DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De langdurige strijd om en in Teruel. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse aumraers 5 cents. No. 21 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. PRIJS DER GEWONE AD VERTE NTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Woensdag 26 Januari 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang De algemeene toestand. De uitwerking van dezen strijd op de republikeinen. VERBETERDE STEMMING. Interview met Tsjang Kai Sjek. 300.000 dooden en gewonden. Barcelona weer gebombareerd. Nieuws in 't kort. Alkmaar, 26 Januari. Hedenmorgen om elf uur precies is de 100ste zitting van den Volkenbond te Ge- neve begonnen. De omstandigheden, waar onder deze vergadering gehouden wordt, zijn verre van gunstig: behalve een aantal kleinere staten zijn feitelijk alleen nog En geland en Frankrijk echte Volkenbondsaan hangers, terwijl de andere groote mogend heden zich terugetrokken hebben, behalve dan Rusland. Het is dan ook niet te veel ge zegd, aldus de Londensche briefschrijver der N.R.Crt., dat de huidige vergadering door Londen en Parijs voornamelijk zal worden gebruikt als een gelegenheid voor politieke vrijages met de kleine mogendhe den. Dat deze vrijages den uiterlijken vorm van min of meer abstract gepraat over de functies van den Volkenbond zullen aanne men, mag niet blind maken voor het feit, dat het in wezen niet anders is dan een ouderwetsche politieke vrijage om de gunst van de vele kleintjes, die samen een groote maken. Mogelijkerwijs is het voor de En- gelsch-Fransche pogingen een voordeel, dat de mededingers niet aanwezig zullen zijn. Aan den anderen kant mag men echter ook het Engelsche spreekwoord niet vergeten, dat „Absence makes the heart grow fonder". In ieder geval is het wel zeker, dat Londen en Parys zich duidelijk van de noodzaak bewust zijn in hun betoon van liefde bijzon der voorzichtig te werk te gaan. Een al te hartstochtelijke liefdesverklaring zou de beminde maar al te gemakkelijk kopschuw kunnen maken. De verwachting, dat de twee groote de mocratieën in Geneve alles zullen doen om opzienbare debatten over de uiterlijke een heid van den bond (men mag wel zeggen: hun bond) in gevaar zou kunnen brengen, te voorkomen, wordt door den Britschen commetaar van gisterochtend geheel beves tigd. Zelfs de Times, die vroeger wel eens een heel anderen toon heeft laten hcoren, schijnt van meening, dat een hervorming vaa het Volkenbondshandvest op het oogen- blik niet ter hand moet worden genomen en dat men er beter aan doet de dingen voor- loopig, althans wat hun uiterlijken vorm betreft, bij het oude te laten. De Daily Telegraph drukt zich aanzienlijk krachtiger uit. „Een ingrijpende operatie, al te haastig ondernomen", zoo schrijft het blad, „zou on getwijfeld gevaarlijk zijn". Kenmerkend ook is de houding, die dit blad aanneemt tegen over den wensch van de kleine mogendhe den, hun betrekking tot Italië te regulari- seeren. Het noemt dergelijke plannen „zeer voorbarig" en ziet er klaarblijkelijk een be wijs van trouweloosheid in, die het moeilijk kan verkroppen. Op ietwat gepikeerden toon wordt gezegd, dat „er iets onbetwist baar ironisch zit, in het schouwspel van sommige kleine mogendheden, die kort ge leden nog krachtig aandrongen op veroor deeling van Italië en de toepassing van sancties en die nu elkaar voorbij trachten te streven in de hartelijkheid van hun toena deringspoging tot een Italië, dat zich op eigen initiatief uit den Volkenbond heeft te ruggetrokken". De historische rechtvaardig heid van deze ontwikkeling, waarbij de groote heeren nu oogsten, wat zij twee jaar geleden hebben gezaaid, wordt door de Dai ly Telegraph kennelijk niet geapprecieerd. Engeland voelt het onaangename en zelfs