DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Italië en Duitschland bereid de Engelsche voorstellen te aanvaarden. SCHEEPSRAMP OP DE NOORDZEE No. 247 Dlt nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 21 October 1937 139e Jaargang De algemeene toestand. Belangwekkende verklaring van Grandi; Onverwachte goede resultaten. Twee Duitsche vrachtschepen voor IJmuiden in botsing tijdens dikken mist De „Westfalia" gezonken. Zeven leden der bemanning verdronken? De Nationale Bank van België. De instructie in de zaak. De Sudeten-Duitschers en de spil Pome-Berlijn. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek* en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voor dam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA Alkmaar, 21 October. Er heerscht groote vreugde in Londen! Want terwijl iedereen dacht, dat de non interventie-commissie ten doode opgeschre ven was, heeft Italië voor de allergrootste verrassing gezorgd door zich bereid te ver klaren, de oorspronkelijke Engelsche voor stellen, ook wat de volgorde betreft, te aan vaarden! Dat beteekent dus, dat het Italiaansche verzet tegen de terugtrekking der vrijwil ligers is opgegeven. Dat beteekent een gToote stap vooruit naar de oplossing van de geheele Spaansche kwestie. Niettemin mag men zich afvragen, of dit optimisme geheel gerechtvaardigd is. Gran- Z°° zegt men in Londen volgens de N.R.C.-correspondent, heeft er in toege stemd, dat de terugtrekking der vrijwilli gers substantieele vooruitgang moet hebben bereikt voordat men tot de toekenning van oorlogvoerenden-rechten kan overgaan. Men baseert zich hierbij op Grandi's verklaring, dat zijn regeering het Britsche compromis voorstel wilde aanvaarden (wat dezelfde regeering in principe drie maanden geleden ook reeds heeft gedaan). Uit Grandi's ver klaring blijkt echter niet heel duidelijk, of hij inderdaad zoover is gegaan als men hier meent te mogen aannemen. In dit ver band is het misschien ook niet zonder be- teekenis, dat de Duitsche vertegenwoor diger gezegd heeft aan het standpunt van zijn regeering betreffende de toekenning van oorlogvoerenden-rechten te moeten blij ven vasthouden. Maar zelfs al zou men mogen aannemen, dat de officieele Britsche interpretatie van Italië's houding correct is, dan beteekent dit nog geenszins, dat rr.en reeds aan de feite lijke terugtrekking der vrijwilligers toe is. Volgens deze officieele versie zal de vol gende stap namelijk bestaan in het aanstel len en uitzenden van commissies van onder zoek, die rapporten zullen moeten uitbren gen over het aantal vrijwilligers, dat zich aan beide kanten in Spanje bevindt. Daarna zal de niet-inmengingscommissie overeen stemming moeten bereiken over de vraag in welke verhoudingen deze aantallen over een nader vast te stellen tijdvak moeten wor den teruggetrokken. Voordat men zoover is gekomen, zal er behalve de symbolische vrij willigers (het is niet zonder beteekenis, dat de Duitsche en Italiaansche vertegenwoor digers zijn blijven volhouden, klaarblijke lijk met berusting van Londen en Parijs, dat men bij de symbolische terugtrekking met gelijke aantallen en niet met gelijke percentages moest werken) geen enkele Italiaan, Duitscher of Rus uit Spanje ver dwijnen. Nu is het duidelijk, dat er heel wat tijd overheen zal moeten gaan voor men dit punt zal kunnen bereiken. De commis sies van onderzoek moeten worden aange steld en uitgezonden, zij moeten daarna het vérstrekkend onderzoek naar het aantal vrijwilligers aan de verschillende fronten instellen (waarlijk geen gemakkelijke op gave) en eerst daarna zal de niet-inmen gingscommissie kunnen gaan praten over de vraag in welke verhouding zij moeten wor den terug getrokken. Dat die besprekingen moeilijkheden zouden kunnen opleveren en zoodoende het tijdstip, waarop men feitelijk met de terugtrekking der vrijwilligers zou kunnen beginnen, nog verder in de toekomst zal verschuiven, zal wel niemand ontgaan. De gedachte dat Rome en Berlijn zich hiervan goed rekenschap hebben gegeven laat zich niet onderdrukken. Zij hebben per slot van rekening vooralsnog