DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Chamberlairi over de buitenlandsche politiek Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE AD VERTE NT EEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330. No. 71 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Tsjecho-Slowakije moet niet op Engelsche hulp rekenen. Vrijdag 25 Maart 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang DE GULDEN MIDDENWEG. Botsingen met Duitschers. De aigemeene toestand. Successen der opstandelingen. Regeering geeft verliezen toe. Vluchtelingen uit Oostenrijk Voorstel van Huil. Schuschnigg weigert het land te verlaten. COURANT. Gistermiddag om 4 uur heeft de Brit- sche minister-president Chamberlain in het Lagerhuis zijn reeds lang aangekon digde rede gehouden en daarin zijn ver klaring over de Britsche buitenlandsche politiek en de defensie kenbaar ge maakt. Zijn verklaringen, die vrijwel over eenkomstig de verwachtingen waren, kwamen in de volgende rede tot uit drukking: „Ik geloof aldus de minister-president dat het de algemeene wensch van het Lagerhuis is, dat ik een bespreking der bui tenlandsche aangelegenheden inleid met een verklaring over de houding der Britsche regeering in verband met de jongste gebeur tenissen in Europa. Ik spreek liever van houding dan van politiek, omdat ik mij niet kan voorstellen dat eenige gebeurtenis wij ziging zou kunnen brengen in de fundamen ten der Britsche buitenlandsche politiek, die streeft naar handhaving en bescherming van den vrede en naar vestiging van het ver trouwen, dat de vrede inderdaad gehand haafd zal worden. Ik meen, dat dit het doel van iedere regeering van dit land moet zijn, omdat, zooals ik vaak gezeg heb, de vrede het hoogste belang van het Britsche Rijk is. Dat wil niet zeggen, dat niets ons zal brengen tot strijd (bijval). Wij zijn ge- bonde. door zekere verdragsbepalingen, die de noodzakelijkheid van vechten medebrengen, indien het daartoe zou moeten komen, en ik hoop, dat niemand er aar. twijfelt, dat wij in dat geval be reid zijn deze verplichtingen na te ko men (bijval). Vitale Britsche belangen. Dan zijn er zekere vitale belangen van ons land, waarvoor wij zouden strijden, indien zjj bedreigd werden: de verdediging van het Britsche gebied en de verbindingswegen (applaus). Er zijn ook andere zaken, waar voor wij wellicht zouden strijden, indien het duidelijk zou zijn. dat wij hebben te kiezen tusschen oorlog en het voorgoed opgeven van de hoop, dat wij de vernietiging der dingen, die ons dierbaar zijn, kunnen af wenden. Niettemin moet ons streven er op gericht zijn, dat wij deze kostbaarheden be houden, als het mogelijk is, zonder onze toe vlucht tot oorlog te nemen, omdat wij weten, dat er bij den oorlog geen overwinnaars zijn (bijval). Er is slechts lijden en verwoesting voor hen die bij een oorlog betrokken zijn. En zelfs, als wij niet zelf direct erbij betrok ken zouden zijn, zou een oorlog voor ons met onze wereldvertakkingen in handel en financiën ongetwijfeld gevolgen hebben. Het probleem is hoe wij ons doel, de handhaving van den vrede, moeten bereiken in een wereld, waarin de omstandigheden steeds veranderen, en waarin wij dus van tijd tot tijd onze methode moeten wijzigen om het hoofd te kunnen bieden aan de ontstane situaties. Nog hoop op den Volkenbond. Ik ontken niet, dat mijn vroeger geloof in den Volkenbond als doeltreffend lnst™" ment voor het behoud van den vrede diep geschokt is. (Bijval.) Doch ik geloof nog steeds aan de mogelijk, dat de Bond zoozeer kan herleven en zoo versterkt kan worden, dat hij een doeltreffend instrument kan wor den. Op het oogenblik staan de zaken echter niet. Het beste, dat wek™"r°® is den Bond weer tot gezondheid te bren gen. Sprekende over de collectieve v g heid zeide Chamberlain: „Het is met noo - zakelijk dat de samenwerking van alle leden van den Volkenbond verze er Als men kan komen tot samenwerking van een voldoende aantal staten om een van geweldige kracht tegen wel en m tigen aanvaller ook, te vormen, *an - doeltreffend zijn, doch de waarde van dergelijk bondgenootschap hangt af van militaire kracht. Indien Engeland een aan zienlijke bijdrage wil