DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Na de verovering van Sjanghai.
Donderdag 25 November 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
De huiszoekit gei in Frankrijk.
Bij generaal Seigneur niets
gevonden.
China voor de Chineezen I
De Brusselsche conferentie.
Het anti-communistische pact
bestaat een jaar.
Madrid gebombardeerd.
Meer dan 2000 granaten op de
stad neergekomen.
De staking der Weensche
studenten.
Ook staking te Graz en InnsbrUck.
Aardig voorval met koning
Leopold.
Herinnering uit den oorlog.
PIRITUS voor aanmaken
van haarden. (Houtskool
Orkaan boven Oost-Java.
Postverzending van
St. Nicolaas-pakketten.
De vrijmetselarij in Zwitserland,
Plebisciet over opheffing.
Nieuws iri 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRJJS DER GEWONE ADVERTENTIEN;
Van 15 regels f 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V Boen en Handelsdruk
kerij r h HERMS COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 felef 3320, redactie 3330.
No. 278 nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 25 November.
Nogmaals moeten wij hier het bezoek
van lord Halifax aan Duitschland be
spreken, omdat er langzamerhand toch
enkele bizonderheden bekend zijn gewor
den over deze reis. Uit vrij nauwkeurige
inlichtingen, die in politieke kringen in
Londen verkregen konden worden, blijkt
dat bij de besprekingen, die lord Halifax in
Duitschland gevoerd heeft, de volgende
hoofdpunten naar voren zijn getreden:
1. Duitschland houdt zich bij het stelsel
van tweezijdige verdragen door onderhan
deling tüsschen de Staten afzonderlijk.
2. Het koestert geen stelselmatigen af
keer jegens Genève en zou eventueel met
tertijd niet weigeren, terugkeer te overwe
gen naar den Volkenbond, indien deze zou
worden hervormd.
3. Duitschland heeft in midden-Europa
geen territoriale bedoelingen.
4. Met Tsjecho-Slowakije wenscht het
betrekkingen van goede nabuurschap, die
verkregen zouden kunnen worden door
rechtstreeksche onderhandeling, leidende tot
een overeenkomst, gelijk aan het Duitsch
Oostrijksche Verdrag van 11 Juli 1936.
5. Duitschland verlangt koloniën, die het
noodig heeft in verband met zijn gebrek
aan grondstoffen, zijn dichte bevolking en
zijn prestige als wereldmacht.
Uit bovenstaande moet blijken, dat deze
vijf punten besproken zijn en men
mag dus niet van Duitsche e i s c h e n spre
ken. Volgens Britsche kringen was de ont
moeting bedoeld als een gelegenheid om
contact te zoeken. Er was een informeele
bespreking, waarbij de politieke toestand in
oogenschouw werd genomen, doch er was
geen sprake van onderhandelingen of ge
marchandeer aan een van beide zijden.
Chamberlain heeft in het Lagerhuis nog
maals meegedeeld, dat de besprekingen
van Halifax een vertrouwelijk karakter
droegen, en dat hij er van overtuigd was,
dat het Lagerhuis niet van hem zou ver
wachten, dat hij hierover in dit stadium een
nadere verklaring zou afleggen.
Het is echter mijn meening, zoo vervolg
de Chamberlain, dat het bezoek van waarde
is geweest voor het bevorderen van het ge
koesterde verlangen naar de totstandkoming
van een beter wederzij dsch begrip.
Op een andere vraag antwoordde de pre
mier, dat hij er wel op wilde wijzen, dat de
In de pers verschenen beweringen niet
slechts onverantwoordelijk, doch tevens in
hooge mate onjuist zijn.
Op een vraag van Attlee antwoordde
Chamberlain, dat er geen formeele afspraak
met de Duitsche regeering bestond, dat om
trent den aard der besprekingen geen bij
zonderheden konden worden medegedeeld,
doch wel was men het er over eens, dat de
besprekingen vertrouwelijk dienden te blij
ven.
