DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Belangrijk debat in het Engelsche Lagerhuis Ho. 300 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 22 December 1937 139e Jaargang De algemeene toestand. Verklaringsn over de buitenlandsche poluiek van het Britsche rijk. HET KOLONIALE VRAAGSTUK. Teruel veroverd. Frank Kellogg overleden. Nieuws in 't kort. Koningin en Prinses niet meer in het openbaar. De winkelsluiting op Eersten Kerstdag ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door bet geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij vh HERMS COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. felef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 22 December. De winter is dan officieel gekomen. Giste ren hadden wij den langsten nacht en toen heeft de herfst plaats gemaakt voor den winter. En in het koudste jaargetijde vechten Chineezen en Japanners tegen elkaar en staan in Spanje twee vijandige groepen van één volk strijdend tegenover elkaar. Langen tijd hadden wij uit Spanje weinig nieuws gehoord. Natuurlijk werd er wel gevochten, maar geen der partijen kon eenige winst boeken. En zelfs scheen het, of de legers een winterslaap begonnen waren, zóó rustig, zoo kalm was het aan de Spaansche fronten. Tot dat heel plotseling Franco onaange naam verrast werd. Op het meest onver wachte oogenblik hebben de regeerings- troepen een verrassend offensief ingezet bij Teruel met het onmiddellijke gevolg, dat deze stad op Franco heroverd is! 't Is lang geleden, dat de Spaansche re geering een succes kon boeken en deze over winning komt haar natuurlijk goed van pas. Het is dan ook geen wonder, dat er vreugde heerscht in de republiek en dat de regee ring een zeer opgewekt communiqué heeft gepubliceerd, waarin hulde wordt gebracht aan de korpsen, die Teruel veroverden en die aan de troepen van Franco groote ver liezen toebrachten. Men mag benieuwd zijn naar de gevolgen van dit onverwachte succes van de regee- ringstroepen. Waarschijnlijk mag men zeer spoedig ook een toenemende activiteit van Franco's troepen verwachten, opdat de balans weer in evenwicht komt. Landon, de republikeinsche candidaat bij de laatste verkiezingen om het president schap der Veréenigde Staten, heeft Roose- velt zonder voorbehoud van volledigen steun verzekerd bij de buitenlandsche politiek van den president onder de gevaarlijke om standigheden van dit oogenblik'. In het aan tot Roosevelt gerichte telegram, waarin hij dit verklaart, zegt hij voorts: „Het vorige jaar heb ik mij verbonden mijn samenwerking met en steun aan uw bestuur te verleenen, indien de buitenland sche situatie ernstig mocht worden. Dit is eer. belangrijk beginsel en wij moeten be wijzen, dat wij er trouw aan zijn. Dit beteekent in feite, dat het demago gische politieke spel, dat de eenheid van het land bedreigt, moet verdwijnen onder de gevaarlijke situatie, waarin wij ons op het oogenblik bevinden. Ik hernieuw deze ver bintenis vooral omdat talrijke leden van het congres, behoorende tot de beide groote partijen, schijnen te vergeten, dat genoemd beginsel den gronds'ag vormt van de Amerikaansche politiek en aan het buiten land den indruk geven, dat, er geen ver trouwen meer bestaat in de politiek van het staatssecretariaat. Deze leden slaan den- zelfden gevaarlijken weg in als in 1914 de leden van het Engelsche parlement, toen deze den indruk verwekten, dat Engeland niet wilde of niet kon vechten onder welke omstandigheden ook. Ik wensch u geluk met uw weigering tegenover de wetswijziging, die aan het Congres de bevoegdheid tot oorlogsverkla ring zou terugbrengen. Gij en ik weten, dat het Amerikaansche volk den vrede wil, maar alleen een vrede, die het ons mogelijk maakt den eerbied van de zijde van andere landen te behouden. In zijn antwoord aan Landon zegt Roose velt: Uw telegram steunt mij in mijn taak om het hoofd te bieden aan de vraagstukken, welke zich voor ons land op het gebied der buitenlandsche politiek voordoen in deze moeilijke tijden. Gedurende onze lange historie hebben wij Amerikanen steeds iedere opvatting van de hand gewezen, volgens welke de uiterste veiligheid zou worden verkregen door onze oogen te sluiten voor het feit, dat wij, gaarne of ongaarne, deel