DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Duitsche propaganda in België.
Dere Courant word» ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse ttomnfrs 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0-25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 82 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Donderdag 7 April 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Naar aanleiding van een plan dat voorloopig
niet is uitgevoerd.
Duitsch geld voor Belgische
krant?
De inlijving van Oostenrijk
erkend.
Door Vereenigde Staten.
De algemeene toestand.
Catalaansche stroomleve-
ring loopt gevaar.
Regeeringsucces in Estramaqura.
ALKMAARSCHE COURANT.
(Van onzen correspondent).
Sedert het socialistische Kamerlid
Louis Piérard in het Belgische parle
ment voorlezing heeft gedaan van 'n brief
die hem werd toegezonden, en waaruit
moet blijken dat men zich van Duitsche
zijde er over bekommert om in België
een zekere actieve propaganda te voe
ren door middel van een persorgaan, is
men eerst eenigszins ongeloovig ge
weest,- om daarna met wat meer aan
dacht te gaan luisteren en ten slotte
met groote belangstelling geheel het ge
val te volgen. Dit laatste is vooral het
gevolg van de verdere berichten die uit
Engeland naar Brussel zijn gekomen.
Het is niet de eerste maal dat er wordt
gesproken over Duitsch geld voor de finan
ciering van een Belgisch blad. Het moet
worden gezegd dat men in België nogal ge
makkelijk spreekt over geld dat uit Berlijn
komt Eerst na den oorlog waren volgens
sommige hyper-patriotten alle Vlaamsche
dagbladen om zoo te zeggen uitgegeven
door middel van geld dat een Duitschen
klank had. Degenen die iets minder ongun
stig wilden zijn voor de Vlamingen beweer
den dat het geld uit Nederland kwam, wat
in hun geest overigens hetzelfde beteekent,
Of alleszins beteekende, want de tijden zijn
sedertdien sterk veranderd. Bij het ontstaan
van de rexistische beweging werd er on
middellijk gemompeld dat Berlijn hier de
hand in het spel had, dat Degrelle niet over
de middelen beschikte om zoo'n kostelijke
uitgaven te verzekeren en te verspreiden
op een zoo groote schaal. Wij zullen wel
geen geheim verklappen als wij zeggen dat
„men" getracht heeft iets op het spoor te
komen hetwelk meer vorm kon geven aan
dit vermoeden. Politieke tegenstanders van
Rex zijn er genoeg en dat was nu eenmaal
een zeer welkom wapen geweest om De
grelle te bestrijden. Het had Degrelle geen
goed gedaan toen op zekeren dag werd ont
huld hoe hij was gezien geweest te Berlijn,
in gezelschap van een officiéél ambtenaar.
Hij had beweerd dat hij een reisje in
Duitschland had gedaan om de autowegen
te bestudeeren. Er is toen ook gesproken
geweest over een zoogenaamde retraite die
hij wou doen. De zaak is nooit zeer duide
lijk geweest, al kan nu eenmaal zelfs aan
Degrelle het recht r.iet worden ontzegd in
Duitschland op reis te gaan. Wij zullen de
vele feiten niet aanhalen die in de hevig
heid van de polemiek tegen Degrelle wer
den aangevoerd om de meening te doen in
gang vinden dat hij niets anders was dan
een agent van het nationaal-socialistische
regiem. Twee bijzonderheden verdienen
echter vermelding. De eerste houdt verband
met een rechterlijke actie die werd inge
steld tegen een aantal rexistische redacteurs
die zich hadden te verantwoorden wegens
inbreuk op de wet betreffende de bescher
ming van het Staatscrediet, door versprei
ding van onjuiste berichten. Het openbaar
ministerie onthulde namelijk dat van de
bladen, die werden in beslag genomen, toch
enkele exemplaren waren gepost geworden,
onder omslag zonder adres van afzender, en
bestemd voor.... Duitschland. Het parket
stelde het voor alsof deze nummers als be
wijsnummers moesten worden beschouwd.
De rechtbank heeft de rexistische redac
teurs veroordeeld, maar in hooger beroep
werden zij vrijgesproken, wat bewijst hoe
de Belgische rechtsmacht vrij is van in
vloeden. In een andere zaak ging het juist
om een actie die werd ingesteld door Rex
tegen een aantal bladen, Le Peuple, Le Soir
en La Flandre Libérale, welke hadden ge
schreven dat Leon Degrelle ongetwijfeld
middelen moest betrekken uit een Duitsch
fonds dat tijdens den oorlog in België was
gevormd om na den oorlog voor den Duit
schen invloed te kunnen ijveren. Het bewijs
van een dergelijke bewering kon niet wor
den aangevoerd en in eersten aanleg
den de verschillende bladen veroordeeld.
