DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Bombardementen van beide
Spaansche oorlogvoerende partijen,
Voorbereidingen voor langdurigen
oorlog in China.
No. 19 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Maandag 24 Januari 1938
140e Jaargang
De algemeene toestand.
De rechtschen in Estremadura verslagen.
Bommen op Fransche dorpen.
De diplomaten teruggeroepen.
Weer een vertoog van Amerika.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 24 Jan.
Herhaaldelijk is er reeds gewezen op de
weifeling van de Belgische regeering om
over te gaan tot doorvoering van wat men
zou kunnen noemen de „Vlaamsche wet
ten."
Wij laten hier thans volgen een be
schouwing van den bekenden Belgischen
politicus Frans van Cauwelaert over de
kwestie der Vlaamsche academiën.
De Vlamingen, zoo schrijft de minister
van staat, wachten met ongeduld op het
koninklijk besluit, waarbij tot de oprich
ting zal worden beslist van een koninklijke
Vlaamsche academie voor wetenschappen,
Elk verder uitstel kan alleen dienen om
het onbehagen te vergrooten, dat zich
reeds onder de tweede regeering-van Zee
land voldoende duidelijk bij de Vlamingen
had geopenbaard.
Er is geen sprake van, dat wij aan de
Fransche academiën voor immer de uit
sluitende beschikking zullen laten over de
goederen en gunsten, met welke zij voor 't
wetenschappelijk welzijn van geheel het
land in den loop der tijden werden ver
rijkt. De Fransche acedemiën zullen met
de Vlaamsche paralelle instellingen op
voet van rechtsgelijkheid de roeping moe
ten deelen om de regeering bij te staan
met wetenschappelijke adviezen voor het
verleenen van wetenschappelijke prijzen
en onderscheidingen en wat dies meer zij.
Van Cauwelaert acht het tegen de op
richting van twee nieuwe wetenschappe
lijke academiën, naast de reeds bestaande,
ingebrachte bezwaar, dat deze vermenig
vuldiging van wetenschappelijke institu
ten door de inflatie van het aantal' der
leden het innerlijk gehalte van deze in
stellingen en haar aanzien naar buiten
zal schaden, niet geheel ongegrond. Hij
herinnert eraan, dat hij daarom in 1936
reeds het denkbeeld heeft geopperd, ter
gelegenheid van de stichting van Vlaam
sche wetenschappelijke academiën 'n alge
meene reoarganisatie van de academiën te
ondernemen, en ze samen te brengen in
twee parallelle instituten, die elk in vijf
kiassen onderverdeeld, het geheele weten
schappelijke en artistieke leven in België
zouden bestrijken.
Maar voor deze hervorming, zoo schrijft
van Cauwelaert dan verder, is een wet
onontbeerlijk en we hebben niet meer den
tijd om te wachten op deze trage verwe
zenlijking. De regeering moet dus hare
verantwoordelijkheden alleen nemen en
on verwijl bij koninklijk besluit de
Vlaamsche wetenschappelijke academiën
oprichten, waarvan zij de noodzakelijkheid
heeft erkend.
Na te hebben verklaard, dat de eisch
van gelijkheid niet beteekent, dat de Vla
mingen het aantal der Vlaamsche acade
mieleden onmiddellijk opgevoerd willen
zien tot het thans door de Fransche weten
schappelijke academiën bereikte cijfer, ver
volgt van Cauwelaert met te zeggen, dat
het aantal Franschtalige academici gelei
delijk dient te worden verminderd tot een
cijfer, dat ten hoogste twee derden van het
huidige aantal bedraagt, doch dat, wat de
Vlaamsche academiën betreft, de Vlamin
gen niet verlangen, dat van den beginne
af alle zetels, waarop zij aanspraak mogen
maken, bezet worden. Wij willen, aldus
v. Cauwelaert, bounwen voor langen duur
en vertrekken van een stevigen onderbouw
en alleen met het beste wat wij aan weten
schappelijke krachten bezitten onze aca
demische traditie inzetten. Dat beste ver
onderstelt niet alleen wetenschappelijke
waarde, maar ook saamhorigheidsgevoel
met onze Vlaamsche gemeenschap. Zonder
deze saamhorigheid kunnen wij niet ver
wachten, dat de nieuwe academiën de ver
heffende en leidende taak, welke zij tegen
over ons volk in zijn geestelijke aangele
genheden hebben te vervullen, met het
noodige idealisme zullen aanvaarden. Tot
staving van dit beginsel zij van den begin
ne af bepaald, dat niemand tegelijkertijd
deel zal kunnen uitmaken van de Fransen-
talige en van de Vlaamsche academiën. Wij
hebben voldoende vertrouwen m de
groeikracht van ons Vlaamsche we en
schappelijke leven om niet te vreezen voor
innerlijke minderwaardigheid van onze
academiën, indien zij niet door de regee
ring zelf tot een toestand van onderge
schiktheid worden veroordeeld.