vernederende van zijn tegenwoordige posi tie, waarin het zich als groote mogendheid om de gunst van de kleine landen moet be ijveren. Het blijkt echter te erkennen, dat het nu niet anders dan de zure vruchten plukt, die van zijn weigering in 1931, 1935 en 1939 zijn verantwoordelij kheid als door het noodlot aangewezen leider van den Volken bond, te aanvaarden. Wij begonnen dit overzicht met de opmer king, dat de 100ste zitting van den Volken bond niet onder gunstige omstandigheden plaats vond. De Engelsche pers wijst daar ook op, zij het in zeer voorzichtige termen. Zoo schryi de Daily Tel.: „Indien de honderdste zitting van den Volkenbondsraad gewijd zou zijn aan nei constateeren van de volkomen onmac zelfs den dood van den bond, zoudeI> de staten, die zich afzijdig houden, dat zeker toejuichen. Onder de Staten, die den Bond vertegenwoordigd zijn, kun"e stemmen opgaan, welke „isolement vragen. Niettemin is het de meening van En geland en de Dominions, dat, om een drukking van Eden te gebruiken, ,,d Bond noch dood noch stervend is hoewel een teere behandeling voor het her stel noodig is. Een radicale en inderhaast uitgevoerde operatie zou niet zonder gev zijn: het zou geenszins vaststaan, dat ae patiënt, indien hij al in het leven blee Verlichting van zou ondervinden. De Times schrijft: „Met al zijn gebreken blijft de Volkenbond een nuttige plaats voor het onderhouden van vriendschappelijke be trekkingen. Het handvest moge een onvol komen werktuig zijn, het instituut duidelijke fouten begaan hebben en te lijden he en van de zorgen zijner al te ijverige vrienden Wekenlang vecht men in Spanje om het bezit van Teruel. Nu eens hoo- ren wij, dat Franco de stad in zijn bezit heeft, dan weer wordt medege deeld, dat de regeeringstroepen de geheele stad gezuiverd hebben van hun vijanden. En nog steeds dondert het kanon, waarbij op het oogenblik Franco de beste kansen schijnt te hebben. Of liever: Franco heeft nog altijd een goede kans, om Teruel te heroveren. Intusschen heeft het regeeringssucces een goeden invloed gehad op de republi- keinsche bevolking. Die invloed wordt in de N. R. Ct. als volgt geschetst, waarbij de militaire beteekenis voorbij gegaan wordt. Wij willen ons aldus de schrijver slechts bepalen te constateeren, welke uit werking de strijd in en om Teruel op het republikeinsche Spanje heeft gehad. Dit uit zich het duidelijkst in haar pers. Dan zien we dat in deze pers van alle schakee ringen van het begin af de beteekenis van dezen strijd niet is onderschat. Het spreekt van zelf, maar dit is nu eenmaal Spaansch, dat er te vroeg overwiningsfanfares zijn geuit over de inneming van Teruel, toen dit nog niet geheel veroverd was. Maar zulke dingen ziet men ook aan de andere zijde. Daar zijn al te Deums gezongen te S. Sebastiaan over de herovering en is men zelfs daar, toen het republikeinsch legerbericht van de verovering gewaagde, dit per radio op alle mogelijke manieren bespottelijk gaan maken, zoo overtuigd was men daar, dat zulks onmogelijk was. Men kende wel den ernst var den toestand, maar de zenders van S. Sebastiaan en Teneriffe parodieerden de berichten der tegenpartij, „want immers nog nooit had den de roode legers een stad kunnen ver overen." En terwijl men nu in* het Franco- gebied er van spreekt, dat Teruel het uit gangspunt zal worden van een offensief naar de kust der Middellandsche Zee, als maar eerst de legers der republiek daar totaal verslagen zijtn en dat dus uit dezen strijd de eindstrijd zou kunnen ontstaan een mogelijkheid die wij niet zullen onder zoeken en nog minder kunnen beoordeelen heeft deze reeks van gevechten het optimisme dat aan de republikeinsche zijde zeer geslonken was, enorm doen stijgen. Men had beslist een overtuigend bewijs van de gevechtswaarde