dagblad voor alkmaar en omstreken.
WERD MAXIM GORKI VERMOORD?
No. 57 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 9 Maart 1938
JAGODA, EX-LEIDER DER RUSSISCHE GPOE,
STAAT TERECHT.
LANGE SERIE MISDADEN.
Niemöller's
wekt
beroering.
De ondergang van de
„Baleares".
De aigemeene toestand.
Prins Bernhard te Londen.
Majoor Fey wederom
op politiek tooneel?
Hij zou nieuwe middenpartij
stichten.
20 millioen frank diamanten
gestolen.
"in J" '„TS 'eêori Sd
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
et) feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTffiNs
Van 15 regels f 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telet. 3320, redactie 3330.
De speciale correspondent van de
Times te Moskou schreef gisteravond in
de N.R.Crt. o.m. het volgende:
Het laatste halve uur van de avond
zitting van Maandag was geheel gewijd
aan de voorbereiding van de laatste
fase van het proces, het complot van
artsen om op bevel van Jagoda, Men-
zjinski, Koejbysjew, Maxi,m Gorki en
diens zoon Pesikow te vermoorden. Dit
deel van het proces schijnt onder het
Russische publiek meer verontwaardi
ging te wekken dan de andere beschul
digingen.
De openbare aanklager Wysjinski had de
rechtbank verlof gevraagd een deskundigen
commissie te mogen oproepen en gisteravond
stelde hij de vijf medici, allen bekende per
sonen in Rusland, aan de rechtbank voor.
Het verhoor van Lewin.
Dinsdag vertelde dr. Lewin, gewezen direc
teur van de kliniek van het Kreml, op rus
tige wijze hoe Jagoda reeds in 1933 order
had gegeven voor den moord, hoe deze later
werd herhaald en hoe hij en zijn collega's
tenslotte de vier genoemde personen ter
dood hebben gebracht. Het was gemakke
lijk, aldus Lewin, omdat alle vier personen
een zwakke gezondheid hadden. Het was
meer een zaak van nalaten dan van actief
ingrijpen. Léwin gaf toen, zonder veel in
terrupties van den openbaren aanklager, een
nauwkeurig en gedetailleerd verhaal hoe
hij Gorki had aangeraden lange wandelingen
te maken, wat slecht voor hem was en hem
tenslotte in den zomer van 1936 uit De
Krim naar Moskou terug te laten komen
om hem thuis met griep te infecteeren. Hij
gaf hem een overmaat van stimuleerende
injecties, hetgeen bij sterkere personen een
goede therapie zou zijn geweest maar die bij
Gorki fataal waren.
Er ging in de zaal telkens een gemompel
van verontwaardiging op toen Lewin zijn
uiteenzettingen gaf, maar het werd stil toen
hij voortging met te vertellen hoe hij tot zijn
daden was gekomen. In den zomer van 1933
zeide Jagoda, dien hij reeds jaren kende,
dat er ontevredenheid in het land heerschte
en dat er verandering van régime noodig
was. Jagoda schetste in groote trekken hoe
men aan het samenzweren was en droeg
hem op, de vier genoemde personen uit den
weg te ruimen. Op die wijze zou begonnen
worden aan een opruiming van de leidende
personen in Rusland. Dr. Kazakow hielp
hem hierbij.
Jagoda weigert te antwoorden.
Jagoda, bevestigt gij de verklaringen van
dr. Kazakow? vroeg Wysjinski.
Jagoda stond langzaam op en keek de
rechtbank aan, het hoofd opzij gebogen.
Ik ontken het geheel, zeide hij met toon-
looze maar duidelijke stem. Ik zie Kazakow
hier voor het eerst. Ik erken den dood van
Gorki en Koesjbysjew te hebben gewild.
De verdere beschuldigingen ontkende
Jagoda.
Wysjinski bleef aandringen. Telkens ech
ter zeide Jagoda: daarop wensch ik niet te
antwoorden.
Tenslotte liet Wysjinski het er bij, want
de Russische wet geeft den verdachten het
recht antwoorden te weigeren.