Fransche militairen verongelukt. - Na-
hij Epinal is gisteren een militaire vrach -
auto met een militair voetbalelftal in een
greppel gereden. Zeven soldaten moesten
met deels ernstige verwondingen in een
ziekenhuis worden opgenomen.
Fabrieksbrand. - De fabrieken voor de
vervaardiging van synthetische rubber te
Deepwater in New Jersey zijn door een reeks
zware ontploffingen bijna volkomen ver
nield. Kort daarop sprongen bovendien nog
verscheidene cylinders met acethyleen uu-
een. De oorzaak der ontploffingen is nog
niet bekend. Twee fabrieksoppassers hebben
hierbij den dood gevonden.
Aan het front van Estremadura hebben
de regeeringstroepen de legermacht van
Franco tot tweemaal toe teruggeslagen,
waarbij deze zware verliezen leed. De
regeeringstroepen wisten alle onlangs
veroverde stellingen te behouden. Ver
sterkingsbrigades blijven verdedigings
werken aanleggen.
De rechtschen blijven al hun krachten
aanwenden om Teruel binnen te dringen.
Een sterke rechtsche afdeeling heeft de
stellingen van de regeeringstroepen ach
ter de Muleton aangevallen, om zich
meester te maken van de hoogten, welke
de vallei van de Alfambra beheerschen.
De aanvallers werden teruggeslagen en
leden groote verliezen.
Van regeeringszijde wordt medegedeeld
dat de internationale brigade naar Teruel
is gezonden. Het Amerikaansche bataljon
heeft een geheel escadron Moorsche cava
lerie vernietigd.
Generaal Queipo de Llano heeft voor
de radio verklaard, dat de rechtsche troe
pen voor Teruel uit het noorden en het
zuiden oprukken. De regeeringstroepen
werden, volgens hem, overal achteruit
gedreven en achtervolgd. Zij lieten hon
derden dooden op het slagveld achter en
vele manschappen van de regeeringstroe
pen werden krijgsgevangen gemaakt.
Radio-Barcelona heeft een communiqué
van het ministerie van landsverdediging
gepubliceerd, waarin werd- gezegd: De
vijand is er in geslaagd een lichte wijzi
ging aan te brengen in de frontlijn van de
regeeringstroepen ten zuiden van Mule
ton. Twee vliegtuigen van de rechtschen
werden omlaag geschoten, de regeerings-
luchtmacht verloor een toestel.
Nieuwe bombardementen.
Het ministerie van landsverdediging
heeft medegedeeld, dat Zaterdagochtend
de rechtsche luchtmacht een aanval heeft
gedaan op Prat de Llobregat en Hospita-
let, twee voorsteden van Barcelona, de
luchtdoelartillerie van de regeering ver
hinderde de vliegtuigen veel kwaad te
doen en bijna hun geheelen bommenlast
moesten zij in zee gooien. Men vermoedt,
dat geen slachtoffers te betreuren zijn.
Ook Valencia werd gebombardeerd,
evenals Gerone. In deze laatste plaats
werd een twintigtal personen gedood en
velen gewond.
Vrijdagmiddag is Salamanca door een
twintigtal vliegtuigen van de regeering
gebombardeerd. Dit bombardement moet
volgens het ministerie van defensie be
schouwd worden als een antwoord op de
stelselmatige aanvallen der luchtmacht
van Franco op de Middellandsche zee
kust.
Volgens het ministerie heeft de lucht
macht van Franco gisteren aanvallen ge
daan op Cienca, waar negen personen
werden gedood en 19 gewond; op Barce
lona en de omgeving, op Castellon waar
6 personen gedood en een veertigtal, voor
het meerendeel vrouwen en kinderen, ge
wond werden, en op Reus, waar ongeveer
40 menschen om het leven kwamen.
Omtrent de uitwerking van het „straf-
bombardement" op Salamanca wordt ge
meld, dat het meer slachtoffers heeft ge
maakt dan aanvankelijk vermoed werd.
Er zouden 225 menschen gedood zijn en
meer dan 400 gewond. Twintig bommen
zouden op de stad gevallen zijn, een vijf
tiental in den naasten omtrek. Twee bom
men kwamen terecht in de nabijheid van
het hotel, waar vrijwel alle buitenland-
sche vertegenwoordigers zich gevestigd
hebben.