geen enkele zichtbare reden hun hoop op een overwin ning van Franco op te geven. Zij meenen (en waarschnijlijk met goeden grond), dat zij den tijd op hun hand hebben en zij zou den derhalve alle reden hebben te beslui ten, dat zij door zich niet inschikkelijk te toonen en zoodoende een eventueele open stelling van de Spaansch-Fransche grens te voorkomen, hun eigen zaak het beste kun nen dienen. Zoo beschouwd, lijkt de Duitsch-Italiaansche concessie betreffende het tijdverband omtrent de terugtrekking der vrijwilligers en de toekenning van oor logvoerenden-rechten minder belangrijk dan men op het eerste gezicht zou kunnen denken. Rome en Berlijn hebben zich door hun verzet van de laatste drie maanden tegen deze concessie drie maanden uitstel verworven. Tenzij zij geheime redenen heb ben zich plotseling (Dinsdag spraken zij nog heel andere taal) uit het uitermate veelbe lovende Spaansche avontuur terug te trekken is er grond voor de veronderstel ling, dat zij hopen door het opgeven van het verzet nog meer tijd te winnen. Reculer pour mieux sauter is altijd een goede poli tiek geweest, vooral wanneer men op papier terugtrekt. En dat is tenslotte alles wat gisteren is gebeurd. Rome en Berlijn zijn op papier teruggetrokken. Of zij het ook in feite zullen doen, zal men nog met een ge zonde dosis scepticisme moeten afwachten. Onverwachts en ondanks de sombere vooruitzichten van de laatste dagen is gisteren de vergadering der sub-com missie tot resultaten gekomen, die zich laten aanzien als een belangrijke schrede voorwaarts op den weg naar overeen stemming. Uit de Londensche berichten blijkt: 1. dat Italië en Duitschland zich niet langer verzetten tegen het voorstel om een begin te maken met de terugtrek king der buitenlandsche vrijwilligers alvorens rechten van oorlogvoerenden aan beide partijen in Spanje toe te ken nen; 2. dat men het ook eens is geworden over het zenden van controlecommissies naar Spanje, die rapport zullen uitbren gen over het aantal vrijwilligers en over den voortgang der evacuatie. Italië en Duitschland zullen zich bij de ver klaringen dezer commissies neerleggen, wat echter niet inhoudt, dat zij ook het beginsel aanvaarden om de vrijwilligers „proportioneel" terug te trekken; 3. dat de „symbolische" terugtrekking vermoedelijk in gelijke aantallen aan beide zijden zal geschieden en wel vóór dat de controle-commissies naar Spanje vertrekken. Het verloop der besprekingen. Het officieele communiqué, uitgegeven na de vergadering der sub-commissie van giste ren, luidt in hoofdzaak als volgt: De vertegenwoordigers hebben, gehoord de verschillende verklaringen en gezien den tastbaren vooruitgang naar overeenstem ming ter vergadering bereikt, op zich geno men om hun onderscheidene regeeringen op de hoogte te stellen van de besprekingen. De commissie kwam overeen, dat vóór de vol gende vergadering de voorzitter een werk wijze zal overwegen teneinde de voorstellen, welke in discussie zijn, ten uitvoer te bren gen. De volgende vergadering der sub-com missie wordt gehouden op Vrijdag. De Italiaansche verklaring. Volgens een door de Italiaansche am bassade gepubliceerd communiqué heeft Grandi in de vergadering der ondercom missie verklaard, dat de Italiaansche re geering bereid is er in toe te stemmen, dat een internationale commissie, belast met het treffen van een regeling voor en het oefenen van toezicht op de ver wijdering der vrijwilligers, onverwijld wordt benoemd en onmiddellijk naar Spanje gezonden wordt om het juiste aantal der aan beide zijden vechtende vrijwilligers vast te stellen. Het resultaat van dit onderzoek zal het mogelijk maken vast te stellen, op welke wijze en in welke verhouding de terugtrek king zou geschieden. In de tweede plaats is de Italiaansche re geering bereid, in een geest van verzoening en met het doel een algemeene grondslag voor overeenstemming te vinden, na te gaan, wat de beste en doeltreffendste wijze is om practische uitvoering te geven aan de in paragraaf 8 van het Britsche plan en in punt 2 van de Fransche verklaring genoem de maatregelen: het tijdstip