DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
China aanvaardt zijn crisis.
Vliegramp in België.
No. 271 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 17 November 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
,Een vereenigde natie van een grimmige
vastbeslotenheid."
Onvoorwaarde'iike steun aan de
regeering.
Elf dooderi te betreuren.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Coarant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b HERMS COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 felei 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 17 November.
De uitzetting van den Franschen journa
list Ravoux uit Duitschland houdt de Fran-
sche pers nog steeds bezig. Zoo schrijft de
Berlynsche correspondent van de „Temps",
dat het aangevoerde motief voor de uitzet
ting van Ravoux, den correspondent van
Havas, slechts een voorwendsel is voor het
verwijderen van een journalist, die slecht
stond aangeschreven bij het ministerie van
propaganda en in de Wilhelmstrasse. Het
bericht van de uitzetting heeft veel opzien
gebaard in buitenlandsche perskringen,
waar Ravoux zeer gewaardeerd werd. Na
de uitzetting van den correspondent van de
„Times" kunnen de buitenlandsche journa
listen slechts constateeren, dat de nieuwe
maatregel wijst op een stelselmatige poli
tiek, die ten doel heeft de verwijdering van
een geheele groep correspondenten, in het
bijzonder die van de groote bladen en de
agentschappen.
De Berlijnsche correspondent van de
„Intransigeant" herinnert eraan, dat eenige
Saarlandsche pastoors, die processies hadden
georganiseerd, waarbij om het einde van de
mond- en klauwzeerepidemie werd gebeden,
In de gevangenis zijn geworpen, omdat zij
de voorschriften hadden overtreden, vol
gens welke onnoodige bijeenkomsten en
vergaderingen, waar gevaar voor besmet
ting bestaat, verboden zijn.
De correspondent van „Le Soir" schrijft,
dat Ravoux, die vroeger secretaris van een
comité voor Fransch-Duitsche toenadering
is geweest, zich de vijandschap van het mi
nisterie van propaganda op den hals heeft
gehaald door zijn grondige kennis van
Duitschland en door zijn goede bronnen.
Op het oogenblik, dat een Fransch journa
list om een nietige reden uit Duitschland
verdreven wordt, is het goed zich te herin
neren, dat de Duitsche journalisten te Parijs
vrijelijk gebruik maken van de Fransche
politieke instellingen om op orde van Ber
lijn een stelselmatige anti-Fransche actie te
voeren. Nog dit jaar heeft de Fransche am
bassadeur te Berlijn bij de Duitsche regee
ring krachtig moeten protesteeren tegen de
bewuste vervalsching van een Fransch com
muniqué over de controle aan de Pyreneeën-
grens door correspondenten van het Duit
sche nieuwsbureau.
II
Er is zoowaar iets nieuws van de non-
interventie! In een vergadering van gister
middag heeft Maiski, de vertegenwoordiger
van de Sowjet-Unie, namelijk verklaard,
dat zijn regeering de resolutie van 4 Nov.
J.L onvoorwaardelijk aanneemt, teneinde
het practische werk van de commissie in
zake het terugtrekken van de vrijwilligers
uit Spanje te vergemakkelijken.
De Sowjet-Unie laat, evenals andere re
geeringen, den uitleg van den term „terug
trekken van het overgroote deel" in het
midden totdat deze kwestie in de commis
sie zal worden behandeld.
Bij de opening van de vergadering deelde
de voorzitter mede, dat tot nu toe nog geen
antwoord van een van beide partijen in
Spanje was ontvangen. Later werd medege
deeld, dat het overbrengen van de regeering
van Valencia naar Barcelona eenige vertra
ging heeft veroorzaakt. De voorzitter ver
klaarde verder, dat de subcommissie gaarne
opheldering wil verschaffen, in de hoop, dat
beide partijen de voorstellen zullen aan
nemen, zoodat dan tijdverlies kan worden
bespaard.