Vliegtuigen van Franco hebben de we
gen tusschen Barcelona en de Pyreneeën,
waarlangs de Britsche delegatie terug
moet keeren, gebombardeerd. Op Figueras
zijn twee aanvallen gedaan, waarbij 45
bommen werden geworpen. Veertien
menschen werden gedood, een vijftigtal
gewond, terwijl 15 huizen verwoest
werden.
Generaal Queipo de Llano heeft bekend
gemaakt, dat Sevilla hedenmorgen een
luchtbombardement heeft ondergaan. On
der de slachtoffers telt men drie vrouwen,
elf kinderen en 10 mannen.
Wat de krijgsverrichtingen betreft zeide
de generaal dat hij niets te vermelden
had, van geen enkel front, maar dat gis
teren vier regeeringsvliegtuigen waren
neergehaald.
Bommen op Fransche dorpen.
Gistermiddag hebben veertien recht
sche vliegtuigen een luchtaanval op
Puigcerda ondernomen. Zij lieten tot
tweemaal toe op verscheidene plaatsen
een dertigtal bommen vallen. Eén hiervan
kwam terecht op een hotel, waarbij een
aantal personen om het leven kwam.
In totaal kwamen bij dit bombardement
21 menschen om het leven.
Tweemaal vlogen de machines over
Fransch grondgebied, waarbij zij boven
Osseja en Angoustrine een tiental bom
men lieten vallen. In deze Fransche dor
pen werd echter niemand gewond.
Het bombardement van de
Thorpness.
De kwartiermeester van de Thorpness
heeft medegedeeld, dat voor het binnen-
stoomen van de haven het schip door de
rechtsche vloot werd aangehouden. Het
schip vervoerde suiker, welke door de
Britsche arbeiders naar de Spaansche kin
deren was gezonden. Het voerde duidelijk
zichtbaar drie Britsche vlaggen. Volgens
ooggetuigen werden drie bommen naar
het schip geworpen.
Zaterdagochtend werden te Tarragona
de vier opvarenden, die bij het bombarde
ment om het leven zijn gekomen, ter
aarde besteld. De begrafenis werd bijge
woond door de leden van de Labourfractie
in het parlement, die op het oogenblik
een bezoek brengen aan Spanje, verder
verscheidene vertegenwoordigers van de
Spaansche regeering en het Spaansche
parlement. De kisten waren gedekt met
de kleuren van Spanje, Katalonië en
Engeland.
Tsjecho-Slowakye wil ook con
sulaire agenten benoemen.
Het schijnt, dat de regeering van Tsje-
cho-Slowakije overweegt om, naar Britsch
voorbeeld, consulaire agenten te benoe
men in het door Franco bezette deel van
Spanje. Te Salamanca zouden onderhan
delingen dienaangaande worden gevoerd.
In politieke kringen te Praag wordt er
op gewezen, dat de agent geen politieke
opdracht heeft, doch slechts tot taak heeft
de handelsbelangen te behartigen. De
diplomatieke vertegenwoordiging van
Tsjecho Slowakije te Madrid blijft onge
wijzigd.
In handelskringen wijst men erop, dat
de nieuwe agent bij Franco de Tsjechische
producten zou kunnen beschermen tegen
de Duitsche concurrentie.
De Chineesche regeering heeft plan
nen gemaakt om in de Zuidwestelijke
provincies een basis te maken voor
langdurige verdediging. Het is mogelijk,
dat binnenkort de Chineesche troepen
van het front terug zullen worden ge
trokken.
Deze provincies, welke rijk zijn aan
natuurlijke hulpbronnen en verdedigd
door hooge bergketens, zijn ideaal voor
de verdedigingsdoeleinden.
Volgens berichten uit Chineesche bron
rukken de Chineesche troepen aan het front
van den spoorweg TientsinPoekau in
Zuid-Sjantoeng langzaam op. Op het Pei-
ping-Hankaufront treffen zij voorbereidin
gen voor een tegenaanvaL
Voorts ondernemen de Chineezen nog
steeds aanvallen op Woehoe.
De Chineezen zijn tot het offensief over
gegaan met Tsining als doel, waarheen zij
uit het westen en zuiden oprukken. Spora
dische gevechten worden geleverd ten
zuiden van Pengpoe.
Een tiental chineesche vliegtuigen heeft
gistermorgen een aanval gedaan op het
vliegveld en de militaire concentraties te
Woehoe. Acht Japansche toestellen werden
vernield.
