FLITSEN VAN HET WITTE DOEK.
DE FILMKLUCHT EEN IN WEZEN
llll TRAGISCHE STRIJD.
MOEILIJKHEDEN BIJ FILM-OPNAMEN.
c
i
HET WERK VAN
MACK SENNETT.
ROND DEN MERKWAARDIGEN
FIGUUR CHARLIE CHAPLIN.
CARLA RUST, de nieuws
Ufa filmster vertelt ervan.
SPORTIEF EN ONGEDWONGEN.
ONZE BIOSCOPEN.
Wanneer de komiek van de film, zoo
groot als hij is holderdebolder een trap
afrolt en languit op den vloer terecht
komt, lachen we omdat de situatie on
weerstaanbaar komiek is, doch hoevelen
zouden er nog lachen wanneer z{j de
plaats van dien komiek innamen en in
werkelijkheid hals over kop van een
trap vielen?
De lach, de meest menschelijke van alle
menschelijke eigenschappen, is wel een zeer
tegenstrijdig verschijnsel, want het zijn juist
de onaangename dingen van anderen, die
ons die aangename sensatie bezorgen, waar
aan we dan uiting geven door te lachen. Het
ia toch een feit, dat de film zooals ten
slotte alle kunst meer of minder sterk
een onbewuste vlucht uit de werkelijkheid
is; we hebben in ens dagelij ksche leven nu
eenmaal zorgen genoeg en willen ons van
tijd tot tijd wel eens verdiepen in een
wereld waar we heelemaal uit die beslom
meringen zijn. En nu biedt de komische
film ons juist die moeilijkheden van het da
gelij ksche leven met veel nadruk en we
lachen er om. De grootste wijsgeeren heb
ben door de eeuwen heen getracht een ver
klaring te geven voor den lach en in het al
gemeen kan men zeggen, dat de vroolijke
gewaarwording, die de moeilijkheden van
den komiek by ons opwekken, haar oor
sprong vinden in het gevoel van superiori
teit dat we op dat oogenblik ten aanzien var.
de situatie hebben. Het is best mogelijk, dat
we morgen iets soortgelijks zullen beleven,
maar nü zijn we van alle bezwaren vrij en
weten we zeker dat alle stortbaden en val
partijen, die de arme stakker op het witte
doek zonder ophouden moet ondergaan, ons
totaal onberoerd zullen laten.
Nu waren de eerste filmmakers geen
philosofen en misschien hebben ze zich nooit
gerealiseerd waarom het publiek lachte,
maar met een onfeilbare zekerheid hebben
ze aangevoeld, dat de kijkers in de bios
copen niet uitsluitend met huilerige melo
drama's en bloederige sensatiefilms konden
worden bezig gehouden en ze hebben ge
grepen naar de middelen die iedereen te
baat neemt, die weet dat hij, die de lachers
op zijn hand heeft, de getapte man is. En
zoo is een genre films ontstaan, dat door de
jaren heen met nauwelijks eenige wijzigin
gen is blijven voortbestaan, dat eenig in
zjjn soort is en waaraan de naam van Mack
Charlie Chaplin
Sennet, steeds verbonden zal blijven. Sen-
net, wiens eigenlijke naam Sinnott was,
kwam in de dagen van de oude Biograph
Company, toen D. W. Griffith daar nog de
leiding had, al bü de film en binnen een
jaar was de ex-vaudeville-komiek producer
van „slap-stick-comedies", de regelrechte
voorloopers van alles was in deze dagen den
naam komische film draagt. In 1912 vorm
de hij de Keystone Comedy Company en in
troduceerde hij Charles Chaplin, Mabel Nor
manden en Fatty, oftewel Roscoe Arbuckle
van wie tallooze onmogelijke films zijn ver
schenen, welke later werden opgesierd door
het optreden van de bekende „bathing
beauties".
