Te groote klassen der lagere school
Zoo blijven pen en vingers l> SCHOOI^
CBumenlaud
PARLEMENT
Spoorwegbelangen uitvoerig besproken.
DE ZUIDERZEEWET.
NIEUW!
„ELITE" FLACON
ZOO
De „Garoet" in moeilijkheden.
Glimlachje
DERDE BLAD
ALKMAARSCHE COURANT van VRIJDAG 17 DECEMBER 1937.^
(Van onzen parlementairen medewerker.)
Het ziet er voor minister Slotemaker de
Bruine, die het bij de algemeene beschou
wingen over de onderwijsbegrooting in de
Tweede Kamer al niet prettig heeft ge
had, op het oogenblik allerminst vroolijk
uit!
De af deeling „Lager Onderwijs" is aan
de orde en daarbij is de stroom van critiek
naar aanleiding van de te groote leerlin-
genschaal met volle kracht wederom los
gebroken. Nu vertegenwoordigers van de
beide grootste fracties aan 't woord zijn
geweest, weet de minister waar hij of
liever het Kabinet aan toe is. Zoowel
de soc.-democraten als de roomsch-katho-
lieken wenschen, neen ei s c h e n, ver
kleining van het aantal leerlingen per
klasse. Beide groepen vormen reeds een
meerderheid in de Kamer, doch zij ont
vangen daarenboven den steun van de
liberalen en hoogstwaarschijnlijk
van de vrijz.-democraten, om nu nog maar
te zwijgen van de communisten en chr.
democraten, die tezamen 5 stemmen op
leveren.
Aangezien het voor den stand van zaken
vooral op de houding der katholieke frac
tie aankomt, zullen we eerst met het be
toog van den heer Suring beginnen.
Hij was toevallig de laatste spreker van
gistermiddag, ongeveer de middelste van
een rij van 17, die zich hadden opgegeven.
Hij begon met te herinneren aan het
standpunt van zijn fractie, bij de Algemee
ne Beschouwingen over de Rijksbegroo-
ting ingenomen, dat noch de militaire uit
gaven, noch de budgetaire toestand uit
gaven mogen verhinderen, welke voor het
behoud van de volkskracht noodig zijn. Bij
dit standpunt heeft ook de regeering zich
aangesloten.
Welnu aldus de heer Suring de
regeering heeft nu de gelegenheid om haar
verklaring gestand te doen, want met de
handhaving van de te groote leerlingen-
schaal zijn belangrijke volksbelangen ge
moeid. De r.-k. fractie heeft indertijd tot
vergrooting van die schaal medegewerkt,
doch zij erkent, dat de gevolgen erger zijn
geweest dan zij had verwacht. De toestand,
ontstaan tengevolge van de in paedago-
gisch opzicht te groote klassen, is voor
het onderwijs onhoudbaar geworden. Ter
verbetering van het lager onderwijs is er
geen ander deugdelijk middel dan op kor
ten termijn over te gaan tot verlaging van
de leerlingenschaal. Dit zal ook ten goede
komen aan de jonge onderwijzers, die nu
werkloos rondloopen of tegen een kleine
of geen vergoeding als kweekeling werk
zaam zijn. Dit is de sociale kant van de
Z33k.
Verlaging van de leerlingenschaal zal
4000 werklooze aktebezitters aan arbeid
heipen.
Ten aanzien van de kosten was de r.K.
afgevaardigde allerminst pessimistisch ge
stemd. Wanneer men uitgaat van een ge
middeld salaris van 1500 gld. per jaar,
komt men op een bedrag van 6 millioen.
Hiervoor moet worden afgetrokken één
millioen wegens het vervallen van wacht
gelden door herplaatsing van wachtgel
ders. Blijft over 5 millioen.
Aangezien het schooljaar op 1 April
aanvangt, zullen van dit bedrag 3)4 mil
lioen drukken op het budget voor 1938. En
voor deze som behoeft de regeering niet
uit den weg te gaan.
Standpunt der geheele r.k. fractie.
De heer Suring legde er den nadruk op,
dat dit het standpunt der geheele r.k.
fractie was.
Aan een motie had zij geen behoefte: de
regeering kent nu dit standpunt!
Liberalen dreigen met een motie.