en de wijze van toekenning der rechten van oorlogvoerenden. De Italiaansche regeering is bereid dit na e gaan, zoodra de commissie beschikt over het verslag der naar Spanje te zenden commis sie. Grandi voegde hieraan toe, dat hij zich er van bewust was, dat deze verklaring in be langrijke mate aanvaarding van het Britsch- Fransche standpunt beteekent en dat hij er niet aan twijfelde dat dit ten volle zal wor den gewaardeerd en een overeenstemmende tegemoetkoming aan de andere zijde tot ge volg zal hebben, zoodat men zal kunnen ko men tot de door ieder gewenschte overeen komst. Wat de terugtrekking der vrijwilligers betreft: Italië is ook bereid het Britsche voorstel van 21 Juni te aanvaarden, daar dit zich voor practische en gemak kelijke toepassing leent. Met deze aanvaarding bindt de Ita liaansche regeering zich niet ten aanzien van de verhouding der aantallen vrijwil ligers, die verwijderd zullen worden. Daarover zal men het eens moeten worden wanneer men tot de verwijde ring overgaat, aldus Grandi. In het officieele communiqué wordt ter aanvulling van het bovenstaande nog ge zegd, dat de Duitsche en Italiaansche verte genwoordigers het oorspronkelijke Britsche voorstel hebben aangenomen en verklaard niet te blijven aandringen op hun eisch tot het toekennen van oorlogvoerenden-rechten vóór de terugtrekking der vrijwilligers be gonnen is. Italië en Duitschland hebben toe gezegd zich te zullen vereenigen met de be slissingen, waartoe de commissies, die naar Spanje worden gezonden, komen. Algemeen werd gisteren verondersteld, dat de z.g. symbolische terugtrekking zal plaats vinden in gelijke aantallen aan beide zijden der in Spanje strijdenden en wel, voordat de controle-commissies naar Spanje vertrek ken. Vermoedelijk zal 't aantal der terug te trekken vrijwilligers Vrijdag worden vast gesteld. Eden gaf een resumé van de besprekingen en zeide, dat, indien altijd zoodanige vorde ringen als thans werden gemaakt, de proble men spoedig tot oplossing zouden geraken. Maiski, de Russische vertegenwoordiger, kon nog geen beslissing nemen ten aanzien van de werkwijze om het Britsche voorstel in werking te doen treden, omdat de Sovjet- Unie dit plan niet aanvaard had. Naar verder gemeld wordt zullen de rap porten der controlecommissies, die naar Spanje worden gezonden, in ontvangst wor den genomen door een of ander gezags- lichaam, wellicht de subcommissie zelve, dat een beslissing zal nemen ten aanzien van de vraag of de evacuatie voldoende zal zijn voortgeschreden om belligerenten-rechten aan beide partijen te kunnen toekennen. Uit een later bericht blijkt nog, dat, toen Grandi in de vergadering zeide, dat volgens het Britsche plan de sub-commissie op ieder oogenblik gedurende de terugtrekking der vrijwilligers zich zou kunnen bezig houden met het toekennen van oorlogsvoerenden- rechten, Eden antwoordde: „Volgens mijn meening beteekent dit: allereerst een sym bolische terugtrekking van een aantal vrij willigers, daarna een begin met de eigenlijk gezegde terugtrekking en vervolgens het be sluit van eenig gezagslichaam, dat substan tieele vooruitgang zal zijn bereikt, voldoen de om de toekenning van oorlogvoerenden rechten een feit te maken". De onder-com missie gaf haar goedkeuring aan deze inter pretatie van Eden. Engelsche persstemmen. Over de verrassende wending, die de be sprekingen in de niet-inmengingscommissie hebben genomen, schrijft de „Times": „De rede van Grandi is een groote stap vooruit in den zin van een redelijk en definitief ac- coord tot isolatie van het Spaansche conflict. Het onmiddellijke gevolg ervan zal zijn een vermindering van de ongerustheid, die ge wekt was door hetgeen zich voordeed als een dreigend gevaar van ineenstorting der niet- inmengingspolitiek. Het is dan ook een wer kelijke en belangrijke bijdrage tot een alge meene kalmeering". Na een ontleding van het plan der Ita liaansche regeering schrijft het blad dan ver der: „Uiteraard moet verondersteld worden, dat in afwachting van het rapport der com missie geen nieuwe versterkingen van man schappen en munitie naar de beide