DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Schuschnigg afgetreden als bondskanselier.
Oostenrijk in enkele uren
„gereorganiseerd" tot een Nazi-staat.
Schuschnigg in arrest gesteld.
No. 60 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 12 Maart 1938
140e Jaargang
Alkmaar, Vrijdagavond.
In een ontstellend tempo hebben de gebeurtenissen in
Oostenrijk elkaar opgevolgd en op dit oogenblik Vrijdag
avond 11 uur hebben wij nog nauwelijks een sober
overzicht gekregen over wat er eigenlijk allemaal ge
beurd is.
Echter, als wij de allervoornaamste feiten hier weergeven,
dan zien wij, dat:
Duitschland Vrijdagmiddag een zeer scherp ultimatum
had gesteld aan Oostenrijk, waarin de Duitsche regee
ring uitstel der stemming, aftreden van bondskanselier
Schuschnigg en een meerderheid van nationaal-socialisten
in de Oostenrijksche regeering eischte.
Het gevolg was, dat om 8 uur Vrijdagavond Schuschnigg
aftrad als bondskanselier en dat de volksstemming werd
uitgesteld.
Echter, ondanks dat alles rukten in den loop van den
avond de Duitsche troepen Oostenrijk binnen.
Graz was een legerplaats.
Schuschnigg afgetreden.
Schuschnigg's beslissing.
Het ultimatum niet
ingewilligd.
De aigemeene toestand.
De afscheidsrede van
Schuschnigg.
Geweken voor geweld.
Miklas weigering ontslag
Schuschnigg.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 «-egels 1.25, elke regel meer f 0.25. groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3320. redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Waaneer wij thans den draad der ge
beurtenissen weer opvatten, na eerst
nog eens verwezen te hebben naar de
berichten van gisteren, dan moeten wij
ons allereerst bezig houden met den toe
stand in Oostenrijk zelf.
In het gansche land heerschte den ge-
heelen dag een groote onrust, die steeg
naarmate de tijd verstreek.
Zoo had de stad Graz den ganschen dag
het aanzien van een legerkamp Het garni
zoen, versterkt met 500 man veldjagers uit
Weenen, was in alarmstelling, en stond ge
reed om op het eerste signaal uit te rukken.
De binnenstad was geheel door de politie en
gendarmerie afgezet en een der pleinen
werd daarna bezet door een compagnie in
fanterie, uitgerust met machinegeweren. Ook
elders in de stad waren op markante punten
militaire detachementen opgesteld, zoodat
geheel Graz in staat van beleg was.
Aan de grenzen.
Terzelfder tijd vonden troepenbewegingen
plaats naar de Duitsche grenzen. Gemotori
seerde af deelingen van de Oostenrijksche
Wehrmacht rukten op naar verschillende
toegangswegen. Zij waren eveneens op oor
logssterkte gewapend.
Dat scheen gevaarlijk te zijn, want aan
den anderen kant lagen reeds de Duitsche
troepen, die per trein naar Beieren waren
vervoerd en die al het rollend materieel in
Zuid-Duitschland hadden gerequireerd.
Echter, de gevreesde botsingen bleven ge
lukkig uit
Zoo verliepen de laatste uren van den
middag en brak d- avond aan. Deze zou
zeer sensationeel verloopen.
Want om 8 uur precies (M.E.T.) werd
bekend, dat Schuschnigg was afgetre
den als bondskanselier, terwijl even te
voren het bericht was gekomen, dat de
aangekondigde volksstemming tot nader
order was uitgesteld.
Wat was er gebeurd?
Wij moeten hier even terug gaan naar be
richten, die weliswaar op dit oogenblik ver
ouderd zijn, maar die toch bewijzen, da he
D.N.B. wel-eens-niet-de-juiste-waarheid-ver-
spreidt.
Terwijl n.L anders persbureaux mededeel
den, dat Schuschnigg gezwicht was voor de
eischen, in een scherp gesteld Duitsch ulti
matum, deelde het D.N.B. mede, dat dit ab
soluut niet het geval was, maar dat Schusch
nigg gedwongen was geworden zijn positie
op te geven, omdat de stemming van het
Oostenrijksche leger en van de Oostenrijk
sche politic, die eindelijk inzagen, dat
Schuschnigg een staatsgreep wilde uitvoe
ren, totaal omsloeg. Beide weermachten zou
den volgens het D.N.B. aan Schuschnigg een
zeer beslist „Tot hier toe en niet verder"
hebben toegeroepen. Het leger en de politie
hadden blijkbaar geweigerd, zich met de
schending der grondwet tegen het eigen
volk te laten misbruiken.