Vervolgens legde Maiski zijn verklaring
af. De sub-commissie was het erover eens
dat het feit, dat de Sowjet-Unie haar voor
behoud inzake de rechten van oorlogvoe
renden had teruggetrokken, aan beide par
tijen in Spanje moest worden medegedeeld.
In het communiqué wordt o.a. gezegd, dat
de subcommissie volledig rapport heeft ont
vangen inzake den vooruitgang welke is ge
maakt sedert de laatste bijeenkomst in de
technisch vraagstukken van de drie voor
naamste punten van het plan, dat aan beide
partijen in Spanje is voorgelegd, waarin
sprake is van het terugtrekken van de vrij
willigers, het toekennen van de rechten van
oorlogvoerenden en het herstel en de ver
scherping van de controle.
De technische besprekingen worden
voortgezet en aan de subcommissie werd
medegedeeld, dat haar een technisch rap
port over deze drie vraagstukken de vol
gende week zal worden voorgelegd.
De correspondent van de Manchester
Guardian te Sjanghai geeft het volgende
belangwekkende beeld van China's verzet:
Een van de belangrijkste evenementen van
de tegenwoordige crisis in China is de ma
nier waarop de gemiddelde Chinees de ge
dachte heeft aanvaard dat de toekomst van
zyn land op het spel staat en dat iedereen
daarvoor zijn offers heeft te brengen. Zoo
wel buitenlandsche als Chineesche waarne
mers zijn getroffen door de vanzelfspreken
de wijze, waarop lieden wier huizen en wier
zaken vernietigd zijn, zich aanpassen aan de
wanhopig moeilijke toestanden. Meer dan
een buitenlandsche zakenman heeft verwij
ten laten hooren aan het adres van de re
geering te Nanking, omdat deze een oorlog
had moeten voorkomen, doch dergelijke ver
wijten hoort men van de Chineezen te
Sjanghai in het geheel niet.
Niettemin hebben alle Chineezen en niet
alleen die te Sjanghai op de gruwelijkste
manier de lasten van dezen oorlog te dra
gen. Een groot gedeelte van de in fabrieken
arbeidende bevolking is buiten werk, vele
boeren hebben hun werk niet kunnen doen,
zoodat er op tal van plaatsen niet gezaaid
is en ook op vele plaatsen niet geoogst is
kunnen worden; duizenden handelslieden
zijn totaal geruïneerd, ambtenaren, onder
wijzers en tal van lieden in vrije beroepen
hebben in het geheel geen inkomsten meer.
Duizenden families uit Nanking, Sjanghai,
Soetsjou en andere steden, arm en rijk, hoog
en laag, hebben zich in het binnenland te
ruggetrokken met het nieuws dat Japan een
open oorlog voert in China.
Millioenen verdrevenen.
In de geschiedenis van China zal nog niet
vaak een verplaatsing van volksmassa's op
zoo groote schaal als thans plaats vindt zijn
voorgekomen. Millioenen menschen zijn van
hun huizen vertrokken. Het is moeilijk te
zeggen waartoe deze volksverhuizingen in
de toekomst zullen leiden, doch dat de ge
volgen aanzienlijk zullen zijn is wel te voor
spellen. In de eerste plaats zijn ontelbare ge
wone mannen en vrouwen zich plotseling be
wust geworden van een nationaal gevoel en
een eenheid. Zij die het land ingetrokken
zijn, en zij die met deze uitgewekenen in
aanraking gekomen zijn, vertoonen een hou
ding tegenover Japan, die geen enkelen
twijfel overlaat. Het nationaal gevoel en het
gevoel voor eenheid worden in de grootste
mate in de hand gewerkt en uitgebreid door
het gemeenschappelijk lijden. Daar komt
nog bij dat de intellectueele leiders het bin
nenland ingetrokken zijn, aangezien de uni
versiteiten verplaatst zijn naar veiliger stre
ken, en dit beteekent zoowel voor hen zelf
als voor het volk waartusschen zij zich thans
bevinden, zeer veel.