De labour-afgevaardigde, Arthur Hender-
son vroeg vervolgens of toezeggingen wa
ren gedaan, en of de Fransche regeering
volledig op de hoogte werd gehouden van
wat er gebeurt. Hierop verklaarde Cham
berlain, dat geen toezeggingen waren ge
daan en dat de Fransche regeering natuur
lijk nog niet van het resultaat der bespre
kingen op de hoogte was gesteld.
Op een nadere vraag van Attlee ver
klaarde de premier, dat natuurlijk geen
verplichtingen van welken aard ook zouden
worden aangegaan, zonder dat het Huis in
de gelegenheid zou worden gesteld, hierover
zy'n meening kenbaar te maken.
Chamberlain deed vervolgens de mede-
deeling, dat de Fransche minister-president
en de Fransche minister van buitenlandsche
zaken een uitnoodiging van de Britsche re
geering hebben aanvaard om op 29 en 30
November een bezoek aan Londen te
brengen voor het wisselen van gedachten
over den internationalen toestand met hem
zelf en met Eden.
De huiszoeking, welke gister is verricht
bij generaal du Seigneur, den vroegeren
chef van het militaire kabine van Laurent
Eynac, toen deze minister van Luchtvaart
was, schijnt geen belangrijke ontdekkingen
te hebben opgeleverd.
Er zijn enkele dossiers in beslag genomen,
doch men weet nog niet of deze van betee-
kenis zijn De generaal heeft de uitnoodi
ging ontvangen zich naar het Bureau van
de Nationale Veiligheidspolitie te begeven,
waar hij gistermiddag is ondervraagd.
Nieuwe hu boekingen.
De rechter van instructie van Ceret heeft,
bijgestaan door veertien commissarissen of
inspecteurs, huiszoeking verricht in een
aanzienlijk landgoed in het gehucht Cos-
prons. tusschen Banyuls en Port Vendres.
Deze huiszoeking, welke in verband staat
met de kwestie der Cagoulards, leverde
geen enkel resultaat op.
De Negenmogendheden-Conferentie
heeft gistermiddag twee bijeenkomsten
gehouden. In de eerste zwichtte de
Chineesche delegatie voor den drang
van verscheidene andere delegaties: zij
stemde in met den tekst van de slot
verklaring.
In deze verklaring wordt onder meer
gezegd, dat de beginselen van het verdrag
van Washington opnieuw bevestigd worden.
In de bestaande omstandigheden kan de
conferentie niet met kans op succes bij
dragen tot de verwezenlijking van het pro
gramma. Er is tijd noodig voor de bestudee
ring van nieuwe procedures: een verdaging
voor onbepaalden tijd is noodig. De confe
rentie zal bovendien opnieuw kunnen wor
den bijeengeroepen door den voorzitter of
twee statenleden.
Een speciale Chineesche verklaring.
In de tweede bijeenkomst verzocht de
Chineesche gedelegeerde, terwijl hij de
slotverklaring in een geest van solidariteit
wenschte te aanvaarden, kennis te nemen
van zijn eigen verklaring en deze aan de
eindverklaring toe te voegen.
De Chineesche verklaring betreurt het,
dat de Chineesche voorstellen tot het aan
vaarden van zekere stellige maatregelen niet
in overweging zijn genomen. De delegatie
is van meening, dat deze gemeenschappe
lijke actie onontbeerlijk is bij iedere poging,
een einde te maken aan de Japansche
agressie, en het herstel van den vrede in
het Verre Oosten te verhaasten.
De afgevaardigde van Nieuw-Zeeland en
de voorzitter, Spaak, brachten vervolgens
hulde aan de verzoeningsgezindheid der
Chineesche delegatie. Ook Norman Davis,
lord Cranborne en de Tessan namen het
woord.
Onderdrukking van Chineesche
actie.
