niets in deze overeenkomst kan beteekenen, dat er welke permanente beperking mag aangenomen, wat betreft de rechten van Chineesche troepen om zich te wegen door Chineesch gebied". Deze v klaring is in de notulen der besprekingen opgenomen. Niet enkel de bemiddelende vertegenwoordigers der mogendheden. Groot-Brittannië, de Ver. Staten, Frankrijk en Italië, o.w. graaf Ciano, hebben deze ver klaring aanvaard, maar dat deden ook de Japansche gedelegeerden, generaal Oejeda, die thans opperbevelhebber is van het Ja pansche Kwantoeng-leger, en Sjigemitsoe, die thans Japansch ambassadeur is te Mos kou. Zij stelden geen enkele vraag. En niet temin waren er binnen 48 uur na het inci dent bij het vliegveld te Hoengjao (Sjang hai) dertig Japansche oorlogsschepen voor Sjanghai verschenen en was men bezig met de ontscheping van nog 4000 Japansche ma riniers ter versterking van de 5000, die er al waren. In verband hiermee zou de Chinee sche regeering te kort zijn geschoten in haar plicht, indien zij niet het bevel had gegeven aan Chineesche troepen tot ver plaatsingen ter verdediging van dat Chinee sche gebied. Behalve de gebeurtenissen in China, houdt ook de burgeroorlog in Spanje de regee ringen in Europa voortdurend bezig. Elders kan men nog verschillende beschouwingen Wij hebben gisteren in de rubriek „Buitenland" vrij uitvoerig het Italiaan sche antwoord op de nota van Engeland en Frankrijk weergegeven en daarnaast in „De algemeene toestand" het een en ander gezegd over dit antwoord, waar bij we terloops gewezen hebben op de persstemmen. Vandaag moeten wij vooral wat betreft de verschillende meeningen in de groote dagbladen der betrokken landen op een en ander nog eens terugkomen. Zooals men weet, wordt het Italiaansche antwoord thans te Londen bestudeerd, doch men acht het daar niet waarschijnlijk, dat vóór Woensdag of Donderdag bekend zal worden, welk gevolg er aan zal worden ge geven. In officieele kringen te Londen is men van meening, dat de nota volkomen oncon structief is en niets bevat, dat den ernstigen toestand in de Middellandsche Zee zou kunnen verbeteren. De volgende, ten aan zien van het vraagstuk der Middellandsche Zee, te nemen maatregel zal afhangen van de gegrondheid der jongste geruchten, dat opnieuw Italiaansche versterkingen naar Franco zouden zijn gezonden. De eerste minister, Neville Chamberlain, is Zondagavond te Londen teruggekeerd, doch Eden wordt niet voor Dinsdagochtend verwacht. Zoodra het Fransche kabinet zijn stand punt zal hebben bepaald tegenover de Ita liaansche nota zal tusschen de regeeringen van Frankrijk en Groot-Brittannië overleg worden gepleegd over den volgenden ge- meenschappelijken stap. Men is in Britsche kringen van meening, dat een zoo ernstige stap als opening van de grens der Pyreneeën pas zal worden ondernomen, nadat alle andere manieren om tot een compromis te geraken, zullen zijn overwogen. De Britsche politiek zal, zooals tot nu toe, er op gericht zijn, al het mogelijke te doen om den oorlog tot Spanje te beperken en inmenging uit te sluiten. lezen over het Italiaansche antwoord op de Britsch-Fransche nota, hier mogen we nog wel op iets anders wijzen. De Spaansche regeering heeft n.L Engeland er officieel mee in kennis gesteld, dat zij bereid is mede te werken aan de evacuatie van alle buiten- landsche vrijwilligers uit Spanje. De Spaan sche regeering is met het oog daarop in be ginsel genegen, een internationale organisa tie te aanvaarden, welke ten doel heeft, alle buitenlandsche vrijwilligers te doen terug trekken. Dit is het antwoord op die zinsnede uit de Italiaansche antwoord-nota, waarin ter mo tiveering van de Italiaansche weigering een beroep gedaan wordt op hetgeen de ver tegenwoordiger van Valencia in den Vol kenbond verklaard zou hebben. Deze toch zou in zijn Geneefsche rede „iedere moge lijkheid van evacuatie van vrijwilligers strijdend aan de zijde van de regeerings- strijdmacht" uitgesloten hebben. Deze Italiaansche bewering is apert on juist. Noch del Vayo in zijn rede in den Volkenbondsraad uitgesproken op 28 Mei dezes jaars, noch Azcarate in de Assemblée op 2 October hebben een verklaring als bovenbedoeld afgelegd. De Spaansche nota aan Londen zegt hier over: „Terwijl de Spaansche regeering na drukkelijk in de Volken bondsvergadering haar absolute autoriteit over de buiten