Maar toen kwam men van socialistische
zijde aandragen met een onthulling, name-
lijk» dat de rexistische uitgaven werden ge-
drukt op Duitsch papier, hetwelk niet werd
betaald, vermits de kompensatiedienst van
de Nationale Bank daaromtrent geen bewy-
Zen kon verstrekken. Er is, na deze onthul-
i'n8 sprake geweest over een onderzoek,
Waar°mtrent men op het oogenblik nog
niet weet welken uitslag het heeft opgele
verd.
Thans komt Piérard met zijn onthul
ling voor den dag, welke tevens in Enge
land onder de aandacht van het publiek
werd gebracht en aanleiding heeft gegeven
tot het stellen van vragen in het Lagerhuis.
Deze onthullingen steunen op feiten welke
onloochenbaar zijn, alhoewel nog nader zal
moeten worden uitgemaakt in welke mate
men hier te doen heeft met een financiëele
zwendelzaak of met een politieke onderne
ming.
De eigenlijke feiten komen hierop neer
dat op 15 October 1937 te Londen de Euro-
pean Press Agency Ltd. is tot stand geko
men, met het uitgesproken doel in België
een blad uit te geven en bioscoopzalen te
koopen voor het voeren van rechtsche, dat
is pro-nationaal-socialistische en anti-link-
sche propaganda. De leiding van de onder
neming berustte bij de Engelschen Agg,
Large thans voortvluchtig en Anthony
Ruston en bij den Duitschen advocaat uit
Hamburg, dr. Richard Behn en ten slotte
bij dr. Tester, zoon van een Engelschen
vader en een Duitsche moeder, die een
vriend is van den Engelschen fascistischen
leider. Dr. Behn, uit Hamburg zou in de
combinatie getreden zijn als vertegenwoor
diger van Duitsche industriëelen die in
nauw contact staan tot dr. Goebbels,
Duitsch minister voor propaganda. De voor
bereidselen tot de uitvoering van het plan
waren reeds zoover gevorderd dat een Belg
was aangesteld als bestuurder van het blad
met een vergoeding van 300.000 fr. per jaar,
welke Belg vroeger nog als handelsbestuur
der is werkzaam geweest in een groot Pa-
rijsch blad en nadien in een blad te Brussel,
hetwelk sedertdien echter nieuwe wegen is
opgegaan als orgaan van nationale een
dracht, aangekocht door een groep vrienden
van den heer van Zeeland. Dr. Behn zou
het grootste gedeelte van het kapitaal heb
ben verschaft, ettelijke millioenen, en dit
zou natuurlijk Duitsch kapitaal geweest zijn.
De Duitsche legatie te Brussel heeft dade
lijk een logenstraffing overgemaakt aan de
bladen, zeggende, dat de Duitsche minister
van propaganda niet het minste te maken
heeft met een onderneming om in België
een blad te laten verschijnen dat anti-mar
xistische propaganda, samen met pro-Duit-
sche propaganda voeren zou. In werkelijk
heid is het zwakke punt in geheel.de rede
neering van degenen die gebruik maken
van de onthullingen den heer Piérard
het volgende dat het van officiëele propa-
gandadiensten als de Duitsche moeilijk zou
kunnen worden aanvaard dat zy hun stel
lingen zoo bloot zouden geven door in een
raad van beheer een Duitsch advocaat op te
nemen als dr. Behn. Het spreekt van zelf
dat zulks zou opgevallen zyn, wanneer een
maal aan de zaak uitvoering werd gegeven.
Dat ware toch niet behendig geweest en in
handigheid moet men de Duitsche propa
ganda nu bepaald geen lessen geven.
Intusschen heeft de zaak geen voortgang
gevonden, wegens de omstandigheid dat
andere ondernemingen, waarin dezelfde
personen werden betrokken, financiëel
slecht waren en de Engelsche politie haar
neus in de zaken heeft gestoken.
In Belgische journalistieke kringen heeft
de geschiedenis nogal gemakkelijk ingang
gevonden omdat er inderdaad het vorige
jaar geruchten zijn geweest luidende dat er
een nieuw blad zou verschijnen of liever
dat de man, die reeds werd genoemd, en die
de hand gehad heeft in „L'Indépéndance
Beige", voor deze tot de groep Van Zeeland
behoorde, met nieuwe plannen rondliep.