Sedert eenige dagen is de Chineesche
bezetting van Haitsjau, oorspronkelijk het
oostelijke eindpunt van den Loenghai-spoor-
weg, ten noordoosten van Kiangsoe, begon
nen de plaats te ontruimen. Vóór hun terug
tocht echter hebben de Chineesche troepen
de haven van Lienjoen, den toegang van zee
tot Haitsjau, geblokkeerd door twee stoom
schepen van 1500 ton tot zinken te bren
gen.
Amerikaansch vertoog te Tokio.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft
medegedeeld, dat de Amerikaansche am
bassadeur acht dagen geleden in opdracht
van zijn regeering stappen heeft gedaan in
verband met een reeks van voorvallen, die
„een schending der Amerikaansche rechten
en belangen" vormden, en de Japansche
regeering verzocht heeft de bevoegde auto
riteiten in China te herinneren aan de aan
wijzingen, die Tokio haar na het incident
met de Panay gegeven heeft.
De woordvoerder voegde hieraan toe, dat
de noodige instructies reeds aan de autori
teiten te Nanking en te Sjanghai waren
doorgegeven.
Diplomaten teruggeroepen.
De Japansche ambassadeur in China, Ka-
wagoe, heeft bevel gekregen 28 Januari a.s.
naar Tokio terug te keeren.
Aan boord van de Empress of Asia is de
Chineesche ambassadeur, Hsoe Sji Jing,
gistermiddag met vier leden van zijn am
bassade en de gezinnen der plaatselijke
consulaire ambtenaren uit Nagasaki ver
trokken. Een aantal Chineesche particulie
ren had zich by het vertrekkende gezel
schap aangesloten.
De toestand in midden-China.
De Japansche troepen hebben de zuive
ring van het district Poetoeng thans vol
tooid en, naar het Japansche agentschap
Domei meldt, heerschen wederom vrede en
orde in het midden van China. De door de
Japansche troepen gevormde autonome
commissies handhaven de orde in 26 steden.
Japan's politiek in China.
In het Japansche Lagerhuis hebben ver
scheidene afgevaardigden de regeering ge
vraagd, welke politiek zij aan wil nemen
ten aanzien van Tsjang Kai Sjek.
Minister-president Konoye verklaarde,
dat de Japansche re geer ing in geen geval
meer onderhandelingen zal aanknoopen
met de Chineesche nationale regeering. In
dien de Japansche regeering het noodig zou
oordeelen, zou zij in de toekomst Tsjang
Kai Sjek den oorlog kunnen verklaren.
Verder zeide prins Konoye, dat Japan
niet voornemens is China te sluiten voor
de westersche mogendheden of voor bui
tenlandsche kapitalen.
Generaal Soegiyama, de minister van oor
log, heeft een overzicht gegeven van den
militairen toestand in China. Hij verzeker
de, dat sinds het begin der vijandelijkheden,
China 1.500.000 man in den strijd geworpen
heeft, waarvan thans de helft gesneuveld of
gewond is.
Daarna nam vice-admiraal Yonai het
woord, die mededeelde, dat de blokkade aan
de Chineesche kusten thans zoo doeltref
fend is, dat zelfs Chineesche jonken en
stoombooten niet meer kunnen rondvaren.
Voorts verzekerde hij, dat de Japansche
marine tijdens de vijandelijkheden geen en
kel oorlogsschip verloren heeft, maar wel 65
vliegtuigen. Daarentegen verloor China 27
oorlogsschepen en 659 vliegtuigen.
Japan's financieele toestand.
De Japansche minister van financiën,
Kaja, heeft in den landdag medegedeeld, dat
de begrooting 1938/39 is opgesteld, in het
vermoeden dat de vijandelijkheden nog lang
zullen duren. De totale begrooting bedraagt
2.867.000.000 yen. Voor de militaire uitga
ven in China zal een aanvullende begroo
ting worden voorgelegd. Het grootste ge
deelte der buitengewone militaire uitgaven
is gedekt door de uitgifte van obligatiën,
hoewel er een wetsontwerp voor tijdelijke
belastingverhooging wordt ingediend. De
economische hulpbronnen van Japan zijn
enorm veel sterker geworden, heet het en
met het oog op deze economische kracht,
gepaard gaande aan vaderlandsliefde en
volharding by de industrie heeft Japan vol
gens Kaja niets te vreezen, hoe lang de
tegenwoordige toestand ook mag duren.
PIRITUS THEELICHTJE
Verbruik: slechts één
vijfde cent per uur
De missies in China.