De avondzitting.
Een vraag van Jagoda of de beklaagde
Lewin bereid was mee te deelen, welke
en hoeveel hooggeplaatste persoonlijkheden
hij in den loop van zijn practijk had behan
deld, werd niet toegestaan. Lewm besloot
zijn mededeelingen met te zeggen: Jagoda
bedreigde mij, ik moest hem gehoorzamen.
Ik ben een arts, ik begrijp niets van politiek.
Jagoda was in mijn oogen de machtige man.
Hy dreigde mij en mijn familie te v«™e_'
gen. Daarom ben ik op Jagoda s bevelen in
8 In de avondzitting van het proces werd
vervolgens begonnen met het ver oor va,
den vroegeren particulieren secretaris van
Jagoda, Boelanow, die verklaarde sinds 1931
uit gespreken van Jagoda te he -n
leid, dat deze behoorde tot de rechtsch
oppositie.
Jagoda had zich, voor het geval de °m-
wentelingsplannen succes zouden hebben, ae
functie van voorzitter van den raad van
volkscommissarissen voorbehouden. oe
rin zou secretaris-generaal der partij
den, dus de opvolger van StalLn. Jagoda ze
Boecharin zal het bij mij niet slechter heD-
ben dan Göbbels. Toechatsjewski zou aan
het hoofd van het militaire ressort staan. Le
naaste medewerkers van Jagoda zUn e
vroegere chef der G.P.Oe Pauker, diens
plaatsvervanger Wolowitsj en de chef van
de af deeling voor geheime politiek, Moltsja-
wof geweest.
Boelanow deelt mee, dat het samenzwe
ringarchief van Rykow by Jagoda werd be
waard. Door de feiten, welke Boelanow aan
voerde aangaande dat, wat Jagoda organi
seerde, is Jagoda gedwongen om het orga-
niseeren van den moord op Menszjinski te
bekennen.
Jagoda
Toen Jagoda ontdekte dat Jesjow het
complot van rechtschen en Trotskisten zou
gaan ontmaskeren, gaf hy zijn medeplich
tigen opdracht de woning van Jesjow te
vergiftigen. Boelanow bereidde een oplos
sing van kwikzilver in zuren, welke op 29
September 1936 voor het eerst in de werk
kamer van Jesjow werd gespoten, in tegen
woordigheid van Jagoda. Daarna gaf Jagoda
Boelnow twee ampullen met een onbekend
vergif, waarmee Jesjow's werkkamer even
eens werd bespoten.
Jagoda's misdaden.
Wat de avondzitting betreft, hierover
meldt de Times-verslaggever:
Jagoda is uit de zitting van heden te
voorschijn gekomen als de grootste schurk
van alle tijden, zoowel door eigen bekente
nis als door die van zijn secretaris Boela
now. Jagoda heeft eiken vorm van landver
raad welke er bestaat begaan, bevolen of
voorzien: spionnage, revolutie, verraad van
zijn land aan buitenlandsche vijanden, steun
van binnenlandsche samenzweerders, zen
den van geld aan verraders in het buiten
land, moord en poging tot moord door ver
gif. Jagoda bekent dit alles met schaamte-
looze bereidwilligheid en sloot zich bij de
stroom van bekentenissen van Rykow, Boe
charin en de andere samenzweerders goed
aan.
Voor Jagoda sprak zijn secretaris Boela
now, die begon met te zeggen dat hij zijn
chef met lichaam en ziel was toegewijd en
sinds lang was gewend alles door de oogen
van Jagoda te bezien. Hij ging toen voort
met deze verklaring te rechtvaardigen door
verraad van Jagoda op een manier, die
Juds Jaloersch zou hebben gemaakt. Boe
lanow gaf een gedetailleerde omschrijving
van het complot van Jagoda, dat zoo ver
ging, dat de vraag rijst of Jagoda zelf niet
tot de hoogste macht in den staat had wil
len komen. Jagoda zag zichzelf als een soort
Hitier, dien hij zeer bewonderde, verklaarde
Boelanow. Hij wilde zich meester maken
van het Kreml en een nieuwe regeering
vormen met zichzelf els leider, Boelanow
als Göbbels, Rykow als secretaris van de
communistische partij en Toechatsjewski als
minister van oorlog.