Dit moest wel in verband gestaan hebben
met wat nu bekend is geraakt. Doch, zoo
luiden de hier uit Londen ontvangen be
richten, het is een feit dat men aangaande
deze kwestie nog op verre na niet alles weet
en vermoedelijk ook niet weten zaL
Het spreekt van zelf dat men is derge
lijke aangelegenheden gemakkelijk geneigd
is tot overdrijven. Wij meenen dat het voor
loopig nog steeds moeilijk is uit te maken
of men hier al dan niet met een financiëelen
1 zwendel te doen heeft, die overigens is mis-
I lukt, maar hoe dan ook begrijpt men, dat de
I openbare meening, die reeds zeer gevoelig
is geworden, ook zeer ontvankelijk blijkt te
zijn voor alle beschouwingen nopens het
programma van het European Press Agency.
De heer Piérard heeft intusschen aan den
minister van buitenlandsche zaken een
schriftelijke vraag gesteld, waarin hij an
dermaal het feit behandelt, vaststellende
dat het ondanks het Duitsche démenti uit
gemaakt is dat men in België getracht heeft
een blad onder het publiek te brengen dat
door Duitschland gedeeltelijk werd betaald.
En de socialistische volksvertegenwoordiger
verontrust zich over de vraag of de Duit
sche propaganda op een andere manier
soms niet is geslaagd en of hij zich bezorgd
maakt over de vraag zooals de Belgische
Persbond op welke manier de onafhan
kelijkheid van de Belgische pers kan wor
den gewaarborgd. De Belgische journalisten
zien met belangstelling het antwoord van
den minister van buitenlandsche zaken te
gemoet.
De Vereenigde Staten hebben de
inlijving van Oostenrijk door Duitsch
land erkend.
In de nota, welke de ambassadeur
van de Vereenigde Staten te Berlijn,
Wilson, heeft overhandigd dienaan
gaande, wordt Duitschland uitgenoo-
digd de Oostenrijksche schulden te
betalen.
Wilson heeft tevens medegedeeld, dat
de Amerikaansche legatie te Weenen ge
sloten was en dat hiervoor in de plaats
een consul-generaal was ingesteld.
Op het departement van buitenlandsche
zaken werd medegedeeld, dat het aanbie
den van deze nota geenszins de wettelijke
erkenning van de inlijving van Oostenrijk
beteekent en dat het instellen van een
consulaat-generaal slechts een erkenning
de facto en niet de jure beduidt. De Ver
eenigde Staten hebben dus geen afstand
gedaan van hun grondbeginsel, dat geen
erkenning zal geschieden van grenswij
zigingen, welke door gewapende macht tot
stand zijn gebracht.
Een ambtenaar van het departement
heeft de Duitsche schuld aan de Ver
eenigde Staten, zonder de Oostenryksche
schuld, geraamd op een millioen dollar.
Alkmaar, 7 April.
Men weet, dat kardinaal Innitzer, de
Oostenrijksche aartsbisschop, naar Rome
was ontboden, zulks naar aanleiding van
zijn actie voor de aanstaande volksstem
ming. Gisteren nu heeft kardinaal Innitzer
zijn bezoek aan den Paus gebracht en tot
drie keer toe een onderhoud met hem
gehad.
Voordat de kardinaal weer naar Weenen
vertrok, heeft hij een verklaring laten
publiceeren in de Osservatore Romano,
teneinde den indruk van tweeslachtigheid
weg te nemen, welke in de openbare
meening ir ontstaan na zijn jongste uiteen
zettingen van gisteren.
In deze verklaring, die in het Duitsch
gepubliceerd is, wordt het volgende ge
zegd:
1. De plechtige verklaring der Oosten
rijksche bisschoppen van 27 Maart
wilde natuurlijk op geen enkele wijze een
goedkeuring tot uiting brengen met het
geen onvereendgbaar was of is met de wet
van God, met de vrijheid en met de rech
ten der katholieke kerk. Voorts kan deze
verklaring niet worden uitgelegd noch
gebezigd voor propagandadoeleinden door
staat of partij als een druk op het geweten
der geloovigen.
2. Ten aanzien van de topkomst eischen
de Oostenrijksche bisschoppen:
a. geen enkele wijziging van om het
even welke kwestie betreffende het Oos
tenrijksche concordaat zonder voorafgaan
de overeenstemming met den Heiligen
Stoel;
b. in het bijzonder een behandeling van
alle school- en onderwijsaangelegenheden,
zoomede iedere leiding van de jeugd on
der waarborging der rechten van de
ouders en der grondslagen van het katho
lieke geloof;
c Een verbod van om het even welke
propaganda, welke vijandig is aan gods
dienst en kerk;
d. het recht der katholieken het katho
lieke geloof en de Christelijke beginselen
te manifesteeren, te verdedigen en open
lijk te belijden op ieder gebied van het
leven en met alle middelen, welke door de
moderne beschaving worden ter beschik
king gesteld.