Het moderniseeringsproces moet op deze
wijze wel versneld worden, zoowel in Mid
den als in West-China. Daar staat tegenover
dat tal van vluchtelingen en ook talrijke
Chineezen die gebleven zyn waar ze waren
dakloos geworden zyn of zonder werk zijn
geraakt en de veronderstelling ligt voor de
hand, dat zy eerste klas materiaal voor ban
dieten zullen vormen, tenzij de regeering er
in zal slagen een plan uit te werken om hen
ergens te werk te stellen. Er worden pogin
gen in het werk gesteld om Chineesche in
dustrieën meer naar het binnenland over te
planten, maar dat kan niet zoo vlug gebeu
ren, of in dien tusschentijd vinden de Japan
ners gelegenheid om tal van die fabrieken t°
vernietigen. De economische toestand zal
nog ernstiger worden als de markten gedes
organiseerd geraken en wanneer de boeren
minder gaan verbouwen in een tijd dat een
eisch is dat er meer verbouwd wordt in ver
band met het feit dat de import van buiten
landsche levensmiddelen zoo bijzonder
moeilyk is. Buitenlandsche waarnemers ge-
looven dat eT gegronde reden is om het voe-
dingsvraagstuk zeer ernstig te noemen en
dat zeker overgegaan zal moeten worden tot
een nauwkeurige organisatie en distributie
van de voedingsmiddelen.
Grimmige vastberadenheid.
De Chineesche natie in haar geheel staat
tegenover dezen toestand op een manier die
inderdaad zeer indrukwekkend is. Een reeds
jarenlang in China werkend Engelsch mis
sionaris heeft verklaard nog nimmer een
„zoo grimmige vastbeslotenheid" bij de Chi
neezen te hebben waargenomen'. Het is dui
delijk dat zy met hun ruggen tegen den
muur staan. De menschen zijn kalm, zy la
ten zich niet meesleepen door hun emoties
en over het algemeen zijn zij zwijgzaam.
Van luidruchtige betoogingen is zoo goed als
geen sprake. De jongelieden zingen vader-
landsche liederen en die klinken ook uit de
radio. Onder vluchtelingen is de berusting,
de geest van geduld en de kracht om ontbe
ringen te doorstaan verbazingwekkend.
Was dat niet zoo, dan zou bijvoorbeeld de
internationale nederzetting te Sjanghai by
voortduring in een staat van revolutie zijn.
De Britsche en Amerikaansche autoriteiten
schijnen, toen zij evacuatie van hun onder
danen uit Sjanghai aanbevalen, van meening
geweest te zijn, dat onlusten te vreezen zou
den zijn van de zijde van Chineesche vluch
telingen, doch de zelfbeheersching van de
Chineesche soldaten en burgers heeft deze
vrees geheel doen verdwijnen.
Opmerkelijke onderlinge hulp
vaardigheid.