De kluchten van Sennet zaten vol onzin
en konden onmogelijk compleet zonder dat
de helden elkaar de haren vol hadden ge
smeten met schuimtaarten en alle meubi
lair dat maar te zien was kort en klein had
den geslagen. Wilde achtervolgingen waren
een gewoon verschijnsel, kortom de naam
„smiters", die langzamerhand ver-Neder-
landsch is tot ..smijters" was wel zeer op
zijn plaats. In al hun soms grove smake
loosheid hadden die films en hebben de
verbeterde moderne komisch films echter
één overeenkomst. Alle moeilijkheden, die
de helden meemaken, alle trappen, waar ze
af vallen, alle politieagenten, die hen arres
teeren, alle knoopen, die van hun jas sprin
gen, wijzen er op, dat er zich achter de ver
scheidenheid van het dagelij ksch leven een
wetmatigheid verschuilt, een dom mecha
nisme, dat geen rekening houdt met de
variaties, welke de menschelijke geest kan
uitdenken, een automaat, die door de men-
schen zelf gemaakt is en die onverstoorbaar
verder gaat; waartegen de mensch zich on
ophoudelijk stoot, die hem misschien ver
nietigt (men zou hier zelfs een zeer ver
wijderd verband kunnen zoeken met de
legende van den Golem, waarbij echter ook
andere factoren in het spel zijn). Conven
ties kunnen den mensch in een hopeloos
parket brengen en hem beletten zijn gevoe
lens op een natuurlijke wijze te uiten. So
ciale omstandigheden leveren een onover
komelijk bezwaar voor wie zich naar eigen
goeddunken wil bewegen en allerlei intri-
gues kunnen ons het leven heel erg zuur
maken. Welnu, al deze narigheid beleeft de
komiek, die in de film de „held" is, of liever
het slachtoffer. In elke komische film im
mers komt een heldenfiguur voor, dat wil
zeggen een mensch in wien we een stukje
van onszelf kunnen ontdekken een
mensch, die volgens zijn eigen logica te
werk gaat en dan in conflict komt met de
andere alledaagsche logica, waarvan hij
soms de gewrongenheid en onnatuurlijkheid
weet aan te toonen.
Alle filmkomieken, die hun kunst voor een
groot deel hebben ontleend aan het circus
en de pantomine, komen dan ook in diep-
sten zin overeen.
Het verschil tusschen de filmkomieken,
die er op het witte doek zijn verschenen of
nog verschijnen ligt dan ook hoofdzakelijk
in de wijze waarop ze reageeren op de on
verzettelijke domheid van het „mecha
nisme", waarmee ze in botsing komen.
Harold Lloyd was steeds de verschij
ning met de onverstoorbare gemoedsrust, die
zich uitte in een altijd vroolijk uiterlijk. In
zijn figuur wordt als 't ware gesymboliseerd,
dat de mensch door zijn geestelijk overwicht
in staat is de moeilijkheden van het mecha
nisme, dat „maatschappij", „conventie" of
nog anders heet, uit den weg te gaan, maar
ook te overwinnen en geestige invallen en
plotselinge handelingen deden „Karellje"
dan ook steeds triompheeren over de om
standigheden.
Carla Rust en Heinrich George.
Men moet niet denken, dat een film al
tijd gemaakt wordt, precies zooals dat in het.
draaiboek staat aangegeven. Dikwijls brengt
men op het laatste oogenblik nog verande
ringen aan, wanneer de regisseur of een
der andere medewerkers een goede inval
krijgt. „Maar dat is juist zoo aardig", zei
Carla Rust, aan een onzer filmmedewerkers
dezer dagen in een onderhoud, „dergelijke
veranderingen brengen wat leven in de
brouwerij, zij brengen „Schwung" in het
spel, in ons werk".