De grootste fractie der Kamer moge dan
al geen behoefte aan een motie hebben,
met een kleinere groep staat dit anders.
Van liberale zijde is daarmee al gedreigd.
Terzake van die leerlingenschaal. En dr.
Vos deed toen 't woord. Hij drong er op
aan, dat de regeering zoo spoedig mogelijk
geld voor de verkleining van de klassen
zou beschikbaar stellen. Legde de minister
geen bevredigende verklaring af, dan zou
aan de Kamer een uitspraak worden ge
vraagd.
De heer Thijssen (s.d.) kwam namens
zijn fractie tot geen andere conclusie. Hij
hoopte op een openhartige bekentenis van
de regeering, dat zij te ver is gegaan. Hij
hing een zoodanig beeld van den toestand
van het lager onderwijs op, dat hij de
uitspraak, dat de Kamer voor een histo
rische beslissing staat, niet te gewaagd
vond. Hij bleef niettemin de hoop koeste
ren, dat een uitspraak der Kamer niet
noodig zou zijn.
De heer Terpstra (a.r.), oud-nunister
van ondprwijs, noemde de bezwaren tegen
de groote leerlingenschaal overdreven.
Aan de hand van 'n rapport van den onder,
wijsinspecteur uit de inspectie Doetinchem
wees hij er op, dat de toestand niet overal
slecht is. Volgens dezen inspecteur zou
overbevolking der klassen kunnen worden
voorkomen door een betere verdeeling dér
leerlingen over de lokalen.
Mr. Terpstra schatte de kosten van de
invoering van de leerlingenschaal van
1923 waar de heer Thijssen voorname
lijk op had gedoeld op 7 millioen gul
den. Hij erkende niettemin dat de tegen
woordige schaal, vooral op 't platteland,
bezwaarlijk is, en ook zijn partij zou daar,
even gaarne als de regeering, van af willen
komen, als er maar geld voor was. Doch
dat is er niet. r..
Als men later toch weer terug moet val
len op een grootere schaal kan dat nóg
nadeeliger zijn dan nu. Indien men niet
weet of de verbetering blijvend kan zijn,
doet men beter haar niet in te voeren.
Wel wenschte de heer Terpstra dat de
regeering méér zou doen voor de jeugdige
werklooze onderwijzers.
Wij zullen ons voor dezen keer bij dit
hoofdpunt van het lager-onderwijsdebat
beperken. Er zijn door andere sprekers
nog verschillende détails behandeld.
Spoorwegbelangen.
Hoewel het debat over de begrooting
van het Verkeersfonds tot ruim 4 uur in
den nacht duurde, valt er niet veel bijzon
ders van te vertellen. Bij de afdeeling
„Spoorwegen" voerden de heeren Baas
(a.r.) en Zandt (s.g.p.) nog het woord over
de beperking van den dienst op Zondag,
waarbij laatstgenoemde het radicaalst was
en alle vervoer wilde stopzetten; eerstge
noemde was het ook niet eens met de uit
breiding van het aantal onbewaakte
overwegen. Het opheffen van een aantal
kleine stations ging den heer Wervdelaar
(v.b.) ter harte, in zoover dat er eerst vol
doende busdiensten moeten zyn. De heer
Wijnkoop (c.p.) drong krachtig aan op
terugneming van de korting op de spoor
wegpensioenen, was dus voor de motie-
van Houten; de heer Duymaer van Twist
(a.r.) wenschte geen verkeerscoördinatie
ten koste van het particuliere bedrijf, in
't bijzonder de binnenscheepvaart.
Zooals minister van Buuren reeds bij de
algemeene beschouwingen had verklaard,
ligt dat ook niet in zijn bedoeling.
Hij deelde mede, dat vóór de opheffing
van stations voorzien moet zijn in andere
verbindingen. Wanneer per dag op niet
meer dan 10 reizigers te rekenen valt bij
verscheidene stations, zal de oplossing niet
in een verbinding met motorwagens kun
nen liggen.
Alvorens een bewaakte overweg onbe
waakt wordt gelaten, wordt een nauw
keurig onderzoek ingesteld naar de situa
tie; het ligt in de bedoeling automatische
signalen bij de nieuwe onbewaakte over
wegen aan te brengen.