leveren voor e vestiging van zijn grootste belangen, m het zwaar gewapend zijn voor defensie tegen-offensief. Tsjecho-Slowakije: het actueelsle vraagstuk. Overgaande tot de internationale situatie zeide de minister: „de Britsche regeering heeft haar meening over het optreden der Duitsche regeering reeds te kennen gegeven en ik heb daaraan niets toe te voegen. Het actueelste onder de vraagstukken, die be zorgdheid wekken, is dat van de betrekkin gen tusschen de Tsjedho-Slowaaksche regeering en de Duitsche minderheid. Het is waarschijnlijk, dat de oplossing van dat Neville Chamberlain. vraagstuk stabiliteit zou brengen ver buiten het gebied, dat er onmiddellijk bij betrok ken is. De Britsche regeering wijdt dan ook haar bijzondere aandacht aan het probleem en heeft in de eerste plaats nagegaan of het Vereenigd Koninkrijk, naast de verbintenis sen, die het reeds heeft krachtens het Voi- kenbondshandvest en het verdrag van Lo- carno, als verdere bijdrage tot het behoud van den vrede in Europa thans nieuwe en vastomlijnde verplichtingen, in het bijzonder jegens Tsjecho-Slowakije, op zich moest nemen. De Britsche verbintenissen hebben allereerst betrekking op de verdediging van België en Frankrijk tegen een niet-uitge- lokten aanval. Dan zijn er verdragsverplich tingen jegens Portugal, Irak en Egypte. Moesten wij Frankrijk de verzekering geven, dat wij, wanneer dat land krachtens zijn overeenkomst met Praag Tsjecho-Slo wakije bij een Duitschen aanval te hulp zou moeten komen, onmiddellijk onze geheele militaire macht ten dienste van Frankrijk zouden aanwenden of moesten wij ons be reid verklaren tot militaire actie over te gaan om weerstand te bieden aan een ge- welddadigen aanval op de onfhankelijkheid en de onschendbaarheid van Tsjecho-Slo wakije en andere landen, die daartoe bereid zouden zijn, uitnoodigen zich bij een derge lijke verklaring aan te sluiten? In beiae gevallen zou de beslissing, of En geland in een oorlog zou worden gewikkeld, automatisch aan het oordeel der Britsche regeering onttrokken worden en een derge lijke waarborg zou gelden zonder dat men rekening zou kunnen houden met de om standigheden, waardoor zij in werking zou treden en waarover de regeering wellicht geen controle zou kunnen oefenen. De Brit sche regeering meende een dergelijke situatie niet te kunnen aanvaarden met be trekking tot een gebied, waar de Engelsche belangen niet zóó op den voorgrond treden als in het geval van Frankrijk of België. Het is niet de situatie, die uit het handvest voortvloeit. Om deze redenen, aldus Chamber lain, acht de Britsche regeering zich niet in staat, deze waarborg te geven (luide toejuichingen van de ministersbank). Terwijl ik eenvoudig melding maak van deze beslissing, wensch ik daaraan toe te voegen, dat bij oorlog en vrede niet alleen wettelijke verplichtingen betrok ken zyn. Het is onwaarschijnlijk, dat de oorlog slechts beperkt blijft tot degenen, die dergelijke verplichtingen aanvaard hebben. Het is onmogelijk te zeggen, waar een oorlog zou ophouden en welke regeeringen er in betrokken zouden worden. De Russische uitnoodiging. Chamberlain hield zich vervolgens bezig met de Russische uitnoodiging tot het bij eenroepen van een conferentie. Hoewel de Britsche regeering een conferentie, waarop alle Europeesche staten vertegenwoordigd zouden zijn, warm zou toejuichen, moet zij erkennen, dat hoop daarop niet gekoesterd kan worden. De voorgestelde conferentie zou de beweging in de richting van exclusieve statengroepen, ^Jie gevaarlijk zijn voor den Europeeschen vrede, versterken. De Britsche regeering zal, door middel van den Volkenbond, of langs den directen diplomatieken weg, al haar invloed blijven aanwenden ten gunste van vreedzame op lossing van alle geschillen, die de vriend schappelijke betrekkingen tusschen de sta ten zouden kunnen verbreken. Wat Tsje cho-Slowakije betreft: het is thans tijd, dat alle diplomatieke middelen in dienst van den vrede worden gesteld. De Britsche regeering onderschat de stellige toezeggin gen der Duitsche regeering niet. Zij heeft met voldoening gezien, dat de Tsjecho-Slo- waaksche regeering overgaat tot de practi- sche stappen