DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Japan betreurt de incidenten op de Jangtse
No. 294 l)it nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 15 December 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Het slechte weer oorzaak van de bombardementen.
De Amerikaansche protest-nota.
De voorloopige regeering
te Peiping.
Duitschland erkent
Tsang Kai Sjek.
COURA
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTTEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei 3320, redactie 3330.
hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 15 December.
Eigenaardig, die politieke kronkelingen
in de wereld. Daar is een anti-Komintern
verdrag tusschen Duitschland, Italië en
Japan; daar is het driemanschap, dat van
den Volkenbond niets moet weten; daar
is een geheimzinnige Triple Alliantie
tusschen genoemde landen, die doet den
ken aan een innig verbond.
Maar ziet! Daar komt Duitschland met
't bericht, dat het de regeering van Tsjang
Kai Sjek blijft erkennen, hoewel Japan
een nieuwe regeering gevormd heeft.
En dan komt als tweede sensatie een
Duitsch protest tegen de beschieting der
Engelsche schepen door de Japansche
luchtmacht!
Is dat niet merkwaardig? En geeft dat
niet te denken?
Het wijst er op, dat de samenwerking
tusschen Duitschland en Japan toch min
der nauw en innig is, dan wel eens ge
meend werd. Het wijst er op, dat Duitsch
land liever zijn vrienden in Europa heeft,
dan in het Verre Oosten. Ziedaar het ge
val van een verre vriend en een goede
buur!
Hoe moeten we het immers anders
zien? 't Is moeilijk vol te houden, dat
Duitschland met Japan alleen een anti
communistisch verdrag heeft gesloten, ten
einde het communisme afdoende te bestrij
den. Want dan zou het moeten beginnen
de nieuwe Chineesche regeering te erken
nen, die officieel althans anti
communistisch is.
Laten wij het zóó bekijken: de vriend
schap met Japan is hoofdzakelijk en waar
schijnlijk alleen van toepassing als
Duitschland er direct voordeel in ziet.
Het nieuws uit het Verre Oosten wordt
in de rubriek Buitenland behandeld en
men zal dan kunnen lezen, dat de inciden
ten in de Jangtse zee groote gevolgen zul
len hebben. De protesten bij de regeering
te Tokio zijn beantwoord met de noodige
excuses en met de mededeeling, dat Japan
alle schade zal vergoeden.
Iets ar.ders is een bericht uit Tokio,
waaruit blijkt, dat Japan expansie noodig
heeft in den Stillen Oceaan. Het vrij vage
telegram ldidt als volgt:
Een verantwoordelijk Japansch vloot-
autoriteit heeft onlang in het openbaar
uiteen gezet dat het voor Japan mogelijk
en noodig was expansie te zoeken in den
Stillen Oceaan. Hij verklaarde dat het
mogelijk is om een gemeenschappelijke
actie van Engeland en Amerika te voor
komen door een goede propaganda in
Amerika, dat hiervoor vatbaar is en voor
al geneigd voordeel te trekken. De autori
teit achtte het voldoende de pacifistische
kringen welke in de Vereenigde Staten
zeer machtig zijn, te steunen en Ameri-
kaansche financieeie kringen te interes
seeren in de ontwikkeling van China en
Mandsjoekwo.
Tenslotte nog iets over Italië's uittre
ding uit den Volkenbond.
De diplomatieke redacteur van het
agentschap Stefani bespreekt de uittre
ding van Italië uit den Volkenbond. Hij
noemt de Duitsche verklaring, dat het rijk
nimmer tot den bond zal toetreden een
geweldigen slag, die den Volkenbond is
toegebracht. Van de zeven groote mogend
heden blijven nog slechts drie lid van den
bond.
De Volkenbond heeft volgens den redac
teur den laatsten schijn van- universaliteit
verloren en onthult zijn ware karakter van
Engelsch-Fransche coalitie, deze coalitie
van belangen, die de hegemonie beoogt,
had ongeluk met het vernederen van de
Duitsche natie door Senegaleezen naar den
Rijn te brengen en haar absurde voor
waarden ten aanzien van haar veiligheid
op te leggen binnen een kring van gewa
pende volken. Dezelfde coalitie had onge
lijk met de verdediging van de barbarij
van den Negus en met vervolgens hard
nekkig te volharden bij een politiek van
animositeit en enge opvattingen, welke de
rechten der Italiaansche beschaving in
Abessinië ontkende.
