DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Chamberlairi over de buitenlandsche politiek
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTE NT EEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
No. 71 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Tsjecho-Slowakije moet niet op Engelsche hulp rekenen.
Vrijdag 25 Maart 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
DE GULDEN MIDDENWEG.
Botsingen met Duitschers.
De aigemeene toestand.
Successen der
opstandelingen.
Regeering geeft verliezen toe.
Vluchtelingen uit Oostenrijk
Voorstel van Huil.
Schuschnigg weigert het
land te verlaten.
COURANT.
Gistermiddag om 4 uur heeft de Brit-
sche minister-president Chamberlain in
het Lagerhuis zijn reeds lang aangekon
digde rede gehouden en daarin zijn ver
klaring over de Britsche buitenlandsche
politiek en de defensie kenbaar ge
maakt.
Zijn verklaringen, die vrijwel over
eenkomstig de verwachtingen waren,
kwamen in de volgende rede tot uit
drukking:
„Ik geloof aldus de minister-president
dat het de algemeene wensch van het
Lagerhuis is, dat ik een bespreking der bui
tenlandsche aangelegenheden inleid met een
verklaring over de houding der Britsche
regeering in verband met de jongste gebeur
tenissen in Europa. Ik spreek liever van
houding dan van politiek, omdat ik mij niet
kan voorstellen dat eenige gebeurtenis wij
ziging zou kunnen brengen in de fundamen
ten der Britsche buitenlandsche politiek, die
streeft naar handhaving en bescherming van
den vrede en naar vestiging van het ver
trouwen, dat de vrede inderdaad gehand
haafd zal worden. Ik meen, dat dit het doel
van iedere regeering van dit land moet zijn,
omdat, zooals ik vaak gezeg heb, de vrede
het hoogste belang van het Britsche Rijk is.
Dat wil niet zeggen, dat niets ons zal
brengen tot strijd (bijval). Wij zijn ge-
bonde. door zekere verdragsbepalingen,
die de noodzakelijkheid van vechten
medebrengen, indien het daartoe zou
moeten komen, en ik hoop, dat niemand
er aar. twijfelt, dat wij in dat geval be
reid zijn deze verplichtingen na te ko
men (bijval).
Vitale Britsche belangen.
Dan zijn er zekere vitale belangen van ons
land, waarvoor wij zouden strijden, indien
zjj bedreigd werden: de verdediging van het
Britsche gebied en de verbindingswegen
(applaus). Er zijn ook andere zaken, waar
voor wij wellicht zouden strijden, indien het
duidelijk zou zijn. dat wij hebben te kiezen
tusschen oorlog en het voorgoed opgeven
van de hoop, dat wij de vernietiging der
dingen, die ons dierbaar zijn, kunnen af
wenden. Niettemin moet ons streven er op
gericht zijn, dat wij deze kostbaarheden be
houden, als het mogelijk is, zonder onze toe
vlucht tot oorlog te nemen, omdat wij weten,
dat er bij den oorlog geen overwinnaars zijn
(bijval). Er is slechts lijden en verwoesting
voor hen die bij een oorlog betrokken zijn.
En zelfs, als wij niet zelf direct erbij betrok
ken zouden zijn, zou een oorlog voor ons
met onze wereldvertakkingen in handel en
financiën ongetwijfeld gevolgen hebben. Het
probleem is hoe wij ons doel, de handhaving
van den vrede, moeten bereiken in een
wereld, waarin de omstandigheden steeds
veranderen, en waarin wij dus van tijd tot
tijd onze methode moeten wijzigen om het
hoofd te kunnen bieden aan de ontstane
situaties.
Nog hoop op den Volkenbond.