Boelanow beschreef ook hoe Jagoda de
doktoren gedwongen had tot het plegen van
vier moorden en hoe zy in den herfst van
1937 een giftmengsel van kwikzilver en
blauwzuur in het kantoor van Jesjow
(Jagoda's opvolger) hadden verspreid. Zij
slaagden erin dat maar vier keer te doen en
volgens Jagoda zou 8 keer doodelijk zijn
geweest. Voorts had Jagoda 20.000 dollar
aan Trotski gezonden door middel van een
tusschenpersoon. Hij was medeplichtig aan
den moord op Kirow en had een spionnage-
bureau dat in nauw contact met buitenland
sche geheime diensten stond. Toen Boe
lanow sprak over den moord op Menzjinski
onderbrak de openbare aanklager hem en
wendde zich tot Jagoda met de vraag: blijft
gij nog steeds ontkennen?
Jagoda boog het hoofd: neen ik beken,
zeide hij.
Hij begon zijn eigen verklaring af te leg
gen met zulk een zachte stem, dat rechter
Oelrich hem meest aansporen luider te spre
ken.
Jagoda zag er verslagen uit, en sprak aar
zelend en met tusschenpoozen, alsof hij zich
geweldig schaamde. Hij wist echter zeer
goed wat hij zeide. Hij verklaarde op een
gegeven oogenblik dat hij een deel van zijn
verklaring wenschte af te leggen op de
voorgenomen zitting met gesloten deuren en
toen Wysjinski ongeduldig zeide, dat zulks
niet noodig was, keerde Jagoda zich ge-
ergerd tot den openbaren aanklager en beet
hem toe: ik weet precies wat ik zeg, ik zal
dat vertellen op de geheime zitting.
Jagoda erkende nu alles, behalve dat hij
zelf spionnenwerk had verricht, en hij bleef
beslist weigeren dat te erkennen, ook toen
Wysjinski aandrong.
Incident in kerk te Dahlem
Het lot van ds. Niemöller blijft de ge
moederen in de kringen der Belijdeniskerk
in beroering houden.
Tijdens een gisteren ir de parochie van
ds. Niemöller (Dahlem) gehouden kerk
dienst heeft een predikant, wiens naam
niet bekend is geworden, verklaard, dat
het onrechtvaardig was, dat Niemöller
opnieuw gevangen was genomen na zijn
invrijheidstelling en dat het niet alleen
een beleediging was voor het geheele pro-
testantsche Duitsehland, doch vooi de ge
heele christenheid. De predikant bad voor
allen, die onschuldig werden gevangen
gehouden.
Ambtenaren der geheime politie
vroegen een officier van het leger
naar den naam van den predikant.
Men heeft gehoord, dat de officier
antwoordde: „Waarom zou ik u deze
inlichting geven?"
Hierop legitimeerden de ambtenaren
zich.
In Wurtemberg moeten de protestant
sche geestelijken, die op lagere scholen
godsdienstonderwijs geven,- den eed van
trouw aan Hitier afleggen. Zij, die dat
onvoorwaardelijk weigeren, worden ont
slagen en vervangen door leeken, die poli
tiek betrouwbaar worden geacht.
Omtrent den zeeslag, die Zondag bij Kaap
Palos tot den ondergang van de „Baleares"
heeft geleid, wordt nog het volgende ver
nomen:
De republikeinsche vloot begeleidde een
convooi naar Carthagena, toen zy een
rechtsch smaldeel ontmoette. In de tweede
phase van het gevecht schoten de republi
keinsche torpedobooten 14 torpedo's af, ter
wijl de rechtsche kruiser „Canarias" werd
getroffen door het geschutvuur van den
kruiser „Libertad" doch geen ernstige
schade opliep.