In officieele Japansche kringen verklaart
men, dat nu de Japanneezen het gebied
van Sjanghai bezet hebben, de geheele
Chineesche invloed en organisatie in de
internationale nederzetting en de Fransche
concessie, welke de Chineezen tot dusverre
gebruikten ter bevordering van hun mili
taire doeleinden, door de Japansche troepen
in bedwang moet worden gehouden.
Genoemde kringen duiden niet aan, welke
Chineesche organen zg in het bijzonder
bedoelen, maar het Japansche blad „Nisji-
nisji" verneemt, dat de Japansche autori
teiten in Sjanghai de autoriteiten van de
Internationale nederzetting en van de
Fransche concessie zullen verzoeken, elke
Chineesche actie of organisatie te onder
drukken en wel met name:
1. De communistische organisatie.
2. De anti-Japansche organisaties, met
name die van de Kwo-Min Tang en van het
Volksfront.
3. Het optreden der burgerlijke en mili
taire leiders der regeering van Nanking.
4. Het geheele bestuursinrichting van de
regeering van Nanking.
5. De banken en andere financieele in
stellingen, welke met de regeering van Nan
king verbonden zijn, alsmede dagbladen en
persbureaux.
6. Het beheer over de post, telegrafie en
telefonie.
7. Het beheer over de douane-ontvangsten.
De „Nisji" wijst er voorts op, dat de Ja
pansche militaire verrichtingen in het ge
bied van Sjanghai ernstig belemmerd wor
den door de partijdigheid voor de Chineezen
welke de autoriteiten van de internationale
nederzetting en van de Fransche concessie
aan den dag leggen. Het blad zegt, dat de
nederzetting geen uitbreiding vormt van
Britsch of Fransch gebied, en dat de Ja
pansche autoriteiten te Sjanghai daarom
wellicht zullen optreden, indien hun boven
vermelde verzoek door de autoriteiten der
buitenlandsche nederzettingen wordt ver
worpen.
Japansche houding t. a. v. China
onveranderd.
Generaal Oegaki, lid van den adviseeren-
den raad der Japansche regeering, heeft
tegenover vertegenwoordigers van de bui
tenlandsche pers verklaard, dat de houding
van Japan in het ChineeschJapansche
conflict niet is veranderd. Hij verklaarde
o.a., dat de Japansche regeering volgens
het beginsel „China voor de Chineezen" het
Chineesche volk1 zelf zal laten beslissen
omtrent zijn toekomstigen regeeringsvorm.
Daar het militaire optreden van Japan
niet tegen het geheele Chineesche volk is
gericht, doch tegen de anti-Japansche com
munistische elementen in China, is een oor
logsverklaring niet noodig geweest. Een
oorlogsverklaring had bovendien bepaalde
internationale moeilijkheden mede kunnen
brengen.
Anti-Britsche gezindheid heerscht in Ja
pan slechts in bepaalde kringen en niet
onder het geheele Japansche volk. De
vijandige houding jegens Engeland is, naar
Oegaki zeide, een gevolg van de overtuiging,
dat eenige groote mogendheden China mo
reel en miliair terzijde staan, waardoor de
beëindiging van den oorlog wordt ver'
traagd.
Met betrekking tot de binnenlandsche
politiek wees Oegaki erop, dat een wijzi
ging van het tegenwoordige regeeringsstel-
sel in den geest van een totalitairen staat
voorloopig waarschijnlijk niet te verwach
ten is.
Voedselgebrek in Fransche concessie?
In de Fransche concessie te Sjanghai heeft
gisteren een groot aantal Chineesche vluch
telingen getracht, de rijstwinkels te bestor
men. De politie moest met den gummistok
tegen de menigte optreden. Naar verluidt
zou men bij de levensmiddelenvoorziening
in de Fransche concessie met aanzienlijke
moeilijkheden te kampen hebben.