Ik ontken niet, dat mijn vroeger geloof in
den Volkenbond als doeltreffend lnst™"
ment voor het behoud van den vrede diep
geschokt is. (Bijval.) Doch ik geloof nog
steeds aan de mogelijk, dat de Bond zoozeer
kan herleven en zoo versterkt kan worden,
dat hij een doeltreffend instrument kan wor
den. Op het oogenblik staan de zaken
echter niet. Het beste, dat wek™"r°®
is den Bond weer tot gezondheid te bren
gen. Sprekende over de collectieve v g
heid zeide Chamberlain: „Het is met noo -
zakelijk dat de samenwerking van alle
leden van den Volkenbond verze er
Als men kan komen tot samenwerking van
een voldoende aantal staten om een
van geweldige kracht tegen wel en m
tigen aanvaller ook, te vormen, *an -
doeltreffend zijn, doch de waarde van
dergelijk bondgenootschap hangt af van
militaire kracht. Indien Engeland een aan
zienlijke bijdrage wil leveren voor e
vestiging van zijn grootste belangen, m
het zwaar gewapend zijn voor defensie
tegen-offensief.
Tsjecho-Slowakije: het actueelsle
vraagstuk.
Overgaande tot de internationale situatie
zeide de minister: „de Britsche regeering
heeft haar meening over het optreden der
Duitsche regeering reeds te kennen gegeven
en ik heb daaraan niets toe te voegen. Het
actueelste onder de vraagstukken, die be
zorgdheid wekken, is dat van de betrekkin
gen tusschen de Tsjedho-Slowaaksche
regeering en de Duitsche minderheid. Het
is waarschijnlijk, dat de oplossing van dat
Neville Chamberlain.
vraagstuk stabiliteit zou brengen ver buiten
het gebied, dat er onmiddellijk bij betrok
ken is. De Britsche regeering wijdt dan ook
haar bijzondere aandacht aan het probleem
en heeft in de eerste plaats nagegaan of het
Vereenigd Koninkrijk, naast de verbintenis
sen, die het reeds heeft krachtens het Voi-
kenbondshandvest en het verdrag van Lo-
carno, als verdere bijdrage tot het behoud
van den vrede in Europa thans nieuwe en
vastomlijnde verplichtingen, in het bijzonder
jegens Tsjecho-Slowakije, op zich moest
nemen. De Britsche verbintenissen hebben
allereerst betrekking op de verdediging van
België en Frankrijk tegen een niet-uitge-
lokten aanval. Dan zijn er verdragsverplich
tingen jegens Portugal, Irak en Egypte.
Moesten wij Frankrijk de verzekering
geven, dat wij, wanneer dat land krachtens
zijn overeenkomst met Praag Tsjecho-Slo
wakije bij een Duitschen aanval te hulp zou
moeten komen, onmiddellijk onze geheele
militaire macht ten dienste van Frankrijk
zouden aanwenden of moesten wij ons be
reid verklaren tot militaire actie over te
gaan om weerstand te bieden aan een ge-
welddadigen aanval op de onfhankelijkheid
en de onschendbaarheid van Tsjecho-Slo
wakije en andere landen, die daartoe bereid
zouden zijn, uitnoodigen zich bij een derge
lijke verklaring aan te sluiten?
In beiae gevallen zou de beslissing, of En
geland in een oorlog zou worden gewikkeld,
automatisch aan het oordeel der Britsche
regeering onttrokken worden en een derge
lijke waarborg zou gelden zonder dat men
rekening zou kunnen houden met de om
standigheden, waardoor zij in werking zou
treden en waarover de regeering wellicht
geen controle zou kunnen oefenen. De Brit
sche regeering meende een dergelijke
situatie niet te kunnen aanvaarden met be
trekking tot een gebied, waar de Engelsche
belangen niet zóó op den voorgrond treden
als in het geval van Frankrijk of België. Het
is niet de situatie, die uit het handvest
voortvloeit.
Om deze redenen, aldus Chamber
lain, acht de Britsche regeering zich niet
in staat, deze waarborg te geven (luide
toejuichingen van de ministersbank).