De Chineesche katholiek Yi Wen Liang
heeft verklaard, dat de Japansche verzeke
ring aan het Vatikaan, dat de katholieke
missies in China niet te lijden zullen hebben
onder de Japansche bezetting van China,
geen waarheid bevat. Volgens Yi hebben de
missies in het door de Japansche troepen
bezette gebied practisch alle vrijheid ver
loren. Yi wees erop, dat verscheidene mis
siestaties door bommen zijn getroffen,
welke door Japansche vliegtuigen werden
geworpen.
Han Foe-Tsjoe staat terecht.
Het Chineesche telegraafagentschap Cen
tral News meldt, dat binnenkort de veroor
deeling verwacht kan worden van den voor-
maligen gouverneur van Sjantoeng, gene
raal Han Foe-Tsjoe, door het hoog militair
gerechtshof, dat reeds verscheidene zittin
gen heeft gehouden. Hij is op 11 Januari
aan het front van Sjantoeng gearresteerd,
beschuldigd van het niet opvolgen van mili
taire bevelen en het verzaken van zijn
plichten.
STORM IN ENGELAND.
Een zware storm heeft gister groote scha
de aangericht op het militaire vliegveld
Evanon in Rosshire. Acht vliegtuigen wer
den zwaar gehavend. Drie toestellen werden
door den wind opgetild en ongeveer 300
meter verder tegen een gebouw geslingerd,
zoodat zij geheel vernield werden.
DE ONRUST IN PALESTINA.
Nieuwe incidenten.
Zaterdagnacht werd door verscheidene
incidenten gekenmerkt. Een kinderkolonie
was het voorwerp van een schietpartij, zon
der dat er echter slachtoffers te betreuren
waren. Een gewapende bende heeft verder
op den weg paar Hebron een autobus aan
gehouden, doch daar er alleen Arabieren en
geen joden in zaten, kon zij haar weg ver
volgen. Een detachement militairen, dat
bericht kreeg van de incidenten, is erop uit
getrokken om de schuldigen op te sporen.
Naar voorts vernomen wordt, hebben de
inwoners van de in het gebied van Hebron
gelegen dorpen het Britsche hooge commis
sariaat laten weten, dat zij de dorpen zouden
verlaten, indien de autoriteiten zouden door
gaan, met strafmaatregelen tegen hen te
nemen.
Een dakpannenfabriek, gelegen in de jood-
sche nederzetting Motza, op 7 kilometer van
Jeruzalem, is geheel in de asch gelegd. Men
vermoedt brandstichting.
'G
DE NOOD DER JODEN.
Een beroep op „de beschaafde
volkeren".
In een buitengewoon, congres, waar o.m.
aanwezig waren Weizmann, de voorzitter
van de Zionistische Unie en van Jewish
Agency, leden van den nationalen raad en
de uitvoerende commissie, voorzitters van
joodsche gemeenten en joodsche kolonies
in Palestina, is goedkeuring gehecht aan
een beroep op „de beschaafde volkeren",
waarin gewezen wordt op den nood der
joodsche bevolking in Duitschland, Roe
menië en Polen. Steun wordt gevraagd
voor het beëindigen van de vervolgingen,
waarvan de joden het slachtoffer zijn. In
een motie wordt herinnerd aan de ver
wachtingen, die de aanbevelingen van de
koninklijke commissie wekten en wordt
geprotesteerd tegen de beperkende maat
regelen ten opzichte van de immigratie,
welke het nationaal tehuis maken tot een
ghetto in Arabisch land.
De motie vraagt verder een einde te
maken aan de tegenwoordige overgangs
periode en de openstelling van het land
voor de massa's der emigranten. In een
aangenomen resolutie wordt dit streven
gedefinieerd als de wensch van alle joden
zichzelf te besturen in volledige vrijheid
en in hun eigen vaderland.
Nat.-socialistisch wapendepot ontdekt.
- In de nabijheid van de gevangenis van
Steyr in Opper-Oostenrijk is een magazijn
van ontplofbare stoffen en nat.-socialistisch
propagandamateriaal ontdekt. Door het on
derscheppen van een boodschap in cijfer
schrift, afkomstig van een politieken ge
detineerde in deze gevangenis, heeft men de
ontdekking gedaan.
Schietoefeningen van de „Csar". - Een
der verdachten in de zaak van de „Csar".
Leopold Sauvage, heeft een feit onthuld
waaraan tijdens het onderzoek naar dez<
zaak nog geen aandacht scheen te zijn ge
wijd. Sauvage vertelde, dat de leden van do
„Csar" zich methodisch oefenden in het
schieten met machinegeweren, en wel in een
steengroeve in den omtrek van Parijs, nabij
de gemeente Saint-Fiacre (Seine et Marnej
onder den naam van „Garde de neige
1