Opmerkelijk is ook de geest van onder
linge hulpvaardigheid. Al is het waar, dat
rijke Chineesche burgers niet altijd royaal
geantwoord hebben op aanvragen van hulp-
comité's, de openbare organisaties in China
geven nu toch in groote afmetingen geld en
steun, waar dat maar noodig is. In vele ge
vallen verrichten Chineesche artsen en ver
pleegsters hun werk zonder belooning. On
derwijzers gaan voort hun lessen te geven
voor half salaris of heelemaal zonder sala
ris. Toen veelvuldig bommen vielen in de
straten van de internationale concessies,
brachten ricksjawkoelie's op eigen houtje
gewonden naar de ziekenhuizen zonder eeni
ge belooning. Padvinders helpen in de zie
kenhuizen en bij het werk onder de vluchte
lingen en op het oogenblik zijn er ook pad
vinders bezig gewonden uit de vuurlinie te
halen, een gruwelijk maar uiterst noodzake
lijk werk. Zij doen dit nu al een paar maan
den, deze jongens, en er is nog niets van te
bekennen dat hun geestdrift zou verminde
ren. De Chineesche meisjes blijven daar
niet bij achter. Eenigen tyd geleden bezocht
ik een Chineesch noodhospitaal in een dans-
etablissement, waar een tweehonderd ge
wonden waren neergelegd, o.a. een Chi
neesch jongetje van vier jaar, in beenen en
buik gewond, dat met zijn gewonden vader
in één bed lag. Onder de verpleegsters
allen vrijwilligsters waren ook een doziin
jonge Chineesche meisjes, zoogenaamde
taxi-dansmeisjes uit het etablissement, die
zich twaalf uur op een dag uitsloofden voor
de gewonden en die hun werk alleen met
voedsel vergoed kregen. Tal van meisjes,
die in de thans vernielde katoenfabrieken
werkten, verrichten ook goede diensten in
de ziekenhuizen. Sommige van deze jonge
vrouwen hebben zich zelfs vrijwillig aange
meld voor Roode Kruis-werk aan het front
en haar hulp is aanvaard. Zulke voorbeel
den zyn er ontelbare te noemen. Of deze
vastbeslotenheid en deze eensgezindheid
behouden kunnen blijven tot in het volgen
de jaar moet nog blijken, doch het is zeker,
dat het Chineesche volk zyn regeering op
het oogenblik tot in het uiterste zal steunen.
Het jammerlijke is, dat dit feit, zoo over
tuigend duidelijk voor iederen neutralen
waarnemer, den Japanschen leiders schijnt
te ontgaan, die onwaarschijnlijk blind voor
de ontwikkeling in China van de laatste ja
ren, zich niet anders kunnen voorstellen
dan dat de Chineesche regeering volkomen
los staat van het Chineesche volk.
De regeering te Nanking symbool
van een toekomst.
Tien jaar geleden mocht dat nog waar
zijn, thans is het niet meer het gevaL De
politieke ontwikkeling van de laatste jaren
mag nog niet alle persoonlijke ambities van
provinciale autoriteiten en legerbevelheb
bers hebben gedoofd, doch het is zeker, dat
de centrale regeering voor het grootste ge
deelte van het Chineesche volk de hoop van
de toekomst symboliseert. Het volk gelooft
niet dat deze regeering in alle opzichten on
feilbaar is, en het is klaar om critiek te
oefenen als de regeering tekortkomingen
toont, maar het is de regeering van het
Chineesche volk en dit volk staat achter die
regeering in dezen tyd van crisis.
Indien nog een stimulans noodig was ge
weest voor deze eenheid, dan hebben de Ja-
pansche vliegtuigen in hun actie tegen een
totaal weerlooze burgerbevolking in ver
schillende deelen van het land en de wilde
vernietiging van China's opvoedkundige en
cultureele instituten die zeker geleverd. Het
is te vreezen, dat afgezien van buiten
landsche interventie geen einde aan de
zen toestand zal komen voor dat de Japan
ners tot het inzicht komen dat zy geen oor
log voeren tegen een zooals zy vertellen
„kliek van militairen te Nanking", maar
tegen een geheel volk welks verdraagzaam
heid tot het uiterste is getergd en dat vast-
Naby Oostende is gister een vlieg
tuig van de lyn MuencyenBrussel
Oostende neergestort. Hierbij zijn alle
elf inzittenden, acht passagiers en de
drie leden der bemanning, om het leven
gekomen.
De omgekomenen zyn: de weduwe
van den onlangs overleden groothertog
Ernst Ludwig von Hessen, Eleonore,
groothertog Georg Donatus, zijn echt-
genoote Cecilie, geboren prinses van
Griekenland en hun beide zoons Ludwig
Ernst en Alexander Georg, verder Frei-
herr von Riedessel zu Eisenbach,
ingenieur Martens en het kamermeisje
van de groothertogin Lina Hahn, en de
geheele bemanning, bestaande uit den
bestuurder, den radio-telegrafist en
den werktuigkundige.