Terwijl ik eenvoudig melding maak van
deze beslissing, wensch ik daaraan toe
te voegen, dat bij oorlog en vrede niet
alleen wettelijke verplichtingen betrok
ken zyn. Het is onwaarschijnlijk, dat de
oorlog slechts beperkt blijft tot degenen,
die dergelijke verplichtingen aanvaard
hebben. Het is onmogelijk te zeggen,
waar een oorlog zou ophouden en welke
regeeringen er in betrokken zouden
worden.
De Russische uitnoodiging.
Chamberlain hield zich vervolgens bezig
met de Russische uitnoodiging tot het bij
eenroepen van een conferentie. Hoewel de
Britsche regeering een conferentie, waarop
alle Europeesche staten vertegenwoordigd
zouden zijn, warm zou toejuichen, moet zij
erkennen, dat hoop daarop niet gekoesterd
kan worden.
De voorgestelde conferentie zou de
beweging in de richting van exclusieve
statengroepen, ^Jie gevaarlijk zijn voor
den Europeeschen vrede, versterken.
De Britsche regeering zal, door middel
van den Volkenbond, of langs den directen
diplomatieken weg, al haar invloed blijven
aanwenden ten gunste van vreedzame op
lossing van alle geschillen, die de vriend
schappelijke betrekkingen tusschen de sta
ten zouden kunnen verbreken. Wat Tsje
cho-Slowakije betreft: het is thans tijd, dat
alle diplomatieke middelen in dienst van
den vrede worden gesteld. De Britsche
regeering onderschat de stellige toezeggin
gen der Duitsche regeering niet. Zij heeft
met voldoening gezien, dat de Tsjecho-Slo-
waaksche regeering overgaat tot de practi-
sche stappen die in het kader harer grond
wet gedaan kunnen worden, om tegemoet te
komen aan de redelijke eischen der Duit
sche minderheid.
De regeering is bereid allen mogelijken
steun te verleenen bij de oplossing van
vraagstukken, die moeilijkheden kunnen
veroorzaken tusschen Duitschland en Tsje
cho-Slowakije. Intusschen is het niet noodig
geweld te gebruiken of er zelfs maar over te
spreken. Dat kan slechts de diplomatieke
vorderingen hinderen en het gevoel van on
veiligheid en onzekerheid doen toenemen.
De besprekingen met Italië.
De minister besprak vervolgens de
Spaansche kwestie en zeide, dat de
regeering zich ten volle bewust is van
de herhaalde schendingen der overeen
komst van niet-inmenging van meer
dan één zijde en die schendingen diep
betreurt. Maar hoe ernstig ze ook zijn,
zij veranderen niets aan het oordeel der
regeering, dat de niet-inmengingspoli-
tiek het beste middel is tot het ver
mijden van een grootere schennis.
De besprekingen met Italië zijn aanzien
lijk gevorderd en de resultaten zijn bemoe
digend. Ten aanzien van het plan tot terug
trekking der vrijwilligers verklaarde Cham
berlain, dat men nooit van de Italiaansche
regeering een eenzijdig terugtrekken ge-
eischt of verwacht heeft. De Britsche regee-
ring is tevredengesteld door het vervullen
van Italiaansche zijde van de voorwaarden
onder welke de besprekingen zijn geopend:
zij vertrouwt, dat de Italiaansche regeering
haar verzekeringen gestand zal doen en acht
het mogelijk, dat volledige overeenstemming
bereikt wordt.
Tenslotte verklaarde Chamberlain, dat
thans nieuwe inspanning wordt gevraagd
voor de vergrooting der productie en de
versnelde voltooiing van het wapenings
programma. De bespoediging der bestaande
plannen is van het grootste belang geworden
en het herwapeningsplan zal op sommige
punten, in het bijzonder ten aanzien van
luchtmacht en luchtbescherming, een uit
breiding moeten ondergaan. De arbeid der
herwapening moet by de krachtsinspanning
der natie den voorrang hebben. Het eerste
doel moet zyn, dat de natie geheel voor zelf
verdediging is uitgerust.