uitmaken van een grootere wereld van andere naties en volken. Als zoodanig hebben wij in zekere mate den plicht onze medewerking te ver leenen aan en zelfs de leiding te nemen van een beweging tot handhaving van de inter nationale gedragslijn met als uiteindelijk doel het bereiken van den algemeenen vrede. Landon's telegram wordt beschouwd als een gewichtigen steun voor den president om het probleem van het Verre Oosten te behandelen op een sterke nationale basis. Wij hebben gisteren het bericht over het plotselinge vertrek van een aantal Ame rikaansche torpedobooten met onbekende bestemming gepubliceerd. Deze Amerikaansche vlootbewegingen worden thans verklaard als een proef- mobilisatie ten behoeve van de vlootorga- nisatie en van trainingsdoeleinden. Vlootdeskundigen leggen grooten nadruk op de waarde van plotselinge, onverwachte vlootbewegingen, welk systeem in de laatste paar jaar geïntensifieerd is. Het Engelsche Lagerhuis heeft giste ren het debat over buitenlandsche za ken aangehoord, dat de regeering in ver band met den algemeenen internationa len toestand en de reis van Lord Hali- fax nog voor het Kerst-reces had toege staan. Majoor Attlee, die het debat opende, zei- de, dat drie groote mogendheden den Vol kenbond hadden verlaten en sindsdien wa ren overgegaan tot verschillende vormen van agressie. Feitelijk heerschte sinds 1931 een staat van oorlog in Europa, die met een smeulend vat te vergelijken was, waaruit de vonken ieder oogenblik konden opslaan. Hij betreurde evenwel het vertrek van Italië niet, omdat de aanwezigheid van dit land eerder een zwak punt dan een bron van kracht was geworden. De propaganda, die de drie bedoelde mogendheden voerden te gen de democratie, tegen den Volkenbond, maar bovenal tegen Engeland en het Brit sche imperium, had afmetingen aangeno men, die alle perken te buiten gingen. Spr. had dezer dagen geluisterd naar nieuws, dat speciaal voor de Zuid-Amerikaansche Sta ten werd uitgezonden. Het was een doorloo- pende aantijging van Engeland, zijn instel lingen en bedoelingen geweest. Dez_ soort propaganda eischte onmiddellijke en scher pe afweermaatregelen door de regeering. De regeering moest den Volkenbond steu nen en er den eisch stellen om Chir.a te hel pen tegen zijn aanvaller, in de eerste plaats door levering van de middelen im zich te kunnen verdedigen en door weigering van elke leverantie, van welken aard ook, aan Japan. Wat Spanje betrof, moest een einde gemaakt worden aan de politiek van non interventie en de regeering moest den moed hebben tot Italië te zeggen, wat spr. te zeg-*' gen had, n.1. dat zij geen vertrouwen had in het nakomen van internationale verplich tingen door Italië. De besprekingen van Lord Halifax in Duitschland konden mis- schen leiden tot het bewaren van den vrede voor enkele jaren, in ruil voor meer of min der belangrijke concessie od koloniaal ge bied, maar zij konden niet de vredesatmos- feer vestigen, die voor alles noodig was. Het antwoord van Chamberlain. De premier, die onmiddellijk na den lei der der oppositie het woord nam, zeide, dat het inderdaad noodig was om maatregelen tegen de onjuiste en tergende anti-Britsche propaganda te nemen. Wat Spanje betrof, de gevolgen der heil zame en bedachtzame regeeringspolitiek waren geweest, dat de spanning in Europa de laatste zes maanden verminderd was en het voornaamste doel voorloopig bereikt. Daarna besprak de premier de gedachten- wisselingen met de Fransche ministers. Chamberlain stelde daarbij in het licht, dat de eensgezindheid, die bleek te bestaan tus- schen de beide regeeringen ten aanzien van alle belangrijke problemen, die ter sprake kwamen, diepe voldoening wekt bij de Britsche regeering. Na deze besprekingen heeft de Fransche minister van buitenland sche zaken, dank zij het hoffelijk initiatief van den Duitschen minister van buitenland sche zaken, von Neurath, de gelegenheid gehad een korte, maar nuttige gedachten- wisseling te houden met den Duitschen mi nister, toen hij zich onderweg be/ond voor een bezoek aan een aantal Europeesche hoofdsteden. Japan had nooit de bedoeling gehad, zoo als thans overduidelijk gebleken was, om haar geschillen met China aan het oordeel van welke instantie dan ook, te