Carla Rust speelt in de nieuwe Ufafilm
„Frau Sylvelin" een buitengewoon verwend
en onberekenbaar meisje
Zij vertelde ons een paar aardige bijzon
derheden. Zoo schreef het draaiboek voor,
dat Carla Rust een sportief en bruin ge
brande jongedame moest zijn. Sportief is zy,
maarniet bruin gebrand. „Ik word
steeds weer rood", zegt ze met wat teleur
stelling in haar stem, „en op het laatst ook
wel wat bruin. Maar zoo echt diep-bruin ge
brand kan ik m'n huid, alle zonnebaden ten
spijt, niet krijgen. Dan maar bruin schmin
ken werd er gezegd. Maar dat ging ditmaal
ook niet. Want dat lastige draaibroek schrijft
ook een paar duiken in het water voor. En
dan blijft de schmink niet zitten. Na l£.ng
zoeken heeft men toen eindelijk een nieuwe
cosmetische samenstelling gevonden, die
wel in het water stand hield.
Een tweede voorbeeld; op een gegeven
oogenblik moest ik met een sierlijken zwaai
met een elegante auto voor-rijden. Daar was
geen enkel bezwaar tegen, want ik heb
reeds vele jaren een rijbewijs Maar toen re
gisseur Herbert Maisch de betreffende scène
nog eens overdacht, zeide hij: „Een auto is
wel heel aardig, doch we kunnen misschien
nog beter een mooie elegante motorboot ne
men". En dan moet je nog nooit van je le
ven achter het stuur van een motorboot ge
zeten hebbenJe moet je weten aan te
passen en zoo heb ik me ook deze kunst
weer snel meester moeten maken Of dit al
niet genoeg was, moest ik bovendien neg on
besuisd in een razend tempo varen
Er komt ook een haan in de film voor en
ik ben bang van dieren. Ik weet zelf eigen
lijk niet waarom, maar het is nu eenmaal
zoo. Ik kreeg kippenvel als ik aan die scèr.e
dacht. M'n collega's hebben me hartelijk uit
gelachen Enfin, ik heb mijn plicht gedaan
en het gaat me in de film zoo-waar nog heel
natuurlijk af.
Carla Rust.
Voor de liefhebbers van lekker eten zal
het een Tantalus-kwelling zijn, te zien hoe
veel heerlijkheden er worden opgediend bjj
een souper met oa. ook nog Heinrich George
wijlen Alfred Abel, Maria von Tasnady en
anderen. Ik kan u echter verzekeren, dit
ter geruststelling dat er niets van in onze
magen terechtgekomen is. Deze opnamen
hebben ontzettend lang geduurd. De dialoog-
en licht-„Proben" namen ontzettend veel
tijd in beslag en het wilde maar niet vlotten,
herbert Maisch is nu eenmaal niet zoo gauw
tevreden. Toen het eindelijk zoo ver was, dat
tot opnamen kon worden overgegaan had de
overdaad aan heerlijkheden dermate van de
hitte der jupiterlampen geleden, dat men
met kunst- en vliegmjddelen de zaak voor
de lens der camera moest opknappen. Aan
opeten viel niet meer te denken. De
bioscoopbezoekers behoeven ons dus heusch
niet te benijden, wanneer ze in de film de
prachtige schotels zien af en aan dragen....."
Met deze woorden beëindigde Carla Rust
een jonge, frissche en temperamentvolle
actrice! dit aardig onderhoud, dat nu
weer eens iets anders verliep dan alle an
dere interviews met filmsterren.
BusterKeaton was ook zoo'n verschij
ning. Hij lachte alleen nooit, maar beschik
te verder over een ijzige onverstoorbaar
heid. Hij ging als een soort mallootige slaap
wandelaar door alle catastrophes, die er om
hem ontstonden, heen.
In de M a r x Brothers, waarvoor de
waardeering in ons land nog verdeeld is,
vindt men soms heel sterk de botsingen met
het mechanische uitgebeeld; ook zij zijn
over het algemeen superieur over de hinder
nissen „n bewijzen, dat het mogelijk is din
gen, die volgens vaste wetten plegen te
verloopen, eindeloos in de war te sturen. Een
groot deel van hun „gags" bestaat echter uit
den meest onlogischen onzin die maar in
menschenhersens kan opkomen.