De directie der spoorwegen zal zooveel
mogelijk den Zondagsdienst in overeen
stemming met de Zondagsheiliging bren
gen. Natuurlijk is stopzetting van den
dienst onmogelijk. Tegen de zg. „voetbal-
treinen" kan de regeering niets doen; die
worden bij de spoorwegen aangevraagd.
De regeering kan niet terug komen op
de korting op de spoorwegpensioenen in
verband met den slechten toestand van
het pensioenfonds. De minister wees er
ook nog op, dat de Kamer het beginsel
van de variabele pensioenen voor de spoor
wegen heeft aanvaard en dat daarmee
elke vergelijking met pensioenen van
rijksambtenaren en Indische landsdienaren
onmogelijk is geworden.
Hedenmidag zou er over de motie-van
Houten inzake de spoorwegpensioenen
worden gestemd.
De afdeelingen „Tramwegen" en „Water
wegen" leverden niets bijzonders voor een
overzicht op. De regeering zal aan den
economischen raad eerst advies vragen, al
vorens besloten wordt, door te gaan met de
Twenthe-Rijn-kanalen of de kanalisatie van
den IJsel aan te vatten, hetgeen een zeer
kostbare geschiedenis is.
's Nachts om 4 uur vond de tweede voor
zitter, de heer Smeenk, het welletjes en
stelde hij de rede van den minister bij de
afdeeling „Scheepvaart" uit tot den vol
genden avond.
En zoo hoorden we gisteravond minister
van Buuren vertellen, dat hij vóór 1 Juli
1938 de nieuwe wet tot regeling van de
binnenvaart (die de evenredige vrachtver-
deeling zal moeten vervangen) zal indienen
en dat daarin gelijk eenige leden, bijv.
de heer Duymaer van Twist wenschten
het beginsel van de beurtvaart zal behouden
worden.
En toen de „landwegen". De discussie
daarover deed ons weer denken aan het
vroegere c^ebat bij „Waterstaat". De „noor
derlingen". bijv. de heeren Ebels (v.d.) en
Bakker (chr.), resp. een Groninger en een
Fries, kwamen in 't bijzonder voor hun
gewest op.
De heer Duymaer van Twisk (a.r.) zong
mede in dit trio, dat zijn hart verpand bleek
te hebben aan den klaagzang: „Waarom
wordt het Noorden zoo stiefmoederlijk be
handeld?" Doordat de heer Posthuma (c.d.u.)
ook nog zijn stem liet hooren, groeide het
trio aan tot een kwartet.
Via de bruggenmisère in Z.O.-Drente,
welke de heer Hilgenga (s.d.) zoo spoedig
mogelijk wenschte te zien plaats maken
voor bruggen vreugde, kwamen we door zijn
partijgenoot ir. Vos bij Velsen en de tunnel
plannen terecht. Deze nu betoogde, dat de
urgentie van een spoorwegtunnel even sterk
is als de urgentie van een verkeerstunnel
onder het Noordzeekanaal, welk betoog door
den heer Baas (a.r.) werd aangedikt met
den uitroep, dat het vrije scheepvaartver
keer het meest urgent is!
Voor de Rotterdamsche tunnel kwam de
Rotterdamsche ter Laan (s.d.) in 't geweer;
hij wilde de kosten daarvan zoo veel moge
lijk door het rijk laten dragen en drong aan
op een nieuw onderzoek.
Ir. Bongaerts (rJr.) bracht Kamer en
minister naar Limburg en trachtte beiden te
interesseeren voor de aansluiting van Sit-
tard bij den nieuwen rijksweg.
Minister van Buuren kon toezeggen, dat
de achterstand in Groningen zoo spoedig
mogelijk zal worden ingehaald. Verder was
hij slechts bij vlagen te verstaan, voorzoo ver
hij sprak in de richting van die leden, die
onder de perstribune zitten, en er gee^
Voortaan geen vuDe „inktvfngers" meer bij het
vullen! Want kijkt U eens naar nevenstaand
schetsje. Daar ziet U het nieuwe, verbazend ver
nuftige vulreservoirtje van den Talens „Elites-
flacon. De vulpen steunt hier op den glazen
rand! Dus nooit meer inkt aan houder en vin
gers! Een geweldige verbetering! Bovendien is nu
de pen heelemaal ondergedoopt, zonder stooten
van de kostbare gouden punten op het glas. Een
mooie flesch, een zindelijke flesch gevuld met den
besten vulpeninkt, dien U koopen kunt: Talens
En toch slechts 60 cent. Alom in den boekhandel.