der troepen noo dig, waaraan in de achterhoede velen, zeer velen, al ernstig waren gaan twijfelen. Niet alleen de lauwe en de fascistisch ge zinde elementen, neen onder de overtuig de anti-fascisten, or:der hen die voor de republiek of voor hun sociale veroverin gen tot op het laatste oogenblik op de bres zouden staan, was in dit opzicht een moe deloosheid te bespeuren. De overwinnin gen in het Noorden, het langzaam maar zeker opdringen van den vijand, het ge mis aan eenig succes van de vloot en daar bij gevoegd de zorgen en nood van de levensmiddelenvoorziening, waren hiervan de oorzaak. Men geloofde in het begin nog niet in de verovering van Teruel, noch was men op de hoogte van de groote troe penmachten die hier elkaar slag leverden. Maar toen dan eindelijk de juiste berich ten, ontdaan van alle propagandistische franje, bekend werden, bleek de groote uitwerking van dit alles. Men spreekt in de pers van een radicalen ommekeer in den strijd, van een stadium, waarin het initiatief dat tot nu toe bij Franco lag, in handen der republikeinen is overgegaan zoowel als van de aanvallen zijner vijanden: het belichaamt daarom niet minder het be ginsel van internationale samenwerking. Zoolang de Volkenbond leeft kan men nog hopen, dat het mechanisme voor vreedzame regeling der conflicten voldoende versterkt zal worden om van het pact Briand-Kellogg een werkelijkheid voor de geheele wereld te maken". Volgens de Daily Mail moet de eerste werkelijke verandering bestaan in een wijziging van het handvest, zoodat het automatische karakter der sancties vervalt. De News Chronicle acht het mogelijk, dat Frankrijk en Engeland getuigenis van hun geloof in den Volkenbond afleggen. „Dit zoualdus schrijft het blad een bevesti ging zijn, waaraan veel behoefte bestaat en die een stimulans zou kunnen zijn van den Bond. Doch dat is nauwelijks voldoende. Met het oog op de gebeurtenissen in China is een positief optreden noodig, waaruit blijkt, dat de voornaamste leden van den Bond een werkelijkheid willen maken", en sommige critici in het land spraken zelfs van het begin van een groot duel, dat in een overwinning ten gunste van de re publikeinen zou eindigen. Dit laatste moge al te mooi zijn voorgesteld, zeker is het, dat de toenadering der onderling nog steeds niet eensgezinde arbeidersorgani saties is toegenomen en dat de burgerlijke pers niet alleen den gunstigen invloed op het binnenland, maar ook op het buiten land begrijpt en er gebruik van maakt. Men geeft in deze pers de veranderde stemming in Engeland in de eerste plaats weer en men hoopt, dat men van nu af aan de mededeelingen van Franco met grooter voorbehoud dan tot nu toe zal aanvaarden. Zullen eindelijk de democra tieën ontwaken, vraagt men en zal men beginnen in te zien hoeveel bluf er in de propaganda van alle dictatoriale machten steekt? En men vraagt de regeering der republiek er van nu af beter voor te willen zorgen, dat de voorlichting van het bui tenland op juiste wyze geschiedt en dat men dit gunstig moment niet zal laten voorbijgaan. Terwijl men dit zegt, maakt het volk echter geen illusies omtrent den duur van den strijd. Men legt er den na druk op, dat het niet Franco is, maar zijn bondgenooten die voor hun prestige een nederlaag zullen, trachten te voorkomen en speciaal doelt men hierbij op Italië, dat, gelijk men beweert, meer dan ooit met zendingen van vliegtuigen en vliegers Franco steunt. De pers wijst erop, dat zon der vreemde hulp zelfs nu nog de oorlog in betrekkelijk korten tijd geëindigd zou kunnen zijn, vooral, als er eensgezindheid in de republikeinsche gelederen blijft heerschen. En men schrijft het toenemen der bombardementen op de steden der Middellandsche Zeekust toe aan Franco's ergernis geen beslissing meer op het