Deze politiek van onrechtvaardigheid
gaf voedsel aan de ontwikkeling der fas
cistische revolutie in Italië en de natio-
naal-socialistische revolutie in Duitsch
land en versterkte tusschen deze beiden
een solidariteit, welke zichzelf zoo juist
heeft verstevigd door hun gelijke houding
jegens den Geneefschen bond.
De ambassadeur der Vereenigde Staten
te Tokio heeft de Japansche regeering
een formeele nota overhandigd, waarin
krachtig geprotesteerd wordt tegen het
tot zinken brengen van de Panay en
drie Amerikaansche koopvaardijschepen,
en de aandacht wordt gevestigd op ver
scheidene vroegere gelegenheden, waar
bij Japansche strijdkrachten „de rechten
der Vereenigde Staten volkomen gene
geerd hebben".
De nota zegt, dat in het onderhavige geval
het optreden der Japansche strijdkrachten is
geschied met volkomen miskenning van de
Amerikaansche rechten. Onder deze om
standigheden vraagt en verwacht de Ame
rikaansche regeering van de Japansche re
geering een formeel tot uitdrukking ge-
bracnte betuiging van leedwezen, en aan
vaarding van de verplichting tot het geven
van volledige en uitgebreide schadeloos
stelling, en de verzekering dat besliste wel
omschreven stappen zijn genomen om te
verzekeren dat de belangen en eigendom
men van het Amerikaansche volk in China
niet het voorwerp zullen worden van een
aanval door de Japansche strijdkrachten of
van onwettige inmenging van eenigerlei
Japansche autoriteiten of strijdkrachten, hoe
dan ook.
De nota begint met er den nadruk op te
leggen, dat de regeering en het volk der
Vereenigde Staten ten diepste geschokt zijn
door het tot zinken brengen van deze sche
pen, waarna een opsomming wordt gegeven
van de voornaamste feiten, o.a. dat deze
schepen zich krachtens een onbetwist en
ook niet te betwisten recht op de Jangtse
bevonden, en, teneinde het gevaar te ver
mijden, verscheidene malen van positie
waren veranderd.
Naar aanleiding van een gerucht, dat de
Amerikaansche oorlogsschepen op verzoek
van de Japansche autoriteiten van de Jangtse
zouden worden teruggetrokken, heeft ad
miraal Varnell tegengesproken, dat een
dergelijk verzoek ontvangen zou zijn of in
gewilligd zou worden, wanneer het mocht
worden ontvangen.
Amerika wacht af.
Na de overhandiging der nota heerscht er
te Washington volgens Reuter een atmosfeer
van kalme afwachting. Huil heeft een be
zoek gebracht aan Roosevelt om hem van
den loop van zaken op de hoogte te houden.
Daarna ontving hij de journalisten, wien hij
echter niets nieuws had mee te deelen. Offi
cieus zegt men, dat de Amerikaansche en
Engelsche regeering nauw voeling met el
kaar blijven houden. Men merkt voorts te
Washington op, dat het congres inzake de
gebeurtenissen in het Verre Oosten een on
gekende gedweeheid aan den dag heeft ge
legd; er is amper een stem opgegaan tegen
Roosevelts houding.
Met zelf dadelijk de verantwoording op
zich te nemen voor het protest by den Ja-
panschen ambassadeur heeft Roosevelt zich,
naar men aanneemt, door twee beweeg
redenen laten leiden, n.1. de Japansche re-
regeering duidelijk te maken, dat de regee
ring der Ver. Staten de gebeurtenis uiterst
ernstig acht en tegenover het congres en
het Amerikaansche volk te toonen, dat -de
president de ware leider is van de buiten
landsche politiek der Vereenigde Staten.