Schóón in dubbelen zin: ontwerp Copier, Leerdam!
zuigt Uw pen zich
zindelijk vol: zon
der inkt aan den
hals, zonder inkt
aan Uwvingere.
Uitkomst I
hoestbuien van de vele verkouden toehoor
ders tusschen door kwamen. Het stem
volume van dezen Excellentie valt op den
duur niet mee.
Intusschen bleek ons, dat de regeering den
weg LeeuwardenLemmer van groot ver-
keersbelang acht, grooter dan de verbetering
LeeuwardenZwolle.
's Ministers ambtsvoorganger wenschte
geen gecombineerde tunnel voor spoor- en
wegverkeer bij Velsen.
Minister van Buuren vond deze zaak bij
zijn optreden beslist ten gunste van een
verkeerstunnel. De kosten zijn geraamd op
8 millioen.
Gecombineerd met een spoorwegtunnel
komt er 8^ millioen bij, terwijl een af
zonderlijke spoorwegtunnel 10)4 millioen
zal kosten. Naar de bezwaren voor de
scheepvaart wordt een onderzoek ingesteld.
Daarna zal de minister zijn houding be
palen.
Het rijk moet zich bepalen tot het rente
loos verstrekken van het kapitaal voor de
tunnel te Rotterdam, welke op den duur
slechts plaatselijke beteekenis zal hebben.
Nadat de minister ten slotte, bij de afdee
ling Luchtvaart, den heer Boogaerts (r.k.)
had medegedeeld, dat de aanleg van een
vliegveld in Zuid-Limburg zijn aandacht
heeft en het Werkfonds reeds is ingescha
keld, werd de begroeting van het Verkeers
fonds z. h. st. aangenomen.
Zuiderzeefonds.
Tenslotte zat de Kamer nog voor de be
grooting van het Zuiderzeefonds, waarbij
de heer van der Zaal (a.r.) als eerste spre
ker de hoofdoorzaken naging van de onvol
doende werking van de Zuiderzeesteunwet.
Deze zijn z.i. onbekendheid met de bevol
king langs de Zuiderzee; onbekendheid met
de materie, waardoor het gekomen is, dat
men van den aanvang af veel te schriel is
geweest. Van het begin af aan was het
een fout dat steun werd gegeven inplaats
van schadevergoeding.
Volgens den heer v. d. Zaal hebben de
uitvoerders van de Zuiderzeewerken mil-
lioenen verdiend, welke de Zuiderzeebevol-
king te kort zijn gedaan.
Een tiental Zuidervisschers, in hun wijde
broeken en met zilveren kndopen getooide
buizen zat met gespitste ooren naar dit
voor hen zoo sympathieke betoog te luiste
ren.
Evenals het vorige jaar hield de heer
Ebels (v.d.) zich met de technische en
landbouw-technische kanten van de Zui-
derzee-inpoldering bezig. Hij wenschte
zooveel mogelijk kleine boerenbedrijven
in de Wieringermeer, teneinde zooveel mo
gelijk menschen te werk te kunnen stellen.
De gemeentelijke indeeling van het droog
gelegde gebied moet zoo zijn dat de grenzen
in overeenstemming zijn met de ecnomi-
sche belangen der bevolking.
Te middernacht was de derde spreker
(van de 9 ingeschrevenen) de heer Drop
(s.d.) bezig met een critiek op de toepassing
van de Zuiderzeewet.
Morgen zullen we kunnen vertellen hoe
het debat verder verloopen is.
Tijdens stormweer lek geslagen.
Naar wij vernemen is het uitgaande
vrachtstoomschip „Garoet" van den
Rotterdamschen Lloyd tijdens storm
weer op 125 mijl ten Zuid-Westen van
Quessant lek geslagen. Het schip heeft
den steven gewend en zet thans koers
naar Brest.
Inmiddels heeft de zeesleepboot
„Zwarte Zee", welke te Douarnenez is
gestationneerd, zich naar het schip be
geven, om zoodra assistentie wordt
gevraagd, deze te kunnen verleenen.