De oorzaak van de ramp moet in den mist
gezocht worden. Het vliegtuig was te 13.53
uur van Frankfort vertrokken: in verband
met de weersomstandigheden was het niet te
Brussel geland. De bstuurder wilde te
Steene, een buitenwijk van Oostende, dalen,
doch de machine kwam daarbij in botsing
met een fabrieksschoorsteen. Een vleugel
werd van het toestel losgescheurd, het vlieg
tuig stortte neer en vloog in brand. De
lijken der slachtoffers waren verkoold. Het
vliegtuig was een toestel van de Sabena.
Een zwaar beproefde familie.
De bij het vliegtuigongeluk om het leven
gekomen leden der hertogenlijke familie
van Hesse zijn prinses Eleonore, de weduwe
van den onlangs overleden groothertog
Ernst Ludwig.
Eleonore was op 17 September 1871 te
Solms geboren. Haar zoon, prins George,
werd 9 November 1906 geboren. Zyn ge
malin was prinses Cecilie van Griekenland
en Denemarken, die op 22 Juni 1911 op het
slot te Tatoi (Griekenland) was geboren.
Hun beide zoontjes, de prinsen Ludwig en
Alexander, waren zes en vier jaar oud.
Het gezelschap was op weg naar Londen,
waar het de huwelijksplechtigheid zou bij
wonen van den broer van prins George, die
attaché is by de Duitsche ambassade aldaar,
die Zatterdag a.s. in het huwelijk zou treden
met mej. Margaret Geddes, de dochter van
Sir Auckland Geddes.
De om het leven gekomen groothertog,
prins George, was een achterkleinzoon van
koningin Victoria.
De overige slachtoffers.
De bestuurder van het vliegtuig, de heer
Lam botte, was gehuwd en vader van drie
kinderen, de marconist Courtois was even
eens gehuwd en vader van één kind, ter
wijl de werktuigkundige Lansmans vrijgezel
was.
Het toestel sloeg na de botsing tegen den
schoorsteen over den kop en kwam met de
wielen omhoog op den grond terecht.
Het toestel was in Mei in gebruik ge
nomen. Het kon 17 passagiers vervoeren.
Een twintigtal arbeiders, dat aan het werk
was in een bij de plaats van het ongeluk
gevestigde steenbakkerij, heeft het ongeluk
zien gebeuren. Een fiets en eenige klee-
dingstukken, die aan deze arbeiders toe
behoorden, zijn door het vuur vernield.
Het vliegtuig was in verbinding gebleven
met het vliegveld, zoodat de op het vlieg
veld dienstdoende marconist in zijn toestel
duidelijk den val van het vliegtuig hoorde.
Mist de oorzaak.
Over de vliegramp by Oostende wordt
nader gemeld, dat het vliegtuig, dat wegens
den mist niet te Brussel was geland, te
Oostende wilde dalen om twee Belgische
passagiers aan boord te nemen. Te 14 uur
was de lucht nog open, doch plotseling kwam
een zware mist opzetten. Het vliegtuig
kruiste een tijdlang in de lucht en kwam,
toen het lager ging vliegen, in botsing met
een 70 meter hoogen schoorsteen. Het
bovenstuk van dezen schoorsteen, ter lengte
van 15 meter brak af. Een vleugel en één
der motoren werden van het toestel ge
scheurd en kwamen terecht op het dak van
een naast den schoorsteen liggend gebouw.
Het vliegtuig viel en kwam ondersteboven
op den grond.
Het ongeluk met het toestel van de Sabena
by Oostende kan niet geweten worden aan
den piloot aldus het oordeel van den
vlieger Georges Hanet, die getuige geweest
is van de ramp en die een onderhoud heeft
toegestaan aan een vertegenwoordiger van
de „Derniere Heure". De oorzaak moet ge
zocht worden in de gebrekkigheid van de
vuurpijlen, die men had moeten afschieten,
om den piloot Lambotte het vliegveld aan te
wyzen.