ge vechtsterrein te kunnen forceeren en daarom dringt men weer aan op een nog grootere intensificatie der eigen oorlogs industrie en een beëindiging der non-in terventie. Onze vijanden krijgen toch wat ze ncoaig nebben, regt men, laat ons nu ten behoeve van den Europeeschen vrede die slechts door een spoedig e> ide van dezen tci'og gebaat kan zijn, die dingen importooien, die wij noodig hebben. Hier bij zullen artillerie en vliegtuigen wel de belangrijk:te zijn. Het is misschien ook wel deze redeweering, die van regeerings- wege den nadruk doet leggen op de nood zakelijkheid, dat men den industriebezit- ters, zoowel nationalen als vreemdelingen, geen moeilijkheden moet bereiden en dat men hen die hun industrieën in den steek lieten, voor zoover zij geen aandeel in den krijg tegen; de republiek hebben genomen, alsnog vrijelijk weer zal toelaten en in het bezit van hun industrieën stellen. Althans zoo ongeveer heeft men zich uitgedrukt. In hoeverre dit nu in de praktijk zal kun nen worden toegepast zal nog moeten blijken. Dit hangt weer van de macht der syndicaten af en de goede wil van de centrale regeering zou hierin nog wel eens te kort kunnen schieten. Zoolang deze wensch niet in een daad wordt omgezet en er geen dienovereenkomstig decreet ver schijnt, geldig voor de geheele republiek, dus ook voor Catalonië, behouden wij ons het recht voor hierin wat pessimistisch te zijn. Het is Franco die met het argument, dat. in zijn gebied niemands bezit, vooral niet dat der buitenlanders, is aangetast, terwijl de door de republiek gedecreteerde sociale verbeteringen voor de arbeiders overal stipt door hem worden nagekomen, de stemming in. het buitenland heeft weten te influenceeren. Het zou dus voor de re publiek van groot belang zijn in deze kwesties feiten te kunnen toonen en de buitenlandsche consuls en diplomaten zouden zeker de eersten zijn, die hun resp. landen hiervan in kennis zouden stellen. Echterook reeds ten gevolge van den strijd bij Teruel, die door de arbeiderspers voor een groot deel als een proletarische overwinning wordt uitgebazuind, wordt er in die pers weer op gewezen, dat de arbeiders, hun syndicaten en partijen er voor moeten zorgen, dat de sociale over winningen,-die tot nu toe werden behaald, onverminderd een blijvend bezit vormen van de arbeidersklas. En daaronder be- hooren immers ook de gedwongen collecti visaties, de controlecomité's, de bedrijfs- raden als leidend lichaam, enz. De invloed deze richting gevoelen. En het is de vraag of matiging, dan wel een toeneming van van den strijd om Teruel, doet zich ook in extremistischen invloed het gevolg van dit alles zal zijn. De vertegenwoordiger van de Deut sche Allgemeine Zeitung te Hankau heeft een onderhoud gehad met maar schalk Tsjang Kai Sjek. De maarschalk verklaarde, dat een beslissende tegen aanval op het oogenblik niet mogelijk is. De Chineesche troepen hebben tot nu toe meer dan driehonderdduizend dooden en gewonden verloren. Welis waar zou een groot deel van deg ewon- den weer dienst kunnen doen, doch zooals de toestand op het oogenblik is, wordt dit deel van het leger veeleer een plaag voor het land. Het plundert en rooft en de staat moet ingrijpen om de orde te herstellen. Ten aanzien van het materieel verklaarde de maarschalk, dat het tot nu toe slechts in beperkten omvang mogelijk is geweest zelf te fabriceeren, zoodat China aangewezen is op invoer uit het buitenland. De meest ge bruikte weg is over Hongkong en Kanton, doch deze weg wordt ook het meest be dreigd. Op het oogenblik maakt de maar schalk zich evenwel nog geen zorgen. Bo vendien bestaan nog de wegen door Indo- China, terwijl de weg naar Birma bijna ge reed is. Verder bevestigde de maarschalk, dat de geruchten over het aanleggen van een weg van Tsjengtoe naar Oeroemtsji waar zijn, reeds zijn deelen van dezen weg gereed. Tenslotte verklaarde de maarschalk, dat een communistische invloed in China niet te vreezen is. China leeft getrouw volgens de voorschriften van Soen Jat-sen en zal hieraan trouw blijven. Chineesche aanvallen op Woehoe. In de hoop den druk van de Japansche troe pen op S.