die in het kader harer grond wet gedaan kunnen worden, om tegemoet te komen aan de redelijke eischen der Duit sche minderheid. De regeering is bereid allen mogelijken steun te verleenen bij de oplossing van vraagstukken, die moeilijkheden kunnen veroorzaken tusschen Duitschland en Tsje cho-Slowakije. Intusschen is het niet noodig geweld te gebruiken of er zelfs maar over te spreken. Dat kan slechts de diplomatieke vorderingen hinderen en het gevoel van on veiligheid en onzekerheid doen toenemen. De besprekingen met Italië. De minister besprak vervolgens de Spaansche kwestie en zeide, dat de regeering zich ten volle bewust is van de herhaalde schendingen der overeen komst van niet-inmenging van meer dan één zijde en die schendingen diep betreurt. Maar hoe ernstig ze ook zijn, zij veranderen niets aan het oordeel der regeering, dat de niet-inmengingspoli- tiek het beste middel is tot het ver mijden van een grootere schennis. De besprekingen met Italië zijn aanzien lijk gevorderd en de resultaten zijn bemoe digend. Ten aanzien van het plan tot terug trekking der vrijwilligers verklaarde Cham berlain, dat men nooit van de Italiaansche regeering een eenzijdig terugtrekken ge- eischt of verwacht heeft. De Britsche regee- ring is tevredengesteld door het vervullen van Italiaansche zijde van de voorwaarden onder welke de besprekingen zijn geopend: zij vertrouwt, dat de Italiaansche regeering haar verzekeringen gestand zal doen en acht het mogelijk, dat volledige overeenstemming bereikt wordt. Tenslotte verklaarde Chamberlain, dat thans nieuwe inspanning wordt gevraagd voor de vergrooting der productie en de versnelde voltooiing van het wapenings programma. De bespoediging der bestaande plannen is van het grootste belang geworden en het herwapeningsplan zal op sommige punten, in het bijzonder ten aanzien van luchtmacht en luchtbescherming, een uit breiding moeten ondergaan. De arbeid der herwapening moet by de krachtsinspanning der natie den voorrang hebben. Het eerste doel moet zyn, dat de natie geheel voor zelf verdediging is uitgerust. „De uitbreiding der wapening alleen is geen veilige waarborg voor den vrede, aldus de minister-president. De regee ring hoopt dan ook oprecht, dat het thans mogelijk zal zijn te komen tot een redelijk evenwicht in de wapeningen, niet door een ongebreidelden wedloop, maar door overeenkomst". Na het uitspreken van zijn rede, die 56 minuten duurde, nam Chamberlain onder luide toejuichingen zyn plaats weer in. Het „Berliner Tageblatt" maakt melding van verscheidene vechtpartijen, die zich de laatste dagen in Polen hebben voorgedaan tusschen Polen en Duitschers. Nabij het dorp Neubriek zouden Polen zelfs op Duitschers hebben geschoten, waardoor twee der laat- sten gedood werden en verscheidene andere gewond. Het blad dringt er krachtig bij de Poolsche regeering op aan een eind te ma ken aan het „anti-Duitsche gestook". Alkmaar, 25 Maart. Chamberlain heeft gistermiddag zijn met spanning verbeide rede gehouden, die niet meer en niet minder dan een regeeringsver- klaring was. Om die reden dan ook hebben wij deze rede uitvoerig opgenomen. Wij zullen den inhoud hier niet onder de loupe nemen, maar liever hier een en ander over de debatten vermelden. De kritiek was niet mild. Het begon met den aanval van Attlee, die de regeering ver weet, dat zij de dingen op haar beloop heeft gelaten en van politiek en economisch stand punt bezien, zulk een zwakke gedragslijn heeft gevolgd, dat de heeren dictators meen den, dat zij zich alles konden permitteeren. Ook sir Archibald Sinclair (lib.) was te leurgesteld en heel handig merkte hij op, dat Chamberlain zich had schuldig gemaakt aan een contradictio in terminis. Aan den eenen kant kondigde de regeering aan, dat zy vertrouwde op Duitsche verzekeringen nopens Tsjecho-Slowakije en op Italiaansche nopens Spanje, maar onmiddellijk daarop wees de regeering op de noodzakelijkheid van een nog sneller- tempo der herbewa pening. Dat was volgens Sinclair niet in orde: óf het vertrouwen kon niet groot zyn, óf de herbewapening was onnoodig. Sinclair wilde geen politiek van den mid denweg, maar een krachtige en duidelijke buitenlandsche