StanLaurelenOliverHardy,
de belachelijke tweelingsbrooders, zijn niet
in staat de lastige omstandigheden te over
winnen, integendeel ze zijn er het slacht
offer van, zoowel van hun eigen onvol
komenheden als van de hinderpalen, welke
hun omgeving aan hun bedenksels in den
weg legt. En hun effect is dan onverander
lijk een ontzettende vernieling, waarin ze
berustend terneerzitten.
De beroemdste en de diepzinnigste van allen
is echter Charlie Chaplin, wiens me
lancholieke en soms zelfs dichterlijke kome
dies in alle landen der wereld worden be
grepen en gewaardeerd. Ook Chaplin komt
in botsing met de wereld, waarin geen
plaats is voor de poëtische bevliegingen, die
onder zijn rare dophoedje worden uitge
dacht. Soms zegeviert hij over den vijand
als hij in „Modern Times" xylofoon speelt
op de tandwielen van een monsterachtige
machine (die wel draait maar fijne
ironie niets produceert) maar tenslotte
worden de omstandigheden hem toch steeds
de baas, kan hij zich niet aanpassen en wan
delt hij tragischer dan ooit weg. Maar
Chaplin strijdt niet alleen tegen het me-
ROMEO EN JULIA.
Victoria-Theater.
Het fraaie filmwerk dat de M.G.M. van
Shakespeares beroemde stuk heeft gemaakt,
prijkt deze week als hoofdnummer op het
programma van het Victoria-Theater. En
men zal kunnen genieten van de prachtige
opnamen uit Verona, van de schitterende
costumes, van een bijzondere ensceneering
en van uitmuntend spel. Het groote liefdes
drama, waaraan de namen van Romeo en
Julia onafscheidelijk zijn verbonden en dat
Shakespeare op zoo boeiende wijze heeft
uitgewerkt, zal steeds de belangstelling blij
ven behouden.
In Verona is nog steeds tusschen de rijke
families Capulet en Montagu een niet te
overbruggen veete. Meermale vallen zelis
slachtoffers. En nu wil het noodlot, dat de
dochter der Capulets en de zoon der Mon-
tagu's een niet te verbreken liefde voor
elkaar opvatten. De beroemde balkonscène
is overbekend. Romeo en Julia werden in 't
geheim in den echt verbonden. Doch op
nieuw treedt het noodlot op. Romeo doodt
in een duel dengene, die eerst een der Mon-
tagu's het leven benam en wordt deswege
door den vorst verbannen. Bovendien wil
Julia's vader, die natuurlijk niets van het
huwelijk weet, zijn dochter laten trouwen
met Paris. Julia is wanhopig. Vader Lorenzo
brengt uitkomst. Romeo keert terug en
vindt Julia dood (inderdaad slechts schijn
dood). Hij beneemt zichzelf nu ook het
leven door vergif, waarna Julia tot het
leven terugkeert en met haar geliefde den
clood ingaat. Dan pas zien de vaders in, wat
ljun haat heeft veroorzaakt en zij reiken
elkaar de hrnd.
De hoofdrollen werden door Norma
Shearer en Leslic Howard prachtig ge
speeld, terwijl zv de tekst van Sha
kespeare recht deden wedervaren. De
balkon si nc .ooral was zeer mooi. Verder
werd heel goed gespeeld door John Barry-
more als Mercutio en door Basil Rathbone
als Tubalt. Fraaie schermpartjjen waren er
te genieten.
Diverse interessante journaals gingen aan
het hoofdnummer vooraf, terwijl ook een ge
kleurde teekenfilm met aardige vondsten
de aandacht vroeg.
De M.G.M. heeft de mogelijkheden, die de
film biedt, wel uitstekend benut om een
werk als Romeo en Julia nader tot het pu
bliek te brengen.
TWEE HOOFDNUMMERS IN
ROXY-THEATER.
Bewaak dat meisje.
Na het gebruikelijke journaal komt
deze week eerst een detectivefilm, vol
van romantiek, zooals men die alleen
maar in Amerika kan verwachten. Het
gaat hier om de bescherming van een-
jonge rijke erfgename tegen de hebzucht
van familieleden, die zich de verwachte
millioenen niet gaarne zien ontglippen.