De politiek van Roosevelt staat voort
durend aan rechtstreeksche en middellijke
aanvallen bloot en het Departement van
Staat ziet zich voortdurend bestookt door
critische vragen van de zijde van de isola-
tionisten of de pacifisten. Het gevolg daar
van is een chronische staat van malaise,
welke het gezag van de officieele vertegen
woordigers der regeering verzwakt. Van
daar dat Roosevelt met zijn krachtig protest
bij den Japanschen keizer de openbare mee
ning in zijn land verzocht heeft hem te
steunen en aan het congres heeft gevraagd
voorloopig de politieke besprekingen te
staken.
Het is aan geen twijfel onderhevig, dat
het beroep van den president in goede aarde
is gevallen. Uit de commentaar van politieke
figuren blijkt, dat de verwarring nimmer
zoo groot is geweest in parlementaire krin
gen zoowel als in het volk in het algemeen.
De meest uiteenloopende theorieën komen
met elkaar in botsing, van die van de iso-
lationisten af, die alle Amerikaansche sche
pen uit de Chineesche wateren zouden wil
len terugroepen, tot die van Pittman, die de
Japanners beschuldigt, opzettelijk op de
Panay en de Britsche schepen gemikt te
hebben om de Westersche regeeringen bang
te maken en hen te dwingen zich uit China
terug te trekken.
Havas trekt hieruit de conclusie, dat de
gebeurtenis met de Panay de botsing van de
denkbeelden, welke de Ver. Staten ver
deeld houden, ernstig heeft verscherpt en
dat het daarmee des te waarschijnlijker
wordt, dat er binnenkort een politiek debat
zal ontketend worden, dat er toe zal strek
ken de houding van de Ver. Staten in in
ternationale vraagstukken opnieuw te be
palen.
Officieele Japansche verklaring.
De afdeeling marine van het keizerlijk
hoofdkwartier heeft een officieele verkla
ring gegeven van de incidenten op de
Jantse. De aanvallen werden gedaan, omdat
men aan Japansche zijde meende, dat het
Chineesche schepen waren. De vliegtuigen
hadden opdracht de stoomschepen en jonken
te achtervolgen, waarmede de overblijfselen
van het Chineesche garnizoen van Nanking
stroomopwaarts vluchtte.
„Het is niet noodig te zeggen", zoo gaat de
verklaring voort, „dat deze aanvallen op
Britsche en Amerikaansche schepen geheel
toevallig en niet overwogen zijn".
De Japansche pers beperkt zich tot het
weergeven van de communiqué's van het
ministerie van Buitenlandsche Zaken en
van de marine-autoriteiten, zonder verder
commentaar. De persoonlijke boodschap van
president Roosevelt aan den keizer heeft in
Japan veel opzien gebaard, aangezien de
persoon van den keizer heilig is en boven
alle partijen staat. Men herinnert er even
wel aan, dat keizer Meiji ook persoonlijk
stappen heeft gedaan om zijn leedwezen te
betuigen toen in 1894 de Russische Tsare-
witsj tijdens zijn verblijf in Japan door een
politieman werd aangevallen en gewond.
De Japansche nota.
De tekst van de officieele Japansche nota,
die Hirota den Amerikaanschen ambassa
deur heeft doen toekomen, is gepubliceerd.
Hij vermeldt o.m.: wegens het slechte zicht
hebben de Japansche vliegtuigen, hoewel
zij tamelijk laag vlogen geen enkel ken-
teeken kunnen onderscheiden, dat aangaf of
het Amerikaansche schepen of oorlogs
schepen waren, daarom zijn de Panay en de
schepen der Standard Oil Company aange
zien voor Chineesche schepen, welke vluch
tende Chineesche troepen aan boord had
den. Zij werden gebombardeerd en tot
zinken gebracht. Aangezien het in het licht
van het bovenstaande duidelijk is, dat het
incident geheel moet worden toegeschreven
aan een misverstand, betreurt de Japansche
regeering levendig, dat schade is toegebracht
aan een oorlogsschip der Vereenigde Staten
en aan andere schepen en slachtoffers te
betreuren zijn. Zij biedt hierbij haar op
rechte verontschuldigingen aan. De Japan
sche regeering zal alle aangerichte schade
vergoeden en tegenover degenen, die ver
antwoordelijk zijn voor het incident, pas
sende maatregelen nemen.