>ctsjoefoe te verlichten, doen de Chineezen heftig aanvallen op Woehoe. De Chineezen berichten verder Hoesein aan de Jangtse te hebben hernomen. De woord voerder van het Japansche leger heeft toe gegeven, dat de plcats door de Japansche troepen is ontruimd op 22 Januari. Hij ver klaarde, dat de troepen daar niet langer noodig waren. De Chineezen beweren verder, dat meer dan driehonderd Japansche soldaten zijn verdronken, of ernstig werden gewond, toen zij door Chineesche vliegtuigen werden ge bombardeerd tijdens het overtrekken van de Ta, een zijrivier van de Jangtse. Ten Zuiden van Woehoe wordt een hevig gevecht geleverd. Beide partijen zijn hand gemeen en twee dorpen zijn reeds enkele malen in andere handen overgegaan. De Chineesche stellingen worden door Japan sche oorlogsbodems onder vuur genomen. Uit Hongkong wordt gemeld, dat een oor logsschip, vermoedelijk een Japansche krui sers, Namtou heeft gebombardeerd, dat juist buiten de grens van het vastolandgebied van Hongkong is gelegen aan de momding van de Kantoiirivier. De Chineezen verwachtten al geruimen tijd, dat de Japanners daar troepen zouden aan land zetten en de plaats was dan ook zwaar versterkt. Men gelooft, dat het doel van de beschieting, die maar een kwartier geduurd heeft, beoogde, den Chineezen angst aan te jagen. De Japansche scheepvaart. De president van een van de voornaamste Japansche koopvaardij maatschappij, Sjoze Moerata, heeft namens de Japansche scheep vaartmaatschappijen aan de regeering ge vraagd Japansche goederen of voor Japan bestemde artikelen alleen door Japansche schepen te laten vervoeren. Hij verzocht maatregelen te nemen om te voorkomen, dat d :rgelijke goederen door buitenlandsche maatschappijen worden vervoerd. Het schijnt, dat de regeering dit voorstel g*._nstig heeft ontvangen. Naar schatting zou het toepassen van dit systeem de in komsten doen stijgen van 250 millioen yen op 300 millioen. Gisteren werden by den luchtaanval der rechtschen op Barcelona in zeer korten tijd negen-en-dertig personen gedood en meer dan vijftig gewond. De overval was zoo verrassend, dat nie mand gelegenheid had een schuilplaats te bereiken. Negen vliegtuigen hebben aan den aanval deelgenomen. Het wa ren driemotorige bommenwerpers, die geëscorteerd werden door drie jacht vliegtuigen. Zy hebben ongeveer 20 bommen uitgeworpen boven de binnen stad. Verscheidene huizen werden ver woest, doch geen enkel militair object werd getroffen. Luchtdoelgeschut en machinegeweren beantwoordden dezen aanval. Gistermiddag hebben de rechtsche vlieg tuigen opnieuw Barcelona gebombardeerd. Na de eerste schoten van het afweergeschut zochten allen op straat de schuilplaatsen op. De aanval duurde slechts kort. De luchtaanvallen op Barcelona, waartoe uit een oogpunt van strategisch belang geen enkele noodzaak aanwezig is, hebben vele slachtoffers gemaakt, vooral in de arbei derswijken in het noorden der stad. 150 personen werden gedood en meer dan 300 gewond, volgens een eerste raming. Waar schijnlijk meent men zoo de bevolking te kunnen demoraliseeren, maar de aanvallen der regeeringsvliegtuigen onlangs op steden der rechtschen, bewijzen dat de republi keinen thans in staat zijn tot het nemen van tegenmaatregelen. Ceuta gebombardeerd. Het Spaansche persagentschap meldt uit Gibraltar dat de luchtmacht der republi keinen gisteren Ceuta heeft gebombardeerd, waar 500 Moorèn op inscheping wachten. Hierbij