De „Garoet" is in 1917 gebouwd op
de helling van de Kon. Mij. „De Schel
de" te Vlissingen. He vrachtschip meet
7133 bruto reg. ton en 4543 netto reg.
ton.
Op 6 December vertrok de „Garoet"
uit Rotterdam, geladen met stukgoe
deren. Te Antwerpen werd verder
vrachtgoed ngenomen, waarna het
schip naar Soerabaja vertrok.
Het schip wordt heden te Brest
verwacht.
Naar wij neder over de moeilijkheden
waarmede het vrachtschip „Garoet" van
den Rotterdamschen Lloyd heeft te kam
pen, vernemen, heeft het schip een lek in
ruim 5. Heden wordt de „Garoet" te Brest
verwacht.
hem genoegen dat het fonds had besloten,
de hoogste onderscheiding die het toekent,
nl. de zilveren medaile, aan Plum te ver
leenen. Spr. hechtte hem de medaille onder
het uitspreken van zijn persoonlijke waar
deering voor de heldendaad, door Plum
verricht, op de borst.
Hierna sprak mr. Haex, die mede namens
zyn collega's directieleden, Plum van harte
gelukwenschte met zijn heldhaftig gedrag.
Spr. zeide dat de Oranje-Nassau-mijnen
trotsch zijn op hetgeen Plum heeft verricht
en dat zijn daad niet alleen hem zelf, maar
ook het mijnwezen en vooral de Oranje-
Nassau-mijn eerde.
Tenslotte verklaarde ook de mijnbouw-
kundige ingenieur Kremer in een persoon
lijk woord, dat hetgeen Plum heeft gedaan
op hoogen prijs wordt gesteld.
De directie der Oranje-Nassau-mijnen had
reeds eerder van haar waardeering voor
het gedrag van Plum doen blijken door
toekenning van een geldelijke belooning.
„Neem me niet kwalijk, maar de
ware kunstenaar moet werken, als
hij inspiratie heeft".
ONS DRUKWERK
ziet er ALTIJD goed uit!
ALKMAARSCHE COURANT. TEL. 3320
DRUKKERIJ COSTER
NOG GEEN OPLOSSING IN DE ZAAK
VAN DEN JOURNALIST HANSEN.
Maandagochtend zal het seniorencon
vent van den gemeenteraad in Den
Haag bijeenkomen om te beraadslagen
over de kwestie, welke geleid heeft tot
de gijzeling van den journalst van „Het
Vaderland", den heer C. L. Hansen. De
bijeenkomst is belegd op verzoek van
W. H. Vliegen, die als voorzitter der
grootste fractie daartoe het initiatief
heeft genomen.
In deze geruchtmakende zaak, waar
voor de heer Hansen nu reeds van 7
December af in gijzeling wordt gehou
den, komt nog geen licht.
De rechter-commissaris gaat voort
getuigen te hooren en is thans begon
nen in dit verhoor ook raadsleden te
betrekken.
DAPPERE MIJNWERKER
GEHULDIGD.
Gistermiddag waren in het gebouw van
het staatstoezicht op de mijnen met den
hoofdingenieur der mijnen en het tech
nische en administratieve personeel samen
gekomen de directie van de Oranje-Nassau-
mijnen, de bedrijfsingenieur van de Mijn
Oranje Nassau III, de heer Raedts, en de
houwer van de Oranje Nassau mijnen L.
Plum uit Ophoven-Sittard.
De hoofdingenieur, mr. dr. ir. van Water
schoot van der Gracht, zeide dat deze sa
menkomst was belegd om den houwer
Plum te huldigen voor hetgeen hij op 4
September j.1. heeft gedaan. Met twee ka
meraden, Idczak en Genski, was hij op de
420 M. verdieping van de mijn Oranje Nas
sau III in een der mijngangen te Heerier-
heide bezig met het vervangen van een
oude ondersteuning in een mijngang door
nieuwe ijzeren ringen. Omstreeks 12 uur
's middags had een instorting plaats, waar
bij Genski werd bedolven en op slag ge
dood, terwijl Idczak met beide beenen in
het afgevallen gesteente bekneld raakte,
Plum, die onder de nieuwe ondersteuning
had gestaan, had geen letsel. Hij bedacht
zich geen oogenblik, kroop door de zeer
kleine ruimte, die tusschen de gevallen
steenen en hem was overgebleven, naar
Idczak en wist na een kwartier van uiterst
gevaarlijk werken, terwijl de steenen nog
telkens naar beneden vielen, zijn kameraad
te redden. De hoofdingenieur had in zijn
kwaliteit van bestuurslid van het Carnegie-
heldenfonds voorgesteld, aan Plum een on
derscheiding toe te kennen, en het deed
EEN PROBAAT MIDDEL.