De zaakwaarnemer past een list toe; hij
laat een mooi jong meisje voor de erfge
name doorgaan en geeft haar de werke
lijke erfdochter als kamenier, in de over
tuiging, dat de kwaad-in-den-zin-heb-
bende dames en heeren dit niet zullen
doorzien. En hij heeft gelijk, maar toch
was de kamenier nog bijna slachtoffer ge
worden. De strijd duurt gelukkig slechts
een paar dagen, anders zou er stellig nog
veel meer onheil zijn gebeurd dan er nu
reeds geschiedde in dien korten tijd. Het
slot is even verrassend als bevredigend.
Spel met den dood.
Het andere hoofdnummer brengt groote
emotie uit de luchtvaart: het toont hoe
veel levensgevaar de piloten hebben te
duchten, die als in-vliegers dienst doen en
dus uit de nieuwe machines moeten halen
al datgene wat de ingenieurs er op papier
aan hebben toegeschreven. Hier is het
speciaal één machine, gebouwd als oor
logsvliegtuig, die. alvorens haar deugde
lijkheid te hebben bewezen, méér dan één
menschenleven vraagt. Ten slotte is het
Richard Dix, die als Paul Redmond de
„kist" verovert nadat de directeur der
fabriek, een vliegenier en de zoon van
eerstgenoemden slachtoffer waren ge
worden, wilde de ingenieur Kirk het
probeeren, maar Paul sluit hem op en
gaat met het nieuwe vliegtuig de lucht in
en daarmee niet alleen de fabriek aan
den spits van den vliegtuigenbouw
plaatst, maar zich ook een vrouw ver
werft.
Twee films, die naast een flinke dosis
sensatie toch ook humor brengen en
romantiek en mooie natuuropnamen.
HET GEHEIME KENTEEKEN.
City-theater.
Wij noemen u twee namen: Robert
Taylor en Bar bara Stanwyck. En zeggen
wy U verder dat u ze in het City-theater
op het witte doek ziet verschijnen, dan
weet u, dat er deze week in City een film
draait, welke u zeker moet gaan zien.
Deze twee hoofdrolspelers en ook
Victor Mac Laglen mogen wy niet verge
ten te noemen garandeeren, dat „Het
geheime kenteeken" een spannende film
van de goede soort is. Dat deze film bo
vendien, wat de kern betreft, berust op
een historisch gebeuren, verhoogt de
waarde en de aantrekkelijkheid ervan.
Inderdaad is er tijdens de regeerings-
periode van Amerika's president Mac-
Kinley haast een gerechtelijke moord ge
pleegd evenals dat hier bijna het geval
is. President MacKinley drceg indertijd
een jongen man op, zich als misdadiger
voor te doen, hierdoor het vertrouwen te
winnen van en zich aan te sluiten bij een
bende gangsters en hen op deze wijze te
ontmaskeren. Tijdens een bankroof wordt
de bende geknipt, de leden ervan worden
veroordeeld. De jonge man verwacht be
scherming van president MacKinley. Deze
echter wordt kort voor de terechtstelling
de leden van de bende zyn ter dood
veroordeeld vermoord. Niemand ter
wereld weet iets af van de opdracht, wel
ke president MacKinley aan den man had
gegevenDe zaak schijnt hopeloos
voor hem tot ten slotte een aanteeke-
ning over een geheim kenteeken in de
kluis van MacKinley hem redt. Uit dit
kenteeken blijkt n.1. dat de man inderdaad
in verbinding heeft gestaan met den pre
sident. De nieuwe president, Theodore
Roosevelt, grypt in en voorkomt op het
allerlaatste oogenblik een gerechtelyken
moord.
Zóó ongeveer moeten deze dramatische
gebeurtenissen zich omstreeks het jaar
1901 in het toen óók al „Amerikaan-
sche' Amerika, zich hebben afge
speeld. De film komt in hoofdzaak met
bovengenoemde gebeurtenissen overeen,
al heeft, zooals vanzelf spreekt, de fanta
sie hier mede een groote rol gespeeld.