onderwer pen en de regeering kon thans niet anders doen dan afwachten of de verzekering, door Japan gegeven, dat zij zou waken tegen een herhaling der internationale incidenten, op ernst en waarheid berustte. De lankmoedig heid der Britsche regeering beteekende echter niet, dat zij in haar verlangen tot het behoud van den vrede haar verplichtingen tot het beschermen der Britsche belangen of eenige verplichtingen van internationalen aard zou vergeten of er zich aan onttrekken. Hoewel het resultaat van de Brusselsche conferentie zeer teleurstellend was voor alle vrienden van de vrede, was er toch één ding dat voldoening gaf en wel de volledige har- Wat de draadlooze oproep aan de geheele verkenningsluchtvloot betref tonmiddellij k rapport uit te brengen, wordt verklaard, dat het hier een ernstige vergissing betreft, waarvan de oorzaak ligt in een verminking van de oorspronkelijke oproep. monie, die er tusschen ons en de gedelegeer den van de Ver. Staten over alle vraagstuk ken bestond. In China Na deze uiteenzetting besprak Chamber lain de laatste gebeurtenissen in China met inbegrip van de incidenten op de Jangtse en de Britsche protesten bij Japan. Nog zijn wij bereid de zaak van den vrede te dienen door alle voor ons openstaande fatsoenlijke middelen. Men moet echter niet denken, dat onzen wensch naar vrede en ons geduld onder herhaalde provocatie betee kent, dat wij onverschillig zijn ten opzichte van onze internationale verplichtingen of onzen plicht om de belangen te beschermen vergeten. Chamberlain besloot met de volgende woorden: Wij laten ons niet drijven. Wij hebben een bepaald doel: een algemeene rege ling van de grieven in de wereld zonder oorlog. De manier om dit te bereiken is niet dreigementen uit te spreken maar trachten persoonlijk contact te vesti gen. Alleen door vriendschappelijke be sprekingen tusschen de naties kunnen wij hopen te komen tot een toestand, waarin wij wederom de bezorgdheid van ons kunnen afzetten. Eden's redevoering Hierna kwam Eden aan het woord en zei met betrekking tot het koloniale vraagstuk dat zekere kringen de voorstelling geven, dat de regeering de bedoeling heeft om met Duitschland tot een overeenkomst te ko men ten koste van andere koloniale mogend heden. Ik wil deze gelegenheid aangrijpen, aldus Eden, om in het openbaar en cate gorisch te verklaren, dat niets verder van de bedoeling van de Britsche re geering afligt dan het initiatief fe nemen tot of het aanmoedigen van een derge lijk voorstel. Ik mag hieraan misschien toevoegen dat wy, evenmin als wjj een oplossing van het koloniale vraagstuk zoeken ten koste van andere mogendhe den, ook niet een oplossing voor de Europeesche moeilijkheden zoeken ten koste van andere Europeesche mogend heden. Er is ook gezegd, dat we denken aan het weer terugkomen op bepaalde voor- oorlogsche onderhandelingen met be trekking tot Portugeesch gebied. Ik wil duidelijk maken dat deze vooroorlog- sche voorstellen, in zooverre wjj er in betrokken zijn, dood zijn en door ons niet tot leven zullen worden jebracht. Sancties in het Verre Oosten. Ten aanzien van de sanctiemogelijkheden verklaarde Eden, dat twee vormen van sanctie mogelijk zijn, de niet-effectieve, waarvan het niet de moeite waard is om mee te beginnen ,en effectieve die, indien ze niet de zekerheid van oorlog, toch gevaar beteekenen. Niemand zou een dergelijke actie voor het Verre Oosten onder het oog willen zien, tenzij dat hij overtuigd is, de overheerschende kracht te hebben om zijn politiek door te zetten. Voor een duurzamen vrede moet de inter nationale orde en een zekere bewapenings beperking worden geaccepteerd door alle landen. Het conflict in het Verre Oosten zal daar een groote verarming brengen, wat ook de militaire winst mag zijn. Drie groote beginselen moeten ons leiden, alles te doen wat herstel van den vrede kan bevorderen, ons volledige aandeel in onze internationale verplichtingen op ons nemen en onze eigen belangen en het Britsche grondgebied beschermen. We moeten dagelijks in contact blijven met de regeering van de Ver. Staten. Enge land is niet zonder vrienden. Behalve met Frankrijk en de Ver. Staten onderhouden we nauwe vriendschapsbetrekkingen met de Balkanstaten en de Kleine Entente. Eden