Toen de „Baleares" een manoeuvre
maakte om de slaglinie der republikeinsche
schepen te breken, kwam hij dwars voor de
vijandelijke torpedoboot jagers te liggen.
Deze vuurden torpedo's af op het schip:
een daarvan trof het benzinereservoir, een
andere raakte den kruiser onder de water
lijn. Ondertusschen hadden de republikein
sche kruisers zich verder gewijd aan de be
scherming van het convooi, dat veilig te
Carthagena aankwam.
Alkmaar, 9 Maart.
De Fransche regeering heeft gisteren
bekend gemaakt, dat zij Donderdag het
parlement zal verzoeken om volmachten
voor de uitvoering van een program van
actie, gericht op het herstel der financiën
en op het teweeg brengen van sociale rust.
Dit financieel en economisch herstel zal
vermoedelijk de volgende punten om
vatten:
Saneering van de schatkist en beperking
van de uitgaven; geen wijziging in de tot
nu toe gevolgde politiek van monetaire
vrijheid; geen deflatie, zooals in 1935.
In een communiqué, dat gisteren na
afloop van den ministerraad werd uitge
geven, is een nadere verklaring gepubli
ceerd over de regeeringsplannen.
Wij lezen in dit communiqué n.1. het
volgende:
pe minister-president heeft zijn colle
ga's gesproken over de autonome kas voor
de defensie en over de credietoperaties,
waartoe deze kas zal moeten overgaan.
Chautemps herinnerde er aan, dat hij, toen
Zaterdag over de stichting van de kas werd
gestemd, onder aigemeene instemming
van de beide Kamers de noodzakelijkheid
uitsprak de nationale kracht op alle gebied
te versterken in verband met de gevaren
welke het land bedreigen. Nu het nieuwe
instituut 'zijn werkzaamheden gaat begin
nen, is het oogenblik gekomen om het alle
garanties te verschaffen, welke voor suc
ces van zijn handelingen noodzakelijk zijn,
en daartoe alle maatregelen te nemen,
welke door financieel en economisch her
stel het offer, dat van het land is ge
vraagd, doeltreffend kunnen doen zijn.
Marchandeau, de minister van finan
ciën, zette uiteen, dat de buitengewone
uitgaven voor de bewapc-.ing, welke de
eerste twee maanden van het jaar reeds
3.150.COO.OOO francs vergden, voor den ge-
heelen dienst een bedrag vereischten, dat
de 15 milliard te boven zal gaan. Boven
dien zeide Marchandeau. dat de schatkist
voor burgerlijke uitgaven eveneens be
langrijke lasten heeft te dragen.
In verband hiermee lijkt het den mi
nister van financiën onvermijdelijk ener
gieke maatregelen te nemen, zoowel ter
verzekering van het succes van de cre
dietoperaties, als teneinde geleidelijk den
omvang daarvan te beperken. Hij herin
nerde er in dit verband aan, dat hij on
langs een belangrijk wetsontwerp heeft
gereed gemaakt, dat de bedoeling heeft de
uitgaven te beperken en de financiën te
herstellen.
Marchandeau neemt dit ontwerp weer
op; het lijkt hem meer dan ooit noodzake
lijk, teneinde het vertrouwen van het
land, waarvan men de spaargelden en den
arbeid eischt, te behouden en te doen
toenemen. Het plan van den minister van
financiën werd door het kabinet goedge
keurd.
Sprekende over de politieke zijde van
't probleem, legde Chautemps den nadruk
op de noodzakelijkheid het land als tegen
wicht voor het vertrouwen, waarom het
wordt verzocht, de zekerheid te geven, dat
een geleidelijke gezondmaking van de
financiën methodisch en energiek zal
worden nagestreefd' door een regeering,
welke zeker is van den dag van morgen
en welke vrij is in haar handelingen, en
die handelt in een atmosfeer van samen
werking en van arbeid, welke tot opleving
van de productie leidt, in het bijzonder
van die, welke de nationale defensie be
treft.