vielen 165 slachtoffers. Duikbootaanval op Engelsch schip. Een stoomschip, welks naam Lake of Geneva zou zyn en dat volgens de beschry- ving van Britsche nationaliteit zou zijn, is, naar gemeld wordt, zonder voorafgaande waarschuwing door een onbekende duik boot beschoten in het westelijk deel van de Middellandsche Zee. De duikboot, aldus het bericht, werd beschoten van een afstand van minder dan 300 meter. De torpedo ging evenwel onder het schip door. Nadat de duikboot even boven water was gekomen, verdween zij weer beneden den zeespiegel. Bij informatie in officieele kringen ver nam Reuter inderdaad, dat de gezagvoerder van de Lake of Geneva den Britschen con sul te Valencia heeft doen weten, dat zijn schip door een duikboot is aangevallen. Deze aanval heeft zich echter reeds op 15 dezer voorgedaan. Om 200 francs. - In het Fransche ge hucht La Poree, gemeente La Fleche, be legerde de gendarmerie de woning van de familie Cornuel bestaande uit een moeder met twee zoons, waarvan één Maan dag een slotenmaker heeft doorgeschoten, die op bevel van een deurwaarder de deur open wilde breken. De deurwaarder moest een achterstallige belasting van twee honderd franc innen. Aangezien de Cornuel's zich weigerden over te geven, maakten de gendarmen gisteren gebruik van traangas Dit werd door de schoorsteen naar binnen gebla zen. De belegerden deden hierop net of zij zich over wilden geven. Een van de zoons schoot evenwel een onderofficier van de gendarmerie dood, waarna de familie zich opnieuw in het huis barricadeerde. Daarna werd besloten, het huis in brand te steken, teneinde het drietal te dwingen, naar buiten te komen. Toen het vuur het inwendige van de woning had bereikt, kwam plotseling een der gebroeders Cornuel, ger wapend met een geweer, naar buiten. Hij wist in de duisternis te ontkomen. Eenige cogenblikken daarna verscheen ook zijn. broer, doch nadat hij enkele stappen had gedaan, stortte hij ter aarde, getroffen door een kogel. Kort daarop kwam vrouw Cor nuel, haar kleeren en haren in vlammen gehuld, te voorschijn. Zij stortte, eveneens door een kogel getroffen, op den drempel van haar huis neder. Het bosch, waarin de vluchteling zich, naar men aanneemt, verborgen houdt, zal door patrouilles worden afgezocht, doch daar hij met een geweer gewapend is, wordt gevreesd dat nieuwe slachtoffers zullen val len, indien hij niet spoedig gevat wordt. Een neger veroordeelt twee rasgenoo- ten. - Onder zeer groote belangstelling is te Marion (Arkansas) het doodvonnis uitge sproken over twee jonge negers, die zich schuldig gemaakt hadden aan een poging tot moord op een blank meisje. In de jury had o.a. zitting de neger John Claybrook uit Topaz in den staat Arkansas, die hier mede de eerste van zijn ras was, die aange wezen verd vonnis te spreken over een mede-kleurling. Ondanks de groote publieke belangstelling hebben zich geen incidenten voorgedaan. Brief brengt drieduizend dollar op. Een brief van George Washington aan zyn broeder Augustine, welke geschreven werd tijdens den Amerikaanschen opstand, is dezer dagen te New York verkocht voor driedui zend dollar. In dezen brief, die op 26 No vember 1777 geschreven werd in het kamp te White Marsh, ongeveer twintig kilometer van Philadelphia, verklaart George Was hington, dat de vestingwerken aan de De- laware rivier gered hadden kunnen worden, indien de troepen uit Saratoga slechts tien dagen eerder aangekomen waren. De kooper van dez€n historischen brief, W. M. Hill, bezit eveneens een brief van Abraham Lincoln, welke deze tijdens den burgeroorlog schreef aan generaal Hooker, en waarin hij zijn verontrusting uitte over de positie van de bondslegers. Hiervoor be taalde de kooper duizend dollar.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1