partijen in Spanje zullen worden gezonden, want dat zou de gebeurtenissen van gisteren tot een belachelijkheid maken. Wanneer het rapport zal worden bestudeerd, moet verondersteld worden, dat dit eveneens zal geschieden in denzelfden politieken geest en met denzelf den oprechten wensch om tot een overeen stemming te komen als blijkt uit de verkla ring van Grandi De „Daily Mail" schrijft: „Het Italiaansche gebaar zal in de geheele wereld toegejuicht worden. Het heldert de atmosfeer op en ver groot de hoop op een regeling van wat onop losbaar scheen". De „News Chronicle" echter zegt: „Het Italiaansche voorstel zal geen enkele ver wachting wekken. Het kan iets of in het ge heel niets beteekenen, al naar den geest, waarin Italië bereid is tot samenwerking. De Italiaansche houding in het verleden doet veronderstellen, dat de commissie een nieu we bron van uitstel zal zijn. De Britsche re geering moet het voorstel aanvaarden, maar moet dit doen met omzichtigheid en duide lijk zeggen, dat de Fransche grens zal kun- Gisteravond ongeveer tegen middernacht heeft zich voor de Nederlandsche kust, op vijftien mijlen afstand van IJmuiden, een zeer ernstige scheepsramp voorgedaan. Tijdens den dikken mist zijn twee Duitsche vrachtschepen de „Westfalia", welke van Rotterdam op weg was naar Kolberg (Duitschland Pommeren), en het Duitsche stoomschip „Schwalbe", dat van Riga kwam, met bestemming Rotterdam, via Antwerpen, met elkander in botsing gekomen. De „Westfalia" is hierbij gezonken. Van de dertien of veertien opvarenden konden slechts zeven man aan boord van de „Schwalbe" worden genomen. De motor-reddingboot van IJmuiden is onmiddellijk naar de plaats van de ramp uitgevaren. De „Schwalbe" kreeg averij boven de waterlijn en kon de reis voortzetten. Nadere bijzonderheden. Nader wordt gemeld, dat gered zijn de eerste-officier Frenz, de eerste-machinist Rust, de matrozen Gutsch en Okroy, de lichtmatroos Irmler, de stoker Saeringer en de bootsjongen Jaeniske. Volgens een radio-telegrafische mede- deeling van den kapitein vani de „Schwalbe" zijn nog acht opvarenden van de „Westfalia" zoek. De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat deze menschen zich nog in een boot hebbero kunnen redden en op zee rondzwalken. De „Schwalbe" heeft geruimen tijd de omgeving afgezocht, doch men heeft niets kunnen ontdekken. De „Neeltje Jacoba" van de Noord- en Zuidhollandsche Reddingmaatschappij kruist thans op de plaats van het onheil, doch de reddingspogingen worden door den dikken mist uitermate bemoeilijkt. De „Westfalia" is een zeer goede be kende in de Rotterdamsche haven, welke het schip gedurende een reeks van jaren regelmatig aanliep. De „Westfalia" was Maandag j.1., komende van Stolpmuende met een lading graan in de Rijnhaven ge arriveerd. Na de lossing heeft het schip Dinsdag in de Maashaven opnieuw een lading graan aan boord genomen, waarna 't Woensdagavond wederom naar Duitsch land is vertrokken. Ook de „Schwalbe" komt reeds jarenlang regelmatig te Rot terdam. Dit schip heeft op het oogemblik een lading stukgoederen aan boord. De „Schwalbe" is het eigendom van de Argo Reed. A.G. te Bremen. Het schip heeft een bruto inhoud van 842 en een netto-inhoud van 61 ton. Het is in 1920 te Bremen van stapel geloopen. Zeven menschenlevens te betreuren. Hedenochtend te negen uur heeft de plaatselijke commissie van de Noord- en Zuidhollandsche Reddingmaatschappij te IJmuiden van den schipper van de motor- reddingsboot „Neeltje Jacoba" draadloos- telefonisch bericht ontvangen, dat, hoewel men sinds vanochtend omstreeks half vier op de plaats van de ramp van de „West falia" naar drenkelingen had gezocht, geen spoor van overlevenden werd gevonden. De „Neeltje Jacoba" blijft nog eenigew tijd op zee om naar drenkelingen te zoeken, doch zal in den loop van den dag naar IJmuiden terugkeeren. Het Duitsche stoomschip „Schwalbe" is vanmorgen om 11 uur Vlissingen gepas seerd, op weg naar Antwerpen. De zeven geredden van de „Westfalia" bevinden zich nog aan boord van de „Schwalbe." De „Schwalbe" heeft bij de botsing ernstige schade