zei tenslotte dat er, hoewel de moei lijkheden groot zijn, geen oorzaak voor dé faitisme is. Er is nog iets belangrjjkers dan bewapening en wel de geest van de volken achter die bewapening. Niemand moet de fout maken om te denken dat de geest van vastberadenheid van het Britsche volk ook maar eenigszins in de laatste jaren is veran derd. Alleen door geduldig, vastbesloten en verzoenend te zijn en de bewapening voort te zetten, zullen we een bewapeningsover eenkomst kunnen krijgen. Dit is de politiek, die we zullen blijven volgen. De debatten werden daarna z.h.st. geslo ten. Gisteravond het laatste bolwerk genomen. Nadat om zes uur gisteravond de Plaza de Toros, welke het laatste bol werk vormde van Teruel, stormender hand was genomen, zijn de regeerings- troepen de stad binnengerukt, waar de bevolking hen op enthousiaste wijze verwelkomde. Mededeeling van het hoofdkwartier te Salamanca. Het hoofdkwartier heeft gisteravond om acht uur medegedeeld, dat de rechtschen in de sectoren van Teruel hun opmarsch voortzetten. Zij hebben de belangrijke stelling Los Morrones bezet en schitterend alle vijande lijke tegenaanvallen afgeslagen. Drie vijan delijke tanks werden vernield. Mededeeling van Radio Nacional. Radio Nacional heeft gisteravond om acht uur medegedeeld: „Teruel, de groote plaats, die in de ge schiedenis aan zeer veel invallen weerstand heeft geboden, slaat nog steeds de marxis tische horden, die zich hardnekkig op haar werpen, af. De strijd is in de verschillende sectoren zeer hevig. Naar schatting zijn in de laatste drie dagen meer dan 10.000 vijanden gesneuveld. De marxistische aan vallen hebben thans hun doeltreffendheid verloren. De vijandelijke strijdkrachten zijn geheel omsingeld. Zij strijden om zich te ontzetten en zich terug te trekken. Bij de gevechten werden tien republikeinsche vliegtuigen omlaag geschoten". Radiotoespraak van Queipo de Llano. Generaal Queipo de Llano heeft in zijn radiotoespraak gezegd niets te weten van de verovering van Teruel door de regee- ringstroepen en hieraan toegevoegd, dat het overigens slechts een episode zonder groot belang zou beteekeren. Ten slotte deed Queipo de' Llano uitkomen dat in het com muniqué van het groote hoofdkwartier van Salamanca. dat hij zoo juist had ontvangen, geen melding van de verovering van Teruel werd gemaakt, doch dat dit de opmarsch der rechtschen in dit gebied vermeldde. Frank Kellogg, de mede-onderteeke naar van het pact van Kellogg, is gisteravond overleden. Frank Billings Kellogg, de Amerikaan sche staatsman, werd op 22 December 1856 te Potsdam (St. Lawrence-New York) ge boren en zou dus heden 81 jaar zijn gewor den. In 1877 werd hij tot de balie toegela ten te Rochester (Minnesota). Later ves tigde hij zich te St. Paul. Hij vertegenwoor digde de regeering der Ver. Staten in ver schillende groote rechtzaken. Van 1917 tot 1923 was hij senator. In 1924 ambassadeur te Londen, van 1925-29 staatssecretaris, van 1930-35 rechter in het Permanente Hof. In 1929 werd hem de nobelprijs voor den vrede toegekend. Kellogg was lid der republikeinsche partij. Op 27 Augustus 1928 werd te Parijs het door Kellogg en Briand ontworpen verdrag gesloten, dat een plechtige verklaring in houdt, waarbij de contracteerende partijen afstand doen van den oorlog als werktuig van haar wederzij dsche nationale politiek. Slechts door vreedzame middelen zouden geschillen tot een oplossing gebracht kun nen worden. Het dankt zijn ontstaan aan een ontwerp-verdrag van eeuwige vriend schap tusschen Frankrijk en de Ver. Staten. Briand en Kellogg kwam overeen dit plan om te werken in een algemeen tractaat tegen den oorlog. Het pact van Kellogg is door vrijwel alle Staten der wereld onder teekend, ook door Nederland. Het pact van Kellogg laat de mogelijkheid van een verdedigingsoorlog bestaan. Zes dooden by een auto-ongeluk. - In den Mexicaan schen staat Guanajuato is een autobus, bestuurd door een dronken chauffeur, tegen een andere auto gebotst en omgeslagen. Zes personen zijn om het leven gekomen en velen werden gekwetst. Overstroomingen in Zuid-Slavië. In den middenloop van de Save zijn uitgestrekte oppervlakten overstroomd. Verscheidene menschen zijn om het leven gekomen, de schade is aanzienlijk. De