Voorts heeft zij reeds strenge bevelen
doen toekomen aan de autoriteiten ter
plaatse met het doel een herhaling van der
gelijke incidenten te voorkomen.
De Japansche regeering hoopt innig, dat
de zeer vriendschappelijke betrekkingen
tusschen Japan en de Vereenigde Staten
door deze ongelukkige aangelegenheid niet
zullen worden geschaad.
Japan zal de schuldigen straffen.
Naar Domei gisteravond uit Tokio meldde,
heeft minister Hirota Sir Roteert Craigie,
den Britschen ambassadeur, gisteren een
nota overhandigd, waarin hij zijn diepen
spijt uitdrukt voor de gebeurtenis van 12
December. Hij zegt in de nota:
„Ik heb de eer Uwe Excellentie het diepe
leedwezen uit te drukken van mijn regee
ring voor de gebeurtenissen, waarbij de
Britsche oorlogschepen Bee, Cricket en
Scarabee bij vergissing zijn gebombardeerd
door de Japansche luchtmacht.
„Ik hecht er aan Uwe Excellentie mee
te deelen, dat de Japansche regeering
onverwijld de noodige maatregelen
heeft genomen om een herhaling van
gebeurtenissen van dezen aard te voor
komen en dat zij na ontvangst van het
resultaat van het onderzoek degenen,
die verantwoordelijk zijn voor deze
gebeurtenissen, de behandeling zal laten
ondergaan, die zij verdienen.
„Ik blijf bereid de noodige schade
loosstellingen te betalen voor de ver
liezen door Groot-Brittannië geleden".
Hirota besluit met de hoop uit te spreken,
dat de gebeurtenissen niet van invloed zul
len zijn op de vriendschappelijke betrek
kingen tusschen Japan en Engeland.
De Japansche ambassadeur te Londen
heeft een bezoek gebracht aan Eden op het
Foreign Office, om de excuses van zijn re
geering aan te bieden voor de Japansche
aanvallen op Britsche vaartuigen in de
Jangtse. De ambassadeur zeide, dat zijn
regeering nog niet in het bezit is van de
volledige feiten, maar dat het onderzoek
naar de toedracht van zaken naarstig wordt
voortgezet. De gedachtenwisseling tus
schen de Britsche en de Amerikaansche re
geering duurt voort. In de huidige Lon-
densche ochtendbladen werd melding ge-
maakt van de mogelijkheid van een gecom
bineerde maritieme demonstratie door En
geland en Amerika in China. Dat bericht
was echter volkomen uit de lucht gegrepen.
Berlijn protesteert tegen beschieting.
Het Duitsche ministerie van Buitenland
sche Zaken heeft bij de Japansche ambas
sade alhier geprotesteerd tegen het feit,
dat Japansche artillerie Zaterdag j.1. aan
houdend het Britsche s.s. „Wangpoe" heeft
beschoten, dat het bureau der Duitsche
ambassade in China aan boord had.
Naar het Duitsche nieuwsbureau uit Han-
kau meldt, is de „Wangpoe" die behalve de
Duitsche ambassade, ook den Britschen
militairen attaché en vluchtelingen aan
boord had, Zaterdagmiddag op haar anker
plaats nabij Hsiakwan door Japansche ar
tillerie beschoten en na het verlaten van de
ankerplaats stroomopwaarts varend langer
dan een uur stelselmatig met geschutvuur
bestookt. Niemand der opvarenden werd
echter gewond.
Zondagmiddag werd hetzelfsche schip,
dat door een Britsche kanonneerboot werd
begeleid, tweemaal, o.a. door Japansche
bommenwerper, aangevallen, doch niet ge
troffen. De drie leden der Duitsche am
bassade^ die zich aan boord bevonden, zijn
daarop overgestapt op een Britsche kanon
neerboot.