politiek. Daarom had vol gens hem de regeering een realistische poli tiek moeten volgen en Hitier onbewimpeld te verstaan moeten geven, dat als Frankrijk zich genoodzaakt zou zien zijn verplichtin gen jegens Tsjecho-Slowakije na te komen, dat Engeland dan even onvoorwaardelijk achter Frankrijk zou staan. Dit was de eeni ge weg geweest om den vrede te waarbor gen en den oorlog te voorkomen. Winston Churchill (cons.) vond, dat de premier een gezonde rede had gehouden. Maar hij wilde de regeering een voorstel doen: Hoe verstandig het z.i. ook was, om geen beloften te doen van welke men de draagwijdte niet kon overzien, even ver standig zou het zijn aan Duitschland te zeggen dat als het Tsjecho-Slowakije zou binnenwandelen zooals het Oostenrijk had gedaan, de Engelsche regeering zich ver plicht zou achten die handeling te weer staan. Veel risico was er niet bij om te zeg gen dat wij uiteindelijk achter Frankrijk zouden blijven staan en het was evenmin een verzwaring van reeds bekende verplich tingen. Maar er moest den dictatoren op een of andere wijze thans een halt worden toe geroepen, want anders kon er een slechter gelegenheid aanbreken, waarbij hun positie gunstiger zou zijn geworden. Ondanks de verzekering van den premier dat de herwapening nog bespoedigd zou worden, geloofde spr. niet, dat het heele pro bleem op de juiste wijze werd aangepakt, zelfs nu nog niet. Iedere zes weken werd het Duitsche leger en de Duitsche luchtvloot sterker en vijf jaar lang had spr. daarvoor nu gewaarschuwd en nog was men niet allerwege van den ernst van den toestand overtuigd. Moesten latere geschiedschrijvers zich on machtig verklaren om het raadsel op te lossen, dat de verslagenen van 1918 twintig of vijf-en-twintig jaar later de overwinnaars geworden waren? Spr. hoopte het niet, maar dan moest er een veel intensiever transfor matie van het Engelsche volk nagestreefd worden. Nu was het de tijd voor een laatste poging om de natie voor een mogelijke nederlaag te behoeden. Nu was het oogen blik om het geheele volk op te wekken om met zijn geheele kracht de zaak des vredes te steunen, omdat achter dien vrede het ééne woord stond, waarom het ten slotte ging: de Europeesche beschaving. Churchill werd vooral door de jonge convervatieven minutenlang toegejuicht. Tot zoover het debat. En als wy nu toch nog even op de rede van Chamberlain moe ten terugkomen en een conclusie moeten trekken uit zijn verklaring en uit de debat ten, dan kunnen wij als voornaamste feit opmerken, dat weliswaar Tsjecho-Slowakije niet op den steun van Engeland mag reke nen, maar dat een Duitschen inval in Tsje cho-Slowakije toch oorzaak zou kunnen zijn van een oorlog. Want waar door een Duit schen inval in het land der Tsjechen Frank rijk bedreigd zou worden en Engeland in dat laatste een gevaar voor zijn positie zou kun nen en moeten zien, daar zou een oorlog bijna noodzakelijk worden! Het draait dus al weer om Tsjecho-Slowa kye. En daar broeit het op het oogenblik heel erg. De Sudeten-Duitschers schijnen er steeds machtiger te worden. Daar heeft het bestuur der Duitsche christelijk-sociale partij in Tsjecho-Slowakije besloten, de vol gende motie aan te nemen: „De binnen- en buitenlandsche politieke toestand vereischt, met behoud onzer ideo logie, een behartiging der vitale belangen van onze Duitsche minderheid binnen den staat Tsjecho-Slowakije. Daarom heeft het bestuur der Duitsche christelijk-sociale par tij aan de afgevaardigden en senatoren der party voorgesteld op de basis van overeen stemming, welke met de party der Sudeten- Duitschers is tot stand gekomen, toe te tre den tot de parlementsgroep der Sudeten- Duitschers. Wij nemen dit besluit onder den indruk der teleurstelling, welke het falen der richt snoeren, gegeven in de regeeringsverklaring van 18 Februari 1937, bij de geheele Sude- ten-Duitsche bevolking heeft teweegge bracht. De Duitsche christelijk-sociale partij treedt uit de parlementaire meerderheid en trekt haar vertegenwoordiger uit de regee- ing terug. Men hoopt dat de tot stand ge brachte eenheid het gewenschte resultaat zal tot stand brengen". De Sudeten-Duitschers zullen zich steeds sterker