Chautemps wees op den plicht van de
regeering aan het parlement de middelen
te vragen, welke noodig zijn voor de uit
voeringen haar zware taak.
Met aigemeene stemmen besloot de re
geering een verklaring in dezen af te
leggen in de beide huizen van de volks
vertegenwoordiging op Donderdag a.s. De
uitdrukkelijke toestemming van het par
lement zal worden gevraagd voor ver
scheidene voorstellen, welke uitvoering
van de maatregelen, welke in de verkla
ringen van den minister-president en van
den minister van financiën zullen worden
geanalyseerd, zullen mogelijk maken. Dit
ten einde de middelen te verkrijgen, zon
der welke het der regeering onmogejrik
zal zijn het werk van nationaal herstel, dat
zij vast voornemens is uit te voeren, te
vervullen. De regeering zal niet aarzelen
haar verantwoordelijkheid in het geding
te brengen.
De EngelschItaliaansche besprekingen
zijn gisteren ingeleid met een onderhoud
tusschen den Britschen ambassadeur te
Rome, Lord Perth en den Italiaanschen mi
nister van buitenlandsche zaken Ciano.
Dit onderhoud was zuiver informatorisch
en meer bedoeld om een programma voor
de officieele besprekingen vast te stellen.
De diplomatieke correspondent van
Reuter wijdt aan bovenbedoeld onderhoud
de volgende beschouwing: Indien lord
Perth en Ciano tot een regeling komen,
zal deze in het Lagerhuis volledig en
openhartig besproken worden. Het is op
het oogenblik nog onmogelijk om den
omvang van de begonnen besprekingen of
eenig detail daarvan vast te stellen. Enge
land heeft 'n agenda opgesteld, doch men
weet te Londen niet welk programma door
Italië is ontworpen. Het Britsche doel is
in het algemeen een ontspanning te be
reiken op den breedst mogelijken en vei
ligst mogelijken grondslag voor de Mid-
het Midden-Oosten. Indien ook Italië der-
het Midden Oosten. Indien ook Italië der
gelijke doeleinden nastreeft zullen, aldus
zegt men te Londen, de besprekingen
zeker goede kans op succes hebben.
Zooals reeds eerder uiteen is gezet, moet
volgens het Britsche standpunt een aige
meene regeling een regeling van de Spaan-
sche kwestie inhouden, waarbij dan gere
kend wordt op een overeenkomst inzake
de terugtrekking van vrijwilligers en een
toepassing van deze overeenkomst.
De volkenbondsraad komt in Mei bijeen.
Indien voor dien tijd een Britsch-Italiaan-
sche overeenkomst tot stand is gekomen en
men den Raad kan mededeelen, dat een
regeling is gevonden, die een werkelijke
bijdrage tot den vrede beteekent, gelooft
men, dat ook de andere mogendheden een
bijdras- zullen leveren door de 'eden vrij
te laten ten aanzien van de erkenning van
de Italiaansche positie in Abessinië.
Zaken die zuiver aangelegenheden tus
schen Engeland en Italië ziin zullen waar-
«•chiinliiik niet aar den Raad te Genève
worden voorgelegd.
Z.K.H. prins Bernhard, die vergezeld
van zijn broer prins Aschwin, een par
ticulier bezoek aan Londen brengt, is
hedenochtend in de Engelsche hoofd
stad aangekomen. Prins Bernhard heeft
hedenmiddag met zijn broer het noen
maal bij den Engelschen koning ge
bruikt.
Nadere bijzonderheden.
Bij zyn aankomst in Liverpoolstreet Sta
tion te Londen werd prins Bernhard door
een groote menschenmenigte omstuwd. Toen
de trein het station binnenreed, hadden zich
op het perron tal van menschen verzameld,
die slechts een smallen doorgang vrij lieten.
Ongelukkigerwijze had men verkeer bere
kend, waar het rijtuig der prinsen zou stop
pen, en terwijl de Nederlandsche gezant, J.