En wat meldde o.a. Reuter? Dat kwam om
9 uur Vrijdagavond met de mededeeling, dat
alle vertegenwoordigers der buitenlandsche
mogendheden in Weenen op de hoogte ge
steld waren van den inhoud van een Duitsch
ultimatum, dat om half twee des middags
werd overhandigd. Er was een termijn van
drie uur gegeven om de eischen in te wil
ligen.
Het ultimatum werd overhandigd door
een delegatie met den gouwleider Bürckel
aan het hoofd. Volgens Havas zou Duitsch
land een zeker aantal voorwaarden gesteld
hebben, beoogend het plebisciet een volko
men geheim karakter te geven. Aan deze
voorwaarden werd voldaan.
Vervolgens eischte men, dat de volksstem
ming zou worden uitgesteld. Deze voorwaar
de werd eveneens aanvaard. Hierna deelde
men van de zijde der leiders van het Duit
sche rijk aan de leiders van Oostenrijk in
dreigenden vorm mede, dat de aanvaarding
dezer voorwaarden niet voldoende was,
maar dat de bondskanselier moest aftreden.
Bovendien liet men weten, dat de inwilli
ging dezer eischen verbonden was met de in
achtneming van een zekeren termijn.
Voorts eischte men, dat de nationaal-so
cialisten in een nieuwe regeering de meer
derheid zou krijgen en dat talrijker forma
ties van het Oostenrijksche legioen in
Duitschland zouden kunnen repatrieeren om
de macht der uitvoerende organen in Oos
tenrijk te doen toenemen.
Indien de gestelde termijn niet zou wor
den in acht genomen zouden door de rijks-
regeering eventueel overeenkomstige maat
regelen worden genomen.
Schuschnigg begaf zich direct naar bonds
president Miklas om het verslag uit te bren
gen over den toestand.
De president heeft deze eischen der Duit
sche rijksregeering niet ingewilligd, dofti
gaf tegelijkertijd het bondsleger last geen
tegenstand te bieden bij een eventueele aan
komst van een Duitsch leger op Oosten-
rij ksch gebied.
Wat er daarna precies gebeurd is, blijft
nog geheimzinnig, maar het is waarschijn
lijk, dat Schuschnigg tenslotte zelf de knoop
heeft doorgehakt: in elk geval, hij trad af.
Om 19.45 uur Vrijdagavond deelde
Schuschnigg mede, dat hij aftrad. Hij
nam afscheid van het Oostenrijksche
volk en gaf in bewogen bewoordingen
een uiteenzetting van de gebeurtenissen
van heden. Hij deelde mede, dat de Duit
sche regeering in een ultimatum zijn
aftreden en de vorming van een nieuwe
regeering volgens de voorstellen van
Berlijn had geëischt. Indien dat ultima
tum niet was ingewilligd zouden de
Duitsche troepen bevel hebben gekregen,
Oostenrijk binnen te rukken.
Nader wordt gemeld, dat het Duitsche
ultimatum langs diplomatieken weg ge
steld werd. Het liep te 19.30 uur af.
Schuschnigg had dus afgedaan en men
had dus verwacht, dat thans alles rustig
zou verloopen en dat geen Duitsche troepen
zouden binnen rukken. Trouwens, waar
zouden die Duitsche troepen vandaan moe
ten komen, waar elke militaire actie door
Berlijn ontkend werd!
Maar ziet, terstond na het aftreden van
Schuschnigg ging Seys Inquart zijn rol spe
len. Deze minister van binnenlandsche za
ken richtte terstond tot het Oostenrijksche
volk een oproep door middel van de radio.
Hij maande de bevolking en in het bijzon
der de nationaal-socialisten aan, een vol
komen tucht in acht te nemen, de aanwij
zingen der regeering te volgen en geen
tegenstand te bieden, zelfs niet in het ge
val, dat de Duitsche troepen Oostenrijk zou
den binnenrukken.
Seys Inquart deed nog méér. En daaruit
bleek wel terdege, dat Duitschland troepen
naar de grenzen had gezonden. Hij zond
namelijk aan Hitier het volgende telegram:
„De voorloopige Oostenrijksche re
geering, die na het aftreden der regee
ring Schuschnigg, het als haar taak
beschouwt de rust en orde in Oostenrijk
te herstellen, richt tot de Duitsche re
geering het dringende verzoek haar in
haar taak te steunen en haar te helpen
bloedvergieten te verhinderen.
Te dien einde verzoekt zij de Duit
sche regeering zoo spoedig mogelijk
Duitsche troepen te zenden.
Toen was het binnenrukken van Duitsche
troepen slechts een kwestie van tijd ge
worden.
Hoe zijn binnen rukken, waar zij binnen
rukken, zullen wij in een apart relaas
trachten weer te geven.