„Fransje maakt het goed".
In „De Bode" der Heldring-Gestichten
schrijft O. G. H. (ds. O. G. Heldring):
„Of dat lachende jongetje op de postze
gels wel behoort heeft tot de „misdeelde
jeugd", betwijfel ik. Het klaarblijkelijk ge
noegen, dat hij heeft in iets, dat zijn aan
dacht boeit, de kinderlijke onbevangenheid,
waarmee hij er voor openstaat, spreken van
een onbezorgde jeugd, niet door sociale
misstanden gedrukt.
Laat hem met zijn lachend gezicht maar
veel geld verzamelen voor zijn minder ge
lukkige broeders en zusters. Laat hem
maar veel harten openen. Men kan hem
niets weigeren. Wie hem ziet tast vanzelf
in zijn beurs. En wie zou hem niet graag
op zijn brieven plakken?
Verbeeldt u, dat ge student zijt en hal
verwege de maand is uw geld op. Een brief
naar huis met dit kereltje op het couvert
doet wonderen. Of ge wilt aan uw chef met
Kerstmis, een paar extra dagen vragen.
Plak er zoo'n lachend ventje op en hij doet
het. Moet ge misschien tegen het eind van
het jaar rekeningen verzenden? Hij zal u
wel helpen om het geld binnen te krijgen.
Hebt ge met iemand een diepgaande ru
zie, zoo'n loopgravenoorlog, waarin geen
beweging te krijgen is: Zend hem een
Kerst- en Nieuwjaarskaart natuurlijk
een kinderbriefkaart met Fransje zoo
heet hij, naar zijn vader er bovenop.
Fransje knapt het op.
Hebt ge een reusachtig ernstigen en
zwaarwichtigen brief opgesteld aan uw
pupil want uw zoon of dochter hebben
natuurlijk zoo'n brief noodig hebt ge
zijn of haar verdorvenheid in donkere
kleuren geschilderd, geef hem dan een
schijn van succes door Fransje er buitenop
te plakken. Wie weet, maakt hij weer goed,
wat de inhoud bederft!
Of hebt ge een aardigen, gezelligen brief
geschreven aan den een of anderen een
zamen stakker, luister hem dan nog wat op
met den breeden lach van het Halsje.
Hoeveel meer waarde zal uw kale kaartje
aan verloofde of getrouwde of met 'n kind
gezegende paren hebben, als Fransje hen
eerst eens met klaarblijkelijke sympathie
heeft toegelachen.
Zend hem vooral ook naar 't buitenland.
Laat hem de menschen daar eens aankij
ken. 't Zal hun goed doen. Stuur hem aan
ieder, de gij eens even wilt opvroolijken
aan beide zijden van den evenaar of er bo
venop of voor mijn part aan de Russische
expeditie op de Noordpool of aan de Engel-
sche ofAmerikaansche of Noorsche wat
is h^ ook weer? aan de Zuidpool: 't
doet er niet toe wat ge op het adres zet; de
Zuidpool is weinig bevolkt, 't komt wel te
recht.
Doe met hem, wat ge wilt. Maar stuur
hem".
MINDERJARIG MEISJE MEEGELOKT.
De Groningsche recherche heeft aangehou
den en ter beschikking van den officier van
justitie gesteld den 24-jarig ja gehuwden
chauffeur H. H. N. te Groningen, die een
minderjarig meisje uit Arnhem in zijn auto
mee naar Groningen heeft genomen en haar
had voorgespiegeld, dat hij niet getrouwd
was.
Toen het meisje bemerkte, dat dit wel het
geval was, en zy inzag, dat de man mi: der
waardige bedoelingen had en I-ar in een
slechte omgeving wilde plaatsen, heeft zij
zich bij de politie vervoegd, die haar weer
op transport naar Arnhem heeft gesteld.