voelen, steeds meer eischen stellen. Wat mt-et het einde zijn? Er kan betrekkelijk weinig waarde geheeht worden aan de berichten van de twee strijdende partijen in Spanje. Ook nu nog, hoewel op het oogenblik de berichten van beide zijden méér over eenkomen, dan tot nog toe ooit in het Spaansche drama het geval geweest is. Beide kanten, zoowel de regeering als de opstandelingen geven de laatste da gen berichten van successen van de troepen van Franco. De communiqué'g van het ministerie van landsverdedi ging te Barcelona zijn uiteraard weinig opgewekt. Heden deelde het communiqué over den strijd het volgende mede: De gevechten aan het front van Aragon zyn gisteren in den loop van den dag in he vigheid toegenomen. Ten Noorden van Hues- ca noodzaakte de door den vijand uitge oefende druk ons, Nueno en Arasques te ontruimen. In den sector van Pina slaagde een rechtsche colonne, die door tanks en vliegtuigen gesteund werd, erin, het kruis punt van de wegen naar Gelsa en Saragossa te bereiken. Ten zuiden van de Ebro werd de opmarsch der opstandelingen tot staan gebracht De troepen van Franco konden alleen in den sector van Alcorisa over gerin gen afstand oprukken. De regeering kan er blijkbaar nog steeds niet in slagen den opmarsch der troepen van Franco in Aragon te stuiten. Dat radio-Sala- manca hierover uitgebreide overwinningsbe- richten verspreidt, ligt voor de hand. De opstandelingen publiceerden heden het vol gende: Wy zetten heden den opmarsch in Aragon voort Ten noorden en ten zuiden van Hues- ca veroverden wij vele dorpen, alsmed* ver scheidene hoogten. De strijdkrachten, die gisteren de Ebro over waren gestoken, hebben vandaag de dorpen Pina en Velüla de Ebro bezet. In den sector van Alcoriza bezetten wy belang rijke strategische stellingen en acht dorpen. De luchtmacht achtervolgde vijandelijke colonnes, die op den weg naar Bujaraloz vluchtten. Vijf vrachtauto's werden in brand geschoten. Tijdens een luchtgevecht werden zes vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Huil heeft vanwege het Amerikaansche departement van Staat telegrammen la ten zenden aan de regeeringen van Groot- Brittannië, Frankrijk, België, Neder land, Denemarken, Zweden, Noorwe gen, Zwitserland en Italië en verder aan alle staten van Latijnsch Amerika, waarin hij de oprichting voorstelt van een specia le internationale commissie met het doel politieke vluchtelingen uit Duitschland en Oostenrijk te laten vertrekken. Volgens de plannen van Huil, zouden de kosten voor het vervoer van vluchtelin gen uit Oostenrijk en Duitschland gedra gen moeten worden door particuliere or ganisaties in de landen, welke er in toe stemmen de vluchtelingen op te nemen. In een officieel communiqué wordt ver klaard, dat de Vereenigde Staten het ini tiatief tot deze actie neemt met het oog op de noodzaak van een snelle gezamen lijke poging onder regeeringstoezicht, wil men menschelijk lijden op breeden schaal voorkomen. Geen enkel land wordt ge vraagd een grooter aantal vluchtelingen op te nemen dan op grond van de huidige wetten wordt toegestaan Schuschnigg, die te Weenen wordt be waakt door manschappen der S.S., heeft van officieele zijde het. voorstel ontvangen een vrijgeleide te aanvaarden voor een door Schuschnigg op te geven grens. Schuschnigg heeft dit aanbod van de hand gewezen. Hij verklaarde in zijn land te willen blijven. Hij zeide voor de komst der nationral-socialis- ten te hebben kunnen vluchten, indien dat in zyn bedoeling zou hebben gelegen. Te Berlijn beweert men, dat Schuschnigg door manschappen der S.S. moet worden bschermd, daar van de zijde der Oostenrijk- sche nationaal-socialisten vergeldingsmaatre gelen te duchten zouden zijn. Graaf Paul Esterhazy gearresteerd. Graaf Paul Esterhazy werd te Kremsmun- ster gearresteerd wegens beleediging van Duitsche soldaten. Hij zou de soldaten m een donkere en vochtige kamer hebben on dergebracht, terwijl in ^H ^teel tó' van kamrs beschikbaar zouden zyn Dr. Seitz op vrije voeten gesteld. De vroegere burgemeester van Weenen, dr. Seitz, die zich in arrest bevond, is vol gens Havas op vrije voeten gesteld.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1