Tegen de beschieting van het Britsche
schip heeft de Britsche militaire attaché
onmiddellijk bij het Japansche opperbevel
geprotesteerd. Tegelijkertijd is het Japan
sche opperbevel er van Duitsche zijde van
in kennis gesteld, dat zich aan boord van
het schip het bureau van de Duitsche am
bassade bevindt.
Volgens een bericht van Domei uit
Peiping geschiedde de installatie der
nieuwe regeering op plechtige wijze in
de Tsjoejentanghal in de „verboden
stad", waarboven de vijfkleurige oor
spronkelijke vlag der Chineesche repu
bliek woei, die door de regeering te
Nanking vervangen was door de
kwomintangvlag.
Na de plechtigheid vingen de wetgevende,
uitvoerende en rechterlijke commissies di
rect haar werkzaamheden aan. Tang Erho,
de voorzitter van de wetgevende commis
sie, verklaarde aan Chineesche en Japan
sche journalisten, dat de voorloopige regee
ring allereerst voor rust en orde in het
land zal zorgen, en daarna uitgebreide
maatregelen zal nemen voor het tot stand
brengen van volkomen eensgezindheid tus
schen het Chineesche en het Japansche volk.
De woordvoerder van het Japansche
hoofdkwartier te Tientsin wenschte de
voorloopige regeering geluk en sprak de
hoop uit, dat het nieuwe bewind, dat recht
matig de tradities van China overneemt, een
gezonde ontwikkeling zal toonen.
Slechts Chineesche en Japansche verte
genwoordigers waren aanwezig bij de
plechtigheid. Nadien deelde de voorzitter
van de uitvoerende commissK den journa
listen nog mede, dat de vorming eener
nieuwe regeering onvermijdelijk was in de
huidige omstandigheden. Hij sprak voorts
de hoop uit, dat de buitenlandsche regee
ringen de nieuwe regeering zouden erken
nen, aangezien de bijstand van de geheele
wereld noodig zal zijn voor het herstel des
lands. De zoo juist gedane stap beteekent
niet, dat het Verre Oosten gesloten zal
worden voor de andere mogendheden, in
tegendeel, de nieuwe regeering is verlan
gend samen te werken met ieder, behalve
met de communisten.
Berlijn blijft Tsjiang Kai-sjek
erkennen.
Naar Reuter uit Berlijn meldt, verzekert
men daar in welingelichte kringen, dat de
vorming van een nieuwe republikeinsche
regeering in China de betrekkingen van
Duitschland met de regeering van fsjiang
Kai-sjek niet wijzigt, welke Duitschland als
de eenige wettige regeering van China
blijft beschouwen.
Van Chineeschen kant te Berlijn vestigt
men er de aandacht op, dat ook na den val
van Nanking de Duitsche militaire missies
niet zijn teruggeroepen. Het aantal Duit
sche adviseurs wordt op ongeveer honderd
geschat.
Weer een nieuw oorlogsdoel van
de Japanners.
De buitenlandsche dagbladcorresponden
ten te Tokio hebben een vlugschrift ont
vangen „met de complimenten van prins
Konoje". In dat pamflet wordt betoogd, dat
het het politieke ideaal van Japan is „de
Vereenigde Staten van Azië te scheppen op
den voet van de Vereenigde Staten van
Europa, welke aan Br:-.nd hadden voor den
geest gestaan". Er staat in dit vlugschrift
niet, wie het geschreven heeft, maar in
officieele kringen te Tokio neemt men aan,
dat het op papier is gebracht door een
vriend van den minister-president en dat
het in hoofdzaak diens opvattingen weer
geeft.
In het vlugschrift wordt de huidige strijd
geweten aan het streven van elk volk om
op gelijken voet te komen met elk ander
volk. In het Verre Oosten vecht China in
werkelijkheid voor gelijkheid met Japan.
Het geneesmiddel is, volgens het vlug
schrift, een eind te maken aan den oorlog
door den wedloop voor gelijkheid te stui
ten. Het eenig mogelijke middel daartoe is
tevredenheid op geestelijken grondslag te
verschaffen, zooals de godsdienst kan
schenken.