landsche vrijwilligers heeft verklaard, heeft de regeering der republiek op duidelijke wijze haar bedoeling te kennen gegeven om loyaal en te goeder trouw bij te dragen aan de uitvoering van een plan tot het terug trekken van alle vrijwilligers uit Spanje. Ter uitwerking van dit plan en ter controle van de uitvoering is de regeering der Repu bliek in beginsel bereid de werkzaamheid van een organisatie te aanvaarden, mits deze een internationaal karakater draagt. In dit geval is zij bereid ter definitie van „buitenlandsch" de toepassing van objectieve maatstaven goed te vinden, zooals de moe dertaal en niet het al of niet ontbreken van een Spaansch paspoort", De opvatting te Rome, De Romeinsche correspondent van de Times meldde gisteren: Het is niet gemakkelijk uit te maken of het Italiaansche antwoord aan Londen en Parijs meer of minder verzoenend is dan werd verwacht. Zyowel de nota als de pers commentaren leggen den nadruk op den Italiaanschen wensch tot samenwerking. Italië herhaalt op ondubbelzinnige wijze, dat het van plan is de politieke onafhanke lijkheid en de territoriale integriteit van het Spaansche vasteland, de eilanden en de ko lonies te eerbiedigen. Italië is het ook met Engeland en Frankrijk eens, dat het binnen- landsche conflict in Spanje geen aanleiding behoort te zijn tot een internationaal con flict en het biedt aan met goeden wil alle middelen te bestudeeren, welke de politiek van non-interventie doeltreffend kunnen maken. Hierover zijn alle partijen het blijkbaar eens. De vraag is maar hoever Italië bereid is Engeland en Frankrijk tegemoet te ko men buiten dat terrein. Van sommige zijden wordt erop gewezen, dat Italië in de nieuwe nota niet meer uiting geeft aan de opvat ting, dat het Spaansche vraagstuk alleen maar behandeld kan worden door de non interventie commissie, maar dat thans ver klaard wordt dat behandeling door deze commissie volgens Italiaansche opvatting de beste methode is. Daaraan wordt toege voegd, dat Italië „in elk geval" niet wil deelnemen aan conferenties zonder Duitsch- land. Dit alles kan men aldus uitleggen: Italië wenscht of behandeling door de Lon- densche non interventie-commissie, óf be handeling door de vier groote West-Euro- peesche mogendheden. Dit alles is practisch niet van veel waar de, omdat men aanneemt, dat Frankrijk al leen wil toestaan dat Duitschland aan con ferenties deelneemt als Rusland ook toege laten wordt. Italië en Duitschland zullen van hun kant niet met Rusland willen sa menwerken. Indien de voorkeur van Italië voor de Londensche non-interventie-com missie in het buitenland wordt beschouwd als een middel om de besprekingen te rek ken, totdat generaal Franco den oorlog heeft gewonnen, zoo is de Italiaansche commentaar, is daar een eenvoudige reme die voor: Maak oppositie door Rusland onmogelijk door het uit de commissie te zetten. Zeker is dat Italië wantrouwend is gestemd. De Engelsch-Fransche uitnoodiging voor driehoekbesprekingen wordt beschouwd als een doorzichtige poging om de spil Rome Berlijn te breken. De Italiaansche commen taar is, dat Engeland en Frankrijk dat niet eens behoeven te probeeren, omdat die po ging toch zou mislukken. Italië leest in de uitnoodiging ook eenige versluierde dreigementen, dat de Fran- sch-Spaansche grens heropend zou worden en dat wordt sterk afgekeurd. Gayda over schending van de niet- inmenging door Frankrijk en Rus land. Gayda heeft gisteravond in zijn blad een lange lijst gepubliceerd van beweerde schendingen van de non-interventie poli tiek door Frankrijk en Rusland. Het is dui delijk dat de Italiaansche geheime inlich tingendienst hem daarbij behulpzaam is geweest. Dagelijks zouden 600 tot 700 ton oorlogsmateriaal over de Fransche grens gaan en in Juli en Augustus zouden zich 11.234 buitenlandsche vrijwilligers bij de regeering te Valencia hebben aangemeld. Meer dan 150 schepen zouden geregeld heen en weer varen tusschen Frankrijk en het roode deel van Spanje, waarvan 18 van Britsche nationaliteit. Frankrijk zou ook vliegtuigen leveren en piloten recruteeren en opleiden. Pessimistische Italianen geven daarom uiting aan de meening dat de situ atie in Spanje steeds meer gecompliceerd en gevaarlijk wordt. Zij zijn niet tevreden met de rede van Chamberlain, omdat daar uit zou blijken, dat de voorgestelde Engel- sche-Italiaansche