Wy raden U werkelyk aan: deze week
één avond naar City! Behalve „Het gehei
me kenteeken" geeft City het gebruike
lijke binnen- en buitenlandsche nieuws
van Polygoon en Fox, een gekleurd tee
kenfilmpje en een komische eenacter „De
filmproef".
Ook dit voorprogramma kan den toets
de. critiek met glans doorstaan.
KINDEREN VAN DEN NACHT.
Theater Harmonie.
Een jonge dokter werkt, als zoo vele
van zyn collega's, als volontair in een
ziekenhuis in New-York. Talrijk zyn de
patu-nten, die op de polikliniek verschij
nen en op een middag verschijnt de jonge
vrouw, die voorbeschikt is in het leven
van dezen dokter een groote rol te spelen.
y eeft een brandwond op den arm en
terwyl hy die verbindt, kijkt de dokter
haar aan en js er een geval van liefde
op het eerste gezicht.
loevallig komt de dokter in een onbe
chanisme van de buitenwereld, hy heeft ook
te lijden van een tweestrijd in zichzelf en
dat is het wat zyn figuur zooveel diepzinni
ger maakt dan die van andere komieken.
Ook zyn eigen lichaam is een soort auto
maat, die anders doet dan zyn geest het
zich had voorgesteld en die fouten maakt,
welke de symptomen zyn voor een onder-
bewusten, tegengestelden wil En dit dua
lisme is steeds weer de oorzaak van Char-
lie's noodlottige mislukkingen.
Deze strijd tusschen den geest van den
mensch, die zich vry kan bewegen, en de
omstandigheden in velerlei vorm, die het
hem onmogelijk maken die gedachten te
volgen en uit te voeren, is de gtondslM
voor alles wat wij als komisch ondervuwi-
Een strijd, die in wezen tragisch is, ma»r
waarvan de tegenstellingen voor ze tot
bewustzijn doordringen al geneutraliseerd
worden door de weldadige werking van den
lach.
kend café, waar plotseling een man met
een gewonde arm verschynt. Het is de
machtige chef van een gangstersbende,
maar dokter Kildare ziet alleen wat zijn
plicht is en opereert den man in een
achterzaaltje. Een enveloppe met duizen
dollars is zyn belooning en die toont IH)
aan de vrouwelijke patiënte, die hij °P
haar kamer opzoekt, omdat zij met twa.
brandwonden niet terug is gekomen.
Zij
is de vrouw van een bankroover gewee^
zij wist niet waar haar man van leeme e
toen zij scheidden heeft hij, om haar kie
tc houden, haar dochtertje meegenom®^
Hij stierf by een overval en het kle
meisje is verdwenen.
Er zjjn enkele gangsters, die wet^
waar het kind zich bevindt en dat is
reden waarom het knappe vl0UVV!J*ute
Barbara Stanwyck zich in ve Cjj(J
kroegen ophoudt. Zij vindt er ^nnes'j0oo
weet waar haar kind is en het voor
dollar wil verklappen, ófv(*"
liefde. Dat alles is de oorzaak, dat
ba ra de 1000 dollar uit den zak van
dokter wegneemt en dat zij a's
diefstal ontdekt heeft zich wil op
ren aan den verachtelyken Innes.
Als dokter Kildare Joel McC"®* g
dat alles ontdekt, doet hij een wan
poging het vrouwtje terug te vinden
het te laat is. Hij roept de hulp van.,.r(j
„chef" in, dien hij destijds geop<
heeft en door diens invloed komt al
het laatste moment in orde. Innes ^1,'oor
neergeschoten, maar verraadt. na
dokter Kildare geopereerd te zijn, d< A
blyfplaats van het kleine meisje- M
en kind worden hereenigd en Kilda"
in een gelukkig huwelijk de tweede Aa
worden. Een spannende en buiteng' A
goed gespeelde film uit de New-YoiKscn»
onderwereld.
Vooraf: veel geïllustreerd nieuws,
zang- en dansnummer en enkele sci
songs.