De Japanners, zoo heet het dan verder in
de brochure, zijn het meest godsdienstige
volk ter wereld en hebben een diepe liefde
voor den vrede.
Na de Sowjets te hebben beschuldigd van
het verwekken van twist en het scheppen
van vijandschap voor den godsdienst, be
sluit het pamflet met de verklaring, dat Ja
pan streeft naar het ideaal van de „Ver.
Staten van Azië" als den eersten en nood
zakelijken stap tot verwezenlijking van het
ruimere ideaal, vertolkt door de dikwijls
geciteerde uitspraak: „het parlement der
menscheid, de federatie van de wereld".
En nog een oorlogsdoel van Japan.
Japan gaat de Japansche beschaving in
enten bij de Chineezen. Er zal een com
missie voor cultureel werk in China worden
in het leven geroepen, n.1. te Tokio, door 28
vooraanstaande organisaties. Binnenkort zal
met een uitgebreide propaganda een aan
vang worden gemaakt. De afdeeling voor
cultureele zaken aan het departement van
buitenlandsche zaken te Tokio en de Japan
sche radio-omroepmaatschappij doen eraan
mee.
De exploitatie van de Japansche
vazalstaten.
Naar Reuter uit Tokio meldt, maakt men
daar plannen voor Japansch toezicht op de
onmisbare industrieën en de fabrieken van
oorlogstuig in Noord-China. Japan, Mants-
joekwo en Noord-China zullen onderling
van elkaar afhankelijk worden gemaakt. De
plannen-commissie uit het Japansche kabi
net, een lichaam met vrijwel dictatoriale
macht, zal in Noord-China een sub-commis
sie vormen voor het ontwerpen van plan
nen. Voor de industrialisatie van Noord-
China zou men de hulp van buitenlandsch
kapitaal willen inroepen volgens het begin
sel van de politiek van de open deur.
Intusschen zullen de verkeersmiddelen,
havenwerken, electrische centrales, de
ijzer-, steenkool- en zoutindustrie, evenals
de wapenindustrie monopolies worden on
der rechtstreeksch of middellijk Japansch
toezicht. Zij worden bijeengebracht onder
een algemeene controleerende maatschap
pij, welke alle plannen moet goedkeuren.
Japan zal maatregelen treffen voor een
ruime financiering van deze industrieën en
zal waarborgen geven voor de uitoefening
van hun bedrijf. Ook zullen zij zekere voor
rechten genieten.
De terreur duurt voort. - Gisteravond
is in Palestina nabij Talbioth een joodsch
kolonist door schoten gewond.
Naar verder vernomen wordt, is een bende
van een honderdtal terroristen er in ge
slaagd de noordelijke grens te overschrij
den. De bende moet steun uit Europa ont
vangen en gehoorzamen aan nauwkeurige
opdrachten.
Tien personen in een lawine omge
komen. - Op de Col Fordoi in het Brenner-
gebied is een groep van een twintigtal Ita
liaansche skieërs door een lawine overval
len. Tien jongelieden zijn hierbij om het
leven gêkomen. Twaalf personen werden
gered en één wordt nog vermist.
Slecht weer heeft groote schade veroor
zaakt. - Het aanhoudende slechte weer
heeft in geheel Italië belangrijke schade
aangericht. In de buurt van Rome heeft de
Tiber verscheiden wegen onder water gezet.
Tal van huizen worden door het water be
dreigd. De dorpen Amidei Mori en Case
Nueve zijn door de Arno overstroomd. Bij
Monte Pescali is een dijk bezweken. Ver
scheiden spoorwegverbindingen zijn er door
onderbroken.
Ernstig auto-ongeluk. - In Noord-Caro-
lina, nabij Burlington, is een vrachtauto in
botsing gekomen met een personenauto. De
wagens vlogen in brand en van de inzitten
den kwamen er vijf in de vlammen om. Drie
liepen ernstige verwondingen op. Het onge
luk was een gevolg van de gladheid van
den weg.