In de kringen van het Vaticaan vat men,
aldus Havas, de verklaring van Innitzer in
de Osservatore Romano op als een intrek
king van de aanbevelingen van het Oosten
rijksche episcopaat ten aanzien van de
houding der geloovigen tegenover het
nationaal-socialisme en een bevestiging
van het standpunt van den Heiligen Stoel.
De Paus heeft op ondubbelzinnige wijze
de houding willen duidelijk maken, welke
hy wenscht te handhaven ten aanzien van
de religieuze kwesties, ontstaan door de
aansluiting van Oostenrijk bij Duitschland.
Teneinde bovenstaande zoo duidelijk
mogelijk te maken, publiceeren wij hier
nogmaals de verklaring van de Oosten
rijksche bisschoppen, af, zooals die 27
Maart j.1. werd bekend gemaakt. Deze
verklaring luidde als volgt:
„Na diepgaand beraad hebben de bis
schoppen van Oostenrijk met het oog op
het groote historische uur, dat het Oosten
rijksche volk beleeft en zich welbewust,
dat in onze dagen het duizendjarige ver
langen van ons volk naar vereendging in
één groot rijk der Duilschers vervuld
wordt, besloten den volgenden oproep tot
al onze geloovigen te richten. Wij kunnen
dit doen met des te grooter vrijmoedigheid,
nu de vertegenwoordiger van den Führer
voor de volksstemming in Oostenrijk,
gouwleider Bürckel, de gedragslijn van zijn
politiek heeft bekend gemaakt, welke in
het teeken zal staan van „Geeft aan God
wat God, en aan den keizer, wat den keizer
toeehboort."
Uit onze innigste overtuiging en uit
vrijen wil, zoo vervolgt de herderlijke
brief, verklaren wy, ondergeteekenden,
bisschoppen der Oostenrijksche kerkpro
vincie, naar aanleiding van de groote
historische gebeurtenissen in Duitsch-
Oostenrijk het volgende:
Wij erkennen met vreugde dat de na-
tionaal-socialistiscne beweging op het
gebied van opbouw voor volk en volks
huishouding alsmede van de sociale poli
tiek voor de armst? lagen der bevolking
belangrijk werk heeft verricht en nog ver
richt. Wy zijn er ook van overtuigd, dat
door het optreden van de .ïationaal-
socialistische beweging het gevaar van het
alles vernielende goddelooze bolsjewisme
werd geweerd. De bisschoppen spreken
hun beste zegewenschen uit voor dit op
treden in de toekomst en zullen ook de
geloovigen in dezen geest vermanen. Op
den dag der volksstemming is het voor
onze bisschoppen een vanzelfsprekende
nationale pliohc ons als Duitschers tegen
over het Duitsche rijk uit te spreken en
wij verwachten ook van alle geloovige
christ» nen, dat zij weten wat zij hun volk
verschuldigd zijn."
De verklaring was onderteekend door
kardinaal Innitzer en door den aartsbis
schop van Salzburg, mgr. Waitz.
De herderlijke brief was gouwleider
Bürckel toegezonden met den volgenden
brief:
„Ik zend u hierbij een verklaring der
bisschoppen toe. U ziet daaruit, dat wij
bisschoppen vrijwillig en zonder dwang
onzen nationalen plicht vervuld hebben.
Ik weet, dat deze verklaring een goede
samenwerking tot gevolg zal heblen. Met
de meeste hoogachting, heil Hitier (w.g.)
th. kardinaal Innitzer, aartsbisschop."
En thans wachten wij op Zondag a.s.
Dan zal de groote volksstemming gehou
den worden. Dan zal Hitier de zooveelste
overwinning kunnen boeken en zal hij er
ongetwijfeld op kunnen wijzen, dat
Schuschnigg zich indertijd t.o.v. het Oos
tenrijksche volk deerlijk vergiste
Intusschen is de bewaking van den vroe-
geren Oostenrijkschen bondskanselier vol
gens het Duitsche Nieuwsbureau weer
verzacht.
In of voor zijn huis bevinden zich thans
geen geüniformeerde beambten meer: van
een oud gebouw bij het huis uit, verzorgen
eenige politie-ambtenaren de bewaking op
onopvallende wijze. Men kan hooren, dat
Schuschnigg vaak zijn radio-toestel in
schakelt, hy ontvangt al zijn post, waar
onder buitenlandsche bladen.