Ter gelegenheid van den eersten ver
jaardag van de önderteekening van het
Duitsch-Japansche anti-communistische ver
drag heeft de Japansche keizer veertig
vooraanstaande Duitschers een onderschei
ding verleend.
Tegelijkertijd heeft de Duitsche regeering
aan 49 Japaneezen een ridderorde verleend.
De Italiaansche regeering, die kort geleden
tot dit verdrag is toegetreden, heeft Masaaki
Hotta, den Japanschen ambassadeur te
Rome, als erkenning voor zijn verdiensten
bij de totstandkoming van dit drievoudig
verdrag bewezen, de orde van St. Maritius
en Lazarus verleend, terwijl de Japansche
keizer den Italiaanschen ambassadeur te
Tokio, Giacinto Auriti met het grootkruis
van de Orde van de Rijzende Zon heeft
begiftigd.
Hirota over het verdrag.
Ter gelegenheid van de herdenking van
den verjaardag van het verdrag heeft de
minister van Buitenlandsche Zaken, Hirota,
de pers een verklaring doen toekomen,
waarin hij er op wees, dat het een jaar ge
leden tusschen Tokio en Berlijn gesloten
verdrag onlangs door het toetreden van
Italië versterkt was.
In deze verklaring zeide Hirota verder,
dat de communistische ideeën en de Japan
sche nat. structuur elkander even weinig
verdragen als water en vuur en dat daarom
de communisten met alle beschikbare mid
delen moeten worden uitgeroeid. Het drie
voudig anti-communistische verdrag is geen
gewoon verbond, gebaseerd op materieele
belangen, doch één gebaseerd op een vorm
van loyaliteit en geestelijke eenheid.
Vervolgens wees Hirota er op, dat terwijl
de uitwerking van het verdrag tusschen de
drie mogendheden zich in China reeds open
baart, het verdrag zelf niet weinig com
mentaar in het buitenland heeft uitgelokt.
Hij ontkende, dat het tegen eenig bepaald
land zou zijn gericht en deelde verder
mede, dat het niet exclusief is. Elk misver
stand zal verdwenen zijn, wanneer wij er op
wijzen, dat het verdrag open staat voor
toetreding van elk land, dat sympathiseert
met den geest daarvan. Echter, aldus ging
Rirota verder, moet elk land, dat tol het
verdrag wenscht toe te treden, bereui en in
staat zijn communistische elementen vol
ledig te onderdrukken
Tenslotte wees Hirota er op, dat het Ja
pansche volk moet trachten met nog groote-
re vastberadenheid de tegenwoordige moei
lijkheden te boven te komen, en de doel
einden van Japans buitenlandsche politiek te
bereiken
Feestdiner in Berlijn.
De Japansche ambassadeur te Berlijn,
graaf Moesjakoji, heeft ter gelegenheid van
den verjaardag der önderteekening van het
Duitsch-Japansche anti-communistische ver
drag een groot diner aangeboden, waaraan
ook Hitier heeft aangezeten.
De Italiaansche ambassadeur was het
eenige lid van het diplomatieke coips, dat
aan den maaltijd heeft deelgenomen.
Madrid is gisteren gedurende meer
dan één uur gebombardeerd.
Meer dan tweeduizend granaten zijn
op de stad terecht gekomen.
Men weet nog niet hoeveel slacht
offers er te betreuren zijn.
Strijd bij de Universiteitswijk
In de laatste avonduren is een vrij hevig
gevecht geleverd in den sector van de uni
versiteitswijk.
De vijand probeerde deze wijk te verlaten
en slaagde er in de linies der regeerings-
troepen te naderen.
Een hevig vuur, dat de regeeringstroepen
onmiddellijk ontketenden dwong den op
standelingen zich snel terug te trekken en
veroorzaakte vele dooden en gewonden.
Om half elf gingen de opstandelingen over
tot een bombardement van de hoofdstad
waarbij zij gebruik maakten van granaten,
voor het meerendeel van het kaliber 77
m.m. en 155 m.m.