aan bakboordsboeg, boven de waterlijn, gekregen. Bovendien heeft zij het bakboordsanker verloren. nen worden geopend, wanneer geen enkele vordering bereikt wordt". Het liberale orgaan stelt dan voor aan het hoofd der tellingscommissie „een man te plaatsen, die zich niet van zijn taak zal la ten afleiden door pluimstrijkerijen, iemand van het kaliber van Winston Churchill". De „Daily Herald" vraagt zich af wat de reden kan zyn van de ommekeer van den Duce: „Tracht hij een heropening van de Fransch-Spaansche grens te verhinderen? Hoe het ook zij, niemand zal dwaas genoeg zijn om wat er aan kansen schijnt te zijn om de terugtrekking der Italiaansche troepen te verzekeren voorbij te laten gaan". De „Peuple" bericht, dat het parket een onderzoek heeft ingesteld bij de Banque Fa- bri te Huy bij Luik. Het parket heeft enkele belangrijke documenten in beslag genomen en de particuliere brandkast van Charles Fabri verzegeld. De in beslag genomen do cumenten gaan terug tot 1930, toen de broer van den bankier van Huy, Henri Fabri, nog vice-gouverneur van de nationale bank was. Men vermoedt, dat dit onderzoek dus in ver band staat met het onderzoek naar de onre gelmatigheden bij de nationale bank. De „Nation Beige" heeft medegedeeld, dat ook een onderzoek is ingesteld bij de Belgi sche Congobank, waarvan Franck ook voor zitter van den raad van beheer is. Het onder zoek bij de nationale bank is aanleiding ge weest tot strenge maatregelen. Den geheelen dag mochten zekere leden van het personeel en van de directie hun kantoren niet verla ten. Regeeringscrisis aanstaande? De kabinetsraad, die morgen te Brussel bijeen zal komen, zal zich moeten bezig houden met de instructie, die geopend is op grond van zekere onregelmatigheden, die zich bij de Nationale Bank hebben voorgedaan. In verband hiermede schrijft de „Nation Beige", dat de feiten, waar mede het parket zich bezig houdt, terug gaan tot 1932. Daarbij is de raad van directeuren betrokken en bijgevolg van Zeeland zelf. Onder deze omstandigheden lijkt het, daar de eerste minister niet als zoodanig, maar als vice-gouverneur van de Nationale Bank bij de zaak betrokken is, logisch, dat hij de looper.de instructie ver gemakkelijkt, hetgeen niet het geval zou zijn, wanneer hij in functie bleef. Bijge volg, aldus het blad, is het wenschelijk, dat van Zeeland den koning zijn ontslag verzoekt. De „Nation Beige" schrijft verder: Wij meenen te kunnen bevestigen, dat ver scheidene ministers van meening zijn, dat een regeeringscrisis binnen zeer kort tijds bestek onvermijdelijk is geworden. Het zou dan ook niet verrassend zijn, wanneer, als van Zeeland zou aarzelen zyn ontslag aan den koning aan te bieden, of niet te juister tijd zijn collega's op de hoogte zou stellen van zijn voornemens, verscheidene ministers er toe zouden overhellen indi vidueel hun ontslag aan te bieden." Zooals men weet is van Zeeland op het oogenblik met vacantie in het zuiden van Frankrijk. Uit een artikel is het blad van Goering, de National Zeitung van Essen, blykt, dat Duitschland in zijn campagne tegen Tsjecho Slowakije rekent op den steun van Italië. Het blad schrijft: „De beteekenis van den spil BerlijnRome ligt niet alleen in de vriendschap tusschen Rome en Berlijn, maar ook in de oplossing van problemen, die moedig tot een oplossing moeten worden gebracht. Het herstel en de waarborging van de levensrechten der Sudeten-Duit schers is een van die „kwesties". Hieraan voegt het blad toe, dat in ver band met zijn nauwe vereeniging met Hon garije Italië steeds groote aandacht heeft- gewijd aan de door Tsjecho Slowakije je gens de Hongaren op zijn gebied genomen maatregelen en dat Italië in zijn politieke betrekkingen met de andere Europeesche mogendheden groot belang hecht aan een bevredigende regeling van de minderheids vraagstukken. „De officieele Duitsche politiek, zoo gaat het orgaan dan verder, heeft reeds lang het groote gevaar aangetoond, dat voor den Europeeschen vrede voortvloeit uit den te- genwoordigen politieken toestand in Tsjecho

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1