W eenen, 11 Maart. (Havas) Aan
gezien bondspresident Miklas het Duitsche
ultimatum noch het aftreden van Schusch
nigg heeft aanvaard, is het conflict tus-
schen Berlijn en Weenen nog niet geëin
digd.
De afgetreden regeering wikkelt de loo-
pende zaken af. Zij wacht af welke con
sequenties het rijk uit den toestand zal
trekken.
Seyss Inquart
Alkmaar, Vrijdagavond.
De gebeurtenissen in Midden-Europa vol
gen elkaar met een snelheid op, die bijna
angstwekkend aandoet. De berichten wor
den voortdurend door nieuwe achterhaald
en het is daarom, dat wij heel moeilijk een
overzicht kunnen geven van een afgerond
geheel.
Mogen wij daarom dit overzicht in twee
deelen splitsen en aldus deze rubriek in-
deelen:
lo. waarom in Oostenrijk de voorvallen,
zooals wij die Vrijdag hebben meegedeeld,
gebeurd zijn;
2o. wat er in en om Oostenrijk eigenlijk
gebeurde.
Beginnen wij dan met punt 1.
Zooals men weet, had Schuschnigg zeer
drastische maatregelen genomen en voor
Zondag een groote volksstemming uitge
schreven. Het bleek, dat die binnenshuis en
in het geheim terdege was voorbereid, maar
én voor de Oostenrijksche bevolking, én
voor de Duitsche regeering, én voor het ove
rige buitenland was deze daad van Schusch
nigg een volkomen verrassing.
Deze maatregel van Schuschnigg moest
verregaande gevolgen hebben. Berlijn kon
dezen absoluut niet dulden en mdest zijn
maatregelen nemen. Want Schuschnigg's
maatregel beteekende voor de Duitsche re
geering niets meer en niets minder dan het
„aan zijn laars lappen" van wat te Berchtes-
gaden was overeengekomen.
Oostenrijk was een zelfstandig rijk en die
zelfstandigheid was gewaarborgd door de
Protocollen van Rome van '34 en door de
overeenkomst van '36. De protocollen had
den ten doel, de samenwerking op politiek
gebied tusschen Rome, Weenen en Boedapest
te bevorderen. De overeenkomst van '36 tus
schen Oostenrijk en Duitschland beDaalden
dat Duitschland de volkomen zelfstandig
heid van Oostenrijk erkende en het zijn
de woorden van minister Góbbels dat elk
der beide regeeringen den binnenlandschen
staatsvorm van het andere land zou eerbie
digen met inbegrip van de kwestie van het
nationaal-socialisme in Oostenrijk, dat als
een zuivere binnenlandsche aangelegenheid
beschouwd moest worden. Op dat laatste zou
Duitschland in geen enkel opzicht zijn in
vloed uitoefenen.
Oostenrijk daartegenover zou haar poli
tiek tegenover het Duitsche rijk baseeren op
het beginsel, dat in overeenstemming zou
zijn met het feit, dat Oostenrijk zich zelf als
een Duitsche staat zou beschouwen.
Dat was dus een zeer duidelijke toestand.
De besprekingen in Berchtesgaden hadden
ten doel, eenige „misverstanden" uit den
weg te ruimen. Hitier en Schuschnigg dach
ten n.1. over een paar punten zeer verschil
lend. Het gevolg was, dat Schuschnigg mi
nister Seyss Inquart in zijn regeering opnam
en anderen, bekende veranderingen in de
binnenlandsche politiek invoerde.
Maar Hitier wilde méér. Hij wilde Oosten
rijk beschouwen als een Duitschen staat en
dat laatste zoo letterlijk mogelijk opvatten.
En Schuschnigg bleef vasthouden aan de
gewaarborgde onafhankelijkheid.
Vandaar, dat hij na de besprekingen te
Berchtesgaden andere maatregelen nam, die
den nazi's niet welgevallig waren.
En toen Schuschnigg een volksstemming
wenschte, ging het mis.
Heeft Schuschnigg gerekend op den steun
van Mussolini, toen hij zijn jongsten maatre
gel nam? Hij wist, dat Duitschland zou op
treden, desnoods met geweld.
Dat bleek al te spoedig:: reeds in den
nacht van Donderdag op Vrijdag stuurde
Hitier zijn troepen naar de Oostenrijksche
grens en in den loop van Vrijdag liet hij
Schuschnigg een ultimatum tverhandigen.
dat lang niet malsch was en dat o.a. het af
treden van Schuschnigg eischte.
Lang heeft Schuschnigg geaarzeld. Heeft
hij Vrijdag den geheelen dag gehoopt op den
steun van Mussolini? Dan is dat wachten te-
vergeefsch geweest. En tenslotte is hij ge
zwicht voor den eisch: om klokslag 8 uur
Vrijdagavond trad Schuschnigg af als bonds
kanselier.