Te middernacht zijn nog eenige granaten
op de stad neergekomen.
De staking der studenten duurt te Weenen
voort. Zij heeft zich thans ook uitgebreid
tot de universiteiten van Graz en Innsbrück.
Zij gaat gepaard met incidenten, welke
steeds meer het politieke karakter dezer
beweging doen blijken.
De Weensche politie heeft de katholieke
studenten, die zich openlijk solidair hadden
verklaard met de autoriteiten, moeten be
schermen tegen de bedreigingen hunner
stakende kameraden.
Te Graz hebben de studenten de univer
siteit ontruimd en een betooging georgani
seerd. De politie heeft de demonstranten
moeten verspreiden.
Te Innsbrück is de universiteit het too-
neel geweest van wanordelijkheden, waarbij
ook elementen, die niets uitstaande hebben
met de universitaire jeugd, betrokken zijn
geweest.
De politie heeft een gebouw moeten ont
ruimen. In de stad hebben zich eenige klop
partijen voorgedaan.
Gisteravond zouden wedstrijden om het
zwemkampioenschap worden gehouden. De
politie heeft deze wedstrijden evenwel ver
boden, daar zij vernomen had, dat zij be
oogden een politieke betooging op touw te
zetten.
Ter gelegenheid van het bezoek van den
koning der Belgen aan de Britsche hoofd
stad, wordt in de „Daily Telegraph and
Morning Post" aan een aardig voorval met
den koning tijdens den wereldoorlog herin
nerd.
De toenmalige kroonprins bracht met zijn
ouders een bezoek aan het kleine stukje
Belgisch grondgebied, dat nog niet door de
Duitschers was bezet. Daar aangekomen
leende hij de uniform van een infanterist en
sloot zich aan bij één der compagnies. Op
een zomermorgen was men aan het front
bezig met den aanleg van een loopgraaf bij
het dorp Lampernisse aan het front van Dix-
muiden, toen de „kleine prins", zooals hij
door de manschappen genoemd werd, zich
bij hen aansloot. Met voldoening zagen de
soldaten, hoe hij zij overjas uittrok, zijn
hemdsmouwen oprolde en met de anderen
hard aan het werk ging.
Het aanleggen van loopgraven is zwaar
werk, maakt warm en dorstig. Toen een
rustperiode intrad, waren de soldaten blij
zich op een schaduwplekje te kunnen uit-
trsekken en zich te kunnen verfrisschen met
de koude koffie uit hun veldkruiken. Groote
ontsteltenis onder de officieren, toen bleek,
dat prins Leopold geen veldkruik bjj zich
had. De „kleine prins" had het zoo warm
en verlangde meer dan ooit naar een ver-
frisschenden teug.
De moeilijkheid werd echter opgelost,
doordat een soldaat Loriot genaamd, op zijn
ruwe mijnwerkersmanier, zijn kruik naar
voren schoof met de woorden: „Hier, mon
seigneur, neem eens een flinken slok", en
zonder eenigen omslag greep de prins den
kruik en gaf gevolg aan de uitnoodiging.
Loriot was een uitstekend soldaat, maar
stond in Charleroi bekend om zijn uiterst
roode politieke overtuiging. Ditmaal dronk
de zoon van den koning der Belgen echter
vol dankbaarheid met den socialistischen
mijnwerker. Zoowel de prins als de mijn
werker beschouwden dit voorval als een al-
ledaagsch voorkomend geval tusschen twee
menschelijke wezens. Eén maand voor den
wapenstilstand vond korporaal Loriot den
dood in het Duitsche prikkeldraad na den
geheelen oorlog te hebben meegevochten.
f «drenkt In spiritus)
deaal middel.
Aneta meldt uit Malang:
Gisteravond heeft boven Singosari,
nabij Malang op Oost-Java, een orkaan
gewoed.