ministerraad heeft een bedrag van 400.000 dinar be schikbaar gesteld. Studenten bezetten een café. Gister avond hebben te Rijssel ongeveer vier honderd studenten uit protest tegen, het verbod om ter gelegenheid van. het Sint Nicolaasfeest achter elkaar door de café's te trekken .een groot café bezet, waar zij zeven uur bleven zitten, met als eenige consumptie een klein, glas bier. De eigenaar van het café riep een deur waarder te hulp om deze beperking van de verkoopsvrijheid te constateerem Te middernacht liet de politie de zaal ontruimen, de studenten verlieten het ge bouw vreedzaam en zonder incidenten. Men meldt ons heden uit de Residentie: In verband met de omstandig heden van de prinses moeten H. M. de koningin en H. K. H. de prinses op geneeskundig advies ter voorkoming van elk mogelijk infectiegevaar het deelnemen aan grootere openbare bijeenkomsten voorloopig zooveel mogelijk ver mijden. Het koopend publiek moet rekenen op gesloten winkels. Men schrijft ons: Van meer dan één zijde is dit jaar de aandacht gevestigd op de ernstige leemte, welke de winkelsluitingswet zou aankleven, dat daarin geen voor schriften zijn vervat om op 25 Decem ber, eersten Kerstdag, de Zondagsslui ting voor winkels toe te passen. Hoewel de winkelsluitingswet reeds verscheidene jaren van toepassing is, werden er in de practijk weinig moei lijkheden ondervonden, omdat door den winkelstand de' zaken steeds uit eigen beweging zooveel mogelijk gesloten werden. Dit jaar doet zich evenwel de bijzonderheid voor, dat de beide Kerst dagen resp. op Zaterdag en Zondag vallen, zoodat volgens de huidige wettelijke regeling op 25 December de 10-uur-avondsluiting zou gelden. De drie Nederlandsche midden standsbonden, de Kon. Nederlandsche middenstandsbond, de Nederlandsche r. k. middenstandsbond en de christe lijke middenstandsbond, achten het in deze omstandigheden gewenscht van hun opvattingen ter zake te doen blij ken. Deze bonden hebben tot hun leden en den geheelen winkelstand het dringende verzoek gericht, op eersten Kerstdag (Zaterdag a.s.) zooals tot dusverre de Zondagssluiting toe te passen, d. w. z. zoo eenigszins mogelijk hun winkels gesloten te houden. Aan het koopend publiek verzoeken de middenstandsbonden rekening te houden met het feit, dat eerste Kerst dag door den winkelstand als Zondag wordt beschouwd. Bij het doen van inkoopen en 't regelen van bestellingen denke men er dus aan, dat het daartoe gebruikelijke winkelen op Zaterdag deze week op Vrijdag 24 December dient te geschieden, op welken dag de winkels tot 10 uur n.m. geopend mogen zyn. Door de bestellingen zoo vroeg mo gelijk te doen en de inkoopen niet tot het laatst uit te stellen, helpt men den winkelier om zijn goede gewoonte van Zondagssluiting op eersten Kerstdag te handhaven. Generaal Aude zwaar gewond. - gistermiddag is generaal Aude, de chef van den Franschen. staf van de luchtvaart, met zijn auto in botsing gekomen met een andere auto. Hij werd naar het ziekenhuis van Versailles vervoerd, waar hij twee uur buiten kennis bleef. De doktoren consta teerden een. zware hersenschudding. Ernstig auto-ongeluk by Wiesbaden. In de nabijheid van. Wiesbaden is een vracht auto, waarmede soldaten vervoerd wer den, verongelukt. Vier mannen werden onmiddellijk gedood, een vijfde overleed spoedig in het ziekenhuis. Bovendien is een persoon zwaar gewond. Storm op de kust van Korea. - De Zuidwestkust van Korea is door hevige stormen geteisterd. Zeshonderd visschers- schepen met een bemanning van drie duizend personen zijn door den. storm meegesleurd. Onmiddellijk zijn reddingsvaartuigen uitgevaren, doch de hooge zee maakt het zeer moeilijk hulp te bieden. Felle brand in het centrum van Brussel. - In een pand in de Groenmarkt straat in het centrum van Brussel, waarin een modemagazijn is gevestigd, is gister morgen brand uitgebroken; de naaisters konden zich te midden van. den dichten rook slechts met moeite in veiligheid stel len, en de laatste kon ternauwernood ont snappen door via een venster in het aan grenzende perceel te klimmen. De eige nares van de zaak, die zich, toen de brand uitbrak, juist aan het kleeden was, is in de vlammen omgekomen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1