De eerste vuurpijl functionneerde goed.
De tweede mislukte en de derde werd te
laat de lucht ingezonden. Lambotte die hier
had willen landen, begon met de landings
manoeuvre na vuurpylen voor de plaats
bepaling te hebben aangevraagd. Daar de
vuurpijlen echter te laat kwam, vloog hij
over het vliegveld heen en botste tegen het
obstakel, dat aan den anderen kant stond.
besloten is de zaak uit te vechten, wat ook
de kosten zullep zyn.
Ministers verlaten Nanking.
Van het front is weinig nieuws te vertel
len, alleen blijkt uit de jongste berichten,
dat China er niet best voor staat. Zoo heeft
de Chineesche regeering besloten de mi
nisteries uit Nanking te doen vertrekken.
De ministeries van financiën, buitenlandsche
zaken en de volksgezondheid zullen te Jian-
kau gevestigd worden, de overige zullen
naar Tsjoengking in de provincie Tsetsjoean
of naar Tsjangsja gaan.
De militaire bureaux zullen te Nanking
blijven, het oppercommando zal de stad tot
het uiterste verdedigen.
In het gebied van Sjanghai zyn nieuwe
versterkingen aangekomen, men raamt het
aantal Japansche soldaten hier thans op een
kwart millioen.
In het merengebied ten Oosten van Soet-
sjau wordt hevig gevochten. Van Japansche
zyde wordt medegedeeld, dat de opmarsch
wordt gehinderd door de vele lijken van
Chineezen op de wegen. Toen de Chineezen
uit Kwinsan terugtrokken lieten zy de ly-
ken van vijfduizend gesneuvelden, waaron
der een generaal-majoor, achter.
Kolonel Watteville, de vertegenwoordiger
van het internationale roode kruis, schat de
Chineesche verliezen sedert het begin van
den strijd aan alle fronten op achthonderd
duizend dooden en gewonden.
Treedt Tsjang Kai Sjek af als
premier?
Van betrouwbare en gezaghebbende
zijde wordt gemeld, dat Tsjang Kai
Sjek het voornemen heeft af te treden
als president van den uitvoerenden
Joean en zich geheel te wijden aan zijn
taak als opperbevelhebber van het
Chineesche leger.
De minister van financiën, Koeng, zou
zich belasten met het premierschap en
tegelijkertijd de portefeuille van finan
ciën blijven beheeren.
Graaf Wielopolska vraagt gratie voor
zijn vrouw. - De Poolsche graaf Josef
Wielopolska, wiens vrouw vier maanden
geleden door de Duitsche autoriteiten te
Berlijn werd gearresteerd als verdacht van
spionnage, heeft het volgende telegram tot
Hitier gericht
„Doe een beroep op Uwe Excellentie,
zoowel als mensch als vader. Sedert elf
maanden bevindt myn vrouw zich te Berlijn
in de gevangenis. Haar lot ligt in uwe han
den. Geef ons dochtertje van zeven jaar
haar moeder terug".
Gravin Wielopolska bevindt zich thans in
de gevangenis te Moabit in afwachting van
het einde der instructie. Haar advocaat is
niet op de hoogte gesteld van de ten laste
gelegde feiten en hem werd ook niet toege
staan zijn cliënte te bezoekene.
Algemeen veronderstelt men, dat de gra
vin zal worden uitgewisseld tegen een Duit-
schers, die om dezelfde reden spionnage
in Polen wordt gevangen gehouden.
Slachtoffers van vergiftige paddestoe
len. - In twee plaatsen in het Noorden van
Portugal zijn zes personen na het eten van
vergiftige paddestoelen gestorven. Verschei
dene personen verkeeren nog in levensge
vaar.