besprekingen uitgesteld zouden kunnen worden totdat de Spaansche kwesties is geregeld. De traditioneele vrienden van Italië in een moeilijk parket. De N. R. C. correspondent te Parijs schreef gister. De Italiaansche nota is hier kalm ont vangen. Zij is een aansporing te meer om aan de samenwerking met Engeland vast te houden. Van Delbos is de meest moge lijke tegemoetkoming te verwachten. Uit het parlement heeft hü daartegen geen verzet van beteekenis te duchten, de uiter ste linkerzijde toont een kwaad humeur, maar zal het hem niet al te lastig maken. De parfljen, die van ouds op vernauwing der betrekkingen met Italië aandringen, zitten in een leelijk parket. Zij waarschu wen Italië met zijn onverzoenlijkheid de actie van communisten cs. tot openstelling van de grens met Spanje niet te versterken. Deze partijen zijn het er inderdaad over eens, dat Parijs niet kan toestemmen in een verstoring van het evenwicht van vloten en steunpunten in de Middellandsche Zee. Het kan hier in geen enkel gezond hoofd opkomen, te veronderstellen, dat Italië van Duitschland kon worden weggetrokken door een drie-mogendheden-conferentie voor te stellen. Sinds den oorlog heeft Duitschland in de Middellandsche Zee niets meer te zoeken, zegt men. Een vierde gast zou derhalve naar het woord van Le Jour stellig mis- plaats en ongewenscht zijn. Bovendien is men hier overtuigd, dat het Duitsche con- tigent in Spanje niet tegen het Italiaan sche opweegt. Men is dus te Parijs nogal zorgelijk ge stemd, omdat men niet ziet hoe het over leg tusschen drie in een tusschen vier landen kan worden omgezet, maar troost zich met de verzekering van Mussolini, dat hij de politieke onafhankelijkheid en terri toriale onschendbaarheid van Spanje en bezittingen wil ontzien. Fransche persstemmen. Het Italiaansche antwoord is in de Fran sche pers slecht ontvangen: De „Petit Parisien" schrijft, dat de Ita liaansche nota zoowel te Londen als te Pa rijs teleurstelling gewekt heeft. Men schijnt te Rome niet te willen begrijpen, dat het er voor Frankrijk en Engeland niet om gaat, een zekere partij in Spanje te zien zegevieren, maar hun veiligheid en door de inmenging ernstig bedreigde verbindings wegen te beschermen. De regeeringen van Engeland en Frankrijk zijn zich te zeer be wust van de kracht harer solidariteit, dan dat zij die op dit oogenblik zouden laten verslappen. Volgens de Echo de Paris kiest Italië met zijn verwijzing naar de Londensche commissie welbewust de mehode van uit stel. Het hoopt, dat tijdens onvruchtbare diplomatieke besprekingen zijn troepen in Spanje de overwinning zullen kunnen be halen. Het strategische evenwicht in het westelijk deel der Middellandsche Zee is verbroken, Frankrijk en Engeland zullen verzoend blijven, doch kunnen niet toela ten, dat hun grootste belangen bedreigd worden. Negrin bestrijdt het Italiaansche antwoord. Negrin heeft Zondagavond ontkend, dat de Spaansche regeering zooals het Italiaan sche antwoord op de Fransch-Britsche nota beweert, weigert de terugtrekking te over wegen van buitenlandsche vrijwilligers, die dienst doen bij de regeeringstroepen Negrin legde er den nadruk op, dat „de republikeinsche regeering zich geen oogen blik verzet tegen de terugtrekking van werkelijke vrijwilligers, die in haar rijen strijden". Voortdurend overleg Londen en Parijs. tusschen Gister is voortdurend met Frankrijk over leg gepleegd naar aanleiding van het Ita liaansche antwoord. Ook Eden is seeds op de hoogte gehouden. Men verklaart te Lon den, dat Frankrijk in verband met zijn aardrijkskundige ligging meer geneigd is tot het nemen van besliste tegenmaatrege len, terwijl Engeland eerder de voorzich- igheid betracht. Wat echter ook de eerst volgende stap zal zijn, het is vrijwel zeker, dat hij gemeenschappelijk door beide lan den zal worden genomen. Uit Parijs meldt Havas, dat Delbos en Chautemps des avonds den toestand hebben besproken. Deladier en Pierre Cot zijn niet te Parijs in verband met de kantonale ver kiezingen. Onder deze omstandigheden zal het iets langer duren, voor de beslissingen der regeering bekend zullen zijn. In welin- gelichten kringen gelooft men niettemin dat een beslissing op zijn laatst in het mid den van deze week zal worden genomen. Direct na zijn onderhoud met Chautemps, heeft Delbos gedurende drie kwartier ge confereerd met