„De uitbreiding der wapening alleen
is geen veilige waarborg voor den vrede,
aldus de minister-president. De regee
ring hoopt dan ook oprecht, dat het
thans mogelijk zal zijn te komen tot een
redelijk evenwicht in de wapeningen,
niet door een ongebreidelden wedloop,
maar door overeenkomst".
Na het uitspreken van zijn rede, die 56
minuten duurde, nam Chamberlain onder
luide toejuichingen zyn plaats weer in.
Het „Berliner Tageblatt" maakt melding
van verscheidene vechtpartijen, die zich de
laatste dagen in Polen hebben voorgedaan
tusschen Polen en Duitschers. Nabij het dorp
Neubriek zouden Polen zelfs op Duitschers
hebben geschoten, waardoor twee der laat-
sten gedood werden en verscheidene andere
gewond. Het blad dringt er krachtig bij de
Poolsche regeering op aan een eind te ma
ken aan het „anti-Duitsche gestook".
Alkmaar, 25 Maart.
Chamberlain heeft gistermiddag zijn met
spanning verbeide rede gehouden, die niet
meer en niet minder dan een regeeringsver-
klaring was. Om die reden dan ook hebben
wij deze rede uitvoerig opgenomen.
Wij zullen den inhoud hier niet onder de
loupe nemen, maar liever hier een en ander
over de debatten vermelden.
De kritiek was niet mild. Het begon met
den aanval van Attlee, die de regeering ver
weet, dat zij de dingen op haar beloop heeft
gelaten en van politiek en economisch stand
punt bezien, zulk een zwakke gedragslijn
heeft gevolgd, dat de heeren dictators meen
den, dat zij zich alles konden permitteeren.
Ook sir Archibald Sinclair (lib.) was te
leurgesteld en heel handig merkte hij op,
dat Chamberlain zich had schuldig gemaakt
aan een contradictio in terminis. Aan den
eenen kant kondigde de regeering aan, dat
zy vertrouwde op Duitsche verzekeringen
nopens Tsjecho-Slowakije en op Italiaansche
nopens Spanje, maar onmiddellijk daarop
wees de regeering op de noodzakelijkheid
van een nog sneller- tempo der herbewa
pening. Dat was volgens Sinclair niet in
orde: óf het vertrouwen kon niet groot zyn,
óf de herbewapening was onnoodig.
Sinclair wilde geen politiek van den mid
denweg, maar een krachtige en duidelijke
buitenlandsche politiek. Daarom had vol
gens hem de regeering een realistische poli
tiek moeten volgen en Hitier onbewimpeld
te verstaan moeten geven, dat als Frankrijk
zich genoodzaakt zou zien zijn verplichtin
gen jegens Tsjecho-Slowakije na te komen,
dat Engeland dan even onvoorwaardelijk
achter Frankrijk zou staan. Dit was de eeni
ge weg geweest om den vrede te waarbor
gen en den oorlog te voorkomen.
Winston Churchill (cons.) vond, dat de
premier een gezonde rede had gehouden.
Maar hij wilde de regeering een voorstel
doen: Hoe verstandig het z.i. ook was, om
geen beloften te doen van welke men de
draagwijdte niet kon overzien, even ver
standig zou het zijn aan Duitschland te
zeggen dat als het Tsjecho-Slowakije zou
binnenwandelen zooals het Oostenrijk had
gedaan, de Engelsche regeering zich ver
plicht zou achten die handeling te weer
staan. Veel risico was er niet bij om te zeg
gen dat wij uiteindelijk achter Frankrijk
zouden blijven staan en het was evenmin
een verzwaring van reeds bekende verplich
tingen. Maar er moest den dictatoren op een
of andere wijze thans een halt worden toe
geroepen, want anders kon er een slechter
gelegenheid aanbreken, waarbij hun positie
gunstiger zou zijn geworden.
Ondanks de verzekering van den premier
dat de herwapening nog bespoedigd zou
worden, geloofde spr. niet, dat het heele pro
bleem op de juiste wijze werd aangepakt,
zelfs nu nog niet. Iedere zes weken werd het
Duitsche leger en de Duitsche luchtvloot
sterker en vijf jaar lang had spr. daarvoor
nu gewaarschuwd en nog was men niet
allerwege van den ernst van den toestand
overtuigd.