Tot zoover had Hitier dus gezegevierd. Het
dreigen met de wapenen heeft Schuschnigg
tot aftreden gedwongen. Daarmee heeft hij
een daad begaan, die slechts een goed vader
lander kan doen: hij heeft zich opgeofferd
teneinde bloedvergieten te voorkomen.
Thans wordt hij als gevangene beschouwd,
straks misschien als een staatsgevaarlijk per
soon
Toen Schuschnigg van het tooneel ver
dween, stond Seyss Inquart gereed, om zijn
plaats in te nemen. Weldra was een nieuwe
regeering gevormd; spoedig was Oostenrijk
een totale nazi-staat geworden.
Hitier had voor de zooveelste maal weer
gezegevierd!
Wat is er nu van de zelfstandigheid van
Oostenrijk overgebleven? O.i. totaal niets.
Er zijn nog grenzen, die Duitschland en
Oostenrijk scheiden. Maar het kleine land
ten Zuiden van Duitschland zal bestuurd
worden vanuit Berlijn.
U
Engeland en Frankrijk hebben geprotes
teerd tegen de Duitsche maatregelen. En
Hitier heeft dood-leuk geantwoord, dat het
protest20 jaar te laat komt!
Dat is het resultaat van officieele protes
ten geweest.
Hitier is machtig! Hy profiteert van het
weifelende karakter der buitenlandsche re
geeringen. Eerst heeft hy in eigen land ge
daan, wat hij wenschte, thans heeft hy Oos
tenrijk als 't ware geannexeerd.
Moet morgen Tsjecho-Slowakije er aan ge-
looven?
De onrust in Europa buiten Duitschland
en Italië is grooter geworden, veel grooter
zelfs.
Met andere woorden president Miklas
is voornemens door zijn houding de rijks
regeering te dwingen de verantwoordelijk
heid te nemen voor de eventueele tenuit
voerlegging der militaire maatregelen,
welke zy had aangekondigd.
Het is duidelijk, dat Oostenrijk daar
mede voor de wereld wil doen blijken, dat
hoewel het geen weerstand biedt aan de
overweldiging, die het heeft moeten on
dergaan, zioh slechts buigt voor effectieve
kracht, het schijnt in dit geval, dat een
Duitsche invasie meer en meer drukkend
is.
Bondskanselier Schuschnigg heeft gis
teravond in Weenen door middel van de
radio de volgende toespraak gehouden tot
het Oostenrijksche volk:
„De dag van heden heeft ons voor een
toestand geplaatst, waarin het moeilijk
was een beslissing te nemen. Ik heb op
dracht het Oostenrijksche volk in te lich
ten over de gebeurtenissen van vandaag.
De Duitsche regeering heeft den bonds
president een ultimatum gesteld, dat op
een bepaald uur was afgeloopen. In dit
ultimatum werd geëischt, dat de bonds
president op voorstel van de Duitsche re
geering een bondskanselier zou benoe
men. Indien hieraan geen gevolg zou
worden gegeven, dan zouden de Duitsche
troepen op dit uur Oostenrijk binnenruk
ken.
Ik stel vast, dat de geruchten welke in
Oostenrijk de ronde hebben gedaan, dat
arbeidersonlusten zouden zijn uitgebro
ken, dat stroomen bloed gevloeid zouden
hebben, dat de regeering den toestand
niet meester was en dat zy uit eigen
kracht geen orde zou hebben kunnen
scheppen, van a tot z gelogen zijn.
De bondspresident heeft mij opdracht
gegeven het Oostenrijksche volk mede te
deelen, dat wij voor geweld wijken. Wij
hebben, aangezien wij tot geen prijs, ook
niet in dit ernstige oogenblik, Duitsch
bloed vergieten, onze weermacht op
dracht gegeven in geval van het binnen
rukken van troepen zonder tegenstand te
bieden, terug te trekken en de beslissin
gen van de komende uren af te wachten.
De bondspresident heeft generaal der
infanterie, Schilhawsky, belast met het
bevel over de weermacht.
Hy zal verdere opdrachten aan de
weermacht geven. Ik neem op dit oogen
blik afscheid \an het Oostenrijksche
volk met een Duitsch woord en een har-
tewensch „God bescherme Oostenrijk".
Weenen, 11 Maart. (Havas) - Te
tien uur vanavond werd van de zijde van
den bondspresident de volgende mededee
ling gedaan:
„Prsident Miklas heeft het aftreden
van Schuschnigg niet aanvaard. De regee
ring blijft aan de macht en heeft besloten
niet te wijken voor de Duitsche bedrei
ging. De regeering doet een beroep op alle
ambtenaren op hun post te blijven.
Toen te zeven uur vanavond generaal
Muff, militair attaché van Duitschland te