£yn zoon verblijft te Kalksburg in een
pensionnaat van de orde der jezuieten.
Aangenomen mag worden, dat hy in de
vacantie zijn vader te Weenen zal bezoe
ken.
Het Duitsche Nieuwsbureau geeft dan
nog den volgenden commentaar op de po
sitie van Schuschnigg. „Juridisch is de
positie van den vroegeren bondskanselier
in dit opzicht niet oninteressant, dat
Schuschnigg in zyn eigenschap van mi
nister van justitie deze heeft ingesteld en
gebruikt of misbruikt. De Oostenryksche
wet kende reeds ten tijde van de Habs-
burgmonarchie de positie van de „afzon
dering". Deze afzondering beteekent, ter
beschikking van de politie houden, dus een
beperking van de bewegingsvrijheid welke
niet het karakter van een straf droeg.
Schuschnigg heeft als minister van justi
tie o.a. in de reveering Dollfuss het begrip
gebruikt voor de inrichting van het con
centratiekamp van Wöllersdorf. De eenige
rechtsgrond si»? hiervoor was de ..afzon-
deringsoaraoTaeoh", volgens welke de
voormaliee bondskanselier thans wordt
vastgehouden.
Het Spaansche ministerie van
landsverdediging heeft medegedeeld,
dat de opstandelingen in den sector
Lerida opnieuw opgerukt zyn. De
regeeringstroepen verdedigen thans
nog den linkeroever van de rivier de
Segre tegenover Balaguer, terwijl de
vijandelijke troepen oprukken naar
Tremp. Moeten hier dus nog steeds de
regeeringstroepen zich terugtrekken,
aan het Estramadurafront hebben de
regeeringstroepen gisteren successen
kunnen boeken.
Van de zijde der opstandelingen wordt
ook medegedeeld, dat Balaguer in hun
handen is. Hierdoor wordt de electrici-
teitsvoorziening van Catalonië ernstig
bedreigd, want deze plaats is een knoop
punt van de electrische kabels der kracht
stations.
Behalve deze successen in den sector
Lerida melden de opstandelingen voorts
nog successen van het Guadelajarafront
en Navarre.
DE ELECTRISCHE CENTRALES
VAN CATALONIË BEDREIGD.
De 5 electriciteitscentrales, die thans
ernstig bedreigd worden door Franco's
troepen, ten Noorden van Balaquer.
De vluchtelingenstroom houdt
aan.
De stroom van vluchtelingen, bevreesd
voor het nog steeds oprukkende gevaar,
houdt voortdurend aan.
Verscheidene vooraanstaande Catalanen
en familie van officieele personen zijn
gistel-middag te Cerbere aangekomen, o. a.
Piy Sunie, raadsheer van de Catalaansche
generaliteit, mevrouw Companys met
haar dochter, mevrouw Terradellas, leden
van de familie van den nieuwen minister
van arbeid Ayguade, wiens broer zich
reeds te Perpignan bevindt en de familie
van oud-minister Olivier Garcias.
Ook een twintigtal Russische deskundi
gen heeft de grens overschreden. Zij ver
klaarden'met vacantie naar Rusland te
vertrekken.
Te Toulouse werd gisteravond verno
men, dat zich op het oogenblik vijf of zes
duizend Spaansche vluchtelingen te Val
Aran bevinden. Zij zouden zich gereed
maken de grens bij Fos te overschrijden.
Men heeft reeds maatregelen genomen om
hen te ontvangen en naar het kamp te
Merignac te brengen.
De strijd om Tortosa.
Het A. N. P. meldt hierover uit Barce-
lona: ofschoon de gebruikelijke militaire
voorbereidingen getroffen worden voor
een terugtrekken voorbij Tortosa, wijst
alles er op, dat de regeeringstroepen vast
besloten zyn iederen duim gronds van het
Ebrodal te verdedigen. Het moreel der
troepen is uitstekend, veel beter dan het
Zondagavond nog was.
Zelfs wanneer Tortosa zou moeten
worden geëvacueerd, blijven er nog de
heuvels, die de plaats beheerschen en die
voortreffelijke defensieve stellingen ople
veren. Bovendien zouden de verbindingen
nog niet geheel afgesneden zyn,
de rechtschen er niet m slagen A^posta
te veroveren. Deze plaats ligt aan de
Ebrodelta, ongeveer 9 mijl ten zulden va."
Tortosa. Ongeveer een maand geleden is
in Amposta de hangende stalen brug door
bommen vernield.