Moesten latere geschiedschrijvers zich on
machtig verklaren om het raadsel op te
lossen, dat de verslagenen van 1918 twintig
of vijf-en-twintig jaar later de overwinnaars
geworden waren? Spr. hoopte het niet, maar
dan moest er een veel intensiever transfor
matie van het Engelsche volk nagestreefd
worden. Nu was het de tijd voor een laatste
poging om de natie voor een mogelijke
nederlaag te behoeden. Nu was het oogen
blik om het geheele volk op te wekken om
met zijn geheele kracht de zaak des vredes
te steunen, omdat achter dien vrede het
ééne woord stond, waarom het ten slotte
ging: de Europeesche beschaving. Churchill
werd vooral door de jonge convervatieven
minutenlang toegejuicht.
Tot zoover het debat. En als wy nu toch
nog even op de rede van Chamberlain moe
ten terugkomen en een conclusie moeten
trekken uit zijn verklaring en uit de debat
ten, dan kunnen wij als voornaamste feit
opmerken, dat weliswaar Tsjecho-Slowakije
niet op den steun van Engeland mag reke
nen, maar dat een Duitschen inval in Tsje
cho-Slowakije toch oorzaak zou kunnen zijn
van een oorlog. Want waar door een Duit
schen inval in het land der Tsjechen Frank
rijk bedreigd zou worden en Engeland in dat
laatste een gevaar voor zijn positie zou kun
nen en moeten zien, daar zou een oorlog
bijna noodzakelijk worden!
Het draait dus al weer om Tsjecho-Slowa
kye. En daar broeit het op het oogenblik
heel erg. De Sudeten-Duitschers schijnen er
steeds machtiger te worden. Daar heeft het
bestuur der Duitsche christelijk-sociale
partij in Tsjecho-Slowakije besloten, de vol
gende motie aan te nemen:
„De binnen- en buitenlandsche politieke
toestand vereischt, met behoud onzer ideo
logie, een behartiging der vitale belangen
van onze Duitsche minderheid binnen den
staat Tsjecho-Slowakije. Daarom heeft het
bestuur der Duitsche christelijk-sociale par
tij aan de afgevaardigden en senatoren der
party voorgesteld op de basis van overeen
stemming, welke met de party der Sudeten-
Duitschers is tot stand gekomen, toe te tre
den tot de parlementsgroep der Sudeten-
Duitschers.
Wij nemen dit besluit onder den indruk
der teleurstelling, welke het falen der richt
snoeren, gegeven in de regeeringsverklaring
van 18 Februari 1937, bij de geheele Sude-
ten-Duitsche bevolking heeft teweegge
bracht. De Duitsche christelijk-sociale partij
treedt uit de parlementaire meerderheid en
trekt haar vertegenwoordiger uit de regee-
ing terug. Men hoopt dat de tot stand ge
brachte eenheid het gewenschte resultaat
zal tot stand brengen".
De Sudeten-Duitschers zullen zich steeds
sterker voelen, steeds meer eischen stellen.
Wat mt-et het einde zijn?
Er kan betrekkelijk weinig waarde
geheeht worden aan de berichten van
de twee strijdende partijen in Spanje.
Ook nu nog, hoewel op het oogenblik de
berichten van beide zijden méér over
eenkomen, dan tot nog toe ooit in het
Spaansche drama het geval geweest is.
Beide kanten, zoowel de regeering als
de opstandelingen geven de laatste da
gen berichten van successen van de
troepen van Franco. De communiqué'g
van het ministerie van landsverdedi
ging te Barcelona zijn uiteraard weinig
opgewekt.