In de Dessas Batoeretmo en Denko
werden elf huizen totaal vernield, ter
wijl er zes en twintig beschadigd wer
den.
Een persoon werd gedood.
In verband met het St. Nicolaasfeest
zullen op Zaterdag 4 December a.s. alle
postkantoren, bij- en hulppostkantoren
en postagentschappen tot 18 uur ge
opend zijn voor de aanneming ter ver
zending van postpakketten.
Het verdient aanbeveling dit jaar de
pakketten zoo vroeg mogelijk
ter post te bezorgen, teneinde een over
stelpende drukte op Zaterdag 4 Decem
ber te voorkomen en bestelling van de
aanwezige pakketten op dien dag te
bevorderen. Op Zondag 5 December
heeft n.L geen pakketpostbestelling
plaats.
Het publiek zal goed doen bij deze
gelegenheid vooral te zorgen voor
zorgvuldige verpakking en
adresseering der postpakketten.
Zondag a.s., 28 November, zal f^et
Zwitsersche volk er over beslissen of
de vrijmetselarij, en soortgelijke genoot
schappen in Zwitserland in de toekomst
verboden zullen zijn. Aan deze volks
stemming wordt veel waarde gehecht,
daar een stemming ten gunste van het
verbod en een daaruit voortvloeiende
beslissing in den Bondsraad een inbreuk
zou beteekenen op het recht van veree-
niging.
In 1934 hebben een aantal z.g. fronten en
vernieuwingsbewegingen, waarvan sinds
dien verscheidene zijn ontbonden, den
wensch tot uiting gebracht, dat aan art. 56
van de Zwitsersche grondwet, betreffende
het recht van vereeniging, de voorwaarde
zou worden toegevoegd, dat vrijmetselaars-
vereenigingen en loges, de Odd Fellows, de
philantropische vereeniging Union, benevens
soortgelijke en aangesloten vereenigingen,
in Zwitserland verboden worden. Zjj slaag
den er in 56.238 handteekeningen bijeen te
brengen op een desbetreffende petitie, ter
wijl het minimum aantal benoodigde hand
teekeningen 50.000 bedraagt
De voorzitter van den Bondsraad sprak
zich uit voor verwerping van het plan eener
volksstemming. Hij maakte duidelijk dat
hem geen feiten bekend waren, welke recht
zouden geven te veronderstellen, dat de vrij
metselarij en de andere direct of indirect
genoemde vereenigingen staatsgevaarlijk,
onwettig of onzedelijk zouden zijn.
Het parlement heeft zich volkomen eens
gezind tegen een volksstemming uitgespro
ken: de nationale raad verwierp het voor
stel met 106 stemmen tegen 2, de stenden-
raad met 22 stemmen voor en geen enkele
tegen. Van katholieke zijde en ook door an
dere sprekers werd verklaard, dat hun
partijen in beginsel tegen de vrijmetselarij
zijn, maar dat zij in de bedoelde volksstem
ming een beperking zien van het recht van
vereeniging, waarbij zij zich niet kunnen
neerleggen. Volgens hen is deze actie door
het buitenland geïnspireerd, en is het ge
beurde een zuivere nabootsing van de maat
regelen in eenige aan Zwitserland grenzen
de staten.
Van de drie grootste partijen in Zwitser
land hebben de vrijzinnigen (radicaal-de
mocraten) en de sociaal-democraten zich
voor de verwerping van de volksstemming
verklaard, terwijl de katholieke conserva
tieven zich onthouden hebben.
Twee oliebronnen ontdekt. - Volgens
een door het Hongaarsche ministerie van
handel ontvangen bericht, is men in de na
bijheid der gemeente Lispe bij Szentandor-
jan onverwacht op twee rijke oliebronnen
gestooten. De productie van deze bronnen,
welke op 1100 meter diepte liggen, bedroeg
in enkele dagen 6 tot 7 wagons zuivere mi
nerale olie.