den Britschen ambassadeur, sir Eric Philips. Het Fransche standpunt ten aanzien van de Italiaansche nota zal, naar men verze kert, pas worden vastgesteld in volledige overeenstemming met Groot-Brittannië. Waarschijnlijk zal het noodige overleg worden gepleegd met de ministers van landsverdediging. De beoogde besluiten zul len definitief worden genomen tijdens een ministerraad, welke Donderdag zal kunnen worden gehouden, daar de Britsche minis ters Woensdag hun wekelijksche vergade ring zullen houden. Het is waarschijnlijk, dat het voor dien ty'd niet mogelijk zal zijn nauwkeurige aanwijzingen te krijgen over de beraamde maatregelen. Fransche ideeën. Tegen de onverzettelijkheid van Italië moet men, aldus wordt verklaard, maatregelen overwegen, welke het ge broken evenwicht van krachten door de massieve inmenging met menschen en materiaal vanwege de regeering van Rome ten voordeele van Franco op het schiereiland en zijn onderhoorigheden 'runnen herstellen. Aldus doet zich de vraag voor of de grens der Pyreneën zal worden geopend. Deze beslissing zou de onderstelling van eventueele Fransche troepenzendingen naar Spanje volkomen uitsluiten. Zij zouden zich bepalen tot de afschaffing van het speciale visum, dat is ingevoerd door de niet-toepassing der niet-inmengingsover- eenkomst, d.w.z. een herstel van het nor male stelsel ter zake van de afgifte van paspoorten. Ten aanzien van de vrijwilligers betwij felt men of htm werving anders dan een zuiver individueel karakter kan dragen. Voorts zou deze maatregel de vrijheid van transitoverkeer in Frankrijk herstellen van materiaal, dat uit het buitenland naar Spanje wordt gezonden. Wat Frankrijk betreft zouden dan par ticuliere ondernemingen vrij kunnen leve ren, terwijl de genationaliseerde bedrijven slechts ten behoeve van het Fransche leger zullen werken. De Britsche regeering zou dit initiatief van Franrijk goedkeuren, doch een derge lijk besluit zou verschillende modaliteiten voor zijn toepassing medebrengen, welke Parijs slechts in overeenstemming met Londen zal kunnen vaststellen. De Japanners hebben hun offensief bij Sjanghai gisteren hervat. Bij het Noorderstation hebben de Ja panners tijdelijk terrein verloren tegen de heftig aanvallende Chineezen, doch zij konden dit later op den dag herove ren. In den sector van Lioehang en Lo- tjen werden de Chineesche stellingen te ruggedrongen. Japansche vliegtuigen bombardeeren de wegen, waarlangs de Chineesche troepen naar het front trek ken. De Japansche artillerie heeft vanmiddag tusschen vier en zes uur de wijk Sjapei he vig gebombardeerd. Een twintigtal granaten kwam in de internationale nederzetting te recht. Gisterochtend heeft de Japansche lucht macht Lotsjong, 200 kilometer ten noorden van Kanton gebombardeerd. Reuter meldt uit Nanking, dat de stad Sjisjiasjwang, het knooppunt van de spoor- weglijnen PeipingHankau en Peiping Taijoean, nog steeds in bezit der Chinee zen is. In de studiecommissie van de privy coun- cil is gisteren het voorstel van minister-pre sident Konoje om een „Braintrust" te vor men goedgekeurd. Deze „Braintrust" zal als raadgever van het Japansche kabinet optre den, zoolang het Chineesch-Japansche con flict duurt. Naar verluidt zullen generaal Oegaki, generaal Araki, admiraal Abo en admiraal Suetsoegoe leger en vloot vertegen woordigen. Baron Ikeda, oud-gouverneur van de Bank van Japan alsmede de leiders van Minseito en Seijoekai zullen deel uitma ken van de „Braintrust". Hevige aanval der Japanneezen. Vanmorgen om half zeven heeft het Ja pansche land- en scheepsgeschut de Chinee sche stellingen te Sjanghai hevig gebombar deerd. De Chineesche artillerie beantwoordde het vuur. De geheele stad was een uur eerder ont waakt dan gewoonlijk. Het Japansche bombardement duurde drie kwartier. Vervolgens namen de Japansche vliegtuigeskaders de taak over te trachten de Chineesche verdedigingslinies te vernielen. In het bijzonder wordt aandacht gewijd aan Tsjapei. De Chineezen hebben opdracht ge kregen deze wjjk tot iederen prijs te behou den. Intusschen wordt van Chineesche zijde ge meld, dat de Chineesche artillerie te Poe- toeng vier Japansche transporten heeft ge troffen, terwijl men bezig was voorraden aan land te zetten in het oostelijke district van de Settlement. J

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1