Heden deelde het communiqué over den
strijd het volgende mede:
De gevechten aan het front van Aragon
zyn gisteren in den loop van den dag in he
vigheid toegenomen. Ten Noorden van Hues-
ca noodzaakte de door den vijand uitge
oefende druk ons, Nueno en Arasques te
ontruimen. In den sector van Pina slaagde
een rechtsche colonne, die door tanks en
vliegtuigen gesteund werd, erin, het kruis
punt van de wegen naar Gelsa en Saragossa
te bereiken. Ten zuiden van de Ebro werd
de opmarsch der opstandelingen tot staan
gebracht De troepen van Franco konden
alleen in den sector van Alcorisa over gerin
gen afstand oprukken.
De regeering kan er blijkbaar nog steeds
niet in slagen den opmarsch der troepen van
Franco in Aragon te stuiten. Dat radio-Sala-
manca hierover uitgebreide overwinningsbe-
richten verspreidt, ligt voor de hand. De
opstandelingen publiceerden heden het vol
gende:
Wy zetten heden den opmarsch in Aragon
voort Ten noorden en ten zuiden van Hues-
ca veroverden wij vele dorpen, alsmed* ver
scheidene hoogten.
De strijdkrachten, die gisteren de Ebro
over waren gestoken, hebben vandaag de
dorpen Pina en Velüla de Ebro bezet. In
den sector van Alcoriza bezetten wy belang
rijke strategische stellingen en acht dorpen.
De luchtmacht achtervolgde vijandelijke
colonnes, die op den weg naar Bujaraloz
vluchtten. Vijf vrachtauto's werden in brand
geschoten. Tijdens een luchtgevecht werden
zes vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
Huil heeft vanwege het Amerikaansche
departement van Staat telegrammen la
ten zenden aan de regeeringen van Groot-
Brittannië, Frankrijk, België, Neder
land, Denemarken, Zweden, Noorwe
gen, Zwitserland en Italië en verder aan
alle staten van Latijnsch Amerika, waarin
hij de oprichting voorstelt van een specia
le internationale commissie met het doel
politieke vluchtelingen uit Duitschland en
Oostenrijk te laten vertrekken.
Volgens de plannen van Huil, zouden de
kosten voor het vervoer van vluchtelin
gen uit Oostenrijk en Duitschland gedra
gen moeten worden door particuliere or
ganisaties in de landen, welke er in toe
stemmen de vluchtelingen op te nemen.
In een officieel communiqué wordt ver
klaard, dat de Vereenigde Staten het ini
tiatief tot deze actie neemt met het oog
op de noodzaak van een snelle gezamen
lijke poging onder regeeringstoezicht, wil
men menschelijk lijden op breeden schaal
voorkomen. Geen enkel land wordt ge
vraagd een grooter aantal vluchtelingen
op te nemen dan op grond van de huidige
wetten wordt toegestaan
Schuschnigg, die te Weenen wordt be
waakt door manschappen der S.S., heeft
van officieele zijde het. voorstel ontvangen
een vrijgeleide te aanvaarden voor een door
Schuschnigg op te geven grens. Schuschnigg
heeft dit aanbod van de hand gewezen. Hij
verklaarde in zijn land te willen blijven. Hij
zeide voor de komst der nationral-socialis-
ten te hebben kunnen vluchten, indien dat
in zyn bedoeling zou hebben gelegen.
Te Berlijn beweert men, dat Schuschnigg
door manschappen der S.S. moet worden
bschermd, daar van de zijde der Oostenrijk-
sche nationaal-socialisten vergeldingsmaatre
gelen te duchten zouden zijn.
Graaf Paul Esterhazy gearresteerd.
Graaf Paul Esterhazy werd te Kremsmun-
ster gearresteerd wegens beleediging van
Duitsche soldaten. Hij zou de soldaten m
een donkere en vochtige kamer hebben on
dergebracht, terwijl in ^H ^teel tó' van
kamrs beschikbaar zouden zyn
Dr. Seitz op vrije voeten gesteld.
De vroegere burgemeester van Weenen,
dr. Seitz, die zich in arrest bevond, is vol
gens Havas op vrije voeten gesteld.