P. graaf van Limburg Stirum, en de andere
leden van het legatiepersoneel stonden te
wachten om prins Bernhard en prins Asch
win te verwelkomen, bleven de beide prin
sen in hun rijtuig meer naar achteren in den
trein. Bij het zien van de signalen van het
treinpersoneel drong de menigte op om
iederen uitstappenden passagier aandachtig
te beschouwen. Zy slaagde er echter niet in,
prins Aschwin te herkennen en deze pas
seerde dan ook geheel onopgemerkt
Toen prins Bernhard uitstapte, weerklon
ken luide toejuichingen, en slechts met
groote moeite kon de politie zich een weg
naar hem banen. Z.K.H. sloeg de menigte
glimlachend gade, en na nog enkele oogen-
blikken met den gezant te hebben gespro
ken, nam hij in een auto plaats.
Het is nog niet bekend gemaakt, waar de
prinsen hun intrek zullen nemen.
Major Emil Fey, vroeger de „sterke man
van Oostenrijk", zal weer op het politieke
toneel verschijnen, zoo meldt de „Evening
Standard" uit Weenen. Fey stiohtte de Ween-
sche Heimwehr en was gedurende e enigen
tijd vice-kanselier van Oostenrijk. Thans be
kleedt hij een hoogen administratieven post
bij de Donau-Stoomsleep Maatschappij.
Majoor Fey stond den correspondent van
de „Evening Standaard" in zijn woning een
onderhoud toe. Hij verklaarde: „Volgens
mijn meening is de Oostenrijksche politieke
opinie in drie partijen verdeeld. Links staan
de socialisten, rechts de nationaal-socialis-
i en daartusschen het gros van de Oosten
rijksche natie, dat noch voor noch tegen de
twee uitersten is. Mijn bedoeling is deze
groep haar uitdrukking te doen vinden in
eer. nieuwe party.
Sedert eenigen tijd heb ik mij uit de poli
tiek teruggetrokken, maar ik ben altijd be
reid mijn land te dienen, wanneer dit noodig
is. En ik geloof, dat het oogenblik thans is
gekomen. Ik heb reeds mijn plan met de
regeering besproken. Mijn partij zou een
voortzetting zijn van de opgeheven Heimat-
schutz. De grondslag zou zijn nauwe samen
werking met Duitsehland, maar niet nood
zakelijk is het aanvaarden van de nationaal-
socialistische wereldbeschouwing.
De Belgische Matin d'Anvers maakt
met het grootste voorbehoud melding van
een gerucht, dat te Antwerpen de ronde
doet, omtrent een belangrijke diefstal van
diamanten, die gisteren zou zijn gepleegd, en
waaromtrent de grootste geheimzinnigheid
wordt betracht.
In de betrokken kringen heeft men tot
dusver geweigerd ook maar het minste om
trent deze ernstige zaak mede te deelen, en
volgens het blad was het nog steeds niet mo
gelijk den naam te weten te komen, van de
firma, die het slachtoffer van dezen dief
stal is geworden. Het blad is er echter achter
gekomen, dat het bedrag van den diefstal
zeer hoog is. Men beweert zelfs dat de waar
de der gestolen diamanten 20 millioen frank
zou bedragen. De diefstal zou onder zeer
geheimzinnige omstandigheden zyn geschied.
- De
heeft
Parachutist springt van recordhoogte.
Fransche parachutist, James Williams,
hij Chartres het werelrecord val-
heeft nu «jnarires nei weic-c—i-
schermspringen verbeterd door van
i_z.. mono WQtor snringen.
een
hoogte
op 200
springen veroexera uuui -
van 10.800 meter te springen Eerst
meter van den grond opende bijzijn
nnPTtin? van het scherm
op 200 meter van den grond openae
valscherm. Tot de openmgv'ari daar-
,iir, „al 2 minuten 50 seconden, da
duurde
na 18
rm. Tot de opening -------
«conto- Het oud. ree»™
na 18 seconden. Het oude Efdnkimof.
7900 meter op naam van den Rus Efdokii»?;.